ראש השנה, אמאל און היינט

[דער גאלדענער אדלער]

אין מס' ר"ה דף ל"ב שטעלן חז"ל אוועק די סדר פון די שמו"ע פון מוסף די פסוקים פון תנ"ך אין וואס ס'ווערט דערמאנט מלכיות, זכרונות, שופרות. די גמ' גייט דורך פארשידענע פסוקים וואס וואלט ווען געדארפט אריין געשטעלט ווערן נאר ווייל ס'ברענגט ארויס עצבות קומט עס נישט אין א יו"ט ספציעל ווי ר"ה וואס איז דעם ערשטן טאג פון יאר. אזוי ווי די משנה דריקט זיך אויס אין מזכירין פורענות בריש שתא. אויך אין ע"ב האט די גמ' א הוה אמינא צו דערמאנן די פסוק פון ובחימה שפוכה אמלוך עליכם אבער די גמ' פירט אויס אז וויבאלד ס'איז א לשון ריתחא, ניטאמאל א לשון פורענות טאר מען עס נישט דערמאנו אום ר"ה.

למעשה די אלע פסוקים וואס אינז זאגן זענען פון די שענסטע פסוקים אין תנ"ך וואס ברענגט ארויס די נאענטשאפט וואס איז פון אייביג אן אנשטאנן צווישן גאט און אינז, ווי שיין די וועלט וועט אויסקוקן ווען גאט וועט קעניגן אליין. די אמונה פון אינזערע עלטערן פון די אבות הקדושים, מתן תורה, ועוד. וואס נעמט איבער ס'הארץ ווען מ'זינגט די פסוקים. אפילו די הפטורה פונעם ערשטן טאג ר"ה איז לפענ"ד די שענסטע פון אלע הפטורות פון א גאנץ יאר, פיל מיט בענקשאפט פון גאט צו אינז זיינע קינדער, אפילו נישט דערמאנט איין ווארט זינד אדער שטראף בלויז גוטס.

מ'זעהט אין נחמי' קאפיטל ח' ווי עזרא הסופר מיט נחמי' און אויך די לוויים האבן צוזאם גענומען די אידן אין ירושלים דעם ערשטן טאג אין יאר, ר"ה און געליינט די תורה און געגעבן צו פארשטיין וואס ס'שטייט דארט. און די אידן הערענדיג וואס דארט שטייט זענען געווארן זייער גערירט און אנגהויבן קלאגן און וויינען (דער רלב"ג אויפן פלאץ קלערט צו זאגן אז ס'קען זיין אז עזרא האט פארגעליינט די קללות וועגן דעם האבן זיי געוויינט, אבער ס'מאכט נישט קיין סענס, ס'שטימט נישט מיט די חז"ל פון אין מזכירין פורענות בריש שתא) למעשה שטייט אין פסוק ווייטער אז עזרא האט אנגעזאגט די אידן נישט צו קלאגן און נישט צו וויינען ווייל היינט איז א פארהייליגטע טאג צו גאט. נאכמער די לווים האבן געווארנט די אידן צו שווייגן און נישט צו וויינען. עזרא האט געבעטן די אידן אהיים גיין און עסן פעטע עסן טרינקן זיסע געטראנקן, אויך זאל מען אינזינען האבן דעם ארימאן וואס האט נעבעך נישט. און דער נעקסטע פסוק פירט טאקע אויס אז די אידן זענען אהיים געגאנגן געגעסן און געטרינקען און פארטיילט פאר די עניים און געמאכט א שמחה גדולה.
אין ש"ע הלכות ר"ה סימן תקצ"ז ווערט גע'פסק'נט אז די מצוה פון ושמחת בחגך גייט אן אין ר"ה פינקט ווי ביי אנדערע ימים טובים ווייל ר"ה הייסט אויך חג, בכסה ליום "חגנו"

וואס מ'זעהט פון די פסוקים און גמרא און אויך אין ש"ע איז גאר אנאדערע בילד גאר אנאנדערן ר"ה פון וואס אינז פייערן היינט, טאקע נישט איבעראל אבער אמיינסטענס ביי די חרדישע אידן איז ר"ה געווארן ווי עפעס א שרעקעדיגע עקספיריענס. די יו"ט ר"ה ברויך אויסזעהן מער ווי א אינאגורעשאן (איינשווערונגס צערעמאניע) ווי 'מ'איז ממליך גאט, מ'ברויך קענען שפירן די פרייליכקייט געהויבנקייט אין די לופט פונקט ווי ווען מ'פייערט דעם איינשווערונגס צערעמאניע להבדיל פון א פרעזידענט אבער מיט אסאך מער תוכן און שמחה, היות אינז שווערן איין דעם מלכו של עולם פון א גילו ברעדה איז געווארן א יאחזמו פלצות און אויף יעדע צוקוועטשעניש איז די תירץ מאימת הדין.


מ'פירט זיך נישט צו רייכערן, מאימת הדין. מ'עסט נישט קיין בהמה פלייש, מאימת הדין. מ'האלט אויף דעם עולם אין שול קיינער זאל זיך ח"ו נישט אראפ לייגן זיך אפרוען אביסעל, מאימת הדין. מ'קען פארשלאפן דעם מזל. אויפשטיין פאר ס'ווערט א משהו ליכטיג אינדרויסן וויל ר"ה שלאפט מען נישט, מאימת הדין. גאט זאגט אן אויפגערעגטער, ביזט געפאפן ווען איך משפט די װעלט???און אזוי גייט די ליסטע פון ווי מער זיך צו דריקן און קוועטשן מאימת הדיןַ

אנשטאט צו בראטן על האש א פעטע טשאק איי ראוסט נוסח שמעלקע, אדער א פעפערקראסטעד פילעי מיניאן, זוכט מען דייקא אויף דעם בלאסטן און מאגערסטן ביינערדיגן דוכטל וואסי פארהאן אין יאטקע וואס קוקט אויס גאר שטארק דערשראקן מאימת הדין (ער ווייסט שוין פון זיינע אלטע חברים, אויב וועט ער נישט ארויף געפירט ווערן אויף א פארצעלאן אויפן ר"ה טיש וועט ער מוזן דורך גיין ד' מיתות ב"ד) און דאס עסט מען בחיפזון מיט די בעקישע און גארטל קוים בין השמשות. ווען מיט רעכטן פוס איז מען אריינגשטעקט אינעם תשליך טייך און מיטן לינקן האנט ווארענט מען די קינדערלעך שנעל אפצועסן און ח"ו א לאך געבן אין ר"ה. אינזער גוטער גאט מאכט מען אויסזעהן ווי עפעס א שרעקעדיגער גרויזאמער דיקטאטאר וואס שטייט דארט הינטער די וואלקענעס מיט אן אנגעפילטן עם סיקסטין און ווארט פאר עפעס א קרבן, ער ווארט נאר איינער זאל זיך געבן א שאקל נישט אינעם גוטן מינוט און בום!!

נאך א שטארקע זאך זעהט מען פון די אויבנדערמאנטע מ"מ ווי שטארק חז"ל האבן פרובירט צו דערווייטערן סיי וועלעכע שרעק מיט סטראשערייען אדער סיי וועלעכע ווארט וואס דערמאנט פון שטראף אדער אפילו נאר רעגענישן. ודא עקא האט מען אריין געריקט אין איינע פון די שענסטע תפילות וואסי איינגעפירט צו זינגן פאר קדושה "ונתנה תוקף" רוב פונעם פזמון איז ממש הערליך, אבער אין דערמיט איז דא א שטיקל וואו דער מחבר רעכענט אויס כל מיני מיתות משונות וואס קען אלץ געשען זאל אוודאי נישט געשען פאר קיינעם.

וואו פאר א שווארץ פעפער קומט דאס אריין אין א ר"ה'דיגע דאווענען, ס'בפירוש קעגן א חז"ל, דאס האבן טאקע אינזערע חכמים געמיינט מיט אין מזכירין פורענות בריש שתא, פארוואס אינז סטראשענען, מאיים זיין, ווארפן פחדים, מאכן גאט ווי א גרויזאמער קעניג וואס האט באהאלטן אינטער זיינע ארעמס וואסער און פייער מיט נאך שלעכטע זאכן מיט וואס ער קען דערשטיקן די מענטשהייט, שטיינער און פיילן, מיט נאך מיני וועגן פון השחתה? פארוואס אין אזא גרויסע טאג וואס איז אפגעווארט און פארהייליגט ווען אידן פארברענגן אין שול פאר שעות און לויבן און בעטן גאט פאר זיין רחמים וחסדים, זיין ביזי מיט אזעלעכע נעגאטיווע ווערטער וואס ערשיטערט יעדן און לאזט נאכווייען אזש ביז צו די סעודה אריין ווען די פרויען קומען אהיים און לייגן אראפ ווי שטארק מרס.... האט געוויינט ביי מי במים דערמאנענדיג זיך ווי יענער און יענער איז נעבעך פארכאפט געווארן פון בייזוויליגע וואלן און אז מ'רעדט שוין פון דעם קומען שוין ארויף אלע קאשמארן פון אלע וואס זענען נעבעך פארכאפט געווארן פון וואסער וואלן און אז מ'רעדט שוין פון וואסער פארוואס נישט רעדן פון פייער און פון בערן און אזוי ווערט די ר"ה סעודה פארוואנדעלט אין א סעודת המפסקת ספיריט פוו תשעה באב, ביז דער טאטע געט א קלאפ אויס, בענטשן! און תשליך! דאס איז פינקט דאס פארקערטע פון די שמחה גדולה וואס ווערט דערמאנט אין נחמיה..

ס'נישטא וואס צו רעדן אז די אורך הגלות האט בייגעשטייערט די אלע מאדנע מנהגים מ'ברויך צוריק גיין צו אינזערע ווארצלן אריין קוקן אין די איר אלטע ספרים און זיך פירן ווי אינזערע נביאים און חכמים האבן פארגעשריבן, און נישט זיין פארנומען טאג און נאכט מיט העכערע טעמים און כוונות וואס רובם ככולם פארשטייען סיי ווי נישט. נאר זיין א פשוטע איד דער איד פון אמאל.

[יהודי פשוט]

אמר רבי אבהו אמרו מלאכי השרת לפני הקב"ה רבש"ע מפני מה אין ישראל אומרים שירה לפניך בר"ה וביום הכפורים אמר להם אפשר מלך יושב על כסא דין וספרי חיים וספרי מתים פתוחין לפניו וישראל אומרים שירה (ראש השנה לב:)

[דער גאלדענער אדלער]

זייער גוט געפרעגט, אבער ס'דא א ריזיגע חילוק צווישן נישט זאגן הלל און ווארפן פחדים און מאכן דעם עולם וויינען

[קאצקע ציקער]

פארוואס בלאזט מען שופר?

[וואלווי]

פארוואס בלאזט מען שופר?

ממליך זיין די קעניג, זכר עקידת יצחק..

[יהודי פשוט]

זייער גוט געפרעגט, אבער ס'דא א ריזיגע חילוק צווישן נישט זאגן הלל און ווארפן פחדים און מאכן דעם עולם וויינען

ס'איז אבער זיכער נישט קיין צייט צו בראטן על האש א פעטע טשאק איי ראוסט נוסח שמעלקע, אדער א פעפערקראסטעד פילעי מיניאן

[דער גאלדענער אדלער]

פארוואס בלאזט מען שופר?

צו דערמאנן דעם עולם צו טוהן תשובה אין צען טאג ד"ה אין יו"כ. ס'זויווי אן אלארם.
שטייטסעך ס'דא נאך טעמים אזוי ווי ס'ווערט געברענגט.
קוק די צען טעמים פון ר' סעדיה גאון.
און ביי די וועי אײנע פֿון די צען טעמים איז ווייל מיר זענען ממליך גאט

[דער גאלדענער אדלער]

זייער גוט געפרעגט, אבער ס'דא א ריזיגע חילוק צווישן נישט זאגן הלל און ווארפן פחדים און מאכן דעם עולם וויינען

ס'איז אבער זיכער נישט קיין צייט צו בראטן על האש א פעטע טשאק איי ראוסט נוסח שמעלקע, אדער א פעפערקראסטעד פילעי מיניאן

פון עזרא, נחמי' און פון חז"ל איז בפירוש משמע אז יא, נישט בפירוש משמע, נאר אזוי ווערט גע'פסק'נט איו ש"ע אז ושמחת בחגך גייט אן אין ר"ה פינקט ווי אלע אנדערע ימים טובים אלע עניני החג

[יהודי פשוט]

אפשר מלך יושב על כסא דין וספרי חיים וספרי מתים פתוחין לפניו וישראל בראטן על האש א פעטע טשאק איי ראוסט נוסח שמעלקע, אדער א פעפערקראסטעד פילעי מיניאן???

[דער גאלדענער אדלער]

אפשר מלך יושב על כסא דין וספרי חיים וספרי מתים פתוחין לפניו וישראל בראטן על האש א פעטע טשאק איי ראוסט נוסח שמעלקע, אדער א פעפערקראסטעד פילעי מיניאן???

דאס אידאך די עבודה פון א איד

[יהודי פשוט]

אפשר מלך יושב על כסא דין וספרי חיים וספרי מתים פתוחין לפניו וישראל בראטן על האש א פעטע טשאק איי ראוסט נוסח שמעלקע, אדער א פעפערקראסטעד פילעי מיניאן???

דאס אידאך די עבודה פון א איד

הייסט עס אזוי, הלל קען מען פשוט נישט זאגן אבער האקן על האש וכו' דאס איז די עבודה...

[chosen people]

פארוואס בלאזט מען שופר?

ממליך זיין די קעניג, זכר עקידת יצחק..

ראש השנה דף כ''ח ע''ב ברש''י

הלכך בראש השנה דלתפלה ולהזכיר עקידת יצחק בא

[דער גאלדענער אדלער]

אפשר מלך יושב על כסא דין וספרי חיים וספרי מתים פתוחין לפניו וישראל בראטן על האש א פעטע טשאק איי ראוסט נוסח שמעלקע, אדער א פעפערקראסטעד פילעי מיניאן???

דאס אידאך די עבודה פון א איד

הייסט עס אזוי, הלל קען מען פשוט נישט זאגן אבער האקן על האש וכו' דאס איז די עבודה...

האסט א גוטע קשיא, ס'פרעגט אבער נישט אפ די הלכה און אויך נישט די פסוקים פון נביא

[chosen people]

אפשר מלך יושב על כסא דין וספרי חיים וספרי מתים פתוחין לפניו וישראל בראטן על האש א פעטע טשאק איי ראוסט נוסח שמעלקע, אדער א פעפערקראסטעד פילעי מיניאן???

דאס אידאך די עבודה פון א איד

הייסט עס אזוי, הלל קען מען פשוט נישט זאגן אבער האקן על האש וכו' דאס איז די עבודה...

נעם א שו''ע או''ח וואס האט די ליקוט פון משנה ברורה, ער פראבירט צו פארענטפערן אביסל די סתירה.
סימן תקצ''ז

(א) אוכלים ושותים ושמחים - ר"ל אף שהוא יום הדין מ"מ מצוה של ושמחת בחגך שייך גם בו שגם הוא בכלל חג כדכתיב תקעו בחודש שופר בכסה ליום חגנו ונאמר בנחמיה ח' אכלו משמנים ושתו ממתקים וגו' כי קדוש היום לאדונינו ואל תעצבו כי חדות ד' היא מעוזכם:

[איסר האטלקי]

פארוואס בלאזט מען שופר?

אמר רבי יצחק למה תוקעין בראש השנה? רחמנא אמר תקעו!

די באשעפער האט געהייסן בלאזן, און דערפאר בלאזט מען.

[רביה''ק זי''ע]

"כל המועדים עתידים בטלים, וימי הפורים אינם בטלים לעולם", האסטו זייער גוט באשריבן וויאזוי מ'האט צוגרונד געלייגט דעם ראש השנה, יעצט בלייבט נאר איבער צו באשרייבן וויאזוי מ'האט די אנדערע ימים טובים צוגרונד געלייגט. לאמיר האפן אז דעם פורים וועט מען נאך קענען ראטעווען, ס'זאל נישט פאלן א קרבן צו די יעניגע וועלכע ווילן דאס אויך אונטערברענגען מיט א פארקרומטע פשט אין זוהר.

די מאמר חז"ל פון אפשר מלך יושב על כסא דין וישראל אומרים שירה קומט ממש נישט אריין אהער, מ'האט שוין אזוי אפגעבוטשערט פשט אין דעם מאמר חז"ל ביז ס'איז שוין א דבר המובן מאליו אז חז"ל קומען פארקויפן מרה שחורה, פארקערט פון א בפירושע פסוק. אדרבה, פון די גמרא'ס קשיא זעהט מען פונקט פארקערט אז בעצם איז ראש השנה פונקט אזא יום טוב ווי סיי וועלכע אנדערע יום טוב אזש די גמרא וואונדערט זיך נאך פארוואס מ'זאגט נישט הלל, ס'נאר דא א זייטיגע סיבה נישט צו זאגן וועגן מלך יושב על כסא דין, איינער היינט פארשטייט נאך די גמרא'ס קשיא בכלל?

ר' אבהו זאגן זייער א פשוטע זאך, הלל זאגט מען ווען דער קעניג איז אויפגעלייגט, נישט ווען ער איז פארנומען מיט פירן דאס לאנד. ווען דער קעניג איז פארנומען דרייט מען אים נישט קיין קאפ מיט קיין מה אשיב און אנה השםס, דאן גייט מען אהיים און מ'עסט א פעטע טשאק איי ראוסט און מ'לאזט דעם קעניג טון זיין ארבעט.

לגבי די שאלה פארוואס מ'בלאזט שופר ווייסן מיר דאך אז שופר בלאזן איז די פארצייטישע ווערסיע פון פייערווערק שיסן, די וועלטס פארשפרייטע מנהג פון שופר בלאזן/פייערווערק שיסן/קאנאנען אויפרייסן אין דעם ערשטן טאג פון יאר איז דאכצעכמער אן אויסדרוק פון שמחה, מרה שחורה מאן דכר שמיה.

[מי אני]

אן ענליכן אשכול אויף דעם געדאנק. בפרט די תגובה פון יאיר דארט:

אין די צייטן פון בית המקדש פלעגט מען צולייגן א פיפטע קשיא, טאטע לעבן, אין אונזערע צייטן איז ראש השנה געווען א שיינער יום טוב וואו מען האט געשאלט מיט טרומפייטערס צו דערקלערן אז גאט איז אונזער קעניג, פארוואס היינטיגע צייטן וויינט יעדער און מען קרעכצט, גאט איז נישט קיין גוטער קעניג?

ס׳איז אויך כדי אנצומערקן די מאירי בשם די אבן עזרא, וואס יידל האט צוגעצייכענט דא, אז דאס וואס מ׳זאגט אז ר״ה איז א גרעסערע יום הדין ווי אן אנדערע טאג איז פשוט אלס אן הערה מחודשת בזמן ידוע (אלס׳ן מזל מאזנים) און נישט אז עס איז ממש ממש אזוי ע״ש.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איינער פון די פראבלעמן מיט וואס די מענטשהייט איז באשאנקען איז דער גלויבונג אז אלס קלאפט און שטימט, עס איז דא א קאנסיסטענסי און א פאראייניגטע גאנג אין אלעם. דער אמת איז פונקט פארקערט, דער מענטשהייט איז מלא סתירות מעצם מהותו, אזוי איז ער, און אונזער ארבעט איז ארום צו טאנצן צווישען די סתירות. דאס זאגט מען יעדעס מאל מ׳גייט אין ביה"כ ׳ומפליא לעשות׳.

דער רמב"ם איז דער וואס נוצט די גמרא פון נישט זאגען הלל צו דערשרעקן די מענטשהייט, עס איז נישט קיין המצאה פון דרשנים וואס דארפען אז דער עולם זאל זיך פירען ווי וואוילע אינגלעך און מיידלעך, א ברכה אויף זייער קעפעלעך.

און די פסוקים אין נחמיה זאגען דאס אויך. מ׳האט זיך ערשט דערשראקן און צו דעם האט מען זיך געשטארקט מיט שמחה, עס איז געגאנגן צוזאמען. עפעס א שרעק האט זיי געכאפט פון די פסוקים, אפילו ווען מ׳נעמט נישט אן די רלב"ג׳ס פשט.

אין ספר החיים שטייט אז די טעג דארפן זיין ממוצע צווישען דאגה און שמחה, מ׳דארף קענען האלטען ביידער אינאיינעם. מ׳זאל עסן פעטע פלייש, אבער נישט זיך אנפילען דערמיט. מ׳דאווענט שפעטער ווי געווענדליך, אבער דערנאך עסק מען א סעודה און מ׳דארף זיכער מאכען אז די יראה ווערט נישט פארגעסן מרוב תאווה (עס איז מעגליך אז מרוב דאווענען קומט מען אהיים הונגעריג ווי א וואלד חיה, און דאס פאראורזאכט פראבלעמן אין דאס עסן מיט יראה, און עס וואלט גוט געווען ווען מ׳מאכט אין דעם א תיקון, אבער אין די יעצטיגע אומשטענדן דארף מען זיך שטארקן).

עכ"פ, די שרעק פון ראש השנה איז א ריכטיגע זאך, ווי אויך די שמחה. טאמער עס איז דא עפעס פון וואס מ׳זאל זיך נישט שרעקן, איז עס סתירות אין אידישקייט, וויל אזוי קומט עס.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[רביה''ק זי''ע]

די פסוק אין נחמיה זאגט אז מ'האט זיך דערשראקן פון די פסוקים וואס מ'האט געליינט אין די תורה, וואס אימער מ'האט נאר געליינט דארט, גארנישט מיט יום הדין צוטון, און ס'האט קיין שייכות מיט'ן רמב"ם.

דו ווילסט זאגן אז לויט'ן רמב"ם דארף מען זיין אנגעצויגן? מסכים, לייג עס אבער נישט אן אויף נחמיה אדער רבי אבהו.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ניין, איך זאג צוויי זאכען. אין נחמיה זעט מען אז מ׳האט זיך דערשראקען, און דאס איז לכאורה צוליעב די עבירות וואס זיי זענען באגאנגען און געוואלט דערפון תשובה טון, נאכ׳ זען אין די תורה אז עס טויג נישט. פארוואס האט דאס דוקא פאסירט ר"ה? שטייט נישט. אבער עס איז גאנץ אבטיוס זיך נישט וויסענדיג מאכען פון דאס וואס מיר ווייסען אז ראש השנה איז יום הדין און צוליעב דעם זוכט מען תשובה צו טון.

דער רמב"ם, הן אין פירוש המשניות הן אין יד, איז גאנץ קלאר.

און א סבה צו זיין אנגעצויגען איז נישט דא די נושא. גיי אין שפיטאל ווי זיי ווארטען אויף נייעס, און פראביר אויפצוווייזען אין ספרים אז מ׳האט נישט קיין מקור צו זיין אנגעצויגען. די מציאות שטייט פאר׳ן פנים, און מ׳זוכט ווידער א מקור?! דער חידוש איז גאר די שמחה, נישט די אנגעצויגענקייט, וואס איז די נאטורליכע רעאגירונג צום פחד פון די טאג וואס דער אויבישטער זיצט בדינו. נאר אלס גאט׳ס קנעכט טוט מען וואס מ׳האט אונז געהייסען און מ׳מאכט א סעודה, און דער זכות שטייט אונז ביי - כי חדות ה׳ היא מעוזכם.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[רביה''ק זי''ע]

פארוואס האט דאס דוקא פאסירט ר"ה? שטייט נישט.

פון די פסוקים קומט אויס אז יענעם ראש השנה איז געווען דעם ערשטן יום טוב נאכ'ן זיך צוריק באזעצן אין ארץ ישראל, און עזרא האט אויסגענוצט די געלעגנהייט ווען מ'קומט צום רבין אויף ראש השנה צו געבן דעם אויסגעפעלטן חיזוק/מוסר דרשה.

דער רמב"ם, הן אין פירוש המשניות הן אין יד, איז גאנץ קלאר.

אוודאי אזוי, דער רמב"ם איז זייער קלאר, אבער די גמרא איז אויך זייער קלאר, אין גמרא שטייט נישט אז ראש השנה זאל האבן עפעס א שייכות מיט תשובה. כבוד הרמב"ם במקומו מונח, אבער מיט נחמיה און רבי אבהו האט עס קיין שייכות.

פארשטייט זיך אליינס אז מיר רעדן נישט דא פון אזא איינער וואס האט בעצם מורא אן די ברעינוואשונג, אזא איינער מעג פאסטן אום שבת אויך, מ'רעדן מיר דא וויאזוי די זאך קומט. ודבר זה כתוב בתורה ושנוי בכתובים ומשולש בגמרא, אז ראש השנה קומט צו זיין א פרייליכע טאג נישט ווייניגער ווי אלע אנדערע ימים טובים טובים ווען מ'איז נידונין על התבואה, על פירות האילן ועל המים.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער רמב"ם דינגט זיך מיט א גמרא?!

קודם, לאמיר קלאר שטעלן, אז דא רעדט זיך פון די פארכט פון ר"ה, נישט די תשובה. און דאס איז א פשוט׳ער סברא.

דער רמב"ם האט זיך געטראפען א גמרא אז אין די טאג וואס ספרי חיים וספרי מתים פתוחים, פאסט נישט קיין הלל. פארוואס נישט? מיר דערמאנען דאך די מתים דארט אין הלל, לא המתים יהללו וגו׳? האט ער אפיר געברענגט א מאדנע וואזשנע חידוש, אז א צווייטע גמרא זאגט אז דרשו ה׳ בהמצאו, זוכ׳ט דער אויבישטער ווען ער איז צום טרעפן, גייט אויף די צען טעג פון ר"ה ביז יוכ"פ. זוכען מיינט אז מ׳איז נישט דארט, וואס דאס מיינט תשובה טון. און ער האט אויך געטראפען א ירושלמי דארט אין ר"ה וואס רעדט פון צען טעג פון תשובה. (און באמת אין די עין יעקב איז דער גירסא אין אונזער גמרא אויך פון עשרת ימי תשובה) דעריבער האט ער אנגערופען די טעג ימי תשובה. און אין אן אנדערע פלאץ האט ער געטראפען אז אום ר"ה ווערט יעדער מענטש באזונדער געמשפט. אלזא, האט ער פארשטאנען אז עס איז פארכטיגע טעג, און דעריבער האט ער זיי אנגערופען ימי יראה ופחד.

דער רמב"ם האט דא געמאכט א טעות?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[רביה''ק זי''ע]

אויב ווילסטו טאקע אזוי שטארק וואוסן פשט אינעם רמב"ם וועל איך דיר זאגן.

דער רמב"ם איז דער וואס נוצט די גמרא פון נישט זאגען הלל צו דערשרעקן די מענטשהייט, עס איז נישט קיין המצאה פון דרשנים וואס דארפען אז דער עולם זאל זיך פירען ווי וואוילע אינגלעך און מיידלעך, א ברכה אויף זייער קעפעלעך.

ס'פאלט דיר גארנישט ביי אז אפשר איז דער רמב"ם אליינס געווען דער בעל דרשן... כמבואר היטב במורה נבוכים ג,כח.

עכ"פ ביז'ן רמב"ם ביזטו מודה אז מ'זעהט נישט אז ראש השנה זאל זיין עפעס אנדערש ווי שבועות.