שלמה אשר טויבער, בן ר' עזריאל, מוויען

[טאמבל סאס]

נאך א אינגערמאן אין די געים פון קבלה און טעראפי..

עמיצער ווייסט מה טובו? מ'האט מיך געצה'ט צו רעדן מיט אים; כ'וויל וויסן וואו ער שטייט אין די ספעקטרום?

[נעגעל וואסער]

איך קען איהם נישט פערזענליך, אבער ווי ווייט איך ווייס טוהט ער נישט אין קבלה און נישט אין טעראפי.
ער טוהט בעיקר אין חינוך און אויך אין שלום בית. זיינע שיעורים אויף חינוך האב איך געהערט און איז שטארק רעקאמענדירט. ער רעדט זייער געשמאק און דברים של טעם.
צו ער טויג אויף שלום בית, מן הסתם ווענדט זיך עס וועמען מען פרעגט..

[קאצקע ציקער]

דאכצוך מיר ער האט א קאלום אינעם לבלר

[קוקי]

מיין וואונדער איז; ווען דער זיידע איז א קעכער, פארוואס מוזן אלע אייניקלעך זיך איינרעדן זיי זענען קעכער'ס..
עזריאל טויבער האלט זיך פאר א מחנך גדול, און זיין זון בערל האט אויפגעכאפט דעם ציבור היינט - גראדע! אבער פארוואס ווערן אלע טויבער'ס פלוצלינג מחנכים..? ס'דאך שוין די זעלבע קרענק ווי רעבישע פעמעליס, וואס ווייסן נישט פון נעמען א נארמאלע דזשאב.

[לולקע באנוצער]

מיין וואונדער איז; ווען דער זיידע איז א קעכער, פארוואס מוזן אלע אייניקלעך זיך איינרעדן זיי זענען קעכער'ס..
עזריאל טויבער האלט זיך פאר א מחנך גדול, און זיין זון בערל האט אויפגעכאפט דעם ציבור היינט - גראדע! אבער פארוואס ווערן אלע טויבער'ס פלוצלינג מחנכים..? ס'דאך שוין די זעלבע קרענק ווי רעבישע פעמעליס, וואס ווייסן נישט פון נעמען א נארמאלע דזשאב.

ווען דער זיידע איז א קעכער, מאכט זיך אסאך מאל אז זיינע יוצאי חלציו ירש'נען זיין טאלאנט.

אלע ווערדיגערס זענען בעלי מנגנים, אלע טויבערס זענען רעדנערס.

געשיקט פון מיין כשר'ע פאון נוצנדיג ראדיא כוואליעס

[אישתישבי]

זאגט דער משל הקדמוני, פארוואס ווען א שיסטער שטארבט ווערען נישט אלע קינדער שוסטערס, אבער ווען א רבי שטארבט ווערען אלע קינדער רעביס?

ווייל צו זיין א שוסטער דארף מען קענען.

[וואלווי]

מיין וואונדער איז; ווען דער זיידע איז א קעכער, פארוואס מוזן אלע אייניקלעך זיך איינרעדן זיי זענען קעכער'ס..
עזריאל טויבער האלט זיך פאר א מחנך גדול, און זיין זון בערל האט אויפגעכאפט דעם ציבור היינט - גראדע! אבער פארוואס ווערן אלע טויבער'ס פלוצלינג מחנכים..? ס'דאך שוין די זעלבע קרענק ווי רעבישע פעמעליס, וואס ווייסן נישט פון נעמען א נארמאלע דזשאב.

ווען דער זיידע איז א קעכער, מאכט זיך אסאך מאל אז זיינע יוצאי חלציו ירש'נען זיין טאלאנט.

אלע ווערדיגערס זענען בעלי מנגנים, אלע טויבערס זענען רעדנערס.

געשיקט פון מיין כשר'ע פאון נוצנדיג ראדיא כוואליעס

אבער ווען די ווערדיגערס ווערען בעלי מנגנים זענען זיך יודען מחי' און זיי זענען קיינעם גארנישט מחייב no harm done.

משא"כ די טויבערס זאגען וואס "דו" מוזט טוהן, און זענען מוחזק שלעכט זעערס.

[לבי ובשרי]

מכיר אני את רבי שלמה אשר פונדערנאנט.

א טייער איד מיט גאר אסאך ערפארונג.

יא, ווען מען לעבט מיט א פאטער (רבי עזריאל איז א בן שמונים ושתים) וואס זיין ציל און וועזן איז מקרב צו זיין קרובים ורחוקים, באקומט מען ווארשיינליך א שטארקן פערספעקטיוו אין די ענינים, בפרט, נאך וואס, ווי באקאנט, ער איז ער א לעגענדארער רעדנער, און פארמאגט הונדערטער אידן וועלכע זענען נהנים ממנו בעצה ותושי'. (בדרך אגב, איז ער א לייסענסד פסיכיאטער).

זיינע דרשות, שיעורים און קאלומען זענען א שם דבר, און ער איז א איד וואס האט שטארקע מיטלייד מיט א צווייטן, לייגט זיך אריין אין א צווייטנס מצב, און העלפט אידן פיר-און-צוואנציג שעה א טאג.

די וואס שרייבן מיט שפאס און לייכטיזינגקייט אויף אזא איד זאל מעסטן זייערע רייד אוון שטארק נזהר זיין.

[טאמבל סאס]

אין אישי שרייבט מיך איינער:

"איך האב א חבר וואס האט זיך לעצטענס גע'גט און שלמה אשר איז געווען אפציעל זיין עקס-ווייב'ס טערפּיסט. ער האט זיך געהאט געפערלעך אפּגערעדט אויף איהם. איך קען דיך נאר זאגן וואס ער האט מיך אריינגעווארפן:

איינס ער איז זייער נישט אהנעסט, דאס הייסט ער שפיהלט אויף ביידע, זאגט נישט די אמת פון איינעם צום צווייטן.
צווייטענס אז ער איז א פעמינסט, וואט עווער עס מיינט."

איך וואונדער מיך, ביי אונז היימישע ווי מ'ווארפט אריין אינגע מיידלעך מיט בחורים וואס זיי קענען נישט פון היינט ביז נעכטן, מאכט מען ליצנות מיט'ן זיך פארקויפן אלס פעמעניסט? וואו זענען די פעמעניסטן בעפאר זי האט חתונה געהאט? א קונץ צו זיין א פעמעניסט געגן קליינטשיגע בחור'לעך? זיי א פעמעניסט געגן די גרויסע מיסטדזשעניסטישע רבנים..

[לבי ובשרי]

צו ער טויג אויף שלום בית, מן הסתם ווענדט זיך עס וועמען מען פרעגט..

[קוקי]

די וואס שרייבן מיט שפאס און לייכטיזינגקייט אויף אזא איד זאל מעסטן זייערע רייד אוון שטארק נזהר זיין.

עזריאל טויבער האט פוטער אויפ'ן קאפ, וואס סיי רעכטע סיי לינקע קענען דעם מענטש פאר ער האט זיך אנגעטון דעם מחנך היטל, [ועיין נחום ר''ב - כאטש ס'נישט קיין ראיה אבער ס'נעמט נישט אראפ פון זיין צביעות], און ביים ווערן א בן שמונים ושתיים ווערט מען נישט אויס פוטער טראגער

[לבי ובשרי]

עזריאל טויבער האט פוטער אויפ'ן קאפ, וואס סיי רעכטע סיי לינקע קענען דעם מענטש פאר ער האט זיך אנגעטון דעם מחנך היטל, [ועיין נחום ר''ב - כאטש ס'נישט קיין ראיה אבער ס'נעמט נישט אראפ פון זיין צביעות], און ביים ווערן א בן שמונים ושתיים ווערט מען נישט אויס פוטער טראגער

הייבטצעך נישט אן און לאזטצעך נישט אויס.

ער האט בסך הכל פראבירט אין לויף פון די פריערדיגע יארן ארויסצוהעלפן מוסדות התורה און קהילות בישראל. און ווען סקווירא האט געזען אז ער האט א שטארקן ווארט האבן זיי אים ארויסגעשטויסן פון זייער פעסטונג און אים געשיקט לופטערן. און די זעלבע איז דאכט זיך מיט וועזניץ.
און א מילדער תיקון טעות: מארגארין אויף זיין קאפ..

[לבי ובשרי]

משא"כ די טויבערס זאגען וואס "דו" מוזט טוהן, און זענען מוחזק שלעכט זעערס.

אין בין נישט קיין קרוב משפחה מיט די טויבער פאמיליע, כ'שטעל נאר קלאר אייניגע נקודות.

רבי עזריאל ובניו זענען קיינעם קיינמאל מחייב און מאכן נישט אוועק אנדערע. דאס איז נישט זייער מהלך און ציל בכלל.

איין ווילדער אבא חייא, אן עקסטרעמסיט פון ערשטן קלאס, פסל'ט נאכנישט זיין ברודער און פלומעניקעס וואס האבן מיט אים א קנאפער שייכות און פארבינדונג.

[קוקי]

משא"כ די טויבערס זאגען וואס "דו" מוזט טוהן, און זענען מוחזק שלעכט זעערס.

אין בין נישט קיין קרוב משפחה מיט די טויבער פאמיליע, כ'שטעל נאר קלאר אייניגע נקודות.

רבי עזריאל ובניו זענען קיינעם קיינמאל מחייב און מאכן נישט אוועק אנדערע. דאס איז נישט זייער מהלך און ציל בכלל.

איין ווילדער אבא חייא, אן עקסטרעמסיט פון ערשטן קלאס, פסל'ט נאכנישט זיין ברודער און פלומעניקעס וואס האבן מיט אים א קנאפער שייכות און פארבינדונג.

כ'מיין ס'בעסער זאלסט שווייגן איידער צוברענגן מ'זאל עהם נאך מער בארעדן; עזריאל איז גארנישט בעסער פון קיין איינע פון זיינע ברודער, פארקערט זיין זון בערל איז עטוואס אוועק פון זיין טאטנס וועג, האט מען עהם מער אנגענומען אין די וועלט.
עזריאל, הערשל, אבא חייא, יחיאל, אלע זענען די זעלבע מיט זייער אינגערישע אויבער-חכם'שאפט.. לא בחינם זענען זיי נישט עקסעפטעט אין קיין איין קהילה, און האבן געדארפט זיך אליינס שבת מאכן יעדע סעזאן מיט שלהבת וכדומה.
געב א קוק נאר דעם פרט, חירותינו האט אויפגעכאפט א מחיה משא''כ זיין שלהבת וכו' לא בחינם

[טאמבל סאס]

גאש, כ'האב נישט געוואוסט וואסארא קאנע פון ווערים איך עפן דא אויף..

[וואלווי]

מכיר אני את רבי שלמה אשר פונדערנאנט.

א טייער איד מיט גאר אסאך ערפארונג.

יא, ווען מען לעבט מיט א פאטער (רבי עזריאל איז א בן שמונים ושתים) וואס זיין ציל און וועזן איז מקרב צו זיין קרובים ורחוקים, באקומט מען ווארשיינליך א שטארקן פערספעקטיוו אין די ענינים, בפרט, נאך וואס, ווי באקאנט, ער איז ער א לעגענדארער רעדנער, און פארמאגט הונדערטער אידן וועלכע זענען נהנים ממנו בעצה ותושי'. (בדרך אגב, איז ער א לייסענסד פסיכיאטער).

זיינע דרשות, שיעורים און קאלומען זענען א שם דבר, און ער איז א איד וואס האט שטארקע מיטלייד מיט א צווייטן, לייגט זיך אריין אין א צווייטנס מצב, און העלפט אידן פיר-און-צוואנציג שעה א טאג.

די וואס שרייבן מיט שפאס און לייכטיזינגקייט אויף אזא איד זאל מעסטן זייערע רייד אוון שטארק נזהר זיין.

א לייסענסד פסיכיאטאר זאגסטו? last time I checked איז א פסיכיאטאר אן MD אין לע"ז רופט מען דאס א psychiatrist.

איך הער. טענה'סט ער איז א דאקטער. זאג אזוי..

Talk about שפאס און לייכטיזינגקייט...

[וואלווי]

גאש, כ'האב נישט געוואוסט וואסארא קאנע פון ווערים איך עפן דא אויף..

Great aim. You hit the nail on the head...

[מאיש לקחה]

אז מ'רעדט שוין פון טויבער / שלום בית וואס האט דער עולם צו זאגען וועגן ר' הרשל טויבער, טויג ער ?

[חתן בחור]

די וואס שרייבן מיט שפאס און לייכטיזינגקייט אויף אזא איד זאל מעסטן זייערע רייד אוון שטארק נזהר זיין.

עזריאל טויבער האט פוטער אויפ'ן קאפ, וואס סיי רעכטע סיי לינקע קענען דעם מענטש פאר ער האט זיך אנגעטון דעם מחנך היטל, [ועיין נחום ר''ב - כאטש ס'נישט קיין ראיה אבער ס'נעמט נישט אראפ פון זיין צביעות], און ביים ווערן א בן שמונים ושתיים ווערט מען נישט אויס פוטער טראגער

איך בין יארן לאנג געגאנגען צו זיין שיעור, און זיך פערזענליך דורכגערעדט מיט אים. איך וועל נישט זאגן אז ער וויל נישט העלפן יודען, אבער למעשה האט ער געהאט א רויע צוגאנג נישט פארשטייענדיג ווי א פסיכיאטער הויבט זיך אן, און ווי יודישקייט ענדיקט זיך. (למשל ער פלעגט צוגיין מיט רוחניות׳דיגע קאנצעפטן ווען ס׳קומט צו איינער וואס ליידט פון דיפרעשען).

און אויך זיינע פיליזאפישע/קבלה צוגאנג, וואס ער האט געהאלטן אז ער האט ארויס, האט כסדר געברענגט טיעפערע קשיות וואס ער האט זיך געמוטשעט צו פארענטפערן אבער איז למעשה געבליבן שווער.

[לבי ובשרי]

כ'מיין ס'בעסער זאלסט שווייגן איידער צוברענגן מ'זאל עהם נאך מער בארעדן;

שווייגן?
אדרבה, קום אריין מיט נאך היץ.

באנטש באנטש הצלחה קוקי

[ארי נוהם]

גאש, כ'האב נישט געוואוסט וואסארא קאנע פון ווערים איך עפן דא אויף..

איידער דו ווילסט וויסן אויב מ'רעדט פון ווערים, דארפסטו צוערשט וויסן ווער ס'זאגט אז ס'איז ווערעמיג.

דער מוציא לעז, קוקי, אן ערשט-קלאסיגער סקווערער שוואנץ (און מ'דארף נישט זיין קיין באזונדער-גרויסער חכם צו וויסן פון וועם מ'רעדט), בארעדט ר' עזריאל טויבער וויבאלד ער איז געווען צו פאוערפול פאר סקווער און דערפאר איז ער געפלויגן פון דארט.


זיין ארגון שלהבת איז אלע יארן געווען געווידמעט פאר בעלי תשובה, און נישט אזוי ווייט פאר היימישע, און דערפאר ווייסט מען ווייניגער דערפון. די לעצטע פאר יאר האט ער זיך אנגעהויבן אדווערטייזן ביים היימישן עולם, אבער די מאנאפאל ליגט שוין ביי די ספעציעל אוועקגעשטעלטע ארגאנזציעס.

זיינע ספרים זענען וועלט בארימט, גוט אויסגעקאכט, און ווייזן אויף אן עמקות און ידיעה ראויה. כ'האב זיין פרקי מחשבה אויף חודש תשרי און אויף נישואים, און ער רעדט זייער שיין.

הגה"צ ר' שמשון פינקוס האט מיטגעארבעט מיט אים אין 'שלהבת', און דאס איז א שטיקל עדות אויף ר' עזריאל זעלבסט.


זיין ברודער ר' יחיאל איז געווען אן ענוותן ושפל ברך, א גאון עצום, געפירט די שענסטע כולל אין מאנסי און מעגליך אין אמעריקע. זיין מכון להוראה איז געווארן לעגענדאר, און אוועקצומאכן ר' יחיאל איז טאקע נאר פאסיג פאר א סקווערע מח.

אבא חייא איז אן עקסטרעמיסט, אבער אי משום הא האב איך א טענה אויפן קנאי ר' בנימין ראבינאוויטש פונעם עדה, וואס זיין ברודער איז געווען אן אגודיסט, ר' פישל ר"י באיאן...

ר' הערשל הייסט אויך זייער א חשובער פערזענליכקייט, אבער כ'ווייס נישט קיין סאך פרטים.


ר' שלמה אשר'ס קאלום אין לבלר איז גאר שטארק, און ס'הייסט צו זיין א סוקסעס.
דער אישי'ער צו טאמבל, שיינט ווי א היימישער יצמחפורקניה, וואס האט געטראפן אן "אישו" מיט ר' שלמה אשר אז ער איז א פעמעניסט. זאל אים וואויל באקומען.


איידער כ'ענדיג, שאלה לי אליך קוקי: וואו איז דער ניק ישראל גלויבער פארשוואונדן געווארן?
כ'ווארט נישט אויף קיין ענטפער.

[לבי ובשרי]

און אויך זיינע פיליזאפישע/קבלה צוגאנג, וואס ער האט געהאלטן אז ער האט ארויס, האט כסדר געברענגט טיעפערע קשיות וואס ער האט זיך געמוטשעט צו פארענטפערן אבער איז למעשה געבליבן שווער.

בלא בלא בלא...

ס'איז א שאד זיך צו טענה'ן מיט איינער וואס וויל נישט זען און הערן דעם אמת און איז דא בלויז פאר רעטאריק.

רבי עזריאל טויבער איז אן אויסגערופענען ידען און ספרי מהר"ל, חב"ד, רמח"ל און נאך. (איך בין אנוועזנד געווען ווען א לקנטר האט אים "פארהערט" מהר"ל בעל פה...). זיינע שיעורים אין לויף פון די יארן אין די ספרים אויף עטליכע שפראכן וועלן אויפווייזן.

און נאכמער, ער באהאלט זיך נישט פון קיינעם, און אויך היינט צוטאג איז ער גרייט צו ענטפערן פראגעס און הערן וואס יעדער איבער די וועלט האט פון אים צו פרעגן.

איך בין שוין מיט אים אסאך מיטגעפארן איבער די וועלט, ובעיני ראיתי, ווי גרויסע כופרים און להכעיס'ניקעס טוען זיך מיט אים טענה'ן פאר לענגערע וויילע'ס און די איבריגע איז היסטאריע.

ווער עס איז מסופק אין זיין רעפעטאציע פון חוזר זיין בתשובה הונדערטער אין לויף פון די לעצטע פופציג יארן, קען נישט דעם איד.

מילתא דעבידא לגלויי לא משקרי אינשי. זייט מוחל און פרעגט אייך נאך. וויפיל איז שוין געגאנגען פון זיינע צענדליגער ספרים, שיעורים, גליונות און נאך.

אויך לעצטנס, אין גאר שווערע תקופות ליגנדיג על ערש דוי הערט ער נישט אויף צו ענטפערן אויף צענדליגע שאלות אין אלע ענינים וואס קומען אריין צו אים טאג טעגליך פון כל מיני באשעפענישן אויף דער וועלט. אנגעהויבן פון פרומע אידן ביז די לקנטר'ניקעס.

אדרבה, פראביר עס אויס.

אסאך הצלחה

[לבי ובשרי]

דער מוציא לעז, קוקי, אן ערשט-קלאסיגער סקווערער שוואנץ (און מ'דארף נישט זיין קיין באזונדער-גרויסער חכם צו וויסן פון וועם מ'רעדט), בארעדט ר' עזריאל טויבער וויבאלד ער איז געווען צו פאוערפול פאר סקווער און דערפאר איז ער געפלויגן פון דארט.
כפי שהערתי לעיל

זיין ארגון שלהבת איז אלע יארן געווען געווידמעט פאר בעלי תשובה, און נישט אזוי ווייט פאר היימישע, און דערפאר ווייסט מען ווייניגער דערפון. די לעצטע פאר יאר האט ער זיך אנגעהויבן אדווערטייזן ביים היימישן עולם, אבער די מאנאפאל ליגט שוין ביי די ספעציעל אוועקגעשטעלטע ארגאנזציעס.
וכידוע כבר ישב האדמו"ר מבעלז שליט"א אשר כידוע עוסק רבות בעניני קירוב קרובים ורחוקים, לטכס עצה עם רבי עזריאל איך לקרב אחינו בני ישראל, ושחח עמו רבות במה הצליח במשך השנים להצליח בפעליו ולהרבות תשובה בישראל

איידער כ'ענדיג, שאלה לי אליך קוקי: וואו איז דער ניק ישראל גלויבער פארשוואונדן געווארן?
כ'ווארט נישט אויף קיין ענטפער.