ידיעות חז"ל און די מציאות

[ונבנתה העיר]

דער אינטרעסאנטע זאך איז, אז דער רמב"ם שרייבט קלאר אז ער נעמט וואס ער ווייסט פין די גוים, און כ'דענק נישט ווער עס זאגט עס, אז דער רמב"ם האט געמעגט, ווייל בעצם האבען די אידן געהאט דער חכמה און די גוים האבען עס געלערנט פין די אידן. נאר עס איז פארגעסען געווארען פין די אידען, און אלעס וואס די גוים ווייסען קומט פין די אידען, און דער רמב"ם האט נאר צוריק גענומען דער חכמה פין די גוים. גיי פארשטיי. בעצם האט דער חפץ חיים געוויסט וויאזוי צו מאכען עלעקטריק פין וואסער. און דער חזון איש צו מאכען אפעראציעס.

אין הל' קידוש החודש [ס"פ י"ז] שרייבט דאך דער רמב"ם אויף דעם דבריו הידועים:

שחברו בה חכמי יון ספרים הרבה והם הנמצאים עכשיו ביד החכמים. אבל הספרים שחברו חכמי ישראל שהיו בימי הנביאים מבני יששכר לא הגיעו אלינו.

ומאחר שכל אלו הדברים בראיות ברורות הם שאין בהם דופי ואי אפשר לאדם להרהר אחריהם, אין חוששין למחבר בין שחברו אותם נביאים בין שחברו אותם האומות. שכל דבר שנתגלה טעמו ונודעה אמיתתו בראיות שאין בהם דופי אין סומכין על זה האיש שאמרו או שלמדו, אלא על הראיה שנתגלתה והטעם שנודע.

[מאיר]

ידיעות חז"ל אין מציאות ווערט ציטיילט אין 2 חלקים.

1) איז זאכען וואס טוישען זיך. אין 2) זאכען וואס טוישען זיך נישט

למשל, זיי זאגן וואס די יעצטיגע מציאות פין בעלי חיים, חולאים וכו' איז. דאס איז בכלל נישט קיין קשיא אז מ'זעט היינט אנדערש. ווייל די וועלט עוואלווט זיך, זאכען טוישען זיך אזוי ווי עס שטייט אין שו"ע כמה פעמים. אמאל ווער עס האט געגעסן מער פעט איז געווען געזינטער, היינט איז פארקערט.

היינט ארבעט אנטי-ביאקיטס, האפטנליך וועט עס ארבעטען אויך ווייטער אי"ה (עס איז דא געוויסע באקטריע וואס שטארקען זיך שוין אויף אנטיביאטיקס ר"ל - א נייע זאך). ווייל אויב נישט וועט מען אין 200 יאר ארים חוזק מאכען, אז אין 2014 האבן פאנאטישע מענשטען געמיינט אז שימעל (אנטי-ביאטיק) העלפט קעגען חולאים.

די צורה פין א מענטש האט אמאל אויך אויסגעזעהן אנדערש אביסעל, אזוי מ'זעט פין די סקעלעטענס.

חז"ל זאגען אז אמאל איז געווען ריזיגע גרויסע חיות אזוי גרויס ווי א בארג (קרני ראם), אין די משכילים האבען אפגעלאכט דערפין. היינט זעט מען יא! עס איז טאקע אזוי געווען - דיינעסארס.

איינמאל איז געווען בעלי חיים וואס זענען געווען האלבע מענשטען אין האלבע בעלי חיים (אזוי עס איז ווערט געברענגט אין מדרש אין אויך אי די ביכער פין אנדערע קולטורס וואס האבען עס אליין געזעהן).SHEWOLF

איי אויב אזוי דארף זיך די הלכה טוישען. די פשטותדיגע תירוץ איז, אז פארפאלען מקען נישט טוישען ווייל אויב יא איז עס סליפערי סלאפ, ממילא פאר די ביג פיקטעשר מיז עס בלייבן. (אזוי ווי דער חינוך זאגט ביי לא תסור, אז עס קען זיין אמאל מאכט מען א טעות אבער מקען גארנישט טיען צי דעם, אזוי ארבעט די וועלט. אזוי ארבעט אויך די קארט סיסטעם אין אסאך פעלער. עי' משך חכמה פ' בחוקתי אז בזמן הבית פאר חתימת התלמוד האט מען געטוישט די הלכה אפילו אויף לקולא פין צייט צי צייט. עי' צדקת הצדיק דזהו חד מהפירושים של אלו אלו דברי אלקים חיים, לויט זיין צייט).

אגב, איין קלייניקייט וואס עס האט זיך נישט געטשענשט. אז ציקער שאדט פאר די שנעלקייט אין זכרון פין מח. עד שאתה מתפלל שיכנס דברי תורה וכו' מתפלל שלא יכנס "מעדנים" לתוך פיך (ירושלמי). אויך אז ברוינע ברויט איז געזינטער ווי ווייסע ברויט (רמב"ם).

2) זיי זאגען וואס די מציאות איז געווען ביי בריאות העולם, אדער ווי אזוי די יסודות פין די וועלט איז. די זאכען לכאורה טוישען זיך נישט.

אויף די ענינים איז דא זאכען וואס שטימט לכאורה נישט מיט וואס מ'ווייסט היינט (איך האב נאך נישט דורכגעקיקט אייערע זאכען אויב עס שטימט טאקע נישט). פין די אנדערע זייט איז דא זאכען וואס מ'זעט היינט אז זיי זענען געווען גערעכט. (אין דאס איז נישט דוקא געווען די מיינוג פין חכמי האומות אין יענע צייטען).

א) די וועלט איז אמאל נישט געווען.

ב) די בריאה האט זיך צישפרייט שטארק ביז הקב"ה האט געזאגט געניג (חגיגה יב). (פין א דינעם פוינט בחינת 'אין' - מקובלים)

ג) אלעס אויף די וועלט קימט פין איין זאך (מאבן שתיה נברא העולם). אלעס אין די וועלט איז באשאפען געווארען בכח אין די ערשטע טאג (פרקי דר' אליעזר) אין איין רגע (רבינו בחיי פ' תזריע) אין נאכדעם משתלשל געווען אין אלעס וואס ס'איז דא "פין זיך אליין בעזרת אלקי" (נזה"ק, ישמח משה פ' בראשית דברי יואל פ' תזריע). ווי שוין באשריבען אויף א 2טע פלאץ.

ד) די זאך אז יעדע מציאות פין די וועלט איז ציזאמגעשטעלט פין פאזאטיוו נעגעטיוו אין נייטראל (ראב"ד לספר יצירה)

ה) אז אלעס אין די הימלען (די זין, שטערענס, כוכבי הלכת) איז פין די זעלבע מאטריעל ווי די ערדישע וועלט (ראב"ד שם) אנדערש ווי אריסטו אין די יונים האבען געהאלטען.

ו) אז עס איז דא 7 פלענטעס (שבעה כוכבי לכת)

ז) אז עס איז דא ביליאנען שטערענס אסאך אסאך מער ווי מ'זעט מיט די פשוטע אויגען (מס' ברכות)

ח) אז די וועלט איז רונדעכיג כמבואר במדרש (נכתב כשתי אלפים שנים) וכן בתוס' (מסכת ע"ז) בשם ירושלמי בשם היונים. אין באשריבען באריכות בזוה"ק (נדפס בערך 650 יאר צוריק פאר קלומבוס) אז עס איז דא מענטעשן וואס וואוינען אינטען (אין ביי זיי איז אינטען - אויבען) אין עס דא מענשטען וואס וואוינען אויבען.


ממילא איז שווער א קשיא, פין 1 זייט איז דא זאכען וואס זיי זאגען (בנוגע וואס טוישען זיך נישט) וואס שטימט נישט היינט. פין די 2טע זייט איז דא זאכען וואס זיי האבען זייער גיט פאראויסגעזאגט (אין מען האט עס נישט פארשטאנען בימיהם), אין אויך נישט דוקא ווי די אנגענימענע מיינוג חכמי האומות פין זייער צייט.

איך וואלט געקענט ביישטיין צי הערן א הסבר אויף די סתירה פין דעם עולם דא

[עסקן בדברים]

Welcome back! Very nice to see you back

[מאיר]

כדי צי פארענטפערן די קשיא, אז מזעט אסאך זאכען האבען חז"ל יא געוויסט פאראויס אין אויך איז דא זאכען וואס זעט אויס אז נישט. וועל איך ברענגען וואס עס שטייט אין שיטה מקובצת פסחים בשם המקובלים ביי דער ענין אז ר"ת'ס שיטה בנוגע די שקיעה גייט לויט דעם אז די זין גייט אריין אין חלונות אין הימעל וכו' אפילו נאכדעם וואס די גמרא אליין זאגט אז די חכמי האומות זענען גערעכט אז די זין גייט אינטער די ערד (אגב ר"ת שיטה, פראקטיש גערעדט, שטימט למעשה גיט בנוגע ווען עס ווערט טינקעל, ספיצעל אויב מ'גייט מיטען אופק).

ווי באקאנט איז א גרויסע יסוד ביי די מקובלים אין מהר"ל, אז די פיזיקעל וועלט האט זיך עוואלט פין די ספיריטעשל (רחניות) וועלט, ממילא ווען אזאך עוולאוט זיך איז איז מער ווייניגער דומה מיט א ביסעל חילוקים (אין ווי ווייטער עס איז פין די ארגניעל איז עס מער אנדערש אבער דאך דומה.
אזוי ווי אלע מענטשען זענען מער ווייניגער גלייך אבער מיט חילוקם.)

ממילא די פיזיקעל וועלט איז דומה צי די ספירישטעל וועלט אבער איבסעל אנדערש. זאגט דער שטמ"ק (בערך די ווערטער בהוספות הסבר משלי), אז חז"ל האבען בעיקר געטיען אין געוויסט (אין געהאט בקבלה אין) די ספיריטעשל וועלט אין פין דעם האבען זיי גענימען וואס די פיזיקעל וועלט איז. ממילא וועגען דעם האבען זיי פאראויסגעזאגט זאכען וואס קיינער האט נישט געוויסט אין די פיזיקעל ווועלט, אין אויך האבן זיי אמאל אמאל נישט ציגעטראפען צי די פיזיקעל וועלט מיט די זאכען וואס איז אנדערש פין ספיריטעשל וועלט.

[שלום על ישראל]

ב) די בריאה האט זיך צישפרייט שטארק ביז הקב"ה האט געזאגט געניג (חגיגה יב). (פין א דינעם פוינט בחינת 'אין' - מקובלים

האסט שוין געהערט פון expanding universe?

[berlbalaguleh]

און וויאזוי הייסט א סקונדע בלשון חז"ל?

געפילטע פיש: מיין סארקאזם דיטעקטאר האט שוין ב"ה פרישע בעטעריס און ר'האט זיך זייער שטארק צופיפן. נאר בזמן חז"ל איז נאכנישט געווען די יוניט פון סעקונדעס. ס'איז נאר געווען "חלקים" אין א שעה איז דא תתר"ף חלקים...! אין א מינוט איז דא אכצן חלקים...!...און איין חלק איז 3.3333 סעקונדעס.!

[הקטן]

ב) די בריאה האט זיך צישפרייט שטארק ביז הקב"ה האט געזאגט געניג (חגיגה יב). (פין א דינעם פוינט בחינת 'אין' - מקובלים

האסט שוין געהערט פון expanding universe?

דו האסט שוין געהערט פין א expanding earth???

The scientific community finds that significant evidence contradicts the Expanding Earth theory, and that evidence used in support of it is better explained by plate tectonics

:

[איש חזון]

איך האב נאכנישט דורכגעליינט דברי הרב [tag]תחכמוני[/tag], וואס איך שטעל מיך פאר אז שמו נאה לו, אבער לתועלת החכמים דפה שטעל איך ארויף א מעכטיגע* קונטרס פון א געוויסער הרב "אביגדור אמיתי" ווי ער צונעמט א ריזיגע רשימה פון ידיעות מדעיות שבחז"ל והמסתעף. אין אנהייב קונטרס ווארנט ער אז דער קונטרס איז נישט געמאכט פאר יעדעם...

הידיעות המדעיות

צו דעם שטעל איך ארויף א בריוו פון הרב יהושע ענבל צו דעם מחבר הספר, וואו ער איז מרכך אביסל דעם ענין, וכלשונו בריש המכתב:

בחלק גדול מהמקרים איננו יכולים להגיע לידיעה ודאית מה אמת ומה שקר, ידיעותינו הן במה שנחשב כתחום המדע, והן באופן כללי, הן ספקטרום רחב של מסקנות, הכולל גם ידיעות שמבוססות מאד, וגם כאלו שהן (אולי) תכלית מה שאפשר לנו לברר מנקודת ידיעותינו ומבטינו, אבל אפשרי בהחלט שאינן נכונות או מדוייקות.

טבע הדברים.docx

און נאך צוויי קונטרסים פון אט דער הרב אביגדור:

דע מאיין באו (בעניין יצירתם של כינים, עכבר שחציו אדמה, סלמנדרה, אדני השדה, חילזון, נחש, דבורים, תולעים, פרעושים, רמשים ועופות - דיון עמוק ומקיף בדברי הגמרא הראשונים והאחרונים ויישוב כל התמיהות בסוגיא)

היקף המעגל (תירוץ חדש לקושיא עתיקה בעניין היחס שבין היקף המעגל לרוחבו ובסופו נספח על תקופת שמואל)


ליינט און האט הנאה.

*כאטש זיינע מסקנות האב איך נאכנישט אנגענומען.

[געוואלדיג]

איך זעה אז ער ברענגט צו פון די אשכול דא, אבער ער צייכנט נישט צו פונקטליך וואו די מאמר איז מפורסם געווארן, כאטש ער ברענגט דאס אפאר מאל.

[נהורא נפישא]

כ'האב געלעזט דעם קונטרס פון הרב אמיתי. כ'ווינדער זיך וואס ער טוט מיט די תיאור המדע אין תנ"ך.

[איש חזון]

איך זעה אז ער ברענגט צו פון די אשכול דא, אבער ער צייכנט נישט צו פונקטליך וואו די מאמר איז מפורסם געווארן, כאטש ער ברענגט דאס אפאר מאל.

יאפ, איך זעה אז ער באענגט @[tag]תחכמוני[/tag]'ס מאמר דריי מאל. די חברה קענען יידיש... (אזוי ווי הרב איתם הנקין הי"ד האט געהאט א ניק אויף אייוועלט...)

[געוואלדיג]

אולי האט דער הרב אמיתי גאר אויך א ניק דא

[איש חזון]

אויב איז ער א יוד, קען יודיש, און נוצט זיין קעפל, האט ער דאך זיכער א ניק דא...

[געוואלדיג]

איך האב געליינט די ענטפער פון הרב ענבל און ער רעדט צו דער זאך וואס איך האב געטראכט בשעתן ליינען, הרב אמיתי כאטש וואס ער שרייבט אסאך ריכטיגע נקודות טוהט ער פונקט ווי זיינע בר פלוגתות און הייבט אן מיט א ציהל און דרייט און דרייט כדי צו שטימען מיט זיין ציהל

[איש חזון]

איך האב געליינט די ענטפער פון הרב ענבל און ער רעדט צו דער זאך וואס איך האב געטראכט בשעתן ליינען, הרב אמיתי כאטש וואס ער שרייבט אסאך ריכטיגע נקודות טוהט ער פונקט ווי זיינע בר פלוגתות און הייבט אן מיט א ציהל און דרייט און דרייט כדי צו שטימען מיט זיין ציהל

יצויין אז הרב ענבל אין זיין ספר תורה שבעל פה האט א קאפיטל איבער דעם ענין פון דברי טבע בחז"ל.

[כפתור]

גענומען פון מעלות. איינער פארשטייט די ענטפער?

[מצפצף]

@איינגעמיירעט, געזעהן אמאל פון הרב יצחק ברויאר אז ס'האט נישט קיין פשט מוכיח צו זיין גאט מיט לאגיק, ווייל דאס זאגט באחת אז לאגיק איז העכער פון גאט, ד.מ. וויבאלד לאגיק איז דער קובע צו ס'בכלל דא א גאט קומט אויס אז לאגיק - אלץ אן אקסיום - שטייט העכער פון גאט.
(און דער אמת איז נאכמער, אז אונז זאגן אז ס'איז דא א גאט האט ער דאך אוועקגעשטעלט די לאגיק איז אויף וואס טענה'ט מען זיך בכלל? בין איך דער איינציקסטער וואס ס'באדערט מיר דעם פאראדאקס? )

די רמבם אין מורה זאגט פונקט פארקערט

[[NAMELESS]]

א מראה מקום ביטע.

[אישתישבי]

ער מיינט צו זאגן אז דער מורה בכללות קומט אויפצוווייזן אז עס איז דא א גאט מיט חקירה = לאגיק.

עס איז נישט ריכטיג ווייל נישט דאס איז דער מורה. דער מורה איז מסביר וואס איז גאט לויט חקירה. איך האף די דארפסט נישט א מראה מקום אויף דעם.

[הקטן]

@איינגעמיירעט, געזעהן אמאל פון הרב יצחק ברויאר אז ס'האט נישט קיין פשט מוכיח צו זיין גאט מיט לאגיק, ווייל דאס זאגט באחת אז לאגיק איז העכער פון גאט, ד.מ. וויבאלד לאגיק איז דער קובע צו ס'בכלל דא א גאט קומט אויס אז לאגיק - אלץ אן אקסיום - שטייט העכער פון גאט.
(און דער אמת איז נאכמער, אז אונז זאגן אז ס'איז דא א גאט האט ער דאך אוועקגעשטעלט די לאגיק איז אויף וואס טענה'ט מען זיך בכלל? בין איך דער איינציקסטער וואס ס'באדערט מיר דעם פאראדאקס? )

די רמבם אין מורה זאגט פונקט פארקערט

די רמב"ם, עט-עי-מינימום, האלט זאלסט ניצען לאגיק דארט וואו ס'מאכט סענס צי ניצען לאגיק, איז אויב וואס הרב יצחק ברויאר זאגט איז לאגיש, דאן לויף דערמיט.

[berlbalaguleh]

רבותיי: איך בין נישט קיין פילאזאף אדער חקרן. אבער איך האב מיין פערספעקטיוו איבער די בריאת והנהגת העולם. דער אייבישטער/באשעפער/פיהרער פון די וועלט איז אייביג דא. (יא. הוגה און די אנדערע פסעוודא אינטעלעקטואלן/אפיקורסים.) ער האט פיזיש באשאפן די וועלט.(בהבל פיו.) ס'קען זיין אז ס'האט זיך אויספארמירט אין משך פון טויזנטער יארן לויט אונזער רעכענונג.און דער אייבישטער האט אריינגעלייגט חוקי הטבע. נאטורליכע געזעצן. און איינס פון די געזעצן איז ..."עוואלוציע"...אז די נאטור טוט זיך אליינס אדזשאסטן און צו פאסן אויף א שטאאטן לאנגזאמען וועג. נאר איין זאך איז זיכער. די זון וועט קיינמאל נישט אויפשיינען אויף מערב אדער אונטערגיין אויף מזרח.

די זעלבע איז ווען ס'קומט צו מעדיצין און ביאלאגיע. ס'זענען דא געוויסע חוקי הטבע וואס דער אייבישטער האט איינגעשטעלט. נאר צו מאל (לעת הצורך) מישט ער זיך אריין און איז משנה די טבע. אבער די הנהגה איז באהאלטן. כדי נישט אוועקצונעמען די בחירה פון א מענטש.

משל למה הדבר דומה. צו א מענטש וואס האט געבויעט א וואונדערליכע מאשין. און ער קאנטראלירט עס מיט רעמאוט קאנטראל. די טיפשים וועללן זאגן אז די מאשין פארט פון זיך אליינס. זיי זעהען אבער נישט. און וויללן נישט וויסן אז דער מייסטער וואס האט געבויעט די מאשין קאנטראלירט עס פון א באהאלטענעם פלאץ...!

[אישתישבי]

רבותיי: איך בין נישט קיין פילאזאף אדער חקרן. אבער איך האב מיין פערספעקטיוו איבער די בריאת והנהגת העולם. דער אייבישטער/באשעפער/פיהרער פון די וועלט איז אייביג דא. (יא. הוגה און די אנדערע פסעוודא אינטעלעקטואלן/אפיקורסים.) ער האט פיזיש באשאפן די וועלט.(בהבל פיו.) ס'קען זיין אז ס'האט זיך אויספארמירט אין משך פון טויזנטער יארן לויט אונזער רעכענונג.און דער אייבישטער האט אריינגעלייגט חוקי הטבע. נאטורליכע געזעצן. און איינס פון די געזעצן איז ..."עוואלוציע"...אז די נאטור טוט זיך אליינס אדזשאסטן און צו פאסן אויף א שטאאטן לאנגזאמען וועג. נאר איין זאך איז זיכער. די זון וועט קיינמאל נישט אויפשיינען אויף מערב אדער אונטערגיין אויף מזרח.

די זעלבע איז ווען ס'קומט צו מעדיצין און ביאלאגיע. ס'זענען דא געוויסע חוקי הטבע וואס דער אייבישטער האט איינגעשטעלט. נאר צו מאל (לעת הצורך) מישט ער זיך אריין און איז משנה די טבע. אבער די הנהגה איז באהאלטן. כדי נישט אוועקצונעמען די בחירה פון א מענטש.

משל למה הדבר דומה. צו א מענטש וואס האט געבויעט א וואונדערליכע מאשין. און ער קאנטראלירט עס מיט רעמאוט קאנטראל. די טיפשים וועללן זאגן אז די מאשין פארט פון זיך אליינס. זיי זעהען אבער נישט. און וויללן נישט וויסן אז דער מייסטער וואס האט געבויעט די מאשין קאנטראלירט עס פון א באהאלטענעם פלאץ...!

זייער שיינע דברים של טעם.

אבער פין ווי ווייסטו טאקע אז עס איז דא איינער מיט א רימאט קאנטראל? דורך רופען איינער א טיפש ווערט עס נאך נישט אמת.

בכלל וואס די זאגסט אז די הנהגה איז באהאלטן כדי נישט אוועק צו נעמען די בחירה האט אפאר פראבלעמען.
א. די זאגסט אז דער וואס זאגט אז עס איז נישטא קיין הנהגה איז א טיפש. אויב איז עס באמת באהאלטן, פארוואס איז ער א טיפש?
ב. אויב איז עס באמת באהאלטן, פין ווי ווייסטו?
ג. אויב די ווייסט יא, האסטו דאך נישט קיין בחירה.
ד. ווער זאגט אז מענטשן האבן בחירה בכלל?

[calculator]

זייער שיינע דברים של טעם.

אבער פין ווי ווייסטו טאקע אז עס איז דא איינער מיט א רימאט קאנטראל? דורך רופען איינער א טיפש ווערט עס נאך נישט אמת.

בכלל וואס די זאגסט אז די הנהגה איז באהאלטן כדי נישט אוועק צו נעמען די בחירה האט אפאר פראבלעמען.
א. די זאגסט אז דער וואס זאגט אז עס איז נישטא קיין הנהגה איז א טיפש. אויב איז עס באמת באהאלטן, פארוואס איז ער א טיפש?
ב. אויב איז עס באמת באהאלטן, פין ווי ווייסטו?
ג. אויב די ווייסט יא, האסטו דאך נישט קיין בחירה.
ד. ווער זאגט אז מענטשן האבן בחירה בכלל?

צו וויסען א זאך וואס מען זעהט בגלו, דארף מען נישט זיין קיין חכם, אבער אויף א זאך וואס איז באהאלטן און מיט חכמה קען מען עס אנדעקען, ווער עס אנדעקט עס נישט איז א טיפש.
און דאס אז מען קען עס נישט מסביר זיין מיינט נאך נישט אז עס פעלט אין השגה.