א פרישע גזרה אויף סמארטפאונס

[צפור בודד]

ס'איז שוין הויך צייט אז דיינים זאלן נישט ענטפערן שאלות אויף מראות פון יונגעלייט וואס האבן סמארטפאונס און מען זאל אויך נישט לאזן זייערע ווייבער נוצן די מקוואות. אזוי ארום וועלן די שקצים זיך נישט קענען פרה ורבה זיין און זיי וועלן אויס'פגר'ן און ס'וועט מקוים ווערן וואס שנעלער יהי אחריתם להכרית בדור אחר ימח שמם.

[berlbalaguleh]

צפור בודד (על הגג): דער פאוסטער זעהט אויס צו זיין געפעלשט...! או.קעי. זיי זענען משוגע. אבער נישט אזוי ווייט...!

[צפור בודד]

צפור בודד (על הגג): דער פאוסטער זעהט אויס צו זיין געפעלשט...! או.קעי. זיי זענען משוגע. אבער נישט אזוי ווייט...!

איך האב עס באקומען פון א בעלזער און ווייטער געשיקט צו בעלזער און קיינער האט נישט מערער געווען.

דרך אגב, כצפור בודד על גג, בלי ה"א הידיעה

[ביבער]

ווען גייט שוין די רבי אויפהערן נעמען פדיונות פון די סמארטפאון שקצים?

[גדליה]

"כל אחד אשר בשם בעלזא יכונה"
זיצט צעך א גרויסער גראבער מגושם אויפ'ן שטוהל, זיינע תאוות פאר געלד און פאוער זעען נישט קיין ברעג, ווי אזוי קענמען נאך פייניגען אלע מיינע מענטשען וואס ריפען זיך בעלזא? וויאזוי קען מען נאך אביסל אויסנוצען א עיר ואם בישראל פאר מיינע נידריגע תאוות השליטה? וויאזוי קען איך אביוזירן מיין נאמען רוקח וואס שטאמט פון צדיקים וקדושים פאר מיין פערזענליכע באנוץ?
אה, כ'האב א פלאן! זאגט די גראבע פאץ אויפ'ן קעניגליכע שטוהל. מגייט נישט לאזן מענטשען מאכען שמחות.
וענו כל העם וכל יועציו וחכמיו, פשששששש.

[תנחום]

באלד גייט מען דארפן באקומען א הונדערט אויף די בחינות פון זכרו, והגית, וכו' אז נישט גייט מען ארויסווארפן פון קהילה

[הקטן]

ווען גייט שוין די רבי אויפהערן נעמען פדיונות פון די סמארטפאון שקצים?

די רבי נעמט פדיונות אויך פין פרעמדע, און פין אזאלכע וואס זענען זענען נאך נישט אוזי ערלעך.
דא איז די אישא צי נהנה זיין פין א סערוויס וואס איז גאמאכט דווקא לבני הקלאב, און אז דו שטעלסט זיך נישט צי תקנת הקלאב פארוואס זאלסטו יא געניסען פין אירע בענעפיטען.

איך גיי נישט אריין און וואו עפעקטיוו די מהלך איז.

די חידיש ליגט דא אז מען סטראשעט נישט מיט ארויסווארפן די קינדער פין מוסד - און דאס דארף באגריסט ווערן

[הקטן]

"כל אחד אשר בשם בעלזא יכונה"
זיצט צעך א גרויסער גראבער מגושם אויפ'ן שטוהל, זיינע תאוות פאר געלד און פאוער זעען נישט קיין ברעג, ווי אזוי קענמען נאך פייניגען אלע מיינע מענטשען וואס ריפען זיך בעלזא? וויאזוי קען מען נאך אביסל אויסנוצען א עיר ואם בישראל פאר מיינע נידריגע תאוות השליטה? וויאזוי קען איך אביוזירן מיין נאמען רוקח וואס שטאמט פון צדיקים וקדושים פאר מיין פערזענליכע באנוץ?
אה, כ'האב א פלאן! זאגט די גראבע פאץ אויפ'ן קעניגליכע שטוהל. מגייט נישט לאזן מענטשען מאכען שמחות.
וענו כל העם וכל יועציו וחכמיו, פשששששש.

איך ווייס נישט אויב ביסט סארקאסטיש צי נישט.
איך קען דאס ליינען סארקאסטיש און איך קען דאס ליינען אלס נאאיוו-אנגעווייטאגט וכו' - איי העוו נא איידיע

[יין שרף]

ווען מען שטופט ארויס מענטשן בע"כ, שאפט דאס אן אומאפשטעלבאר מאוומענט.
ברית'ן מוז מען דאך מאכן, אין ביהמ"ד וועט מען אין נישט לאזן? וועט מען מאכן אייגענע מנינים פאר קידישים, דינגען זאלן פאר ברית'ן וכו'. און צום סוף וועלן זיי נאך דראפן די גאנצע ביהמ"ד (און אפשר נאך די גאנצע חסידות ח"ו, און "כבוד בית בעלזא" וועט ח"ו פארלירן..)

[סמיילי]

ווען גייט שוין די רבי אויפהערן נעמען פדיונות פון די סמארטפאון שקצים?

די חידיש ליגט דא אז מען סטראשעט נישט מיט ארויסווארפן די קינדער פין מוסד - און דאס דארף באגריסט ווערן

די נייע תקנה איז געמאכט געווארען ווייל פרישע יונגעלייט נאך די חתונה וואס האבען נאכנישט קיין קינדער און די מוסדות, האט מען נישט גע האט וואס צו סטראשענען. יעצט קען מען זיי שוין אויכט האלטען און די ראמען...

[סמבטיון]

סמיילי, אויך אמת, אבער איך דריי זיך צווישן מיינע חברים, און אלס בעלזע חסיד קען איך קלאר זאגן אז דער עולם האט עס זייער פארשטענליך אויפגענימען, איך ווייס נישט צו עטס ווייסטע אבער בעלזא איז בכלל נישט אזוי שטרענג מיט די תקנות, אדרבא בעלזע רב האט פון די ערשטע מעניט געשריגן נישט אז מען זאל ארויסווארפן דעם סמארטפאון נאר מען זאל לייגן א פילטער, און עס ניצן אויף א כשר'ע וועג, וואס יעדע ערליכע יוד טוט/דארף צו טוהן עניוועי. ער האט עס קיינמאל נישט געאסערט און אסאך יונגערלייט האבן געהעריגע סמארטפאונס לצורך פרנסה, וואס יא, ער בעט און ער פאדערט מען זאל עס נישט האלטן אין שטיב אדער אין שטיבעל, וואס איז אויך פארשטענדליך, צו זיין א מעמבער אין עזרנו/מושיע ומגן, מיינט האבן א בעסיק פילטער, יא דו קענסט אויך האבן וואטסעפפ, אונז זעמיר נישט אזוי ראדיקאל, סא הערטס אים אויף צי באשמיצן און אראפרייסן א מנהיג ישראל. א דאנק.

[קומזיץ]

"כל אחד אשר בשם בעלזא יכונה"
זיצט צעך א גרויסער גראבער מגושם אויפ'ן שטוהל, זיינע תאוות פאר געלד און פאוער זעען נישט קיין ברעג, ווי אזוי קענמען נאך פייניגען אלע מיינע מענטשען וואס ריפען זיך בעלזא? וויאזוי קען מען נאך אביסל אויסנוצען א עיר ואם בישראל פאר מיינע נידריגע תאוות השליטה? וויאזוי קען איך אביוזירן מיין נאמען רוקח וואס שטאמט פון צדיקים וקדושים פאר מיין פערזענליכע באנוץ?
אה, כ'האב א פלאן! זאגט די גראבע פאץ אויפ'ן קעניגליכע שטוהל. מגייט נישט לאזן מענטשען מאכען שמחות.
וענו כל העם וכל יועציו וחכמיו, פשששששש.

זיצט א יוד וואס זארגט זיך פארן חינוך און אידישקייט פון א גאנצע ציבור אידן
זיצט זיך א יוד וואס הערט זיך אן צרות און פראבלעמען פון יודן און שפירט מיט זייער צער
זיצט זיך א יוד און זעהט ווי קינדער גייען אראפ פון וועג און עלטערן עסן זיך די געזינט
זיצט זיך א יוד וואס האט מיט זיינע צוויי הענט אויפגעשטעלט מוסדות און באגלייט די חסידים די לעצטע 40 יאר אויף טריט און שריט און זעהט אז מ'ספראוועט זיך מיט נסיונות
און טראכט וויאזוי קען מען צוריקהאלטען די מגיפה עס זאל זיך נישט דערקייקלען ווייטער,
און בעהט פון זיינע נאכפאלגער'ס ביטע ארויפלייגען א פילטער אויף די אינטערנעט לגדור גדר פאר א שוואכע מוניט.. אז מ'דארף מעג מען און ממיז האבן אינטערנעט אבער די מינימום קען מען טהון
און אמאל אז עס פעלט אויס דארף מען ניצען שטרענגע מיטלען

[סמיילי]

סמיילי, אויך אמת, אבער איך דריי זיך צווישן מיינע חברים, און אלס בעלזע חסיד קען איך קלאר זאגן אז דער עולם האט עס זייער פארשטענליך אויפגענימען, איך ווייס נישט צו עטס ווייסטע אבער בעלזא איז בכלל נישט אזוי שטרענג מיט די תקנות, אדרבא בעלזע רב האט פון די ערשטע מעניט געשריגן נישט אז מען זאל ארויסווארפן דעם סמארטפאון נאר מען זאל לייגן א פילטער, און עס ניצן אויף א כשר'ע וועג, וואס יעדע ערליכע יוד טוט/דארף צו טוהן עניוועי. ער האט עס קיינמאל נישט געאסערט און אסאך יונגערלייט האבן געהעריגע סמארטפאונס לצורך פרנסה, וואס יא, ער בעט און ער פאדערט מען זאל עס נישט האלטן אין שטיב אדער אין שטיבעל, וואס איז אויך פארשטענדליך, צו זיין א מעמבער אין עזרנו/מושיע ומגן, מיינט האבן א בעסיק פילטער, יא דו קענסט אויך האבן וואטסעפפ, אונז זעמיר נישט אזוי ראדיקאל, סא הערטס אים אויף צי באשמיצן און אראפרייסן א מנהיג ישראל. א דאנק.

קאווע שטיבל איז נישט געבלאקט דורך די פילטר ?

[סמיילי]

"כל אחד אשר בשם בעלזא יכונה"
זיצט צעך א גרויסער גראבער מגושם אויפ'ן שטוהל, זיינע תאוות פאר געלד און פאוער זעען נישט קיין ברעג, ווי אזוי קענמען נאך פייניגען אלע מיינע מענטשען וואס ריפען זיך בעלזא? וויאזוי קען מען נאך אביסל אויסנוצען א עיר ואם בישראל פאר מיינע נידריגע תאוות השליטה? וויאזוי קען איך אביוזירן מיין נאמען רוקח וואס שטאמט פון צדיקים וקדושים פאר מיין פערזענליכע באנוץ?
אה, כ'האב א פלאן! זאגט די גראבע פאץ אויפ'ן קעניגליכע שטוהל. מגייט נישט לאזן מענטשען מאכען שמחות.
וענו כל העם וכל יועציו וחכמיו, פשששששש.

זיצט א יוד וואס זארגט זיך פארן חינוך און אידישקייט פון א גאנצע ציבור אידן
זיצט זיך א יוד וואס הערט זיך אן צרות און פראבלעמען פון יודן און שפירט מיט זייער צער
זיצט זיך א יוד און זעהט ווי קינדער גייען אראפ פון וועג און עלטערן עסן זיך די געזינט
זיצט זיך א יוד וואס האט מיט זיינע צוויי הענט אויפגעשטעלט מוסדות און באגלייט די חסידים די לעצטע 40 יאר אויף טריט און שריט און זעהט אז מ'ספראוועט זיך מיט נסיונות
און טראכט וויאזוי קען מען צוריקהאלטען די מגיפה עס זאל זיך נישט דערקייקלען ווייטער,
און בעהט פון זיינע נאכפאלגער'ס ביטע ארויפלייגען א פילטער אויף די אינטערנעט לגדור גדר פאר א שוואכע מוניט.. אז מ'דארף מעג מען און ממיז האבן אינטערנעט אבער די מינימום קען מען טהון
און אמאל אז עס פעלט אויס דארף מען ניצען שטרענגע מיטלען

זיצט זיך א איד וואס טראכט, 40 יאר האב איך שווער געארבעט אויפצובויען א באנדע חמורים צו האלטען פון מיך, אין יעצט קומט די אינטערענט אין אפאר מינוט קען די גאנצע האוואניע ג’יין לטמיון

[קומזיץ]

"כל אחד אשר בשם בעלזא יכונה"
זיצט צעך א גרויסער גראבער מגושם אויפ'ן שטוהל, זיינע תאוות פאר געלד און פאוער זעען נישט קיין ברעג, ווי אזוי קענמען נאך פייניגען אלע מיינע מענטשען וואס ריפען זיך בעלזא? וויאזוי קען מען נאך אביסל אויסנוצען א עיר ואם בישראל פאר מיינע נידריגע תאוות השליטה? וויאזוי קען איך אביוזירן מיין נאמען רוקח וואס שטאמט פון צדיקים וקדושים פאר מיין פערזענליכע באנוץ?
אה, כ'האב א פלאן! זאגט די גראבע פאץ אויפ'ן קעניגליכע שטוהל. מגייט נישט לאזן מענטשען מאכען שמחות.
וענו כל העם וכל יועציו וחכמיו, פשששששש.

זיצט א יוד וואס זארגט זיך פארן חינוך און אידישקייט פון א גאנצע ציבור אידן
זיצט זיך א יוד וואס הערט זיך אן צרות און פראבלעמען פון יודן און שפירט מיט זייער צער
זיצט זיך א יוד און זעהט ווי קינדער גייען אראפ פון וועג און עלטערן עסן זיך די געזינט
זיצט זיך א יוד וואס האט מיט זיינע צוויי הענט אויפגעשטעלט מוסדות און באגלייט די חסידים די לעצטע 40 יאר אויף טריט און שריט און זעהט אז מ'ספראוועט זיך מיט נסיונות
און טראכט וויאזוי קען מען צוריקהאלטען די מגיפה עס זאל זיך נישט דערקייקלען ווייטער,
און בעהט פון זיינע נאכפאלגער'ס ביטע ארויפלייגען א פילטער אויף די אינטערנעט לגדור גדר פאר א שוואכע מוניט.. אז מ'דארף מעג מען און ממיז האבן אינטערנעט אבער די מינימום קען מען טהון
און אמאל אז עס פעלט אויס דארף מען ניצען שטרענגע מיטלען

זיצט זיך א איד וואס טראכט, 40 יאר האב איך שווער געארבעט אויפצובויען א באנדע חמורים צו האלטען פון מיך, אין יעצט קומט די אינטערענט אין אפאר מינוט קען די גאנצע האוואניע ג’יין לטמיון

ער לאזט האבן אינטערנעט..
און ווי אזוי פונקטליך גייט די אינטערנעט צוברענגען אז די חמורים גייען שוין נישט האלטן פון עם,
מען האט געהערט לשון הרע און שלעכטס אויף עם אלע יארן, בעלזא חסידים זענען נישט לב טהור וואס זענען אפגעזונדערט פון די וועלט

[איסר האטלקי]

די חידיש ליגט דא אז מען סטראשעט נישט מיט ארויסווארפן די קינדער פין מוסד - און דאס דארף באגריסט ווערן

די מוסדות פארלאנגט עס ממילא. מען ווארפט סיי ווי ארויס, דאס איז א הוספה.

[גדליה]

קומזיץ,
איך וויל דיך פרעגען א פשוט'ע שאלה
לאמיר זאגען עס קלאפט אן צו אייך אינדערהיים א איד מיט א ניי געבוירן קינד אין די הענט. אויף אייער פראגע וואס ער וויל, הייבט ער אן פארציילן אז ער איז געווען אין שפיטאל זיין ווייב האט געהאט א קינד, ס'האט זיך געמאכט עפעס א קאמפליקאציע. אקיצור, ס'איז היינט די אכטע טאג, דאס קינד איז א אינגעל, און ער האט נישט וואו צו פראווענען א ברית, אויב ער קען קומען צו אייך אין דיינינג רום מאכען דעם ברית.
יעצט וואס וואלט איהר (אדער יעדע נארמאלע ערליכע איד) געענטפערט?
א. יא זיכער, ס'איז מיר א זכיה צו מאכען א ברית ביי מיך אין שטוב
ב. ביטע טוהט אויס אייער בגד לאמיך זעהן צו איר טראגט ציצית... אופס, נישט דא קיין ציצית. סארי קיין ברית ביי מיר וועט איר נישט מאכען.

[הקטן]

קומזיץ,
איך וויל דיך פרעגען א פשוט'ע שאלה
לאמיר זאגען עס קלאפט אן צו אייך אינדערהיים א איד מיט א ניי געבוירן קינד אין די הענט. אויף אייער פראגע וואס ער וויל, הייבט ער אן פארציילן אז ער איז געווען אין שפיטאל זיין ווייב האט געהאט א קינד, ס'האט זיך געמאכט עפעס א קאמפליקאציע. אקיצור, ס'איז היינט די אכטע טאג, דאס קינד איז א אינגעל, און ער האט נישט וואו צו פראווענען א ברית, אויב ער קען קומען צו אייך אין דיינינג רום מאכען דעם ברית.
יעצט וואס וואלט איהר (אדער יעדע נארמאלע ערליכע איד) געענטפערט?
א. יא זיכער, ס'איז מיר א זכיה צו מאכען א ברית ביי מיך אין שטוב
ב. ביטע טוהט אויס אייער בגד לאמיך זעהן צו איר טראגט ציצית... אופס, נישט דא קיין ציצית. סארי קיין ברית ביי מיר וועט איר נישט מאכען.

[צפור בודד]

שיינע תירוצים און ספין איבער די מוסדות און דער גדלות פון דער רב וכדומה. די אונטערשטע שורה איז אז ער טוט עס ווייל ער קען ואין מוחה בידו. א יונגערמאן וואס איז ביי אים אויפגעצויגן, געלערנט פון קינדווייז אין זיינע מוסדות, חתונה געהאט מיט א תלמודה פון די מוסדות און וואו זיי פלאנען צו שיקן אדער שיקן שוין זייערע קינדער האט נישט קיין ברירה. ער און זי מוזן פאלגן חוץ אז זיי ווילן זיך פון אלעס אפשאקלען וואס רוב ווילן נישט.

עס איז מאכט נישט רעכט. מענטשליכקייט, הלכה, תורה, גמילות חסדים האט דא נישט קיין פלאץ. כך עלה ברצון ואין טעם ברצון און זייט כאטש ארנטליך אין דעם מודה צו זיין און קומט נישט מיט פארקרומטער לאגיק צו פארענטפערן דער געמיינהייט וויאזוי מען באהאנדלט דעם אייגענעם עולם.

[הקטן]

די אונטערשטע שורה איז אז ער טוט עס ווייל ער קען

אמת! וואס איז אבער די מאטיוו?
וואס גייט אים אן אויב די האסט אויף דיין פאן א פילטער אדער נישט?
איז נישט גרינגער קיקן די אנדערע זייט.


עגען, איך גיי נישט אריין וואו עפעקטיוו דאס איז.

[אישתישבי]

דער איינציגער וואס האבן הנאה אז די אינטערנעט איז אפיר געקומען, זענען די פרויען, ווען ביז היינט האט מען זיי גערודפ'ט צום טויט מיט צניעות און שייטלעך און זאקען און געפאסטע קליידער, יא קומען אין בעסמעדרעש צו נישט, נישט אריין לאזען אין די מוסדות צו יא וכו', אבער זייט די אינטערנעט הערשט א שטילקייט, מען רעדט נישט פין זיי קיין פיפס, ווען אויס דער לעצטע מאהל האסט געהערט ביי א דרשה אז די פרויען זענען מעכב די גאולה?

די פרויען זענען נאך עתיד ליתן את הדין, זיי האבן געמאכט די אינטערנעט ווייל זיי האבן נישט אויסגעהאלטן די שווערע יאך.

[צפור בודד]

די אונטערשטע שורה איז אז ער טוט עס ווייל ער קען

אמת! וואס איז אבער די מאטיוו?
וואס גייט אים אן אויב די האסט אויף דיין פאן א פילטער אדער נישט?
איז נישט גרינגער קיקן די אנדערע זייט.


עגען, איך גיי נישט אריין וואו עפעקטיוו דאס איז.

ווייל ס'איז קאמפעטישן אויף א פארנעם וואס זיי זענען נישט צוגעוואוינט. וועם אינטערסירט א מלווה מלכא, א יארצייט סעודה, א שטייעדיגע תורה אז אלע מטעמים פון דער וועב זענען אין דער קעשענע?

ער האט שטענדיג געכאפט מאדערנקייטן ווי הוק אפס, קאסעטן, סקרינינגס, מעגל סגור, מראות הקודש ועוד וואס אין אלעס האט עס בעסער ערמעגליכט פאר אים אנצוקומען צום עולם. מיטאמאל איז אנגעקומען א כלי וואס לאזט אויך דעם עולם צוריקרעדן און וואו דער עולם קען זיך אויך אומקוקן וואס ס'איז דא ערגעץ אנדערש.

און דאס איז א סכנה קיומית.

[berlbalaguleh]

קומזיץ,
איך וויל דיך פרעגען א פשוט'ע שאלה
לאמיר זאגען עס קלאפט אן צו אייך אינדערהיים א איד מיט א ניי געבוירן קינד אין די הענט. אויף אייער פראגע וואס ער וויל, הייבט ער אן פארציילן אז ער איז געווען אין שפיטאל זיין ווייב האט געהאט א קינד, ס'האט זיך געמאכט עפעס א קאמפליקאציע. אקיצור, ס'איז היינט די אכטע טאג, דאס קינד איז א אינגעל, און ער האט נישט וואו צו פראווענען א ברית, אויב ער קען קומען צו אייך אין דיינינג רום מאכען דעם ברית.
יעצט וואס וואלט איהר (אדער יעדע נארמאלע ערליכע איד) געענטפערט?
א. יא זיכער, ס'איז מיר א זכיה צו מאכען א ברית ביי מיך אין שטוב
ב. ביטע טוהט אויס אייער בגד לאמיך זעהן צו איר טראגט ציצית... אופס, נישט דא קיין ציצית. סארי קיין ברית ביי מיר וועט איר נישט מאכען.

גדליה: נאך א מזל אז דער איד אין דיין מעשה הייסט נישט אויסטון עפעס אן אנדער'ן בגד. ווייל דאמאלס וואלטן מיר געווען אין פעקל...!