ערשט-האנטיגע שטוינענדע עפיזאד אויף הג"ר משה פיינשטיין זצ"ל

[איך אויך]

דערמאנט די באקאנטע מעשה פון ''אינה נאמנת'' ביי א חופה.

[[NAMELESS]]

איך האב געהערט א מוראדיגע מעשה מיט ר' משה פון זיינס א תלמיד רב סנאו
איין מאהל א וואך פלעגט די ביהמ"ד זיין אפען און יעדער וואס האט געהאט א שאלה איז געקומען פרעגן
איינמאהל איז אריין געקומען א פרוי און פארציילט מיט יללות אז זי איז א מלחמה איבערלעבער און נאכען קריג איז נשט געווען קיין געהעריגע עדות אז איר מאן איז געהרג'ט געווארן
חוץ פון איין מענטש וואס האט געזאגט אז ער האט געזעהן ווי מען שיסט אים אריין אין א גרוב און ער האט אים דערקענט פון זיין גענאק {בעק חלק פון זיין קאפ}
איז זי געגאנגען צו א רב און ער האט געגעבן א היתר זי האט חתונה געהאט מיט דעם היתר און געוואונט אין אמעריקא געהאט אפאר קינדער
איינמאהל איז זי געפארן קיין ארץ ישראל מיט איר משפחה און דארט זעהט זי הרוג עומד על רגליו ביי א נויזסטענד
איז זי געקומען צו ר' משה פרעגן מה עליה לעשות
האט רק משה איהר געפרעגט די נאמען פון די רב און איהר געהייסן איבערפארציילן די מעשה
די תלמידים וואס זענען געשטאנען דערנעבן האבען נישט געקענט פארשטיין א פרוי וואס קוים רעדט צווישן די טרערין
נאכען פארציילן נאכאמאהל האט ער איהר געהייסם פארציילן א דריטען מאהל ביים פערדן מאהל האט זי געגעבן א שריי "שוין שוין ער האט מיך נישט געגעבן קיין רשות"
די תלמידים האבען געשטוינט פון די רוח הקודש האט ער געזאגט אז ער קען דעם רב און ער איז זיכער אז די אייבישטער וואלט נישט געזאזט ארויסקומען אזא טעות פון זיין מויל

איך האב אמאל געזען דעם מעשה געדריקט אין ספר 'במעלות קדושים וטהורים' לפסח, וואס כמדומה איז עס ערשינען ארום 20 יאר צוריק.

[[NAMELESS]]

נאך א מעשה פון 'מענטשליכקייט' פון א גדול בישראל, איז דאס פאלגענדע מעשה וואס כ'האב געהערט פון א כלי ראשון:

איינמאל האט הרה"ק בעל פני מנחם מגור זי"ע געמאכט א פדיון הבן פאר אן אייניקל [דער בכור פון זיין זון רבי יהודה אריה זצ"ל וואס איז געווען אן איידעם ביים גאון בעל משנה הלכות מאונגוואר זצ"ל]. דער גערער רבי איז געפארן קיין אמעריקע צו אנטיילנעמען אינעם פדיון הבן, און ער איז אריבערגעגאנגען צום פריערדיגן באבובער רב, דער בעל דברי שלמה זי"ע, אים איינצולאדענען זיך משתתף צו זיין ביים פדיון הבן.

ווי דער סדר איז, געבט מען פאר א רבי'ן א שפעטערע צייט ווי פאר סתם מענטשן ווען צו ערשיינען, כדי ער זאל נישט דארפן ווארטן. אבער דא האט מען בטעות געגעבן פארן באבובער רב דעם "אפיציעלן" צייט, ווען עס איז געמאלדן געווארן פארן ברייטן עולם ווען דער פדיון הבן וועט פארקומען.

ווידער דער באבובער רב האט געמיינט אז מ'האט אים געגעבן דעם ריכטיגן צייט, און כדי נישט אויפצוהאלטן דעם עולם האט ער זיך צוגעאיילט און ער איז ערשינען פונקטליך אין צייט וואס מ'האט אים איינגעמאלדן. ווען באבובער רב איז אנגעקומען, האט דער פני מנחם געזען אז עס איז נאך ניטאמאל דא קיין מנין אידן.

דער פני מנחם האט צוגעווארט ביז עס זענען שוין געווען פונקטליך צען מענטשן אין צימער, און ער האט גלייך אפגעראכטן דעם פדיון הבן, כדי נישט אויפצוהאלטן דעם באבובער רב. דאס האט ער געטון טראצדעם וואס עס איז געווען א רבי'שע שמחה, וואס פיל מענטשן זענען געווען איינגעלאדנט אנטיילצונעמען דערין!

[היסטאריקער]

איך האב געמיינט אז די אשכול איז מיוחד פאר הגר"מ פיינשטיין זצ"ל, איך האב שוין אויך בייגעשטייערט דערצו, יעצט זע איך אז מ' קען שרייבן "נאך א מעשה פון 'מענטשליכקייט' פון א גדול בישראל"

וויל איך דערציילן אביסל פון די געהויבענע מדות פון רבינו הברך משה זצ"ל מסאטמאר, אסאך וואס איך האב אליין מיטגעהאלטן

[היסטאריקער]

אחרי שובי נחמתי

איך האב מורא אז דא איז יפה השתיקה, ווייל מתוך שבחו בא לידי גנותו, איך וויל חלילה נישט זיין דער גורם

אנטשולדיגט

[[NAMELESS]]

א מעשה נפלא וואס געהערט אין דעם אשכול, האב איך לעצטנס געהערט פון א מקור ראשון.

דער אלטער קאפישניצער רבי זצ"ל איז געווען בארימט מיט צוויי מידות וואס זענען געגאנגען ביינאנזאם כתרי רעין דלא מתפרשין: מידת החסד און מידת הענווה. זיין מידת החסד איז געווען גאר ארויסגערופן, און דאס האט נאר געמאכט מער וואונדערליך זיין משונה'דיגער מידת הענווה.

די פאלגענדע מעשה, וועט אילוסטרירן ביידע נקודות, מיט א "טוויסט" וואס פאסט אריין אין אונזער אשכול:


אין די ערשטע יארן נאכן קריג, איז אמאל דער קאפישניצער רבי אנגעקומען אין א שפיטאל אין מאנהעטן, און איז ארומגעגאנגען די צימערן וואו די אידישע קראנקע זענען געלעגן. אדורכגייענדיג איין צימער, באמערקט ער ווי דארט ליגט א בחור'ל - א חולה, אבער איז גענצליך עלנד אן קיין מענטשן אין צימער.

דער קאפישניצער איז גלייך אריין צו אים אין צימער, און אים געפרעגט פארוואס קיינער איז נישטא מיט אים. דער בחור'ל האט אים געענטפערט, אז ער איז א יתום פון טאטע מאמע [מ'רעדט דא פון נאך די קריגס יארן], און ער איז שוין דא אפאר וואכן, און כאטש וואס גוטע אידן זארגן זיך פאר אים איז דאך נישט מעגליך פאר זיי צו זיצן מיט אים דורכן טאג, און דערפאר זיצט ער אליינס.

הערנדיג דאס, האט דער קאפישניצער רבי געפרעגט פונעם בחור'ל, אויב ער קען און וויל שפילן שאך. ווען דער בחור האט געענטפערט אז יא, האט זיך דער קאפישניצער רבי אראפגעזעצט נעבן אים און זיי האבן אנגעהויבן צו שפילן שאך.

פאר די נעקסטע דריי שעה - - -

אלעס כדי אז א יונגער יתום זאל זיך נישט שפירן אזוי עלנד און איינזאם!


------
אט די מעשה האט מיין חבר געהערט ביי א שיעור, און אונטערן איינדרוק דערפון האט ער עס איבערדערציילט אין רודניק'ע בית המדרש אין בארא פארק.

ביים ענדיגן דעם ערציילונג, האט אים אפגעווארט א געוואלדיגער איבערראשונג: אן עלטערער איד ונכבד, הרב ב. [וואוינט אויף יענע גאס], האט זיך אנגערופן מיט א גערירטע שטימע: די מעשה איז אמת, ווייל עס האט פאסירט מיט מיר!!!


------
אגב, א קורצע צייט שפעטער האב איך מיך באקענט מיט א יונגערמאן מיטן משפחה נאמען ב., און איך האב אים געפרעגט צו ער האט א שייכות מיט יענעם הרב ב., ווען ער האט מיר געזאגט אז ער איז זיין אייניקל, האב איך אים געפרעגט אויב ער האט שוין אמאל געהערט פון די מעשה מיט זיין זיידן. ער האט מיר געזאגט אז זיין זיידע האט עס אים שוין עטליכע מאל דערציילט.

על פי שנים עדים יקום דבר.

[טמיר]

הרב ציטראן, דער באקאנטער מגיד שיעורים, האט דערציילט די פאלגענדע עפיזאד, וואס טראצדעם וואס דער מדובר איז נישט רבי משה פיינשטיין נאר א היינטיגער ראש ישיבה, איז עס פארט א וואונדערבארער עפיזאד וואס דערמאנט אביסל אין רבי משה פיינשטיין'ס מעשה, און איז ווערד ארויסגעהויבן צו ווערן.


עפעס א בחור אין ישיבה איז קראנק געווארן און איז געלעגן אין שפיטאל. מטבע הדברים איז דער ראש ישיבה געקומען מבקר חולה זיין. דער מדובר איז הגאון ר' מלכיאל קאטלער שליט"א - ראש ישיבת בית מדרש גבוה דלעיקוואד. ר' מלכיאל איז אריין אין שפיטאל מיט זיינע באגלייטער, זיך נאכגעפרעגט וואו דער בחור ליגט, און צוקומענדיג צום טיר פונעם בחורל'ס צימער האט ער געגעבן א בליק אריין און איז גלייך ארויסגעגאנגען.

ער האט אנגעהויבן זיך ארומצודרייען איבערן גאנצן שטאק ארויף און אראפ פאר א האלבע שעה, ווען זיינע באגלייטער שטייען מיט צועפנטע אויגן נישט פארשטייענדיג וואס ער וויל. דערנאך איז ער אריין אינעם צימער פונעם בחור, ער האט אים מבקר חולה געווען, געשמועסט אפאר מינוט, און פארלאזט די שפיטאל.


איין באגלייטער האט אים געפרעגט פשט אין זיין זיך דרייען אין שפיטאל אזוי לאנג, און ר' מלכיאל האט אים געענטפערט ווי פאלגענד: "איך האב געגעבן א בליק אריין אין צימער, און באמערקט ווי דער בחור האלט אינמיטן קוקן טעלעוויזיע. ער איז נעבעך א חולה וואס האט נישט וואס צו טון מיט די צייט, קוקט ער טעלעוויזיע".

"אויב וואלט איך אריינגעקומען אין צימער ווען ער האלט אינמיטן קוקן טעלעוויזיע, וואלט ער זיך געשפירט אומבאקוועם. דער גאנצער ציל פון ביקור חולים איז דאך אים צו מאכן שפירן גוט, אויב איך קום אריין ווען ער קוקט טעלעוויזיע וואלט ער זיך שוין גארנישט געשפירט גוט, ונמצא בטל שכרו בהפסדו. דערפאר האב איך מחליט געווען צו ווארטן ביז ער וועט אויפהערן קוקן טעלעוויזיע, אזוי וועט ער זיך נישט שפירן אומבאקוועם".

אזוי האט ער געווארט איבער א האלבע שעה, כדי נישט צו געבן אן אומבאקוועמער הרגשה פארן בחור'ל!


דאס איז שוין א השגה פון א 'היינטיגער'.
רבותי, מיר קענען זיך נאך נעמען...

איך וואלט אויך אזוי געטון.

אסאך מעשיות וואס מען פארציילט אויף גדולים, וואלט געווען נארמאל פאר פשוטע מענטשן אויך, נאר פאר סאם ריזן ווערט מען נתפעל פון דעם גדול. וואס האסטו געוואלט, ער זאל אריינגיין מוחה זיין?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

טמיר, ביסט גערעכט. אבער דיר גייט עס נישט אז ער קוקט טעלעוויזיע, און דיין פאסטען פאדערט גארנישט פון דיר. אז א בעל מאכט, ובפרט איינער וואס האט זיין שטעלער בירושה, זאל א. באמערקען דער בחור׳ס מעגליכע אומבאקוועמליכקייט, און ב. דאס און נאר דאס נעמען אין חשבון, איז אביסל מער ווי ערווארטעט. קיינער האט איהם קיין ר׳ משה פיינשטיין נישט געמאכט פון די מעשה.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ליטוואק פון בודאפעסט]

יעצט געזען אין המודיע.
א איד אן עושר אין הרמילוב האט געסטראשעט אן אלמנה וואס איז געווען לאנג אונטערשטעליג אין די שכירות פון איהר הויז אז באלד ווארפט ער איהר ארויס פון שטוב.
בצר לה, איז זי געלאפען צום רב ר׳ יעקעלע. ער האט געלאזט רופען, אין מיט׳ן עשי"ת, דער גביר און זיך געבעטען ביי איהם, "דו האסט אזויפיהל הייזער און ביזנעסער, קענסט נישט אפגעבען די אלמנה איהר התחייבות?" דער גביר האט זיך נישט וויסענדיג געמאכט.
יוכ"פ ביי דאווענען, פאר קדושה, האט דער גביר געזאגט פאר בעריש׳ל דער רב׳ס "זאג דיין טאטע׳ן ׳מ׳האט געזאגט אזויפיהל פיוטים, לאמיר אויסלאזען דער לאנגער פאר קדושה׳", מיינענדיג אז פונקט ווי דער רב וויל נישט מוותר זיין אויף קיין פיוט, אזוי אויך וויל ער נישט מוותר זיין אויף זיין שכירות.
בעריש׳ל איז צוגעלאפען צו זיין טאטע, וואס האט גלייך צוגעשטימט, ער וועט אפלאזען א פיוט און דער עושר וועט אפלאזען דער שכירות.
זי"ע

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ליטוואק פון בודאפעסט]

געהערט דער שבת.
ס'איז דא א ספר מיט'ן נאמען 'מענה לאגרות' פון איינער ביים נאמען שווארטץ, וואס רעדט זייער מיאוס און חוצפה'דיג אויף הרב משה פיינשטיין.
דער וואס האט דער ספר וועט באמערקען אז ס'איז זייער ענדליך צו דער אגרות משה. דאס איז נישט קיין צופאל. זיי האבען גענוצט די זעלבע דרוקער. דער דרוקער איז געגאנגען צו הרב משה פיינשטיין און געפרעגט צו ער מעג עס דרוקען. הרב משה האט איהם געזאגט אז ער מעג עס דרוקען פאר זיין פרנסה.
א מעגליכקייט געהאט אפצושטעלען זיין בזיונות, נאר נישט געוואלט אפשטעלען יענעמ'ס פרנסה!

[ארי נוהם]

פאראיאר איז געווען געדריקט אין צייטונג א שמוס מיט דעם הרב שווארצ'עס זון פון פלעטבוש, און יענער האט דערציילט ברמיזה איבערן ספר פון זיין פאטער. ער האט עס אראפגעלייגט ווי אן אלט פארצייטישע אונגארישער רב איז ארויס ללחום מלחמתה של תורה בתמימות, נישט קלערענדיג אז ספאסט נישט געגן אזא גדול בישראל ווי ר' משה.

וואס האט מיר באזונדער געכאפט, איז געווען דאס וואס ער האט דערציילט - וועלנדיג ארויסברענגען א בחינה פון ואת והב בסופה - אז שפעטער פלעגן זיי זיך נאך אסאך טרעפן, כמדומה אין די זומער אין קאנטרי צו וואס, און זיי פלעגן שמוסן באהבה ורעות, כאילו סגארנישט געשען.

איך האב גלייך געכאפט התפעלות פון ר' משה, וואס האט ווייטער געקענט רעדן מיט יענעם נאטירלעך, הגם ער האט עם מיאוס באשמוצט אין זיין ספר כידוע. און נאכמער פון דעם, האט עס ר' משה געטון אזוי נאטירלעך, אז יענער רב און זיין זון האבן טאקע אנגענומען אז סנישט געווען אזא שרעקליכע עוולה, והא ראי' - ר' משה איז נישט אמאל אפילו באבלאזן אויף זיי...

א גאונות אין ענווה מופלגת.

והאיש מש"ה עניו מאוד.

[ארי נוהם]

א הערליכע מעשה מיטן גדול בישראל וגדול במידות וגדול בחכמה, הגאון רבי שלמה זלמן אויערבאך זצ"ל.

ערשט האנטיגע עפיזאד:

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב יעצט געהערט צוויי מעשהס מיט ר' משה פיינשטיין.

א. ר' משה האט אמאל געפירט א חליצה ביי אים אין ב"ד שטיבל. דער מאן איז כנראה געווען א היימלאזער, און ווען ער האט אויסגעטון די שיך מיט זאקען אנצוטון די חליצה שיך, איז ארויף א ריח ניחוח וואס זינט 'דער לעצטע געדנאנק' האט מען נישט געוואוסט דערפון, 'זאקען וואשט מען אויך?' איז געווען א ווירקליכע שאלה, און דער עולם וואס האט זיך פארזאמעלט, האט זיך שנעל געשטופט ארויס צו גייען אינדרויסן. ר' משה האט געברענגט א שיסעל ווארם וואסער מיט א שמאטע און זייף, און ער האט אפגעוואשען די פיס פון דער חולץ (ער פלעגט עס אייביג טון, כדי עס זאל נישט זיין קיין חציצה, אבער דא איז עס געווען איבערמענטשליך). זיין געזיכט האט אויסגעזען ווי איינער וואס טוט די עבודה אין ביהמ"ק.

ב. דער מאטערסדארפער רב זצ"ל האט געהאט א ברודער אין אמעריקא וואס איז אוועק אן קינדער, און דער מאטערסדארפער רב האט חולץ געווען כדין. ביי א חליצה פרעגט מען אויס די מאן און פרוי שאלות, אזוי ווי עס שטייט אין די סדר חליצה אין שו"ע, דוכט זיך פון ר' מיכל ר' יוזפ'ס פון קראקא. דארט איז אויסגעשריבען אויף אידיש גענוי וואס מ'דארף צו זאגען, און אזוי טוט מען היינטיגע צייטען. אין די נוסח דארט רעדט מען צום מאן מיט'ן לשון יחיד נוכח 'דו'. נאכ'ן חליצה האט ר' משה איבערגעבעטען דער מאטערסדארפער רב אז ער האט אים אנגערופען אן די געהעריגע כבוד, נאר אזוי שטייט און אזוי טוט מען, און ער האט נישט געקענט משנה זיין.

ג. און א מעשה וואס ליגט מיר אין קאפ. א איד האט באנקראטירט זיין בעלי חוב, און געבליבען בעירום וחוסר כל. נאך דעם האט ער געטראפען נכסים (אפשר איז א חלק פון זיין נכסים ארויף אין פרייז, אזש ער האט שוין געקענט צוריק צאלען א חלק פון די חובות) און ער האט געוואלט קודם געבען פאר זיין שוואגער די געלט וואס ער האט אינוועסטירט אין אים. איז ער געפארען קיין מתיבתא תפארת ירושלים געוואויר צו ווערען צו ער מעג אזוי טון, אדער מוז ער עס צוטיילען צווישען אלע בעלי חוב. זיי זענען אנגעקומען פאר מנחה, און ר' משה האט גלייך געפרעגט הויך און קלאר "אלע בעלי דין זענען דא". האבען זיי געענטפערט, "מיר קומען זיך נישט אויסטענה'ן, נאר פרעגען וואס מ'דארף צו טון". האט ער נאכאמאל געפרעגט, "אלע בעלי דין זענען דא?". זיי האבען זיך נאכאמאל פראבירט צו מסביר זיין, אבער הוא באחת, ער פסקנ'ט נישט אויף יענעמ'ס ממון אן דעם וואס יענער זאל זיין דארט.
שוין, זיי זענען געבליבען צו מנחה, און נאכ'ן דאווענען איז ר' משה צו זיי צוגעקומען און זיך אנטשולדיגט, "וואס זאל איך טון? איך האב זיך געמוזט אפזאגען, אזוי איז די הלכה. איך מיין דיר גארנישט".

זי"ע

[ארי נוהם]

הרב הגאון ר' אלי' ליכטער ז"ל סופר מומחה, האט דערציילט זיינע זכרונות וואס זענען געדרוקט געווארן אין די צייטונג, אידישע צייט פ' וירא העעל"ט, וואו ער דערציילט דעם פאלגענדן אינטערעסאנטער אנעקדאט וואס ער האט זעלבסט געהאט מיט הגר"מ פיינשטיין.

אגב, אין תשכ"ט איז הגאון ר' משה פיינשטיין זצ"ל געווען אין "צוקער'ס האטעל". איך האב דארט געדאווענט. בין איך צוגעגאנגען און זיך פארגעשטעלט אלס א סופר. ער האט מיר געשמועסט און געזאגט בתוך הדברים:

"די וועלט מיינט אז איך בין א ליטוואק... מיין טאטע איז געווען א לעכאוויטשער חסיד און די מאמע האט געשטאמט פון ליובאוויטשער חסידים. איך דאווען אין א גארטל אונטער די קאפאטע..."

[אדמור מקרייניץ זצל]

https://drive.google.com/file/d/1gYC6sp ... sp=sharing

[ליטוואק פון בודאפעסט]

געהערט דער יו"ט

א. הרב קלמן קראהן ז"ל האט פארציילט אז ער איז געווען אין זוקער׳ס האטעל און ר׳ משה איז דארט געזעסען אויף די גראז די גאנצע טאג, און געשריבן זיין חיבורים. איין טאג האט ער געזען ווי ר׳ משה זיצט און זאגט תהלים. נאך א שטיק צייט האט ר׳ משה געפרעגט ביי די ארומיגע צו די קינדער שווימען נאך. ביז אפאר מאל שפעטער ווען ער האט געהערט אז שווימען פאר די קינדער האט זיך געענדיגט, האט ער געזאגט תהלים.

ב. מיין רבי זז"ג איז געווען דארט און א קינד זיינער פון צוויי יאר האט געשפילט. אין מיטן האט דער קינד, כדרך קינדער, געוויינט. ר׳ משה האט דאס געהערט אין מיטן לערנן, האט ער געפרעגט ווער איז דאס און וואו איז זיין מאמע. ר׳ משה׳ס גבאי האט איהם געזאגט אז עס איז גארנישט קליין קינד וויינט אביסל, אבער הוא באחת אז מ׳דארף טון עפעס דערפאר.

זי"ע

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב יעצט געליינט די זכרונות פון הרב ישראל דזעיקאבסען ז"ל, פון די ערשטע טוערס למען חב"ד אין אמעריקא (דוכט זיך די פאטער פון שמעון דזעיקאבסען, און זיידע פון YY)

שרייבט ער דארט (עמ׳ קצג)

ביום שמח"ת היינו הולכים מבית לבית, אצל ר׳ יוסף הונקים ור׳ שלמה סולומון ור׳ חיים בלאך ועוד, להיות קצת זמן בכל בית לשמח.
בלכתינו ברחוב הינו נפגשים עם מכירים ויהודים סתם ומכבדים אותם בריקוד, עד אשר לעת ערבית היינו באים לבית ניסן טלושקין נ"י.
הרנ"ט הי׳ מזמין גם רבנים מהשכונה להשתתף בשמחה, ופעם הזמין את הר"ר משה פיינשטיין (גיסו של הר"ר ראובן ליואוויץ) נ"י אשר הי׳ דר באיסט ניו יארק.
הרנ"ט ביקש שישירו בביתו את הניגון של אדמו"ר הזקן, הד׳ בבות, ואמרתי שניגון הזה צריכים לשיר ברצינות ובקבלת עול, וע"כ ילבשו את הכובעים ולא ישבו בהיארמולקעס בלבד.
הר"ר משה פיינשטיין התנגד לזה ואמר דברים חריפים נגד זה, ואמרתי שא"כ לא נשיר את הניגון. בסוף הלביש גם הוא את הכובע שלו ושרנו.

איך וואלט געוואלט הערען וואס גענוי איז געווען זיין התנגדות, אבער זיין מדת הוותרנות זעט מען שוין.

[calculator]

איך האב יעצט געליינט די זכרונות פון הרב ישראל דזעיקאבסען ז"ל, פון די ערשטע טוערס למען חב"ד אין אמעריקא (דוכט זיך די פאטער פון שמעון דזעיקאבסען, און זיידע פון YY)

שרייבט ער דארט (עמ׳ קצג)

ביום שמח"ת היינו הולכים מבית לבית, אצל ר׳ יוסף הונקים ור׳ שלמה סולומון ור׳ חיים בלאך ועוד, להיות קצת זמן בכל בית לשמח.
בלכתינו ברחוב הינו נפגשים עם מכירים ויהודים סתם ומכבדים אותם בריקוד, עד אשר לעת ערבית היינו באים לבית ניסן טלושקין נ"י.
הרנ"ט הי׳ מזמין גם רבנים מהשכונה להשתתף בשמחה, ופעם הזמין את הר"ר משה פיינשטיין (גיסו של הר"ר ראובן ליואוויץ) נ"י אשר הי׳ דר באיסט ניו יארק.
הרנ"ט ביקש שישירו בביתו את הניגון של אדמו"ר הזקן, הד׳ בבות, ואמרתי שניגון הזה צריכים לשיר ברצינות ובקבלת עול, וע"כ ילבשו את הכובעים ולא ישבו בהיארמוךקעס בלבד.
הר"ר משה פיינשטיין התנגד לזה ואמר דברים חריפים נגד זה, ואמרתי שא"כ לא נשיר את הניגון. בסוף הלביש גם הוא את הכובע שלו ושרנו.

איך וואלט געוואלט הערען וואס גענוי איז געווען זיין התנגדות, אבער זיין מדת הוותרנות זעט מען שוין.

איך ווייס נישט וואספארא ת"ח הרב ישראל דזעיקאבסען איז געווען, אבער וואספארא חוצפה האט ער צו פארלאנגען פון א אדם גדול זיך צו אנטוען די היט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ת"ח?! סה"כ א שוואגער פון הרב ראובן לייוואויץ!!!

מ'זעט וויאזוי די בנות לוט האבען אויסגעקוקט. ער האט געלעבט אין אזא באבעל אז ער האט נישט אנגעהויבען צו טראכטען אויף הרב משה ווי מער ווי איינער פון די רבנים דארט, וואס האט פארצופאל זיך געלאזט בעטען קומען צו א פארברענגען און דארט האט ער גערעדט שארף.

יענער ביכל האט אנדערע אינטרעסאנטע זאכען דארט, וועגען דער מלאך, און דער היסטאריא פון ישיבת חיים ברלין ועוד, פארשטייט זיך פון זיין קוק ווינקל.

[calculator]

יא יא, אבער דער שרייבער האט דאך שוין יא געוויסט ווער ר' משה איז געווען, ווי האט ער נישט קיין שכל נישט אריין צו לייגן אזא עפיזאד?.

[איסר האטלקי]

אזוי ווי מ'דערציילט אויף א סאטמארער אינגערמאן וואס האט אמאל באגעגנט רבי משה, פרעגט ער אים ווער זענט איר? ענטפערט דער גאון 'משה פיינשטיין'.

רופט זיך אן דער אינגערמאן: אה, פיינשטיין פון די מילך?...

[berlbalaguleh]

ס'איז מיר לעצטנס געקומען אין די הענט א שו"ת ספר('ל) פון א רב א גאון עולם וועלכער איז מכח כמה סיבות נישט געווען זייער שטארק באוואוסט אין די חסידישע וועלט. דארט איז דא א הסכמה וואס ער האט באקומען פון הג"ר משה פיינשטיין זצ"ל. אין די הסכמה קענמען זעהן דאס גדלות פון דעם גאון וצדיק.

איך קען נישט ארויפלייגן א קאפי פון דעם לשון פון די הסכמה. אבער דער תמצית איז אז הרב ר' משה זצ"ל שרייבט פאר יענעם רב בתוך הדברים אז כאטש ער געט איהם א הסכמה מיינט דאס נישט דוקא אז ער איז אייביג מסכים מיט איהם להלכה. נאר אז דער מחבר איז א גאון ובקי און א וואוילער איד...!

א צווייטע הסכמה פון הרב שלמה זלמן אויערבאך זצ"ל שרייבט ער דארט אן ענליכע זאך נאר מער בפירוש אז כאטש ער האלט אנדערש פון איהם להלכה. דאך געט ער איהם די הסכמה...ווייל ער איז א ת"ח ובקי טובא...!

איך האב פערזענליך געקענט דעם רב. הרב שמואל היבנער ז"ל. דער איד איז געווען א גאון עולם. ער האט געקענט ש"ס ופוסקים אויסנווייניג. איך האב איין תקופה געדאוונט אין דעם ביהמ"ד(של) וואו ער איז געווען דער רב. ער האט אמאל ארויסגעלייגט א צעטל אז ר"ה גייט ער דרשנ'ען אין די סוגיא פון ..."שמא יעבירנו. אין מס' ר"ה. ער האט גערעדט 2 מינוט אין ר"ה. נאכדעים איז ער געפארן קיין מס' מגילה. נאכדעים קיין מס' כתובות. און נאכדעים קיין מס' שבת און עירובין און פסחים. נאכדעים צום רמב"ם. צום רא"ש און רי"ף. אז דער קאפ האט שוין געשווינדלט.

דער טעם פארוואס דער רב איז נישט געווען באוואוסט ביים היימישן עולם קען אפשר זיין אז ער האט געהאט א גרויסן חיסרון. ער איז געווען א שטיקל מזרחי'סט. רחמנא ליצלן מהאי דעתא. ער וואלט איינגעפאקט די 2 גדולי הדור ביים היימישן עולם . די ממשיכי השיטה הקדושה. הרב מנשה'לע פליפ פלאפ און הרב שמואל שלמה טעללער אין לערנען אין 2 מינוט...!

[ארי נוהם]

אין די צייטונג, "אידישע צייט" פ' חיי שרה תש"פ איז געדרוק אן אינטערוויו מיט הגאון רבי חנוך ערנטרוי, דער בארימטער דיין פון לאנדאן [נישט אין כדתיא], און ס'איז מלא וגדוש מיט גוטע קרישקעס.

כ'וועל דא ברענגען צוויי עפיזאדן וואס ער דערציילט איבער וואס ער האט פערזענליך געזען ביי ר' משה פיינשטיין:

אין די תש"כ יארן בין איך אמאל געקומען קיין ניו יארק, אלס גאסט רעדנער ביי אן אגודה קאנפערענץ. כ'בין דעמאלט געווען ביי הגאון רבי משה פיינשטיין זצ"ל. כ'האב געשטוינט ווי ער זיצט מיט דריי טעלעפאנען און ער ענטפערט שאלות בכל התורה כולה.

כ'האב דעמאלט בייגעוואוינט אן אינטערעסאנטע מעשה'לע: ווען איך בין געזיצן ביי אים האט מען געשריבן א גט. ס'איז שוין געווען די שקיעה, און כ'האב געפרעגט היתכן? האט ר' משה מיר געענטפערט, "כל זמן סאטמאר דאווענט מנחה קען איך נאך שרייבן א גט"...