זענען אמאליגע רבי'ס געווען אנדערש?

[גדליה]

ס'איז אנגענומען היינטיגע צייטען אז די רבי'ס זענען קארופטירט, דאס איז נישט עפעס א מתנגדי'שע שיטה, נאר אפילו ביי חסידים אליינס איז פארשטענדליך אז די רבי'סטעווע איז געווארן שטארק קארופטירט, און א רבי היינט איז דא נאר ווייל זיין טאטע אדער פעטער אדער זיידע האט מצליח געווען, אדער ווייל די גבאי האט בוחר געווען אז ער זאל פירן ווייטער די מלוכה. ס'איז א דבר מובן ביי כמעט יעדן איינעם, אז אזעלכע סארט צדיקים ווי די חוזה פון לובלין, רבי ר' אלימלך, צאנזער רב, צו אפילו לעצטיגע צדיקים ווי די בעלזער רב רבי אהר׳לע, אדער אפילו ריבניצער רבי, זענען שוין היינט א דיסקאנטיניוד אייטעם. היינטיגע צייטען אז מ'וויל זאגען אז א רבי איז א געהויבענע איד, וועט מען ארויסברענגען אז ער פירט א שיינע קהילה, און ער איז א שטיקעל ת"ח, אין ער איז א פעהיגע מנהיג, אבער כמעט קיינער וועט נישט זאגען למשל אז מיר האבען היינט רבי'ס וואס זענען אויף די קאליבער פון שינעווער רב אדער פון רבי מענדעלע רימנובער.
די סארט הנחה קומט נישט סתם פון ירידת הדורות, וואס הרב לעיקוואד האט שוין מברר געווען אין די וועקער באריכות, אז אמאל איז געווען גרעסערע אידען ווי היינט, נאר ענדערשט אז די רבי'סטעווע וועלט איז געווארן קארופטירט, און בעת אמאליגע צייטען איז א רבי געווארן ערוועהלט מחמת זיין גרויס צדקות און קדושה און עבודת ה׳, איז היינטיגע צייטן א רבי נאר א אנדייטונג אז דער איד האט א נאנטע קירבה משפחתית צו א אדמו״ר פון א גרויסע חסידות וואס לעבט שוין נישט.
אין א שמוס מיט א חבר מיינער, א שטיקעל אויפגעקלערטער, האט ער זיך גע׳טענה׳ט מיט מיך, אז לא דובים ולא יער, ס׳איז נישט אמת אז די אמאליגע צדיקים זענען געוועזן אנדערש ווי אמאל. זיין טענה איז אז זיי זענען אלע געווען אייניג.
יעצט כ׳האב שוין באגעגעגענט אידן וואס האלטן מיט אזא שיטה, אז היינטיגע צייטן זענען נאכאלץ דא די זעלבע צדיקים ובעלי מופתים וואס ס׳איז אמאל געווען. אבער מיין חבר דער אויפגעקלערטער האט עס געזאגט פארקערט, דהיינו, פונקט ווי היינטיגע צייטן זענען רוב נארמאלע חסידישע אידן מודה אז ס׳איז שוין נישט דא קיין צדיקים בעל רוה״ק און עובדי ה׳ במסירת נפש, אזוי אויך איז קיינמאל נישט געווען אזא זאך.
פארשטייט זיך אז איך האב מוחה געווען אויף אזעלכע דיבורים. ווי קען מען למשל זאגען אז דער הייליגער בעל התניא, איז געווען פון די זעלבע קאליבער ווי ר׳ מענדעלע האגער י׳ ירפאהו ויחלמהו, אדער צו זאגען אז דער הייליגער קאצקער איז געווען אויף די זעלבע מדריגה ווי די סקווערער רבי זאל זיין געזונט און שווארץ. אבער מיין חבר האט זיך געהאלטן ביי זיינס, און מיך געפאדערט צו אויפווייזן א חילוק צווישן היינטיגע רבי׳ס און אמאליגע רבי׳ס.
אויף יעדע זאך וואס כ׳האב געזאגט מיין חבר פון די קאריפציע פון היינטיגע רבי׳ס, אדער די גרויסקייט פון אמאליגע רבי׳ס, האט ער מיך געוויזן אז יעדע זאך איז דא פארקערט.
למשל כ׳האב עם געזאגט אז היינטיגע רבי׳ס פירן זיך מיט א איבערגעטריבענע אויפרייסערישקייט. רייכע הייזער, און טייערע קארס. האט ער מיך באלד אויסגערעכענט א גאנצע ליסטע פון רבי׳ס פון אלע סארטן הויפן וואס האבן זיך געפירט בגדולה ובשררה. למשל די טשערנאבלער רבי׳ס, ריזשינער רבי׳ס. וכדו׳.
האב איך אים געזאגט אז היינטיגע רבי׳ס זענען אמעראצעם, פרעגט ער פון וואנען איך ווייס אז אמאליגע רבי׳ס האבען יא געקענט לערנען, ווייל אין מאור עינים און אין קדושת לוי זענען קיין גרויסע לומדות נישט פארהאנען.
אפילו די לומדי׳שע ספרים פון חסידישער רבי׳ס, זאגט מיין חבר אז היינט זענען אויך דא לומדי׳שע ספרים פון געוויסע רבי׳ס. למשל די קלויזענבורגער רבי פון א״י מאכט פשט׳לעך יעדע וואך. האב איך עם געענטפערט אז די היינטיגע רבי׳ס פארמאגען ספעציעלע יונגעלייט וואס לערנען דורך די תורות מיט די רבי, פרעגט ער מיך פון וואנען ווייס איך אז אמאל איז נישט אזוי געווען?
איך זאג אים אז די צאנזער רב פלעגט אויסטיילען אוצרות מיט געלט פאר צדקה, ענטפערט ער צוריק אז יעדע היינטיגע רבי האט א צדקה קאסע און פארטיילט מיליאנען.
איך זאג עם אז היינטיגע רבי׳ס קריגען זיך ארום, און זיי גייען אין קאורט, זאגט ער אז אמאל איז געווען צען מאל ערגער, און די גרעסטע רבי׳ס, וואס זענען פארשריבן מיט גאלדענע אותיות אלץ שרפי מעלה און בעלי רוה״ק, האבען זיך ארומגעשלאגען און זיך ארומגעהארגעט. נו אוודאי זיי האבן געהאט העכערע זאכען, אבער אפשר די היינטיגע האבען אויך העכערע זאכען?
הקיצור, דער יונגערמאן זאגט מיך אז פונקט ווי איך גלייב נישט אין סקווערע רבי, אדער אין פאפא רבי, אזוי גלייבט ער נישט אין די חוזה פון לובלין צו אין בעש״ט.
וואס ענטפער איך אים?

[יהודי פשוט]

וואס וועט געשעהן אויב דו גייסט נישט ענטפערן?

[גדליה]

וואס וועט געשען אויב איך גיי דיך נישט ענטפערן?

[רביה''ק זי''ע]

אז דו לייקנסט שוין יא, לייקן שוין אין משה און אהרן, אליהו און אלישע, פארוואס שטעלסטו זיך אפ פונקט ביי שנת ה'תקכ?

[יהודי פשוט]

וואס וועט געשען אויב איך גיי דיך נישט ענטפערן?

גארנישט! און די זעלבע גייט געשעהן אויב דו גייסט "יענעם" נישט ענטפערן!

[גדליה]

אז דו לייקנסט שוין יא, לייקן שוין אין משה און אהרן, אליהו און אלישע, פארוואס שטעלסטו זיך אפ פונקט ביי שנת ה'תקכ?

סאיז געווען א שמועס איבער רביסטעווע נישט איבער אידישקייט

[רביה''ק זי''ע]

הייסט עס אז מופתים/רוח הקודש לייקנט ער נישט, זיין פראבלעם איז נאר מיט'ן נאמען "רביסטיווע", אינעם באבא סאלי און סבא אלפנדרי גלייבט ער נאך באמונה שלימה?

[גדליה]

רביהק דו האסט נישט ארויס די נידון
די שאלה דא איז נישט איבער רוח הקודש און נישט וועגן מופתים
די שאלה איז איבער א געוויסע פאזיציע וואס רופט זיך אדמור, אדער חסידישע רבי
היינטיגע צייטן זעען מיר אלע די הנהגה פון די היינטיגע רביס און סאיז א דבר מוסכם אז זיי זענען פשוטע מענטשן אדער גאר באנדיטן און שארלאטאנען
יעצט איז די שאלה אויב מימות עולם איז די פאזיציע געווען די זעלבע קארופטירט אדער ניין, אמאליגע רביס זענען געווען אנדערש.
דו שאלה האט גארנישט צוטון מיט די כח פון מופתים
למשל איך קען גלייבען אין מופתים אבער אויך אננעמען אז נאר אמאליגע רביס מרוב קדושתם זענען געווען עכטע בעלי מופתים
אדער קען א מענטש נישט גלייבען אין מופתים, אבער האלטן אז אמאליגע רביס זענען געווען צדיקים און עובדי השם און גאונים

[רביה''ק זי''ע]

אויב אזוי אז ער גלייבט אז די רבי פון לובלין איז געווען א העכערע מענטש מיט רוה"ק וכו', פארוואס זאל מען זאגן אז ער איז געווען א שארלאטאן?

[גדליה]

איך פארשטיי נישט אייער פראגע

[גדליה]

איך וועל באצייכענען נאכאמאל אז דו פראגע קען געפרעגט ווערען אפילו דורך א סעקולארער מענטש
זענען אמאליגע רביס, בדרך כלל, געווען אנדערש ווי היינטיגע רבי'ס, וועלכע לעבן נאך היינט און טראגן די זעלבע טיטלען?
זענען אמאליגע רבי'ס געווען הייליגער, ערליכער ווי היינט?
איז עס אמת אז אמאליגע רביס זענען געווען אראפגעלאזן צום פאלק און האבן ארויסגעקוקט פארן המון עם און נישט זייער אייגענע כבוד און מאכט?
האבען אמאליגע רביס געהאט א טיפערע מהלך אין אידישקייט ווי היינט?

[שושן פורים]

זייענדיג א איד וועל איך ענטפערן מיט א פראגע,

וועט מען אין צוויי הונדערט יאר פון איצט זאגן אויף די היינטיגע רבי'ס אז זיי זענען געווען צדיקים פון אמאליגע דור מיט העכערע חשבונות...........? לכאורה יא, אויב אזוי קען מען אננעמען כמעט אויף זיכער אז צוויי הונדערט יאר צוריק איז געווען די זעלבע זאך.

[איך אויך]

אז דו לייקנסט שוין יא, לייקן שוין אין משה און אהרן, אליהו און אלישע, פארוואס שטעלסטו זיך אפ פונקט ביי שנת ה'תקכ?

סאיז געווען א שמועס איבער רביסטעווע נישט איבער אידישקייט

דאס איז דיין מיט דיין חבר'ס טעות. חז''ל לערנען אונז יפתח בדורו כשמואל בדורו און אתפשטותא דמשה בכל דרא און נאך א שלל ענליכע מאמרים.

איך האב נישט קיין ספק אז דיין חבר האט ערנסטע פייגעלעך ספיקות באמונה אין קאפ.

[רביה''ק זי''ע]

איך גלייב נישט אז דער האט קשיות אין אמונה, די אלע ספיקות אויף פריערדיגע רביס קומט נישט פון באמת ווילן פארשטיין, ס'איז פשוט אויפגעקלערט און cool אפצולאכן פון רביס, פון משה און יפתח לאכט ער טאקע נישט ווייל ס'איז נישט cool. די אלע וועלכע האבן ריכטיגע קשיות זענען טאקע פונקט אזוי און נאך מער מסופק אויף משה רבינו ווי אויפ'ן בעלזע רב.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך פארשטיי נישט זיין ספעציפישע פראבלעם מיט דער בעל התניא. שו"ע הרב איז נישט קיין באמבע פון א ספר אויף הלכה און לומדות אינאיינעם? ליקוטי תורה איז עפעס א באר הפרשה?

בכלליות שטימט דער שכל, אז אידען שעצן איינעם, זאגאר קלוגע אידען, איז מסתמא יש דברים בגיו. אז תלמידי חכמים שיקען זייער שאלות צו איינעם, מסתמא קען ער לערנען. ווען מ׳פארלאזט זיך אויף איינעם בענייני הכלל, איז עס מסתבר אז ער זאגט עפעס צום זאך. ווען זיי האבען קיין ברירה נישט געהאט, ווייל יענער האט געירשנ׳ט זיין פאסטן, גילט שוין נישט די כלל. ווען מיר ווייסען אז טרור איז פארגעקומען, קען מען דאס אויך נישט אננעמען. אבער גלאט אזוי וואלט דאס געווען א סברא.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[לבי ובשרי]

[tag]גדלי'[/tag] איך וואלט געענטפערט אויף דיין פראגע מיט א פשוט'ע יש לחלק.

היינט ווייסט יעדער אז עס זענען פארהאן גרויסע מנהיגי קהילות וואס זענען בכלל נישט קיין אדמורי"ם, אבער די זעלבע איז פארהאן אידן, נחבאים אל הכלים, הצנע לכת, וואס וואלטן ווען מיט'ן פולסטן רעכט געקענט באקרוינט ווערן אלס רבן של כל בני הגולה, און מיט אמת. סיי אלס זייער ערליכקייט, עבודה און אלעס ארום.

נאר, דער פראבעלם איז אז זיי זיצן אין בית המדרש, אנע גבאים און אן די היינטיגע פרסום.

און די זעלבע איז פארקערט, עס זענען פארהאן גרויסע מפורס'מדיגע מענטשן, וועלכע פירן קהילות. און זיי פאררופן אלס "רבנים" איז א חרפה און אומפארדיריסליכער און גאר שעדליכער טעות.

--

קומט אויס אז דער פראבלעם איז נאר אז מיט'ן היינטיגן עולם השקר איז אן עולם הפוך, די עליונים זענען תחתונים און תחתונים זענען גאר עליונים. ווען וועלט וואלט געווען וועלט, וואלטן אסאך היינטיגע קהילה פירער געווען באזייטיגט און פארשעמט לדראון עולם, און ווידעראום אסאך באהאלטענע אידן וואס האבן מאיזה סיבה שהוא נישט זוכה געווען צו קיין פרסום, געווען די מנהיגי הדור אדער ראשי חבריא פון געהויבענע תלמידים.

ווי אזוי דען האט זיך אנגעהויבן דער רבי'סטעווע פונעם חוזה, און אנדערע צדיקי עליון? זיי זענען געווען הייליגע אידן און די ארום וועלכע האבן געהאט גלאררייכע אויגן האבן געשפירט פאר א תועלת און זכי' זיך צו מתאבק זיין בעפר רגליהם הטהורות.

אזלא, קושייתו פון יענעם שואל מעיקרא ליתא. ווייל זיין גאנצע כח הקושיא איז נאר ווען ער פארגלייכט די אמאליגע רבי'ס מיט די היינטיגע רבי'ס איז אפשר דא א קושיא, אבער ווען מ'זאל פארגלייכן די אמאליגע רבי'ס מיט היינטיגע גרויסע אבער באשיידענע לייט פון ארה"ק און חו"ל שטימט אלעס.

[גדליה]

אז דו לייקנסט שוין יא, לייקן שוין אין משה און אהרן, אליהו און אלישע, פארוואס שטעלסטו זיך אפ פונקט ביי שנת ה'תקכ?

סאיז געווען א שמועס איבער רביסטעווע נישט איבער אידישקייט

דאס איז דיין מיט דיין חבר'ס טעות. חז''ל לערנען אונז יפתח בדורו כשמואל בדורו און אתפשטותא דמשה בכל דרא און נאך א שלל ענליכע מאמרים.

איך האב נישט קיין ספק אז דיין חבר האט ערנסטע פייגעלעך ספיקות באמונה אין קאפ.

פארשטייט זיך אז מיר ווייסען אלע איבער אזוינע מימרות, לא אלמן ישראל, חס ושלום שתשתכח תורה מישראל, וכו׳. סאיז זיכער אז אין היינטיגען דור זענען דא עהרליכע אידן צדיקים און גאונים וואס זענען ראוי שתשרה שכינה עליהם.
די פראגע איז צו די רבי׳ס אין זייערע געבלומטע בעקיטשעס, מאדערנע קארעטעס, אין אנגעהויפנטע באנק קאנטעס, צו זיי זענען טאקע דער ״יפתח בדורו.״

איך גלייב נישט אז דער האט קשיות אין אמונה, די אלע ספיקות אויף פריערדיגע רביס קומט נישט פון באמת ווילן פארשטיין, ס'איז פשוט אויפגעקלערט און cool אפצולאכן פון רביס, פון משה און יפתח לאכט ער טאקע נישט ווייל ס'איז נישט cool. די אלע וועלכע האבן ריכטיגע קשיות זענען טאקע פונקט אזוי און נאך מער מסופק אויף משה רבינו ווי אויפ'ן בעלזע רב.

ס׳האט נישט צוטון מיט זיין ״קיהל״.
זיין ארגומענט איז א פשוטע.
ביי אנדערע צדיקים און גדולים, האבען זיי איבערגעלאזן עעפעס א רעקארד נאך זיך.
משה רבינו האט מקבל געווען די תורה ביים בארג סיני.
יפתח איז געווען שופט ביי כלל ישראל, אין זיין געשיכטע איז אראפגעשריבען אין פולסטן דעטאל אין די ספרים פין אידישן פאלק.
דער בית יוסף האט געשריבן א וויכטיגע הלכה ווערק פאר כלל ישראל.
דער אריז״ל האט מגלה געווען א דיקן חיבור מיט סודות אין חכמת הנסתר.
משא״כ ביי א רבי איז אלץ געבויט אויף די מעשה׳לעך און אנעקדאטן און אמונת צדיקים.
איז איינמאל מיר זעען אז היינטיגע צייטן זענען די רבי׳ס בכלל נישט ראוי צו די אלע טיטלען און כבוד וואס מ׳טיילט זיי צו, מאן יימר אז אמאל איז געווען אנדערש.

[גדליה]

איך פארשטיי נישט זיין ספעציפישע פראבלעם מיט דער בעל התניא. שו"ע הרב איז נישט קיין באמבע פון א ספר אויף הלכה און לומדות אינאיינעם? ליקוטי תורה איז עפעס א באר הפרשה?

בכלליות שטימט דער שכל, אז אידען שעצן איינעם, זאגאר קלוגע אידען, איז מסתמא יש דברים בגיו. אז תלמידי חכמים שיקען זייער שאלות צו איינעם, מסתמא קען ער לערנען. ווען מ׳פארלאזט זיך אויף איינעם בענייני הכלל, איז עס מסתבר אז ער זאגט עפעס צום זאך. ווען זיי האבען קיין ברירה נישט געהאט, ווייל יענער האט געירשנ׳ט זיין פאסטן, גילט שוין נישט די כלל. ווען מיר ווייסען אז טרור איז פארגעקומען, קען מען דאס אויך נישט אננעמען. אבער גלאט אזוי וואלט דאס געווען א סברא.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

אויב לאמיר זאגען א גאנצע קבוצה מיט אידן שווערן זיך אז פלוני אלמוני איז א קדוש וטהור און ער רעדט מיט מלאכים יעדע נאכט נאך חצות, כאטש וואס פאר אונזערע אויגן איז פלוני אלמוני א בשר ודם ווי יעדער איינער, עסט שלאפט און טרינקט כאחד האדם.
איז עפעס א ראיה אז מענטשען זאגען?

[לבי ובשרי]

ס׳האט נישט צוטון מיט זיין ״קיהל״.
זיין ארגומענט איז א פשוטע.
ביי אנדערע צדיקים און גדולים, האבען זיי איבערגעלאזן עעפעס א רעקארד נאך זיך.
משה רבינו האט מקבל געווען די תורה ביים בארג סיני.
יפתח איז געווען שופט ביי כלל ישראל, אין זיין געשיכטע איז אראפגעשריבען אין פולסטן דעטאל אין די ספרים פין אידישן פאלק.
דער בית יוסף האט געשריבן א וויכטיגע הלכה ווערק פאר כלל ישראל.
דער אריז״ל האט מגלה געווען א דיקן חיבור מיט סודות אין חכמת הנסתר.
משא״כ ביי א רבי איז אלץ געבויט אויף די מעשה׳לעך און אנעקדאטן און אמונת צדיקים.
איז איינמאל מיר זעען אז היינטיגע צייטן זענען די רבי׳ס בכלל נישט ראוי צו די אלע טיטלען און כבוד וואס מ׳טיילט זיי צו, מאן יימר אז אמאל איז געווען אנדערש.

דערפאר האב איך טאקע געשריבן אז רוב פון די אמאליגע צדיקים זענען נישטגעווארן אדמורי"ם צוליב וואס זייער באבע איז געווען א שכנ'טע מיט שרה דער בעקערין אדער די קוניזשע באבע. סיי זענען געווארן אדמורי"ם ווייל זיי האבן זיך געפירט הייליג און די תלמידים זעלבסט האבן זיי מכתיר געווען, און ווען וועלט וואלט געווען וועלט, וואלטן מיר זיך אלע אויפגעשטעלט און מכתיר געווען די צדיקים נסתרים, יושבי אוהל אשר אתנו און אלץ וואלט פארענטפערט געווארן, און די היינטיגע רבנים וואלטן אראפגעווישט געווארן פון מאפע.

[גדליה]

כ׳בין נישט אזוי זיכער
כ׳מיין אז איבער פופציג פראצענט רביסטעווע אינדערהיים איז געווען געירשנט
די גרעסטע הויפן זענען אריבער בירושה
למשל:
גער
בעלז
צאנז
ריזין
טשערנוביל
ראפשיץ
ויזניץ
סיגוט
ועוד ועוד

[רביה''ק זי''ע]

פון רוב רביס זענען דא מער תולדות סיפורים און געשריבענע ווערק פון אלע שופטים און נביאים צוזאמען.

[לבי ובשרי]

אויב לאמיר זאגען א גאנצע קבוצה מיט אידן שווערן זיך אז פלוני אלמוני איז א קדוש וטהור און ער רעדט מיט מלאכים יעדע נאכט נאך חצות, כאטש וואס פאר אונזערע אויגן איז פלוני אלמוני א בשר ודם ווי יעדער איינער, עסט שלאפט און טרינקט כאחד האדם.
איז עפעס א ראיה אז מענטשען זאגען?

איז דען נישט אקוראט אזוי געווען ביי רוב פון די תלמידי בעל שם וואס זייערע תלמידים האבן זייערשט אנדעקט און געשריבן קדוש יאמרו לו?
אויב איז דאס אז מענטשן זאגן נישט קיין ראי', פאלט אוועק אונזער אמונה אין אסאך פריערדיגע צדיקים און אנדערע אמאליגע הייליגע געשעענישן און וועלכע מיר גלייבן נאר אדאנק דעם וואס אונזערע זיידעס און רבי'ס האבן דאס דערציילט זענען בטל כעפרא דארעא.
(אנדערש איז אויס דאס איז פארשריבן שחור ע"ג לבן, א שטייגער ווי די תורה)

[לבי ובשרי]

כ׳בין נישט אזוי זיכער
כ׳מיין אז איבער פופציג פראצענט רביסטעווע אינדערהיים איז געווען געירשנט
די גרעסטע הויפן זענען אריבער בירושה
למשל:
גער
בעלז
צאנז
ריזין
טשערנוביל
ראפשיץ
ויזניץ
סיגוט
ועוד ועוד

חכם,
די רעדע איז דאך פון אנהויב אנהויב, ווען די דינאסטיע איז געגרונדערט געווארן.

ווער האט מכתיר געווען דעם ישמח משה אלס מנהיג?

די אלע רבנים'לעך און הויפעלעך זענען דאך נאר נאכדעם וואס תלמידים האבן מדעת עצמם אויפגענומען דעם בעל שם טוב, און פון דארט און ווייטער האט זיך געבויעט הויפן אין וואס מיר זענען מחוייב צו גלייבן ביז'ן היינטיגן טאג...