גלייכווערטליך פון גדולי ישראל

[נקודת-אמת]

ער האט אמאהל מסביר געוועהן אז ער שטייט די העכסטע פון די גאנצע וועלט...
און אזוי איז דער הסבר:

• ס'שטייט דאך אז "ארץ ישראל גבוהה מכל הארצות" (קידושין סט)
• ירושלים איז די העכסטע שטאט אין ארץ ישראל,
• בית וגן איז די העכסטע געגנט אין ירושלים (800 מ'+ פונעם סי-לעוועל)
• ישיבת-עטרת ישראל איז די העכסטע בניין אין בית וגן
• ער איז דער העכסטער אין ישיבה

קומט אויס אז ער איז די העכסטער מענטש אין וועלט...

(אפאר פרטים זענען נישט אינגאנצן ריכטיג אבער דאך...)

(והרי לך תורת-היחסות* על רגל אחת...)

* {אין וויקי יידיש עברית ענגליש}

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער מהר"ם שיק האט געברענגט א טאבאק פושקע צו זיין רבי'ן דער חתם סופר, זאגענדיג דערמיט אז ער וויל לאזען א מזכרת פון זיך ביים רבי'ן אויפ'ן טיש.
האט דער חת"ס דאס אפגעזאגט, און ער האט צוגעלייגט, "ווילסט א מזכרת ביי מיר, האסטו אזוי אויך. ווייל מילתא דתמיהי מידכר דכירי, און דא איז דא צווי מילתא דתמיהי'ס, אז א רב זאל א צווייטע געבען א מתנה איז א מילתא דתמיהי, און אז א רב זאל אפזאגען א מתנה איז אויך א מילתא דתמיהי."
מקור: עולמו של אבא עמ' ט"ו

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אין תרפ"ה, איז הרב אליעזר יהודה פינקל ראש ישיבת מיר געקומען קיין אמעריקא נאך געלט פאר זיין ישיבה. ער האט דעמאלס זיך געטראפן מיט זיין אלטען חבר דער מייטשעטער עילוי (דער אלטער פון סלאבאדקא האט געשיקט ר׳ אליעזר יוד׳ל צו ברענגן דער מייטשעטער פון בריסק קיין סלאבאדקא אין זייער יונגערע יארן, ואכמ"ל) און זיי האבן געשמועסט צוזאמען. ר׳ אליעזר יוד׳ל האט פארגעהאלטן דער מייטשעטער, "שטעל זיך פאר ווען דו בלייבסט אין יוראפ. וואלטסט היינט געווען א גרויסע ראש ישיבה אין א הויכראנגיגע ישיבה" (י.יו. האט געהייסן גאר א שוואכער ישיבה)
"ווען איך בין א ראש ישיבה אין יוראפ, וואלט איך דאך געקומען קיין אמעריקא נאך געלט. בעסער זאל איך זאגען שיעורים ווי שנארערען", האט ער געענטפערט.

(מקור: תלפיות שנה ו׳ עמ׳ 15)

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[סקרן]

געהערט א זיסע מימרא וואס ער האט געזאגט ביים פראבירן מסביר צו זיין די פאליטיק'ס פון פאר די קריג
"עס איז א שווערע סוגיא סאך שווערער ווי די סוגיא פון מודה במקצת אבער איינמאל מ'פארשטייט עס ווערט מען א כופר הכל" ודפח''ח

[סקרן]

דער מנח"י האט אים אמאל געפרעגט בנוגע א געוויסער פאליטיק וואס ער האלט.
האט ער געענטפערט: איך האלט מיך דאס מויל ודפח"ח

[סקרן]

רב דאמב האט אמאל געזאגט אויף דער ליעזשער רב וואס איז אוועק די וואך (ער פלעג דאווענען ביי אים):
מ'דארף אויסהרגנ'ן אלע רבי'ס און אים איבערלאזן צו ווייזן פארוואס מ'האט זיי געהרג'ט

[berlbalaguleh]

סקרן: ס'איז טאקע א גוט ווערטל. אבער דאס האט נאר אזא משוגע'נער ווי ..."הרב"... דאמב געקענט זאגן...!

ס'איז נישט צו פארשטיין. ער איז דאך געווען א גרויסער תלמיד חכם. ר'האט געלערנט ביי גרויסע רבי'ס. נאר ער האט געהאט א מיאוס'ן פיסק. ר'האטציך נישט געקענט איינהאלטן. אלעס אונטער'ן שלייער און מאסקע פון קנאות. דאס האט איהם געברענגט צו דעם אז ער האט נישט געהאט קיין דרך ארץ אדער רעספעקט פאר קיין שום רב, רבי אדער מנהיג ישראל. ממש קיין איינער. און אין די זעלבע צייט האט ער בארעכטיגט זיינע אייגענע מעשים. ער האט געהאנדלט מיט צלמים (אויך). צי מ'מעג, סטריקטלי עפ"י הלכה. און אונטער וועלכע אומשטענדן . דאס איז א נושא פאר זיך. אבער אז אן איש חשוב און תלמיד חכם זאלל האנדלען מיט אט די זאכן וואס עקלט א יעדן ערליכן איד...! יא. מ'קומט מיט די געוויינליכע מעשיות אז ער איז געווען א גרויסער מכניס אורח. איך וואלט ענדערש געזיצן איבער שבת אין א גוי'אישן האטעל און געגעסן מצות און טונא, ווי איידער גיין צו אזא מין מענטש אפילו פאר 5 מינוט...!

[סקרן]

סקרן: ס'איז טאקע א גוט ווערטל. אבער דאס האט נאר אזא משוגע'נער ווי ..."הרב"... דאמב געקענט זאגן...!

ס'איז נישט צו פארשטיין. ער איז דאך געווען א גרויסער תלמיד חכם. ר'האט געלערנט ביי גרויסע רבי'ס. נאר ער האט געהאט א מיאוס'ן פיסק. ר'האטציך נישט געקענט איינהאלטן. אלעס אונטער'ן שלייער און מאסקע פון קנאות. דאס האט איהם געברענגט צו דעם אז ער האט נישט געהאט קיין דרך ארץ אדער רעספעקט פאר קיין שום רב, רבי אדער מנהיג ישראל. ממש קיין איינער. און אין די זעלבע צייט האט ער בארעכטיגט זיינע אייגענע מעשים. ער האט געהאנדלט מיט צלמים (אויך). צי מ'מעג, סטריקטלי עפ"י הלכה. און אונטער וועלכע אומשטענדן . דאס איז א נושא פאר זיך. אבער אז אן איש חשוב און תלמיד חכם זאלל האנדלען מיט אט די זאכן וואס עקלט א יעדן ערליכן איד...! יא. מ'קומט מיט די געוויינליכע מעשיות אז ער איז געווען א גרויסער מכניס אורח. איך וואלט ענדערש געזיצן איבער שבת אין א גוי'אישן האטעל און געגעסן מצות און טונא, ווי איידער גיין צו אזא מין מענטש אפילו פאר 5 מינוט...!

איך וואלט דוקא יא געגאנגען צו אים איט סאונדס לייק איט וואז א בלעסט אראונד הים
מ'דארף נאר וויסן וויאזוי צו עסן וואס ער האט געזאגט נישט אלעס דארף מען גלייבן און נישט אלעס דארף מען אהעננעמען

[ליטוואק פון בודאפעסט]

רב דאמב האט אמאל געזאגט אויף דער ליעזשער רב וואס איז אוועק די וואך (ער פלעג דאווענען ביי אים):
מ'דארף אויסהרגנ'ן אלע רבי'ס און אים איבערלאזן צו ווייזן פארוואס מ'האט זיי געהרג'ט

איך האב געהערט די מעשה פון א איד פון אנטווערפען. איך האב אים געוואלט ענטפערן "אין קראקא מיט הונדרעט יאר צוריק, האט איינער געזאגט אז מ'דארף פטור ווערן פון אלע קהלות, אחוץ אנטווערפען. כדי מ'זאל וויסען פארוואס מ'איז פטור געווארען פון אלע קהלות". איך האב עס אים נאר נישט געזאגט ווייל יענער איז א סענסיטיווער, און די אנטווערפענער שטאלצירן זיך שטארק מיט זייער קהלה, הגם......

[berlbalaguleh]

סקרן: ס'איז טאקע א גוט ווערטל. אבער דאס האט נאר אזא משוגע'נער ווי ..."הרב"... דאמב געקענט זאגן...!

ס'איז נישט צו פארשטיין. ער איז דאך געווען א גרויסער תלמיד חכם. ר'האט געלערנט ביי גרויסע רבי'ס. נאר ער האט געהאט א מיאוס'ן פיסק. ר'האטציך נישט געקענט איינהאלטן. אלעס אונטער'ן שלייער און מאסקע פון קנאות. דאס האט איהם געברענגט צו דעם אז ער האט נישט געהאט קיין דרך ארץ אדער רעספעקט פאר קיין שום רב, רבי אדער מנהיג ישראל. ממש קיין איינער. און אין די זעלבע צייט האט ער בארעכטיגט זיינע אייגענע מעשים. ער האט געהאנדלט מיט צלמים (אויך). צי מ'מעג, סטריקטלי עפ"י הלכה. און אונטער וועלכע אומשטענדן . דאס איז א נושא פאר זיך. אבער אז אן איש חשוב און תלמיד חכם זאלל האנדלען מיט אט די זאכן וואס עקלט א יעדן ערליכן איד...! יא. מ'קומט מיט די געוויינליכע מעשיות אז ער איז געווען א גרויסער מכניס אורח. איך וואלט ענדערש געזיצן איבער שבת אין א גוי'אישן האטעל און געגעסן מצות און טונא, ווי איידער גיין צו אזא מין מענטש אפילו פאר 5 מינוט...!

איך וואלט דוקא יא געגאנגען צו אים איט סאונדס לייק איט וואז א בלעסט אראונד הים
מ'דארף נאר וויסן וויאזוי צו עסן וואס ער האט געזאגט נישט אלעס דארף מען גלייבן און נישט אלעס דארף מען אהעננעמען

סקרן: ס'איז מעגליך אז ער האט געזאגט א טייל פון זיינע סטעיטמענטס מיט א סענס אוו היומאר. אבער זיינע חסידים. הויפטזעכליך פון די נטורי חרתא און סאטמאר, האבן אנגענומען א יעדעס ווארט ווארט וואס איז ארויס מפה קדשו. אלס קודש קדשים...! אפילו דעם תולדות אהרן רבי (דעם טאטן) האט ער מבזה געווען. אויך הרב דושינסקיא, זצ"ל...!

[נקודת-אמת]

סקרן: ס'איז טאקע א גוט ווערטל. אבער דאס האט נאר אזא משוגע'נער ווי ..."הרב"... דאמב געקענט זאגן...!

ס'איז נישט צו פארשטיין. ער איז דאך געווען א גרויסער תלמיד חכם. ר'האט געלערנט ביי גרויסע רבי'ס. נאר ער האט געהאט א מיאוס'ן פיסק. ר'האטציך נישט געקענט איינהאלטן. אלעס אונטער'ן שלייער און מאסקע פון קנאות. דאס האט איהם געברענגט צו דעם אז ער האט נישט געהאט קיין דרך ארץ אדער רעספעקט פאר קיין שום רב, רבי אדער מנהיג ישראל. ממש קיין איינער. און אין די זעלבע צייט האט ער בארעכטיגט זיינע אייגענע מעשים. ער האט געהאנדלט מיט צלמים (אויך). צי מ'מעג, סטריקטלי עפ"י הלכה. און אונטער וועלכע אומשטענדן . דאס איז א נושא פאר זיך. אבער אז אן איש חשוב און תלמיד חכם זאלל האנדלען מיט אט די זאכן וואס עקלט א יעדן ערליכן איד...! יא. מ'קומט מיט די געוויינליכע מעשיות אז ער איז געווען א גרויסער מכניס אורח. איך וואלט ענדערש געזיצן איבער שבת אין א גוי'אישן האטעל און געגעסן מצות און טונא, ווי איידער גיין צו אזא מין מענטש אפילו פאר 5 מינוט...!

געהערט האב איך פון א לאנדאנער ידיד מיינע, א מוצ"ש'דיגע-סיפורי-צדיקים-געשיכטע'לע,

און איך וועל דאס ברענגען דא לטובת ידידינו חברי השטיבל הע"י:

מיט עטליכע יאהר צוריק, אויף א שב"ק אין סטעמפארד-הילל געגענד שברובע העקני אשר בלאנדאן בירת מלכות החסד ענגלאנד של אחדות ממלכת בריטאניע האדירה...
האט זיך אויפגעהאלטן כ"ק אדמו"ר רבי פנחס יצחק בידרמַן שליט"א המכונה 'האדמו"ר מלעלוב-ניקלשבורג' דארט אויף שב"ק.
תושבי העיר מעדת החסידים האבן פארשטייטזיך מיטגעהאלטן סדרי השבת וכו' בלא בלא בלא...
בעת עריכת סעודתא דדוד מלכא משיחא במוצאי שבת קודש בבית הה"ח ' פינקי עסטרייכער ז"ל,

האט הכהן המיוחס הנהגה"ח ר' אברהם חיים הכהן ראפאפארט שליט"א אנגעהויבן נאך-צו-דערציילן א מעשה, וזה היה לשונו בערך:
"געהערט האב איך א מעשה פון רב דאמב זכרונו לברכה, וועגן ר' שימע'לע (הרה"ק ר' שמעון'לע זשעליכאווער הי"ד משגיח ישיבת חכמי לובלין, מדרשותיו הדפיס רב דאמב ספרי 'נהרי אש')"

האט עם דער אורח (לעלוב-ניקלשבורג'ע עבין) אפגעשטעלט און געפרעגט:
"פון וועמען דערציילט איהר דארט, פון וועמען זאגט איהר דאט נאך?, פון רב דאמב?,
קיין אמונת צדיקים האט ער נישט געהאט, אבער צום סטריקעווער, צום סטריקעווער-דער-אגודיסט, צו עם האט ער זיך מבטל געוועהן"

עכ"ל ודפח"ח.

[נקודת-אמת]

איינער האט מיר ביים יאהר-צייט סעודה פונעם בעלזער רב זי"ע לעצטע וואך נאך-געזאגט א מימרא מטו משמיה דהרה"ק ר' ישראל מגער זי"ע באקאנט אלט'ס דעם: "בית ישראל"
וכה אמר:

"אלע גבאים פון די רבי'ס, האבן א ניצוץ פון גיחזי,
און גיחזי אליינס, האט געהאט א ניצוץ פון שלום פויגל"

איך נעם נישט קיין אחריות צו ער האט דאס טאקע געזאגט, באט א גוט'ס איז א גוט'ס, לייג איך דאס דא ארויף לטובת החבריא קדישא.

[ונבנתה העיר]

בשם הרב מסאטמאר ז"ל: ופרח לו איש האמת. ווער איז געבליבן? דער איש חסיד...

------

האט אים איינער אמאל גע'טענה'עט, דער רבי איז דאך א יחיד. זאגט ער, כ'בין מברר אין ספר אז דא איז איז נישט שייך יחיד ורבים הלכה כרבים. זאגט יענער, אבער איר זענט פארט א יחיד...

[אישתישבי]

סאטמאר רבי האט אמאהל אויפן וועג צו מנחה באגעגענט א ליטווישע גדול, האט ער אים געפרעגט צו ער האט שוין געדאווענט מנחה, האט דער גדול געענטפערט "היינט נאך ניט", והמ"י.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

הרב שרגא ניובערגער איז אן איידעם ביי הרב מאיר הערשקאוויטץ שליט"א ראש ישיבת סטעמפורד. ביי די חתונה האט באטייליגט הגאון הרב י"י רודרמן זצ"ל. וילך דפוק אחד און ער האט געפרעגט הרב חיים קרייסווירטה זצ"ל צו מ'דארף זאגען א ברכת אשר חלק מחכמתט ליראיו אויף הרב רודרמן. האט הרב קרייסווירטה געפרעגט "און אויף מיר פרעגסטו דאס נישט?"

[וואלווי]

הרב שרגא ניובערגער איז אן איידעם ביי הרב מאיר הערשקאוויטץ שליט"א ראש ישיבת סטעמפורד. ביי די חתונה האט באטייליגט הגאון הרב י"י רודרמן זצ"ל. וילך דפוק אחד און ער האט געפרעגט הרב חיים קרייסווירטה זצ"ל צו מ'דארף זאגען א ברכת אשר חלק מחכמתט ליראיו אויף הרב רודרמן. האט הרב קרייסווירטה געפרעגט "און אויף מיר פרעגסטו דאס נישט?"

שוין גארנישט קיין "גלייכווערטל" כידוע...

[נקודת-אמת]

לרגל ביקור הרב מז"ל ט"ב בארצנו, פנינת חמד קיבלתי בדואר העננים והנה היא לפניכם:
"רבי אברהם יושע סלאבייטשיק האט זיך געלאזט הערן דברי פקחות אויף מהרז"ל'ס באזוך אין א"י
"איך זעה גרויסע מודעות "כבוד קדושת", "כבוד קדושת",
וואס קדושת? קדושת הגוף? א וודאי נישט,
אפשר קדושת דמים"
ודפח"ח

[וואלווי]

לרגל ביקור הרב מז"ל ט"ב בארצנו, פנינת חמד קיבלתי בדואר העננים והנה היא לפניכם:
"רבי אברהם יושע סלאבייטשיק האט זיך געלאזט הערן דברי פקחות אויף מהרז"ל'ס באזוך אין א"י
"איך זעה גרויסע מודעות "כבוד קדושת", "כבוד קדושת",
וואס קדושת? קדושת הגוף? א וודאי נישט,
אפשר קדושת דמים"
ודפח"ח

מ'דארף נישט די טיטול מז"ל ט"ב פאר א מליצה.

אן די "מ" קלינגט עס אויך...

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ביי די וויזיט פון דער גייסטישע פיהרער פון א פראקציע פון די סאטמארער באוועגונג, האט דער פיהרער געצינדען א לעכט פאר הרב שמואל אויערבאך אויף זיין יארצייט, אין פראנט פון דער לאנדאנער רב הרב אפרים פאדווא שליט"א. ער האט געזאגט אז הרב אויערבאך 'איז דאך געווען אן אייניקעל פון דער תולדות'.
הרב פאדווא האט געזאגט, "אהא, הייסטס זיין טאטע איז אויך געווען אן אייניקעל פון תולדות, ניין?"

ודפח"ח

[ונבנתה העיר]

"דעם ארטיסט מיעטעק אפענהיים האט דער רבי געמאכט א קאמפלימענט, אז ווען עס וואלטן געווען אויף דער וועלט פינף אידען אזוי ווי אפענהיים וואלט משיח געקומען.

- וואס הייסט?

- נאר די איבריגע זאלען זיין אזוי ווי ר' שמעון בן יוחאי."

דזשיגאן מאכט אויך א קעמעאו אינעם אנעקדאט.

קרעדיט: א חבר פון לעיקוואד.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עס איז אמאל געווען באשטימט אז א געוויסע רבי וועט קומן באזוכן א געוויסע שטאט, און דער עולם איז געווען בגילופין. מ'האט צוגעגרייט און גערייניגט און באשטימט אכסניות וכו' וד"ל. איין מענטש איז געווען גאר צופרידן דערפון, ווארום זיין טאכטער האט זיך געהאט אנגעשטעקט געווארן מיט א דיבוק, און מ'קען אים נישט פארטרייבן. מ'האט געהאפט אז דער רבי וועט געלונגן צו פארטרייבן די דיבוק.

למעשה איז די וויזיט נישט צושטאנד געקומן. פארוואס? דער מושל פון די שטאט, דער מעיאר, האט געזען אז דער עולם איז אזוי אנציקט, האט ער מחליט געווען צו שטערן די שמחה פון די אידן (א בחינה פון דעבלאזיא, וואס לאזט מוצצ'ן, אבער נישט זיך פרייען ביי חתונות), און ער האט פארבאטן דער רבי פון קומן אין שטאט, און ער האט אים פארטריבן פון דער אומגעגענט.
וואס טוט מען מיט די דיבוק?

האט דער ראגאטשאווער געזאגט, "נעם די מיידעל צום מושל, ער קען פארטרייבן די דיבוק. מה דאך דער רבי קען עס פארטרייבן, כ"ש דער מושל וואס קען פארטרייבן דער רבי".

[שמחהלע קאפשטיק]

האט דערציילט הרה"ק ר' איציקל פון אמשינאוו זצ"ל (ב"פ):
אז אין דער שטאט אמשינאוו אין פוילן האט געוואוינט דארט א איד וואס ער איז געווען דער גרעסטער שלעפער פון שטאט, ער איז קיינמאל נישט אנגעקומען צום דאווענען פאר ווען מען האט געהאלטען שמונה עשרה, שבת ביים דאווענען איז ער קיינמאל נישט געווען אין שול פאר ויכולו, און איינמאל אין אפאר חדשים איז געלנגען אז ער איז שוין געווען ביי "כתר" אין ביהמ"ד, און געווענליך האט ער געענדיגט שחרית ערגעץ נאנט צו די שקיעה,
פאר זיינע קינדער איז עס געווען געוואלדיגע בושות, בפרט אז אפילו אין דעם הייליגסטען טאג פון יאר יום כיפור איז ער נישט אנגעקומען אין צייט צו כל נדרי,

ביז איין יאר האבן זיי מחליט געווען אז גענוג איז גענוג, כאטש צו כל נדרי זאל ער אנקומען אין צייט, און זיי האבן פארארבעט מעשים פון וואכען פארדעם אין פראבירט צוריקצודרייען דעם זייגער מיט וואס מען האט נאר געקענט אז דער טאטע זאל זיין אין צייט אין שול פאר כל נדרי, און צום סוף איז ער טאקע אנגעקומען אין שול אבער צו... ברכו... און ווי נאר ער וויל זיך שטעלן אויפן פלאץ ענטפערן ברכו, האט מען באמערקט אז נישט מער און נישט ווייניגער איז ער געבליבן מיט די געהעריגע שיך נישט איינטוישענדיג אויף די יו"כ סליפערס..
רופט זיך אן דער טאטע צו די קינדער: יא יא דאס געשעהט ווען מען יאגט זיך!!!

[פאלאצ'ינטא]

ויהי שם לגוי גדול... זאגט רש"י הק' מלמד שהי' ישראל מצוינים שם...

אויב דו זעסט א בחור וואס איז געווארען א שייגאץ (א גוי)... ווייל ער האט געלערנט אין א ישיבה למצוינים