א פרישע גזרה אויף סמארטפאונס

[איש חזון]

יעדער קהל איז מחוייב אויסצווועלען איהרע תקנות עפ״י הוראות רבניהם ואדמורם.

[גדליה]

די אלע וואס זענען מגין אויפ'ן כבוד בית בעלז קומען מיט א געמיש פון צוויי טענות, אין מ'טאר זיך נישט לאזען פארפירען.
ס'הייסט אזוי, אויב קומט בעלזע רבי מיט די כח התורה, אז מ'טאר נישט לאזען ע"פ הלכה מאכען א קידוש פון א בעל הסמארטפאן, ברויך ער עס איבערווייזען על פי תורה, און טאמער קען ער עס נישט איבערווייזען איז ער סתם א רודף אין א שלעכטע מענטש.
ווייטער אויב קומט ער מיט די כח פון א בשר ודם, נעמליך דא איז מיין פלאץ און קיינער זאל מיך נישט אנפייפען, דעמאלץ איז ער דאך א פשוט'ע דיקטאטאר, פארוואס טראכט איהר אז מ'זאל עס רעספעקטירען.
כ'פארשטיי איהר האט נישט קיין פראבלעם מיט די דיקטאטארשאפט, ווייל איר זענט דאך די אינטערטאנען, אבער א דרויסענדיגע קוקט אויף דעם ווי א גרויסע רשעות.
געדענקט אז אין אלע פלעצער ווי מען רודפ'ט מענטשען נוצט מען בערך די זעלבע שפראך: דא בין איך בעל הבית אין קיינער זאל מיך נישט ווידערשפעניגען, אז דו ווילסט קענסטו דיך גיין.
מיט דעם שפראך האט מען פארברענט מענטשען אין סקווער
מיט דעם שפראך האט מען גע'הרג'עט מענטשן אין סאטמער
מיט דעם שפראך האט לב טהור פארפייניגט מענטשען לאנגע יארן
מיט דעם שפראך האט מען גערודפט אייער אייגענע רבי.
ס'איז א בושה וחרפה אז אייער רבי נוצט אצינד די זעלבע שפראך וואס מ'האט גענוצט עם צו באגראבען. און אנדערש ווי אנדערע רביס וועלכע זענען אזוינע בהמות אז מ'קען גארנישט רעדען צו זיי, איז אבער בעלזע רבי א קלוגע יוד און וואלט געמעגט פארשטיין בעסער.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

[tag]איש חזון[/tag], זייער ריכטיג. און יעצט איז די שעה צריכה לכך אז מ'זאל מבטל זיין אלע גזירות סרק וואס טון אויף אזויפיל אז מ'שטופט מענטשן ארויס און די אינטרנט ווערט נישט ווייניגער. משום שהשעה צריכה לכך דארף מען טאקע אזוי טון און מחנך זיין די ציבור אויף אן אויסגעהאלטענעם אופן.

וואס וויל מען דען אויפ'ן אמת? טאמער זיי ווילען אז די סארט מענטשן זאלען נישט מאכען זייער שמחות אין די בעלזער זאל, האט עס דאך נישט קיין פשט. וועמן גייט עס אן אז זיי מאכען שמחות דארט? וועמן שטערט עס? נאר אז זיי מיינען אז געוויסע מענטשען וועלען זיך צוריק האלטן פון האבען אן אומגעפילטערטע סמארטפאון צוליעב די שרעק פון נישט קענען מאכען שמחות אין זאל, הייסט'ס גענוצט געוואלד צו צווינגען מענטשען אנצוהאלטען זייער גדרים. דאס האט גארנישט צוטון מיט די גמרא און, כאמור למעלה, העלפט עס נישט.

דאס איז א חלק פון די גלויבונג פון פארטייען, וואס מאכען מענטשען הינקעדיג, און דערנאך געבען זיי א שטעקן אויף וואס זיך צו אנצוליינען, און זיי רעדן יעדעם איין אז אן די שטעקן וועט ער נישט קענען גיין.

גדליה האקט

[תורה ומדע]

בכל תפוצות ישראל היו ויהיו תקנות. אינני רואה שום חילוק בין זה לשאר תקנות הקהילות. האם בסטמר נותנין להיקבר בקרית יואל לכל אדם? גם בהרבה מקומות אין נותנין מי שלא טבל לקריו לעבור לפני התיבה, וכן מי שמגלח זקנו או אינו לובש בגד עליון או חגורה אין נותנין לעבור לפני התיבה בכמה מקומות. וכן אין נותנין לאלו שנשותיהם מנהיגים רכב לשלוח למוסדותיהם.

[תורה ומדע]

די אלע וואס זענען מגין אויפ'ן כבוד בית בעלז קומען מיט א געמיש פון צוויי טענות, אין מ'טאר זיך נישט לאזען פארפירען.
ס'הייסט אזוי, אויב קומט בעלזע רבי מיט די כח התורה, אז מ'טאר נישט לאזען ע"פ הלכה מאכען א קידוש פון א בעל הסמארטפאן, ברויך ער עס איבערווייזען על פי תורה, און טאמער קען ער עס נישט איבערווייזען איז ער סתם א רודף אין א שלעכטע מענטש.
ווייטער אויב קומט ער מיט די כח פון א בשר ודם, נעמליך דא איז מיין פלאץ און קיינער זאל מיך נישט אנפייפען, דעמאלץ איז ער דאך א פשוט'ע דיקטאטאר, פארוואס טראכט איהר אז מ'זאל עס רעספעקטירען.
כ'פארשטיי איהר האט נישט קיין פראבלעם מיט די דיקטאטארשאפט, ווייל איר זענט דאך די אינטערטאנען, אבער א דרויסענדיגע קוקט אויף דעם ווי א גרויסע רשעות.
געדענקט אז אין אלע פלעצער ווי מען רודפ'ט מענטשען נוצט מען בערך די זעלבע שפראך: דא בין איך בעל הבית אין קיינער זאל מיך נישט ווידערשפעניגען, אז דו ווילסט קענסטו דיך גיין.
מיט דעם שפראך האט מען פארברענט מענטשען אין סקווער
מיט דעם שפראך האט מען גע'הרג'עט מענטשן אין סאטמער
מיט דעם שפראך האט לב טהור פארפייניגט מענטשען לאנגע יארן
מיט דעם שפראך האט מען גערודפט אייער אייגענע רבי.
ס'איז א בושה וחרפה אז אייער רבי נוצט אצינד די זעלבע שפראך וואס מ'האט גענוצט עם צו באגראבען. און אנדערש ווי אנדערע רביס וועלכע זענען אזוינע בהמות אז מ'קען גארנישט רעדען צו זיי, איז אבער בעלזע רבי א קלוגע יוד און וואלט געמעגט פארשטיין בעסער.

מעג מען מכבד זיין א מחלל שבת מיט אן עלי׳. ניין. משום חילול השם טאר מען נישט, עי׳ בחכ״צ. וה״ה הכא. אזוי ווי געזאגט פריער דער בדץ פון בעלזא האלט אז דאס איז א חילול השם. ״והיכי דמי חילול השם?, אמר רב, כגון אנא דשקיל בשרא מטבחא וכו׳

[סמבטיון]

איך וויך זיך נאר מגיב זיין צו צפור בודד, איך מין דו האסט נישט געליינט מיין תגובה פאר די האסט זיך גענימען האקן,

דו שרייבסט,
"דער אינטערנעט איז א פארמעסט פון דער מאדערנער וועלט וואס מיר דארפן זיך דערמיט אן עצה געבן. אונז האבן אבער אינגאנצן איין צוגאנג פון שווארץ/ווייס, מותר/אסור, צדיק/רשע, אריין/ארויס"

נישט אמת, עס איז דא א וועג, און די וועג איז ביי אונז אין בעלזא און ביי אסאך אנדערע, אז דו מעגסט האבן א סמארט פאון אויב דו דארפסט עס, נאר דו מיזט זיכער מאכן צו האבן א פילטער. דו האסט א פראבלעם מיט דעם? אויב יא האב איך נישט וואס מוסף צו זיין. נקודה

"בעלז האט אין די לעצטע יארן זיך צוגעכאפט צו אלעס מאדערן ווען עס האט זיך זיי געלוינט און דער היפאקריטיע שרייט צום הימל. עס איז א גזירה שאין רוב הציבור יכולים לעמוד בה און דער סטראשען און ווארפן ווייזט זיי צו זיין א באנדע גענגסטערס".

פארוואס זאגסטו אז סע א גזירה שאין הציבור יכול לעמוד בה? רוב מנין ובנין פון ערליכע חרדישע יודן האבן אנגענימן די פסק פון רב וואזנער און פון אלע אנדערע גדולים אז א סמארטפאון אן א פילטער איז א איסור דאורייתא יעדע מעניט וואס דו האלסט עס אין טאש, קריגסט זיך מיט מיר איבער דעם? דאן ווייס איך נישט אויף וועלכע פלאנעט דו לעבסט. און וואס איז שוין די שווערע גזירה וואס דו קענסט נישט עומד זיין ? דו פילסט ממש ווי די ביזט אינטערדריקט ווען מען הייסט דיר לייגן א פילטער און זיך פירן על פי תורה? און ווי האסטו געזען ווארפן?

און אויף דיין לעצטע שטיקעל איז עפעס אזוי שלא מן הענין אז איך ווייס נישט ווי אנציהייבן דיר מסביר זיין וואסארא שטותים דו רעדסט, וואס כינע וואס רוסלאנד, וועם שעכט מען אפ? קום לאמער רעדן אפען, איך בין א בעלזער חסיד און איך בין זייער העפי מיט מיין חסידות און מיט מיין רבי, און ניין איך בין ב"ה אויך ארויס פון די באקס, והראיה אז איך זיץ שוין אויף קאווע שטיבעל 5 יאהר צום גיטען.

בידודות
סמבטיון

[ליטוואק פון בודאפעסט]

בכל תפוצות ישראל היו ויהיו תקנות. אינני רואה שום חילוק בין זה לשאר תקנות הקהילות. האם בסטמר נותנין להיקבר בקרית יואל לכל אדם? גם בהרבה מקומות אין נותנין מי שלא טבל לקריו לעבור לפני התיבה, וכן מי שמגלח זקנו או אינו לובש בגד עליון או חגורה אין נותנין לעבור לפני התיבה בכמה מקומות. וכן אין נותנין לאלו שנשותיהם מנהיגים רכב לשלוח למוסדותיהם.

יא, אלע פארטייען טויגען נישט. אלע פון זיי אן אויסנאם. צו זייער ניגונים זענען שיין צו נישט, צו זייער הכשר איז געלונגען צו נישט. אין קיין שום קהלה האט מען נישט אזעלכע תקנות, נאר אין פארטיין. נישט ביי די ספרדים, נישט ביי די יעקעס, נישט אין געיטסהעד, און נישט אין סיי וועלכע פלאץ ווי עס איז דא א קהלה. און היסטאריש גערעדט, האבען קהלות נישט געמאכט תקנות צו ענפארסירן זייער גדרים פון פריוואטע מענטשען. נאר פאר'ן ציבור וואס איז נוגע צום ציבור, פוק חזי. נאר זייט די פארטייען עפאכע, ווי די פריוואטע הנהגה פון מענטשן איז פארוואנדלט געווארען אין ציבורי'שע זאך, האט מען עס אנגעהויבען. 'תפוצות ישראל' מיינט אלע פארטייען.

וכאמור למעלה, דאס איז נישט קין אשכול קעגן בעלזא. פארצופאל האט עס די בעלזער פארטיי געטון יעצט. דאס איז קעגן די ערשיינונג פון רודפ'ן מענטשען אנשטאט'ס זיי מחנך זיין.

[גדליה]

בכל תפוצות ישראל היו ויהיו תקנות. אינני רואה שום חילוק בין זה לשאר תקנות הקהילות. האם בסטמר נותנין להיקבר בקרית יואל לכל אדם? גם בהרבה מקומות אין נותנין מי שלא טבל לקריו לעבור לפני התיבה, וכן מי שמגלח זקנו או אינו לובש בגד עליון או חגורה אין נותנין לעבור לפני התיבה בכמה מקומות. וכן אין נותנין לאלו שנשותיהם מנהיגים רכב לשלוח למוסדותיהם.

א שליח ציבור האט גאנץ אנדערע תקנות, קוק אריין אין שו"ע, ס'מוז זיין א מרוצה לקהל און א ת"ח וכו'. ער רעפרעזענטירט דאך די קהל.
די סאטמארע רשעות פון נישט באגראבען אין ביה"ח וועמען זיי געפעלט נישט איז טאקע א רשעות שאין כמוהו, אבער כ'האב געמיינט אז נאר די סאטמארע דיקטאטארן זענען עלול אויף אזוינע אכזריות.
אבער געוואלד, מיר רעדען דאך נישט דא פון קיין זכות, מיר רעדען נישט דא פון קיין עליה לתורה, מיר רעדען נישט דא פון קיין כיבוד. דא רעדט מען דאך פון מאכען א ברית מילה פאר א יודיש קינד! געוואלד אין געשריגען. אין רוסלאנד איז די הייליגע ריבניצער רבי זי"ע געלאפען אין די גרעסטע פרעסטען מיט מסירת נפש מל'ען קינדער פון יודען וואס האבן קוים געוואוסט פון יודישקייט צו זאגען. אין דא רעדט מען פון *נישט* לאזן מאכען א ברית אין שוהל.
כ'ווייס נישט צו די עולם כאפט די ביטערע טרויעריגע איראניע. בעלזע רבי לאזט נישט מאכען א ברית פון א אידיש קינד (נאר ביי זיך אין שוהל! שטייצעך, אזוי ווי ביי די קאמוניסטען. אין א אנדערע לאנד האסטו געמעגט מאכען א ברית, נאר נישט אין רוסלאנד).
א ניי געבוירן נשמה'לע, ווערט געשטראפט מיט די הארבסטע עונש אין יהדות, מ'טאר אים נישט אידישן. נישט ווייל ער איז געהל, נישט ווייל מתו אחיו מחמת מילה, נאר ווייל זיין פאטער איז עפעס געפערליך.
וואס איז? שבת היט ער, כשר'ס עסט ער, אין מקוה גייט ער. אבער ער פאלט נעבעך דורעך מיט קוקען פיקטשערס פון פרויען. אויף א סקרין. פארדעם טאר זיין זוהן נישט אריינקומען בבריתו של אברהם אבינו. (סארי ער מעג יא, נאר נישט אין בעלזע שוהל, זאל סאטמער זיך ספראווען מיט אזא פורק עול).
רחמנא ליצלן, לאן הגענו. א יוד טאר נישט מל'ען זיין בן זכר אין שוהל צום אכטן טאג, נישט ווייל ער היט נישט שבת, נישט ווייל ער איז געוואוינט מיט א אשת איש, נאר ווייל ער האט א סמארטפאן אן די קאמפעני פילטער. ווי ווייניג יראת שמים און ווי ווייניג מענטשליכקייט מוז א מענטש האבען צי אינפארסירען אזא תקנה?
כ'האב שוין נישט קיין כח צו שרייען. אויב די עולם זעהט נישט איין די שרעקליכע רשעות אין אזא מין תקנה, גיי איך דינגען איינעם צי מאכען ראבא קאלס און מסביר זיין פאר מענטשען.

[תורה ומדע]

ליטוואק, נאר דו טויגסט?! וואס האסטו שוין אויפגעטוהן פאר אידישקייט אדער דעם דור?

[גדליה]

נאר דו טויגסט! וואס האסטו שוין אויפגעטוהן פאר אידישקייט אדער דעם דור?

מיין ציהל איז אז יעדער זאל אויפהערען "טוהן" פאר אידישקייט און פשוט לאזן זיין אידן.
למשל איך וויל מ'זאל לאזן מענטשען מאכען א ברית פאר אכט טאגיג קינד אפילו ער ווערט נעבעך נכשל אין ראיות אסורות יעדען טאג. איי די ראיות אסורות? דאס זאל יעדע מענטש דאגהנען פאר זיך. איך וועל מיך זארגן פאר מיי פריוואטע ראיות אסורות, נישט פאר א צווייטענס

[תורה ומדע]

נאר דו טויגסט! וואס האסטו שוין אויפגעטוהן פאר אידישקייט אדער דעם דור?

ברוך ה' איך "טוה" נישט אויף פאר יודישקייט
מיין ציהל איז אז יעדער זאל אויפהערען "טוהן" פאר אידישקייט און פשוט לאזן זיין אידן.
למשל איך וויל מ'זאל לאזן מענטשען מאכען א ברית פאר אכט טאגיג קינד אפילו ער ווערט נעבעך נכשל אין ראיות אסורות יעדען טאג.

אבער דו טראגסט נישט קיין אחריות פון דאס רוחניותדיגע מצב פון טויזענטער אידישע משפחות

[ליטוואק פון בודאפעסט]

די לעצטיגע תגובה פון תורה ומדע שטימט עפעס מורא'דיג מיט זיין אונטערשריפט

(פאר די וואס נוצען טעפעטאלק, 'קבל את האמת ממי שאמרו')

[גדליה]

נאר דו טויגסט! וואס האסטו שוין אויפגעטוהן פאר אידישקייט אדער דעם דור?

ברוך ה' איך "טוה" נישט אויף פאר יודישקייט
מיין ציהל איז אז יעדער זאל אויפהערען "טוהן" פאר אידישקייט און פשוט לאזן זיין אידן.
למשל איך וויל מ'זאל לאזן מענטשען מאכען א ברית פאר אכט טאגיג קינד אפילו ער ווערט נעבעך נכשל אין ראיות אסורות יעדען טאג.

אבער דו טראגסט נישט קיין אחריות פון דאס רוחניותדיגע מצב פון טויזענטער אידישע משפחות

איך טראג אחריות פאר מיך און מיינע קומעדיגע דורות
איך וויל זיי זאלען אויפוואקסען אין א סאסייעטי ווי מ'שטראפט נישט א ניי געבוירען קינד פאר די כלומפר'שטע חטאים פון די טאטע
איך וויל זיי זאלען אויפוואקסען אין א סאסייעטי ווי מ'לאזט מענטשען מאכן ברית'ן און קידושים און שיקען קינדער אין תלמוד תורה
יעדער איינער! קענסט דיך פארשטעלען?! יעדענס קינד וועט מעגען לערנען תורה, יעדע בן זכר וועט קענען ווערען גע'מל'ט, אין יעדע שוהל.
דאס איז מיין אחריות פאר מיך און מיינע קינדער אין אייניקלעך

[גדליה]

כ'קלער אז אויב מ'וועט ברענגען די כלים מכלים שונים צום ברית וועט די עולם מאכען מציצה בכלי
אפשר איז דאס בעלזע רבי'ס חשש

[סמבטיון]

גדליה, איך בין אזוי עמאשענעל פון דיין מיט לייד מיט אימשילדיגע יונגעלייט וואס זייער איינציגע באגער איז צו מאכן א ברית פאר זייער קינד, און מען לאזט זיי נישט, זאג מיר וועם חישטו דא? הער אויף צו גיין ארום און ארום, ענטפער מיר וואס איך פרעג דיר , דארף א יוד האבן א פילטער אויף זיין סמארט פאון אדער נישט? ענפער מיר נישט מיט קראקאדילן טרערן איבער קאמעניזעם און כינע און רימניץ, אויב יא, איז דאס אלעס וואס די קהיה פארלאנגט נאך דעם קענסטו מאכן צווייי ברית'ן א יאהר אפילו, מיט א קידוש אויך, אויב האלטסטו אז הייסן די קהילה מעמבערס ארויף לייגן א פילטער איז בגדר זיין א דיקטאטאר, קען מען שוין אפשטעלן די שמועס דא. קיינער פילט זיך ב"ה נישט דיקטעדעט.

[גדליה]

גדליה, איך בין אזוי עמאשענעל פון דיין מיט לייד מיט אימשילדיגע יונגעלייט וואס זייער איינציגע באגער איז צו מאכן א ברית פאר זייער קינד, און מען לאזט זיי נישט, זאג מיר וועם חישטו דא? הער אויף צו גיין ארום און ארום, ענטפער מיר וואס איך פרעג דיר , דארף א יוד האבן א פילטער אויף זיין סמארט פאון אדער נישט? ענפער מיר נישט מיט קראקאדילן טרערן איבער קאמעניזעם און כינע און רימניץ, אויב יא, איז דאס אלעס וואס די קהיה פארלאנגט נאך דעם קענסטו מאכן צווייי ברית'ן א יאהר אפילו, מיט א קידוש אויך, אויב האלטסטו אז הייסן די קהילה מעמבערס ארויף לייגן א פילטער איז בגדר זיין א דיקטאטאר, קען מען שוין אפשטעלן די שמועס דא. קיינער פילט זיך ב"ה נישט דיקטעדעט.

מיין פאזיציע איז זייער זייער פשוט
יעדע קהילה האט א רעכט צו מאכען א פילטער פאר זייערע מעמבערס אין פארלאנגען מ'זאל עס נוצען (דורך האלטן דרשות, שרייבען ארטיקלען, צוזאגען פרייזעס, וכדו')
אויב איינער האט נישט קיין פילטער זאל ער נאכאלץ מעגען מאכען ברית'ן אין קדישום אין וועלכע שוהל ס'שמעקט איהם
מיין אישו איז נישט מיט די תקנה נאר מיט די סטראשע. אין נאכמער אז מ'נוצט רוחניות פאר א סטראשע
מצוות ברית מילה (ווי אויך מוסדות התורה) איז נישט נתחדש געווארען כדי בעלזע רבי זאל עס קענען נוצען אלץ א שטעקען פאר זיינע אינטערנעט תקנות
איך פארשטיי אז פאר יודישקייט איז וויכטיג אז מ'זאל האבען א פילטער.
אבער פאר יודישקייט איז אויכעט וויכטיג אז יעדע יוד זאל וויסען אז ער קען מאכען א ברית מילה אין וועלכע שוהל ס'שמעקט אים איבער די גאנצע וועלט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

נאר דו טויגסט! וואס האסטו שוין אויפגעטוהן פאר אידישקייט אדער דעם דור?

ברוך ה' איך "טוה" נישט אויף פאר יודישקייט
מיין ציהל איז אז יעדער זאל אויפהערען "טוהן" פאר אידישקייט און פשוט לאזן זיין אידן.
למשל איך וויל מ'זאל לאזן מענטשען מאכען א ברית פאר אכט טאגיג קינד אפילו ער ווערט נעבעך נכשל אין ראיות אסורות יעדען טאג.

אבער דו טראגסט נישט קיין אחריות פון דאס רוחניותדיגע מצב פון טויזענטער אידישע משפחות

דאס איז א חלק פון די מיתוס אין וואס דו לעבסט. עס איז אוממעגליך במציאות אז איינער זאל טראגען די אחריות פון טויזענטער משפחות. פאר דעם האט מען געמוזט ממציא זיין די מושג פון פארטיי, ווייל עכטע אחריות איז נישט במציאות אין די וועלט.

ווען מ'וויל זיין נארמאל, באלאנגט מען צו א קליינע קהלה, ווי דער רב האט טאקע אחריות פאר יעדעם אין די קהלה, און ער פארשטייט וואס איז גוט פאר זיי און וואס נישט. וראה זה פלא, עס פאסירט קיינמאל נישט אז אזא סארט רב זאל מאכען תקנות מתקנות שונים צו האלטען דער עולם פרום. אין אזעלכע אומשטענדן פעלט פלוצלונג נישט אויס די אלע זאכען. מ'טוט עס נישט און מ'זעט נישט קיין פראבלעם. עס איז נישט קיין צופאל.

[גדליה]

אינטערסאנט ווי אין סאטמער מיינט מען אז די בעלזע זענען אויפגעקלערט.
לא דובים ולא יער, מ'פארקויפט דארט די זעלבע טפשות און בהמה'שקייט ווי סאטמאר. די בעלזע קויפען שוואנצאנעס מיט די זעלבע תמימות ווי די סאטמערע קויפען גיוס.
די זעלבע יענטע אין א אנדער שלייער.

[חסיד פון ליטא]

א אינגערמאן וואס האט נישט א פילטער, מחמת איזה סיבה שהיא, וועט ער ווייטער קענען האבן אומגעפילטערקייט אפילו מיט א כשר'ן טעלעפאון.
אדער וועט ער פארמאגן נאך א פאון אדער וועט ער האבן אן SD card מיט זיינע באדערפענישן.

הכלל, יעדער מענטש ווערט געבוירן מיט א כלי, ביי איינעם אפערעיט עס אינעם מח, ביי א צווייטן ארבעט עס צווישן די צוויי פוס.
טאמער קענסטו נישט מחנך זיין דיין עולם ווי א לייט, וועלן קיין שום תקנות נישט העלפן.

תקנות איז זייער א שיינע זאך, ווילאנג די ביסט מציע, אויב הייבסטו אהן פאדערן דאן גייט עס בערך אזוי; וויבאלד דער אינגערמאן איז געבוירן געווארן ביי א בעלזא קלאב מעמבער און ער האט נישט געוואלט מצער זיין די עלטערן און פארלאזן דעם קלאב, מיינט דאס אז מ'קען יעצט רייטן אויף יעדעם און סטראשען מיט אלעם בייזן.

דיקטאטור אלערט.

[ליפא]

סמבטיון ס'איז מער ווי סתם א פילטער. אויב איז די צעטל פון וואס די אשכול רעדט

IMG-20181231-WA0022.jpg

[berlbalaguleh]

גדליה, איך בין אזוי עמאשענעל פון דיין מיט לייד מיט אימשילדיגע יונגעלייט וואס זייער איינציגע באגער איז צו מאכן א ברית פאר זייער קינד, און מען לאזט זיי נישט, זאג מיר וועם חישטו דא? הער אויף צו גיין ארום און ארום, ענטפער מיר וואס איך פרעג דיר , דארף א יוד האבן א פילטער אויף זיין סמארט פאון אדער נישט? ענפער מיר נישט מיט קראקאדילן טרערן איבער קאמעניזעם און כינע און רימניץ, אויב יא, איז דאס אלעס וואס די קהיה פארלאנגט נאך דעם קענסטו מאכן צווייי ברית'ן א יאהר אפילו, מיט א קידוש אויך, אויב האלטסטו אז הייסן די קהילה מעמבערס ארויף לייגן א פילטער איז בגדר זיין א דיקטאטאר, קען מען שוין אפשטעלן די שמועס דא. קיינער פילט זיך ב"ה נישט דיקטעדעט.

מיין פאזיציע איז זייער זייער פשוט
יעדע קהילה האט א רעכט צו מאכען א פילטער פאר זייערע מעמבערס אין פארלאנגען מ'זאל עס נוצען (דורך האלטן דרשות, שרייבען ארטיקלען, צוזאגען פרייזעס, וכדו')
אויב איינער האט נישט קיין פילטער זאל ער נאכאלץ מעגען מאכען ברית'ן אין קדישום אין וועלכע שוהל ס'שמעקט איהם
מיין אישו איז נישט מיט די תקנה נאר מיט די סטראשע. אין נאכמער אז מ'נוצט רוחניות פאר א סטראשע
מצוות ברית מילה (ווי אויך מוסדות התורה) איז נישט נתחדש געווארען כדי בעלזע רבי זאל עס קענען נוצען אלץ א שטעקען פאר זיינע אינטערנעט תקנות
איך פארשטיי אז פאר יודישקייט איז וויכטיג אז מ'זאל האבען א פילטער.
אבער פאר יודישקייט איז אויכעט וויכטיג אז יעדע יוד זאל וויסען אז ער קען מאכען א ברית מילה אין וועלכע שוהל ס'שמעקט אים איבער די גאנצע וועלט.

גדליה: וואס פארשטייסטו נישט. אויב מ'וועט ענפארסן די תקנות וועט מען אויסקומען צו א מצב אז ס'וועללן זיך (ח"ו) ארומדרייען א סאך בחורים און יונגעלייט וועלכע זענען ..."ערלים"... און א סאך מיידלעך וועלכע וועללן הייסן לוסי, נענסי און דזשעניפער. ווייל מ'האט זייערע טאטעס נישט געלאזט מאכן א ברית. אדער געבן א קידוש און געבן א אידישן נאמען בשעת קריאת התורה...! אזוי ווי אין קאמוניסטישן רוסלאנד. און נאכדעם וועללן קומען די וואוילע אידן די מזכי הרבים און מאכן האלסעיל ברית'ן פאר דערוואקסענע מענטשן. און געבן אידישע נעמען בשעת קריאת התורה פאר באבעס...! א"כ מה הועילו חכמים בתקנתם...!

[חסיד פון ליטא]

אין פינף יאר ארום גייט די מעשה גיין בערך אזוי:
צוויי בעלזא קינדער גייען שפילן דאקטאר, ווען איינער וועט באמערקן אז זיין חבר איז אן ערל, וועט אים דער ערל מסביר זיין אז זיין טאטע פארמאגט נישט א פילטער...
אבער א בעלזער וועט ער בלייבן...

[גדליה]

די ערלים קינדערלעך וועלען כאטש מעגען האבען א סמארטפאן?