הודיעני נא את דרכיך - די לעבנסלאנגע פלאג פונעם מענטש

[גדליה]

ס׳איז באקאנט אז ס׳דא מענטשען וואס זיי ניצען ג-ט אלץ א תירוץ

די זעלביגע איז מיט אנדערע זאכען, ס׳דא מענטשען וואס האבען פארשידענע שוועריקייטען, ווייל אזוי איז די טבע פון מענטשען אז ס׳מאכט זיך כסדר שוועריגקייטען,
אנשטאט צו זאגען, מורי ורבותי כ׳האב א געוויסע פראבלעם און כ'זוך הילף, ווארפט מען אלץ ארויף ג-ט

אודאי אזוי! פארוואס האט גאט מיך באשאפן צווישן אזעלכע מענטשן וואס ווען כ'האב א פראבלעם מוז איך בלייבן סטאק דערין, ווייל אוועקגיין וועט זיין ביטערער פונעם טויט?

אייער טענה איז אז די מענטשען ארום אייך מאכען אייך פראבלעמען און איר קענט זיי נישט איבערלאזען?

[גדליה]

ר׳ וואלף איהר דארפט רעדען קלארער
ווער האט אייך געסטראשעט, וואס האט מען אייך געסטראשעט,

יעצט קומט full circle צירוק צום אנהייב, און מ'וועט קיינמאל נישט ענדיגן.

איסורים וענשים, מצוות און שכר. די סוגיא פון שילום הגמול, און א תוצאה פון דעם וואס איז, צדיק ורע לו רשע וטוב לו.

אז די ווילסט זיין גוט און געבן לעבן, דעמאלטס "לאז לעבען".

ווער זאגט אז ג-ט לאזט נישט לעבען? אין מיין תורה שטייט ובחרת בחיים

[וואלווי]

ר׳ וואלף איהר דארפט רעדען קלארער
ווער האט אייך געסטראשעט, וואס האט מען אייך געסטראשעט,

יעצט קומט full circle צירוק צום אנהייב, און מ'וועט קיינמאל נישט ענדיגן.

איסורים וענשים, מצוות און שכר. די סוגיא פון שילום הגמול, און א תוצאה פון דעם וואס איז, צדיק ורע לו רשע וטוב לו.

אז די ווילסט זיין גוט און געבן לעבן, דעמאלטס "לאז לעבען".

איר מוזט רעדען קלארער ווייל איך פארשטיי נישט אייערע ארגומענטען
ווער זאגט אז ג-ט לאזט נישט לעבען? אין מיין תורה שטייט ובחרת בחיים

ס'שטייט פיל מער מות יומת'ן אין די תורה ווי ובחרת בחיים'ס...

די טענה איז נישט מיינס. נאר עיין עירובין י"ג נמנו וגמרו שלא נוח לו לאדם, וכמבוא' במפ' מריבוי הל"ת והפסדן...

From the lions mouth...

[גדליה]

ליסען
איך ווייס נישט וואס דרעוילעם רעדט זיך אזוי אפ דא, ס׳איז דא א הערליכע וועלט מיט גראז אין ביימער אין קליידער אין עסען אין אינטערנעט און חוש המישוש. אין מיינע אויגען איז די גיטס אסאך אסאך מער ווי די שלעכטץ.
יא ס׳איז דא א מיעוט מענטשען וואס האבען א שלעכט מזל, זיי ווערען נעבעך געבוירן מיט שווערע מחלות אין ליידען זיך אן א גאנץ לעבען, ס׳איז דא מענטשען וואס פאלען אריין אין צרות צרורות וואס לויפט זיי נאך טאג און נאכט, אזעלכע מענטשען קענען האבען תרעומות און מיט רעכט.
אבער אויב אייער פראבלעם איז אז איר זענט סטאק מיט די עירובין גמרא, און א לאנגע ר״ה מוסף, קען אייך קיינער נישט העלפען, אפילו ג-ט אליין.

[וואלווי]

ליסען
איך ווייס נישט וואס דרעוילעם רעדט זיך אזוי אפ דא, ס׳איז דא א הערליכע וועלט מיט גראז אין ביימער אין קליידער אין עסען אין אינטערנעט און חוש המישוש...

OMG וואס איז דאס? חוש המישוש? עפעס א לשון נקייה שלא עיקם הכתוב?....

[רביה''ק זי''ע]

ס'זעט מיר שוין באלד אויס ווי די קהילה קדושה אין אויסטראליע...

[גדליה]

ליסען
איך ווייס נישט וואס דרעוילעם רעדט זיך אזוי אפ דא, ס׳איז דא א הערליכע וועלט מיט גראז אין ביימער אין קליידער אין עסען אין אינטערנעט און חוש המישוש...

OMG וואס איז דאס? חוש המישוש? עפעס א לשון נקייה שלא עיקם הכתוב?....

די ערשטע מצוה אין די תורה

[פרייוויליג]

אקעי, ס׳איז נישט שיין וואס מ׳טוהט דא צו ג-ט.
ער טוט טאקע געוויסע נישט שיינע זאכען, אבער בדרך כלל פיהרט ער גאנץ א פיינע וועלטעל.

ער האט אייך אפילו צוגעשטעלט א אינטערנעט ווי מ׳קען לאכען און חוזק מאכען פון עם,

מי להשם אלי!

חס מלהזכיר אז איך האב איין רגע געהאט א מחשבה פון חוזק מאכן פון באשעפער! איך בין מגלה דעת הויך און קלאר: את אלקים אני ירא. הוא א-לי וחי גואלי וצור חבלי בעת צרה.
איך האב בעיקר געשריבן איבער די סתירות וואס אונזערע ספרים און מחנכים לערנען אונז אויס ביחס צו אונזער באשעפער, נישט אקעגן גאט אליינס, ח"ו. מי אנכי.
ביי מיר איז קלאר כי לא מחשבותי מחשבותיכם, וקדושתי למעלה מקדושתכם! גארנישט איז נישט אזוי פשוט ווי מען מיינט, מיר זענען נישט משיג זיין גרויסקייט און טיפקייט, קוים וואס זיין קליין באשעפעניש @הקטן בין איך משיג!
איך בין בטל ומבוטל פאר'ן יוצר כל, אתה שמחת לבנו וכל טובתינו, רצון עבדך לעשות נחת רוח, לך יוצר הכל ולערוך שיח. מי יתן ותשמח בפועל כפיך (פיוט מבעל החרדים).

כ'גלייב נישט אז עס איז דא איינער דא שעלה במחשבתו להתלוצץ. כמטי משמיה צדיקים, אז הקב"ה האט אפילו הנאה ווען איינער איז זיך מתרעם לו. ווי געשריבן אז דאס איז, כבן המתחטא לאביו. מיר רעדן זיך אויס דאס הארץ. עס איז א פינסטערע וועלט, מיר זענען בלינד, מיר זען גארנישט. מיר בעטן פאר אביסל ליכטיקייט, הודעני נא את דרכך. לאמיר דיך זען דורך דיינע חסדים.

[רביה''ק זי''ע]

כמטי משמיה צדיקים, אז הקב"ה האט אפילו הנאה ווען איינער איז זיך מתרעם לו.

אמר רב כהנא משום רבי ישמעאל ברבי יוסי: מאי דכתיב למנצח מזמור לדוד? זמרו למי שנוצחין אותו ושמח. בא וראה, שלא כמדת הקב"ה מדת בשר ודם, בשר ודם מנצחין אותו ועצב, אבל הקב"ה נוצחין אותו ושמח. שנאמר, ויאמר להשמידם לולי משה בחירו עמד בפרץ לפניו. (פסחים קיט.)

[הקטן]

פאר מענטשן קרוצי חומר, וואס האבן שכל, אפילו ער זאל האבן אן איי-קיו פון איבער 300 וועט ער נישט קענען מאכן סענס פון דעם. נישטא קיין שום ראציאנאלע סיבה פארוואס דער אייבערשטער האט באשאפן א מענטש מיט די סיסטעם

האט נישט ממש מיט די שמוס, אבער ליינענדיג איז מיר שווער געווארן.

ס'איז שוין געווען ערגעץ אנדערש א שמוס אויב "ראציאנאל" איז אן אבסעלאטער אמת אדער סך הכול איין מהלך וואס דער עמאדשי פראגראמער האט אהערגעשטעלט, איין ווערשען פין artificial intelligence און וואס מאכט סענס אין ver 1.2 מאכט בכלל נישט קיין סענס אין די updated 2.0.

איך וויל פרעגן וואו אזוי פארשטייען מיר אינזער ווערשען פין "ראציאנאל" ווען איינשטיין קימט און זאט בפשטות זיין טעאריע פין רעלעטיוו, איז פאר רוב רעצענאליע טראכטערס אדער פארשטייען זיי בכלל נישט וואס ער רעדט אדער וואס ער וויל. מיר וועלן עס אנעמען מיט אזא סארט אם קבלה היא נקבל, ביז וואו לאנג מיר וועלן עס קענען איבערווייזען אין די לעב.

יעצט אבער אז איינשטיין האט דאס געזאגט, און ער איז געווען אן ראציאנאלע קריטשער, קענען מיר אנעמען אז די טעאריע פין "רעלעטיוו" איז "ראצינאל".
וואו וואלט געווען אויב איינשטיין ווערט נישט געבוירן, וואלט "רעלעטיוו" אויך געווען "ראצינאל"?
לאמער זאגן אז איינשטיינס IQ איז געווען 300 מעג דאך אבער איינער אויך האבן 600 - וואס פאלט איין פאר די 600 IQ און מיר און איינשטיין פארשטייען דאס בכלל נישט, קען מען דאס נאך ריפן "ראצינאל" ?

אסך מאל וועט איינער מיט אביסעל מער IQ אויפקימען מיט עפעס וואס איז ממש counter-intuitive איז פארוואס זאלן מיר אננעמען אז איינשטיין האט די לעצטע ווארט?
ווייל איינשטיין איז יא געבוירן און שמיינשטיין נישט?!?

[פרייוויליג]

פאר מענטשן קרוצי חומר, וואס האבן שכל, אפילו ער זאל האבן אן איי-קיו פון איבער 300 וועט ער נישט קענען מאכן סענס פון דעם. נישטא קיין שום ראציאנאלע סיבה פארוואס דער אייבערשטער האט באשאפן א מענטש מיט די סיסטעם

האט נישט ממש מיט די שמוס, אבער ליינענדיג איז מיר שווער געווארן.

ס'איז שוין געווען ערגעץ אנדערש א שמוס אויב "ראציאנאל" איז אן אבסעלאטער אמת אדער סך הכול איין מהלך וואס דער עמאדשי פראגראמער האט אהערגעשטעלט, איין ווערשען פין artificial intelligence און וואס מאכט סענס אין ver 1.2 מאכט בכלל נישט קיין סענס אין די updated 2.0.

איך וויל פרעגן וואו אזוי פארשטייען מיר אינזער ווערשען פין "ראציאנאל" ווען איינשטיין קימט און זאט בפשטות זיין טעאריע פין רעלעטיוו, איז פאר רוב רעצענאליע טראכטערס אדער פארשטייען זיי בכלל נישט וואס ער רעדט אדער וואס ער וויל. מיר וועלן עס אנעמען מיט אזא סארט אם קבלה היא נקבל, ביז וואו לאנג מיר וועלן עס קענען איבערווייזען אין די לעב.

יעצט אבער אז איינשטיין האט דאס געזאגט, און ער איז געווען אן ראציאנאלע קריטשער, קענען מיר אנעמען אז די טעאריע פין "רעלעטיוו" איז "ראצינאל".
וואו וואלט געווען אויב איינשטיין ווערט נישט געבוירן, וואלט "רעלעטיוו" אויך געווען "ראצינאל"?
לאמער זאגן אז איינשטיינס IQ איז געווען 300 מעג דאך אבער איינער אויך האבן 600 - וואס פאלט איין פאר די 600 IQ און מיר און איינשטיין פארשטייען דאס בכלל נישט, קען מען דאס נאך ריפן "ראצינאל" ?

אסך מאל וועט איינער מיט אביסעל מער IQ אויפקימען מיט עפעס וואס איז ממש counter-intuitive איז פארוואס זאלן מיר אננעמען אז איינשטיין האט די לעצטע ווארט?
ווייל איינשטיין איז יא געבוירן און שמיינשטיין נישט?!?

דער טעארי אוו רעלאטיוויטי האט גארנישט מיט קבלה היא נקבל, און עס איז נישט עפעס וואס מיר גלייבן אים בלינדערהייט, און דאס איז צוליב די פאלגענדע:

Theory of relativity איז עפעס וואס איז עולה על השכל און מאכט שטארק סענס.
Theory of relativity איז א פאקט וואס מען קען איבערצייגן.
Theory of relativity האט גארנישט מיט איינשטיינס אייקיו. זיין אייקיו האט אים דאס געגעבן, אבער נישט וויבאלד ער האט די אייקיו האט מען דאס אנגענומען.
אויב איינשטיין וואלט נישט געווען געבוירן וואלטן מיר מעגליך נישט געוויסט פון די טעאריע בכלל, און נישט וויבאלד עס וואלט נישט געווען ראציאנאל.
אדרבה קום דו אויף מיט א טעאריע און רייס אויף די וועלט. איינשטיין האט נישט די לעצטער ווארט. אויב דו קומסט אויף מיט עפעס וואס איז שכל'דיג און דו קענסט דאס איבערצייגן, קענסטו אויך איבערמאכן די וועלט.

[גדליה]

סווערט גערופען די טעארי אוו רעלאטיוויטי

[גדליה]

אגב @פרייוויליג איך האב שטארקע הנאה פון אייערע שכלדיגע און מעסיגע תגובות. יישר כח.

[הקטן]

צי דער שואל אין אישי:
פארוואס איך האב געטוישט פין פלעי דיירעקטאר צי emoji programmer?

איך מיין אז ס'איז מער דומה לנימשל (הגם נישט אינגאנצען)
ס'לאזט זיך אויך בעסער ארויסברענגען ארטיפישעל שכל, ארטיפישעל הרגשים, ארטיפישעל קאנשעסנעס און ארטעפישעל מאראל.

א פראפ איז דא געווען פאר די דיירעקטאר האט דאס בוחר געווען צי ניצען פאר זיין פלעי - איינע פין די פראפס האבן זיך גאר אפגערעד "פארוואס עפעס צישנייד מיך? די דיירעקטער, ווייל ער וויל האב א פלעי"?!?

משא"כ די emoji וואס איז נאר דא וואו לאנג דער פראגראמער האלט ציזאם די 0101010110
מען קען מיט דעם אויך פארשטיין דעם "ובכל צרתם לו צר" אבל אין כאן מקומו.

איך געדענק נישט ווער, אבער איינער אן emoji האט אויך מוחה געווען - ער האט נישט ארטיפישעל שכל און ארטיפישעל הרגשים, ער האט עכטע!
ער האט געהאט א שטארקע ראי מיך אפציווענדען, די אידען אין לאגער האבן דאך זיכער געהאט עכטע, נו מיז דאך זיין ער האט אויך!

מיין עקספעקטעשן איז נישט אז א יעדער זאל פארשטיין, ווער ס'פארשטייט נישט קען מיך ראיג איגנערירען

[גדליה]

הקטן, ווען וועל איך שוין פארשטיין... ווען ווען... פארוואס בין איך געשטראפט מיט אזא שוואכע קאפ...

[פרייוויליג]

עס גייט נאך א סך ווייטער. די גאנצע לעבן ווידמעט מען אויף "זעלבסט-בלעים". ווען עפעס געשעט צו איינעם טראכט ער גראד אז עפעס איז נישט גוט מיט אים ברוחניות.

וויאזוי גייט די מאמר: אם רואה אדם שיסוריין באים עליו יפשפש במעשיו, פשפש ולא מצא יתלה בבטול תורה, ואם תלה ולא מצא בידוע שיסורין של אהבה הם.

דאס מיינט אז ער האט נישט קיין Winning situation. דער מענטש קען קיינמאל נישט געווינען. אדער איז עס "יפשפש במעשיו" אדער איז עס "יסורין של אהבה". מען זעט אלץ אונזערע עלטערן רעדן: "מען מאנט פון אונז", "עפעס וויל דער אייבערשטער פון מיך". וויאזוי קען א מענטש דאס בוחן זיין? ער וועט אייביג שפרינגן פון יפשפש ביז יסורין של אהבה. ער וועט אלץ לעבן מיט גילט און מיט פארקלעמעניש.

איך טראכט מוסיף צו זיין א געדאנק צו די מאמר הגמרא פון אם רואה אדם שיסוריין באים עליו:

דאס איז אמאל זיכער, אז ג-ט וויל נישט אז מיר זאל לעבן דערביטערט און פארקלעמט. שלעכטע זאכן פאסירן צו גוטע מענטשן, און גוטע זאכן פאסירן צו שלעכטע מענטשן. מיר ווייסן נישט פאר זיכער פארוואס זאכן פאסירן. מען קען אפשר זאגן א הסבר, אז "יפשפש במעשיו" איז פאר די הארץ, א מענטש דארף וויסן אין הארץ אז זאכן פאסירן נישט אומזיסט. ווידעראום "בידוע שיסורין של אהבה הם" איז פאר די מוח והשכל, מיר ווייסן נישט באמת פארוואס זאכן פאסירן, מיר ווייסן נישט פארוואס עס האט למעשה פאסירט.

[גדליה]

הקטן טייערע,
וואס האט א שייכות צווישען עמאדזשי און מענטשען.
א עמאדזשי איז א פיקטשער אויף די סקרין.
א מענטש איז לעבעדיק און שטויסעדיג ער קען פילען טראכטען רעדען הערען זיך טענה'ן אויף קאווע שטיבל.
פארוואס שטעלט איר צאם די צוויי?
און אויב א מענטש איז ווי א עמאדזשי איז די קשיא פון צדיק ורע לו פארענטפערט?
צי זאגט איר אז מיר זענען ראבאטן וואס פארמאגן נישט א אייגענע בחירה?
אויב יא ווי אזוי העלפט עס די פראבלעם פון שלעכטץ.

[פרייוויליג]

צו ליינען אין א PDF פארמעט, קליקט דא

[הקטן]

שטויסן, פילען, טראכטען, רעדען, הערען, זיך טענה'ן אויף קאווע שטיבל וואו אויך "בחירה" זאגט סך הכול אז דער פראגראמער איז א בעסערע פראגראמער, נישט אז דער עמאדשי איז מער עכט אדער מער "יש"

אין צור כאלקינו" – אין צייר כאלוקינו!

גדליה, זאלסט נישט געפריווט ווערן, אבער ווער האט דיר געזאגט אז די עמאדשיס אויפן סקרין, מיט ארטעפישעל קאנשעסנס, גרויסען זיך נישט מיט אלע קינצען וואס זיי קענען אלץ?
ווער האט דיך געזאגט אז זיי לאכן נישט פין די פראגראמער'ס נאז?

וואו שוין גשריבן פריער איז נישט ממש משל דומה לנמשל
וואו נישט וואו, נאכן אהער שטעלן דעם קאמפיאטער-עמאדשי האט דער עמאדשי אן אייגענע זכות קיום, און איז מער נישט אנגעוויזען אויף דעם פראגראמער
משא"כ דער בשר-ודם-עמאדשי וואס קען שטויסן - זיין ארטעפישעל שכל, ארטעפישעל הרגשים וואו אויך זיינע ארטעפישעל מאראל עקזעסטירט בכלל נישט אינדרויסען פין דעם פראגראמער'ס "מחשבה"


מיין עקספעקטעשן איז נישט אז א יעדער זאל פארשטיין, ווער ס'פארשטייט נישט קען מיך ראיג איגנערירען

[רביה''ק זי''ע]

איינער וואס באשאפט אן עמאודשי מיט געפילן און טרעט אויף זיינע געפילן, איז אן אכזר א רוצח ולא ימלט מדינו של גיהנם. ארטיפישל ארויף, ארטיפישל אראפ, ס'מאכט נישט אויס קיין כי הוא זה.

[רביה''ק זי''ע]

אסך מאל וועט איינער מיט אביסעל מער IQ אויפקימען מיט עפעס וואס איז ממש counter-intuitive איז פארוואס זאלן מיר אננעמען אז איינשטיין האט די לעצטע ווארט?
ווייל איינשטיין איז יא געבוירן און שמיינשטיין נישט?!?

גוט געזאגט, וואויל געזאגט. סיי רעלאטיוויטי, און סיי די פאקט אז גאט איז נישט איין שטיק גוטסקייט, זענען ביידע counter-intuitive, אבער זיי זענען ביידע געווארן אויפגעוויזן באות ובמופת. און טאקע וועגן דעם באנוץ איך זיך נישט מיט מיין intuition, דא טענה'ט מען זיך איבער פאקטן, נישט איבער intuitions.

[גדליה]

גדליה, זאלסט נישט געפריווט ווערן, אבער ווער האט דיר געזאגט אז די עמאדשיס אויפן סקרין, מיט ארטעפישעל קאנשעסנס, גרויסען זיך נישט מיט אלע קינצען וואס זיי קענען אלץ?
ווער האט דיך געזאגט אז זיי לאכן נישט פין די פראגראמער'ס נאז?

וואו שוין גשריבן פריער איז נישט ממש משל דומה לנמשל
וואו נישט וואו, נאכן אהער שטעלן דעם קאמפיאטער-עמאדשי האט דער עמאדשי אן אייגענע זכות קיום, און איז מער נישט אנגעוויזען אויף דעם פראגראמער
משא"כ דער בשר-ודם-עמאדשי וואס קען שטויסן - זיין ארטעפישעל שכל, ארטעפישעל הרגשים וואו אויך זיינע ארטעפישעל מאראל עקזעסטירט בכלל נישט אינדרויסען פין דעם פראגראמער'ס "מחשבה"


מיין עקספעקטעשן איז נישט אז א יעדער זאל פארשטיין, ווער ס'פארשטייט נישט קען מיך ראיג איגנערירען

ווער האט מיך געזאגט? כ'האב נישט קיין סיבה צו טראכטען אז א עמאדזשי קען פילען, פונקט ווי כ'האב נישט קיין סיבה צו טראכט אז די לבנה קען פילען. איי ווי אזוי ווייס איך אז א מענטש קען פילען? ווייל איך בין א מענטש און איך פיל, זעה איך אז מענטשן קענען פילן.
אויב איר טרעפט א עמאדזשי װאס קען פילען זאלט איר אומבאדינגט נזהר זיין אין אירע געפילען.

נ. ב. ווער ספארשטייט פארשטייט און ווער נישט קען גערן איבערפרעגן און כוועל פראבירען מסביר זיין נאכאמאל

[קאצקע ציקער]

סביב רשעים יתהלכון, כרום זלות לבני אדם.

דעי טשענעל איז כפירה אויף א געפערליכן פארנעם מען טאר דאס נישט קיקן אויב מען וויל בלייבן ערליך