גדולי ישראל צוטיילט איבער וויכטיגע פערל"ס קאמפיין

[קאך_לעפל]

איר שרייבט:

וויבאלד די רעגירונג האט געוואלט אריינברענגען נייע מהלכים מיט קאמאן קאור, האבן די עסקנים מחליט געווען אז זיי וועלן אדאפטירן "געוויסע" מהלכים פון דארט, און עס צופאסן פאר אונזער ציבור, דהיינו מען זאל לייגן מער געוויכט אויף גרונטליך אנאלאזירן די לימודים, וואס ברענגט מער תוצאות און פאדערט ווייניגער צייט. די אנדערע חלקים, ווי למשל די טעסטס פון קאמאן קאור, האט מען נישט גענומען בכלל, ווייל עס איז נישט צוגעפאסט פאר אונז. דאס איז די אויפטוה פון די נייע ביכער.

די עסקנים האבן מחליט געווען צו טאן מיט אונזערע קינדער וואס זיי ווילן, אן די צושטימונג פון די עלטערן....
פארוואס האבן די עסקנים מסירות נפש נישט צו זיין אויפריכטיג? פארוואס זאלן זיי נישט קלארשטעלן אז דאס איז דער אויסשליסליכסטער וועג אנגעבליך צו ראטעווען דעם חינוך? פילייכט אז מ'זאגט פאר די רעגירונג האלטס ענק מיט ענקערע געלט און מיר וועלן מחנך זיין די קינדער ווי אזוי מיר פארשטייען וואלטן די הייליגע עסקנים נישט געדארפט אדאפטירן "געוויסע" מהלכים פון דארט, און עס צופאסן פאר אונזער ציבור...

טוה א קוק פערלס דארף געלט פאר לאבעאיסטן? בסדר איך פארשטיי! אבער "אדאפטירן "געוויסע" מהלכים פון דארט, און עס צופאסן פאר אונזער ציבור" אן זיין אויפריכטיג מיט די עלטערן דאס איז א פארברעך....

[yerushalmi]

עס איז נישט דא קיין שערוריה, נאר לאנגווייליגע כולל יונגעלייט און פראפעסיטנעל פאשקעוויל דרוקערס וואס דארפען געלט צו קויפען אויף יו"ט.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

דעטס איט רוב מאל איז בכלל נישט דא קיין אמת'ע פאליטיק ס"ה אביסל מיינונג פארשידענהייטן אבער וויבאלד די כולל יונגעלייט לייגן יך אריין דערין ווערט עס אטאמאטיש צוויי צדדים און יעדער האט שוין א מיינונג ווי ער שטייט איין וואס באמת איז עס גארנישט

[ונבנתה העיר]

הנוי והנצח, דו דרש'נסט נישט צום ריכטיגען אוידיענץ. די אלע חברה דא זענען סתם לצים; איינער לצ'וועט פאר'ן סאטמאר'ן רב פון קרית יואל, און דער אנדערער פאר זיין ברודער. איינער פאר די חסידים, און איינער פאר כלל ישראל.

דו מיינסט עס נעבעך ערענסט. א בעל כשרון וואס איז בטעות געבוירן געווארן אין באבוב. בלית ברירה האסטו זיך דערווארבן א לעבן אין ראטעווען דעם אי-חינוך, בהדרכת אלע גדולי ומאורי דורינו שליט"א.

די לאנגע דרשות דיינע, זענען ענדערש געאייגענט פאר די וועלכע האבן מיטגעהאלטן די היסטארישע נסיעות, וועלכע וועלן בלייבן איינגעקריצט אין די נעזער פון כלל ישראל.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

קאך, איך פארשטיי דיר נישט, ווען האבען די מוסדות אונז אינפארמירט וועגען זייער קוריקולום? אלס איז דאך א סוד. פארוואס איז יעצט, ווען מיר ווייסען לכאורה די מערסטע, גאר די פראבלעם?

און אז דו גלויבסט מיר נישט, וועל איך דיר פרעגן, ווער גיבט השגחה אויף די קאך אין דיין קינד׳ס חדר? ווער איז דער משגיח דארט?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[הנוי והנצח]

די עסקנים האבן מחליט געווען צו טאן מיט אונזערע קינדער וואס זיי ווילן, אן די צושטימונג פון די עלטערן....
פארוואס האבן די עסקנים מסירות נפש נישט צו זיין אויפריכטיג? פארוואס זאלן זיי נישט קלארשטעלן אז דאס איז דער אויסשליסליכסטער וועג אנגעבליך צו ראטעווען דעם חינוך? פילייכט אז מ'זאגט פאר די רעגירונג האלטס ענק מיט ענקערע געלט און מיר וועלן מחנך זיין די קינדער ווי אזוי מיר פארשטייען וואלטן די הייליגע עסקנים נישט געדארפט אדאפטירן "געוויסע" מהלכים פון דארט, און עס צופאסן פאר אונזער ציבור...

טוה א קוק פערלס דארף געלט פאר לאבעאיסטן? בסדר איך פארשטיי! אבער "אדאפטירן "געוויסע" מהלכים פון דארט, און עס צופאסן פאר אונזער ציבור" אן זיין אויפריכטיג מיט די עלטערן דאס איז א פארברעך....

איך זעה דו האסט נישט פארשטאנען מיינע ווערטער. ווי געזאגט, באקומען נישט די מוסדות מער געלט צוליב אננעמען נייע מהלכים, די רעגירונג צאלט א געוויסע סכום פאר יעדע קינד, אפגעזעהן צו מען נעמט אהן זייערע סטאנדארטן צו נישט, אזויווי ס'איז געווען ביז היינט. געלט און רעגירונג פארלאנגען האבן נישט קיין שום שייכות. אפילו מען וועט זאגן אונז דארפן נישט די געלט, קען די רעגירונג ווייטער פארלאנגען געוויסע שינויים אויב זיי זעהן אז די מוסדות קומען נישט נאך די מינימאלע סטאנדארטן.

והשנית, דיין טענה אויף די עסקנים אז מען פרעגט נישט די עלטערן איז לעכערליך, ווייל דאס איז א זאך וואס באלאנגט פאר די הנהלת המוסדות מחליט צו זיין. פונקט אזויווי זיי זענען מחליט וועלכע מלמד גייט דיין זוהן לערנען, און וויאזוי מען גייט לערנען יעדן לימוד, לימודי קודש אדער חול, האבן זיי די אוריטעיט צו באשלוסן די בעסטע מהלך וואס זאל זיין צוגעפאסט פאר אונזערע קינדער. זיי באקומען הוראות פון זייערע רבנים די מנהיגי המוסד וויאזוי זיך אומצוגיין, ועל פיהם ישק כל דבר.

אויב דו האסט געשיקט דיין קינד אין א געוויסע מוסד, וואס איז אונטער א געוויסע רב, מיינט דאס אז דו געטרויסט זיי מיטן חינוך פון דיין קינד, אויב האסטו א פראבלעם אין צוטרוי, שיק נישט דיין קינד אהין. ס'איז זייער אויפגאבע וויאזוי צוצופאסן די לימודים ע"ד התורה והמסורה, נישט די עלטערנ'ס, פונקט אזויווי ס'איז זייער אויפגאבע צו פירן אלע פרטים פונעם מוסד ברוחניות ובגשמיות.

[הנוי והנצח]

הנוי והנצח, דו דרש'נסט נישט צום ריכטיגען אוידיענץ. די אלע חברה דא זענען סתם לצים; איינער לצ'וועט פאר'ן סאטמאר'ן רב פון קרית יואל, און דער אנדערער פאר זיין ברודער. איינער פאר די חסידים, און איינער פאר כלל ישראל.

דו מיינסט עס נעבעך ערענסט. א בעל כשרון וואס איז בטעות געבוירן געווארן אין באבוב. בלית ברירה האסטו זיך דערווארבן א לעבן אין ראטעווען דעם אי-חינוך, בהדרכת אלע גדולי ומאורי דורינו שליט"א.

די לאנגע דרשות דיינע, זענען ענדערש געאייגענט פאר די וועלכע האבן מיטגעהאלטן די היסטארישע נסיעות, וועלכע וועלן בלייבן איינגעקריצט אין די נעזער פון כלל ישראל.

ונבנתה העיר, דו ביסט זייער גערעכט אז מען האנדלט דא פון א באנדע לצים, איך ווייס דאס פון די ערשטע מינוט. נו, וללצים יליץ, ווייז איך אהן אויף די ליצנות און היפאקריטיע פון די לצים, אז זייער גאנצע שערוריה אויפן קאמפיין כלל ישראל איז באזירט אויף פאנטאזיעס, ס'איז לאכעדיג זייער טענות. ענה לכסיל כאולתו.

משא"כ די אלע אידן וואס האבן מיטגעהאלטן די היסטארישע נסיעות, זיי פארשטייען יא די ערענסטקייט פון די זאך, זיי פאלגן זייערע רבי'ס און עסקנים, פעלט נישט אויס זיי מסביר צו זיין בכלל. אלעס וואס מיר האבן אויסגעשמועסט דא איז פאר זיי א דבר המובן, זיי ווייסן דאס מתחילה, ברויך איך נישט האלטן קיין דרשות.

אגב, בין איך נישט געבוירן צו ראטעווען די חינוך, נישט דאס איז מיין אויפגאבע, איך האב פשוט נישט געקענט צוקוקן ווי מען ערלויבט זיך ביליג צו מאכן אזא וויכטיגע מערכה, וואס אין דעם איז תלוי די עתיד פון אונזערע קינדער.

[גדליה]

הנוי והנצח,

ס'איז באמת א פארגעניגען צו זעהן אייערע תגובות געשריבען באריכות, מיט אסאך פרטים, און זייער קלארע און דייטליכע ווערטער. ס'קוקט אויס ווי איהר האט זייער א קלארע און זיכערע מיינונג.
למעשה נאכ'ן אפליינען א שיינע צאהל פון אייערע תגובות קוקט אויס ווי בסך הכל זאגט איר איין זאך: מ'דארף טראסטן עסקנים און קהילות. די רבנים ווייסען וואס זיי טוען, מ'ברויך געטרויען די מוסדות וכו' וכו'.
מיין שאלה איז, צו אייער ווערטער איז באזירט אויף עקספיריענס, נעמלעך איהר קענט די מענטשען און איר ווייסט אז זיי טוען גוטע זאכען, אדער איהר שטעלט זיך פאר אז כל ישראל בחזקת כשרים.
די סיבה פארוואס איך פרעג איז ווייל איך האב דווקא א פאר קשיות.
למשל, די עהרליכע און געטרייע עסקנים האבען עפעס א נארמאלע פלאן דא וויאזוי צו פאררעכטען די צעבראכענע ענגליש סיסטעם?
אדער למשל, וואס זענען די וועידזשעס פון די עסקנים וואס ארבעטען פאר די קאמפיין?
איך מיין דאס זענען זייער פשוט'ע און זאכליע שאלות, ס'בכלל נישט קיין ליצנות.

אדרבה, איך וויל הערען אייער ענטפער.
(נ. ב. אויב איהר פלאנט נאכאמאל איבער צו חזר'ן אז מ'האנדעלט דא פון וועטעראן עסקנים און הייליגע רבנים איז באמת א שאד אייער טינט)

[שמעון_ברוך]

סאטמאר און באבוב

[שמעון_ברוך]

באבוב 45
פאפא
אלע ויזניץ צוזאמען

[שמעון_ברוך]

סקווירא
קלויזנבורג
רחמיסטריווקא

[שמעון_ברוך]

.

[איש את רעהו]

דאס איז א ערנסטער פלאפ
קיין שום מוסד האט זיך ערנסט אנגעשטרענגט דא,
זייער זייער ווייט פינעם ציל.

[איסר האטלקי]

דאס איז א ערנסטער פלאפ
קיין שום מוסד האט זיך ערנסט אנגעשטרענגט דא,
זייער זייער ווייט פינעם ציל.

די מוסדות זענען זייער ווארים, אלע האבן שווער געארבעט. נאר די סאשעל מידיע קאמפיינס פון די קעגנער האט געווירקט אויף א גרויס חלק עלטערן נישט צו געבן.

[איש את רעהו]

ווער זענען די אלע וואס האבן גארנישט א טייל גענימען ?

[שמעון_ברוך]

דאס איז א ערנסטער פלאפ
קיין שום מוסד האט זיך ערנסט אנגעשטרענגט דא,
זייער זייער ווייט פינעם ציל.

די מוסדות זענען זייער ווארים, אלע האבן שווער געארבעט. נאר די סאשעל מידיע קאמפיינס פון די קעגנער האט געווירקט אויף א גרויס חלק עלטערן נישט צו געבן.

עסקנים האבן שווער געארבעט, די מנהלי המוסדות האבן געלאזט פיערלס אויפן וואסער...

[איש את רעהו]

דאס איז א ערנסטער פלאפ
קיין שום מוסד האט זיך ערנסט אנגעשטרענגט דא,
זייער זייער ווייט פינעם ציל.

די מוסדות זענען זייער ווארים, אלע האבן שווער געארבעט. נאר די סאשעל מידיע קאמפיינס פון די קעגנער האט געווירקט אויף א גרויס חלק עלטערן נישט צו געבן.

וועלעכע קאמפיינס איז געווען אויף סאושעל מידיא ??

ווארשיינליך איז די טענה פון רבנים, און אישי ציבור
ווי לדוגמא דאס

געווען א שטארקע גורם צום פארנאכלעסטיגטער מצב.

[גדליה]

האב איך געכאפט א שמועס מיט א עסקן וואס איז געווען אינוואלווד אין די קאמפיין.
דער "עסקן" איז א אכצען יעריגע בחור'ל וועלכע לערענט אין א גאר גרויסע חסידישע ישיבה אין א געוויסע באראו אין ניו יארק, פין איינע פון די גרעסטע חסידישע קהילות אין אמעריקע.
פארציילט ער מיך אז עס זיצען א כאפטע בחורים'לעך אין די קאמפיין הויפטקוואטיר וועלכע קאלען ארום מענטשען, פון א אנגעגעבענע ליסטע.
למשל, אז מ'רופט אן א סלאנימע יוד, זאגט מען "ר' גרונם, דא רעדט מען פון סלאנימע מוסדות." די צרה איז אז אין רוב פעלער וועט דער סלאנימער באלד אראפהאקען די טעלעפאן, און נישט נאר סלאנימער נאר אויך סאטמארע און באבאווער. די וואס האבען געגעבען סאלידע נדבות, זענען בעיקר אריינגעקומען פון איין געוויסע גרויסע קהילה אין וומסב"ג (נישט סאטמאר).
ער טענה'ט אז די עסקנים זיינען היפש אנגעזעצט איבער די שוואכע אויסגאנג.
יאך האב מיך שטארק גע'טענה'ט מיט עים. כ'האב אים געזאגט אז מ'האלט שוין איבער אנדערטהאלבען מיליאן דאלער, ווי איז שייך צו זאגען אז ס'איז געווען א דורכפאל? אנדערטהאלבן מיליאן איז עפעס א קלייניקייט.
איז ער מיך מסביר אז ס'איז אריינגעקומען גרויסע נדבות פון צענדליגע טויזנטע דאלארן אויפאמאל, וואס א דאנק דעם דארף מען צוריקצאלן פרישע הונדרעטע טויזנטע דאלארן וד"ל.
יאך האב נאך אלץ נישט געקענט פארשטיין, אפילו לאמיר זאגען אז א האלב מיליאן איז פון די וד"ל געלטער, בלייבט נאך איבער א גאנצע מעלאנע. וואס עפעס זאל עס הייסען א דורעכפאל?
זאגט ער מיך, מ'האט זיך געראכטען אויף מינימום דריי מיליאן.
כ'ווייס נישט. איך וואלט געווען זייער צופרידען ווען איך קען פארדינען פערציג פראצענט פון א מיליאן דאלער.
קוקט אויס איך פארשטיי נישט צו די סארט זאכען.

[הנוי והנצח]

הנוי והנצח,

ס'איז באמת א פארגעניגען צו זעהן אייערע תגובות געשריבען באריכות, מיט אסאך פרטים, און זייער קלארע און דייטליכע ווערטער. ס'קוקט אויס ווי איהר האט זייער א קלארע און זיכערע מיינונג.
למעשה נאכ'ן אפליינען א שיינע צאהל פון אייערע תגובות קוקט אויס ווי בסך הכל זאגט איר איין זאך: מ'דארף טראסטן עסקנים און קהילות. די רבנים ווייסען וואס זיי טוען, מ'ברויך געטרויען די מוסדות וכו' וכו'.
מיין שאלה איז, צו אייער ווערטער איז באזירט אויף עקספיריענס, נעמלעך איהר קענט די מענטשען און איר ווייסט אז זיי טוען גוטע זאכען, אדער איהר שטעלט זיך פאר אז כל ישראל בחזקת כשרים.
די סיבה פארוואס איך פרעג איז ווייל איך האב דווקא א פאר קשיות.
למשל, די עהרליכע און געטרייע עסקנים האבען עפעס א נארמאלע פלאן דא וויאזוי צו פאררעכטען די צעבראכענע ענגליש סיסטעם?
אדער למשל, וואס זענען די וועידזשעס פון די עסקנים וואס ארבעטען פאר די קאמפיין?
איך מיין דאס זענען זייער פשוט'ע און זאכליע שאלות, ס'בכלל נישט קיין ליצנות.

אדרבה, איך וויל הערען אייער ענטפער.
(נ. ב. אויב איהר פלאנט נאכאמאל איבער צו חזר'ן אז מ'האנדעלט דא פון וועטעראן עסקנים און הייליגע רבנים איז באמת א שאד אייער טינט)

ר' גדליה, יישר כח פאר אייער אבזערוואציע. איך וואלט זיך געוואלט באציען צו דעם וואס איר שרייבט צו די עסקנים "האבען עפעס א נארמאלע פלאן דא וויאזוי צו פאררעכטען די צעבראכענע ענגליש סיסטעם". ס'איז אינטערסאנט, ווייל אין די ערשטע תגובה אייערע שרייבט איר אז מען וויל ליידער אריינברענגען ביי די קינדער אז מען זאל לערנען די לאטיינישע בוכשטאבן און עי. בי. סי. רח"ל, משמע פון דעם אז ס'איז גאר א פראבלעם צו לערנען ענגליש.

און באמת דאס איז די אינטערסאנטע פאראדאקס פון די גאנצע מערכה קעגן פערל"ס, פון איין זייט שטייען די מיימינים און טענה'ן אז פערל"ס וויל גאר אונטערגראבן דעם ערליכן חינוך, מיטן אריינברענגען נייע שינויים אין די לימודי חול, און ארבעטן צוזאמען מיט די שונאים אויסצורייסן די חינוך וכו'. ווידער שטייען די משמאילים און שרייען אז זיי זוכן צו באשיצן די דורכגעפאלענע סיסטעם פון די לימודי חול אין די מוסדות, און זיי ווילן נישט געבן פאר די קינדער די מינימאלע ידיעות אין ענגליש וואס מען דארף כדי צו קענען לעבן אין די אמעריקאנער גאס.

אבער די תשובה איז, ביידע זענען נישט גערעכט. פארוואס? ווייל די מטרה פון פערל"ס איז צו באלאנסירן די צוויי, דהיינו, מצד אחד ארבעטן זיי ארויפברענגען די ניווא פון די לימודי חול אויף א הויכן פארנעם, מער ווי ס'איז געווען ביז יעצט. און דאס האבן זיי טאקע געטון די לעצטע פאר יאר, איך האב עס מברר געווען ביי אסאך עלטערן וואס זענען מעיד, אז אין די לעצטע תקופה איז אסאך בעסער געווארן די ענגליש קלאסן, אנגעפאנגען פון שרייבן אייגענע ביכער וואס צילט צו נוצן שיקול הדעת און גרונטליכקייט אין די לימודים, ווי איידער סתם צו פארברענגען די צייט מיטן ליינען פאנטאזיע מעשה'לעך ווי עס פלעגט זיין מיט די אלטע ביכער. חוץ מזה האט מען לעצטנס אנגעפאנגען צו מאכן Science & History Fairs ביי אסאך מוסדות, ווי די קינדער מאכן אייגענע פראיעקטן און שטעלן אהער אזא אויסשטעלונג אויף וואס מען האט געלערנט.

מען זעהט בחוש ווי עס איז געשטיגן די איכות פון די לימודים אין אלע מוסדות, א דאנק די פעולות פון פערל"ס. און דא פאלט אוועק די טענה פון די מיימינים, ווייל אלע רבי'ס און מנהיגים נאכן קריג האבן איינגעזעהן די וויכטיגקייט פון לערנען א גוטן ענגליש און מקדיש זיין א צוויי שעה דערפאר אין די מוסדות, כדי נאכצוקומען די רעגירונג'ס סטאנדארטן. זיי האבן אנגענומען אלץ אן עקרון, אז מען דארף קענען זיין גרייט צו לעבן אין די אמעריקאנער געזעלשאפט פאר פרנסה וכדו', טאקע נאר די מינימום מיט א השגחה צוגעפאסט פאר אונז, אבער מען דארף לייגן א געוויכט אז די בעיסיק סטאנדארטן און סאבזשעקט"ס וואס די רעגירונג פארלאנגט זאל מען לערנען אין די היימישע מוסדות, חק ולא יעבור.

וממילא אויב איז די רעגירונג געקומען און איינגעפירט נייע סטאנדארטן, דארף מען זיך צושטעלן און זעהן וויאזוי מען קען עס צופאסן עס זאל זיין די גרעסטע תועלת פאר אונז. אויב די רעגירונג וויל אלץ א "סטאנדארט" (נישט אלץ די עצם לימודים) קאמאן קאור, און מען קען עס נאכקומען מיט דעם וואס מען שרייבט אייגענע ביכער, איז אוודאי דאס די בעסטע מהלך. מען מאכט נישט קיין נייע שינויים, מען פאלגט פשוט די הדרכה פון די גדולים בשעתם וואס האבן געוואלט אז די רעגירונג זאל נישט קענען האבן קיין טענות אויפן איכות הלימודים. מען פאסט עס צו צו די היינטיגע געברויכן, גארנישט מער. מען פארדינט נאר דערפון, אז דער קוואליטעיט ווערט בעסער און מען איז נישט אויסגעשטעלט צו די שמוץ פון די גוי'שע ביכער.

דאס איז איין חלק פון די אויפטוען. ומצד שני, שטייט פערל"ס בראש המערכה צו באשיצן אונזערע קינדער פון רעגירונג אינטערווענץ, אז זיי זאלן נישט קענען ארויפצווינגען זייערע רעגולאציעס און לעבנסשטייגער אויף אונזערע קינדער, דהיינו, צו דארפן לערנען אכט שעה א טאג אלע מיני גרויליגע סאבזשעקט"ס וואס זיי האבן מחליט געווען אז דאס איז וויכטיג פאר א קינד'ס חינוך.

וויבאלד עס זענען ליידער דא די מוסרים מכם ובכם וואס זוכן עוקר צו זיין דעם ערליכן חינוך, ניין, יאפעד זוכט נישט "בעסער צו מאכן" די סעקולארע לימודים, זיי ווילן לגמרי טוישן די מהות פון אונזערע קינדער, אויסצוזעהן און גלייבן אזויווי זיי, האט פערל"ס גענומען אויף זיך די מיסיע צו שטיין אויפן פראנט און קעמפן קעגן די נייע שינויים וואס קענען חרוב מאכן אונזערע מוסדות. בשעת וואס זיי זוכן צו פארבעסערן די ניווא, ווילן זיי פון די אנדערע זייט ארויסברענגען אונזער שטעלונג אלץ עלטערן אז מיר זענען נישט מסכים אז די מלשינים זאלן דיקטירן אונזער חינוך, און אז די רעגירונג האט זיך נישט וואס אריינצומישן אין אונזער סיסטעם פון ערציאונג.

און דאס פארענטפערט די טענות פון די משמאילים, אז פערל"ס זוכט נישט צו פארנעכלעסיגן די לימודי חול ביי אונזערע קינדער ווי פריער דערמאנט, זיי ווילן נאר נישט אז די רעגירונג זאל מחליט זיין וואס יא און וואס נישט צו לערנען, אונז ווילן די קינדער זאלן זיין באהאוונט אין די וויכטיגע סאבדשעקט"ס וואס פעלט אויס צו קענען מאכן פרנסה, ותו לא מידי. ס'איז שוין היינט גוט באקאנט (און די רעגירונג אליינס איז מודה דערצו) אז דער ציל פון זייער "education" איז נישט צו געבן אן אקעדעמישע און לערן באזירטן ערציאונג, נאר די מטרה איז אויסצופארעמען די מוחות פון די יונגווארג אין וועלכע ווירדן צו גלייבן, און וואס צו טראכטן, זיי זאלן זיך אריינגעוואוינען אין די "נייע סאציאלע" געזעלשאפט, וואס מיר אלע ווייסן וואס דאס מיינט רח"ל. אויף דעם זענען מיר לוחם, נישט אויף די איכות פון די לימודים, נאר אויף די לעבנסשטייגער וואס זיי ווילן ארויפצווינגען דורך די אויסרייד פון "חינוך".

צוליב דעם איז אזוי וויכטיג צו פארשטיין אין וואס פאר א סכנה מיר געפונען זיך, און איינזעהן וואס די עסקנים טוען. אויף דיין שאלה צו איך קען פערזענליך די עסקנים איז די תשובה יא, איך האלט מיט פונדערנאנט די פעולות, עכ"פ מיט די עסקנים פון די באבובער קהילה האב איך גערעדט, און זיי אלע זאגן אז מען שטייט פאר א קריטישע צייט, מען האט שוין געשפענדעט איבער 2.5 מיליאן דאלער נאר פאר לויערס מיט טייערע פי. אר. קאמפעניס כדי צו קענען קלארהאלטן אונזער שטעלונג פאר די רעגירונג, און צייגן די עפעקטיווקייט וואס אונזער חינוך פארמאגט. זיי באהאלטן נישט גארנישט פונעם ציבור, יעדער קען דאס אדורכשמועסן מיט זיי מיט אלע דעטאלן. צוליב דעם איז באבוב אנגעקומען די ווייטסטע צום ציל, שאפנדיג 75% פון די געלטער, ווייל דער עולם קען די עסקנים פון די נאנט און מען זעהט זייער פילע פעולות צו בענעפעטירן דעם ציבור.

און בכלל ווען מען רעדט פונעם "צובראכענעם ענגליש סיסטעם" שפיגלט עס נישט ממש אפ די ווארהייט, אלץ איינער וואס האט געלערנט אין באבוב קען איך זאגן אז ס'איז אלע יארן געווען א שטארקע דגוש אויף די לימודי חול, מען האט געהאט פולע צוויי שעה פון ענגלישע לימודים, און פארקערט, מען האט נאך חוזק געמאכט פון זיי אז מ'איז מאדערן און מען לערנט צופיל ענגליש, עכ"פ אונז אלע קענען א גוטן ענגליש, איך קען רעדן און שרייבן ענגליש (וואס איז מיין צווייטע שפראך) בעסער ווי 80 פראצענט פון די פובליק סקול יונגען, און אלע מיינע חברים זענען ב"ה מצליח אין ביזנעס, ענגליש איז קיינמאל נישט געווען קיין פראבלעם ביי אונז.

קען זיין אז אין סאטמאר האט מען עס נישט ערנסט גענומען, לויט ווי איך הער האט מען דארט געלערנט ווייניגער ווי א שעה, צוליב דעם האט מען טאקע געמאכט די שינויים ביי אלע מוסדות, אבער ס'איז זיכער אז די עסקנים פון פערל"ס זענען אקטיוו אין דעם צו פארבעסערן די סטאנדארטן אויף א היימישע אופן כפי התורה והמסורה. און חוץ מזה, האבן איבער 200 Law School גראדואירטע וואס האבן געלערנט אין היימישע מוסדות געשיקט א בריוו צו NYSED צו פראטעסטירן קעגן די נייע גוידליינס, אנווייזענדיג אז זייערע ערציאונג אין ישיבות האט זיי גארנישט שאדן געמאכט, אדרבה זיי האבן זייער מצליח געווען אין די גוישע וועלט, א דאנק די לימודי קודש. הקיצור, דער ענגליש לערנען איז נישט אזא חורבן ווי מען מאכט עס, ס'האט שוין פראדוצירט פילע מוצלחים אין אלע תחומים, פיל מער ווי ביי די אלגעמיינע סקולס (פאר מער דערוועגן קענט איר ליינען אויפן פערל"ס וועבזייטל).

און צום לעצט, אויף דיין שאלה וויפיל די עסקנים מאכן, האב איך שוין געשריבן באריכות אז פונקט אזויווי דו וועסט נישט מאכן קיין חשבונות ביים שיך געשעפט אדער שטריימל געשעפט וויפיל וועידזשעס די ארבעטער מאכן, ה"ה אז ס'דארף דיר נישט אנגיין וויפיל די עסקנים מכלומ'פר'שט גנבנע'ן, ווייל אויף חינוך דארפסטו זיך לאזן קאסטן די מערסטע. און דער אמת איז, אז איך געב אויך נישט קיין געלט צו סתם קאמפיינ'ס וואס איך ווייס נישט ווי דאס גייט, אבער אזא קאמפיין וואס אפעקטירט יעדן יחיד און זיינע קינדער, בפרט אז איך ווייס און איך זעה פון די נאנט די סכנה וואס הויערט און די מיליאנען וואס מען האט שוין געשפענדעט אין די געריכטן פאר אונזערט וועגן, איז נישט קיין שאלה אז דאס איז א לעגיטימער קאמפיין, וכל מי שיש לו מח בקדקדו וואלט געדארפט צושטייער געבן כל מה שביכלתו פאר דעם צוועק, למען דורותינו הבאים. איך האף איך האב קלארער געמאכט פאר אייך די גאנצע נושא, והיה זה שכרי.

[איש את רעהו]

הנוי והנצח,

ס'איז באמת א פארגעניגען צו זעהן אייערע תגובות געשריבען באריכות, מיט אסאך פרטים, און זייער קלארע און דייטליכע ווערטער. ס'קוקט אויס ווי איהר האט זייער א קלארע און זיכערע מיינונג.
למעשה נאכ'ן אפליינען א שיינע צאהל פון אייערע תגובות קוקט אויס ווי בסך הכל זאגט איר איין זאך: מ'דארף טראסטן עסקנים און קהילות. די רבנים ווייסען וואס זיי טוען, מ'ברויך געטרויען די מוסדות וכו' וכו'.
מיין שאלה איז, צו אייער ווערטער איז באזירט אויף עקספיריענס, נעמלעך איהר קענט די מענטשען און איר ווייסט אז זיי טוען גוטע זאכען, אדער איהר שטעלט זיך פאר אז כל ישראל בחזקת כשרים.
די סיבה פארוואס איך פרעג איז ווייל איך האב דווקא א פאר קשיות.
למשל, די עהרליכע און געטרייע עסקנים האבען עפעס א נארמאלע פלאן דא וויאזוי צו פאררעכטען די צעבראכענע ענגליש סיסטעם?
אדער למשל, וואס זענען די וועידזשעס פון די עסקנים וואס ארבעטען פאר די קאמפיין?
איך מיין דאס זענען זייער פשוט'ע און זאכליע שאלות, ס'בכלל נישט קיין ליצנות.

אדרבה, איך וויל הערען אייער ענטפער.
(נ. ב. אויב איהר פלאנט נאכאמאל איבער צו חזר'ן אז מ'האנדעלט דא פון וועטעראן עסקנים און הייליגע רבנים איז באמת א שאד אייער טינט)

ר' גדליה, יישר כח פאר אייער אבזערוואציע. איך וואלט זיך געוואלט באציען צו דעם וואס איר שרייבט צו די עסקנים "האבען עפעס א נארמאלע פלאן דא וויאזוי צו פאררעכטען די צעבראכענע ענגליש סיסטעם". ס'איז אינטערסאנט, ווייל אין די ערשטע תגובה אייערע שרייבט איר אז מען וויל ליידער אריינברענגען ביי די קינדער אז מען זאל לערנען די לאטיינישע בוכשטאבן און עי. בי. סי. רח"ל, משמע פון דעם אז ס'איז גאר א פראבלעם צו לערנען ענגליש.




וממילא אויב איז די רעגירונג געקומען און איינגעפירט נייע סטאנדארטן, דארף מען זיך צושטעלן און זעהן וויאזוי מען קען עס צופאסן עס זאל זיין די גרעסטע תועלת פאר אונז. אויב די רעגירונג וויל אלץ א "סטאנדארט" (נישט אלץ די עצם לימודים) קאמאן קאור,

די רעגירונג האט דאס נישט פארלאנגט
ווער איז געזעצן ביי די החלטה אז "מען דארף זיך צושטעלן" וועלכע רבנים? האבן זיי טעלעפאן נומבער'ס ווי מען קען ביי זיי דאס מברר זיין?
ווי איז פארגעקומען די זיצונג ?

[הדסים]

באמת דאס איז די אינטערסאנטע פאראדאקס פון די גאנצע מערכה קעגן פערל"ס, פון איין זייט שטייען די מיימינים און טענה'ן אז פערל"ס וויל גאר אונטערגראבן דעם ערליכן חינוך. ווידער שטייען די משמאילים און שרייען אז זיי זוכן צו באשיצן די דורכגעפאלענע סיסטעם פון די לימודי חול אין די מוסדות.

אבער די תשובה איז, ביידע זענען נישט גערעכט. פארוואס? ווייל די מטרה פון פערל"ס איז צו באלאנסירן די צוויי.

אויב איז זייער מטרה באלאנס, זענען דאך ביידע זייטן יא גערעכט?

[שושן פורים]

.......איך קען רעדן און שרייבן ענגליש (וואס איז מיין צווייטע שפראך) בעסער ווי 80 פראצענט פון די פובליק סקול יונגען,

ווען און וואו איז די פארמעסט פארגעקומען, און וואו קען מען זעהן די פונקטליכע רעזולטאטן?

[איש את רעהו]

הנוי והנצח,

ס'איז באמת א פארגעניגען צו זעהן אייערע תגובות געשריבען באריכות, מיט אסאך פרטים, און זייער קלארע און דייטליכע ווערטער. ס'קוקט אויס ווי איהר האט זייער א קלארע און זיכערע מיינונג.
למעשה נאכ'ן אפליינען א שיינע צאהל פון אייערע תגובות קוקט אויס ווי בסך הכל זאגט איר איין זאך: מ'דארף טראסטן עסקנים און קהילות. די רבנים ווייסען וואס זיי טוען, מ'ברויך געטרויען די מוסדות וכו' וכו'.
מיין שאלה איז, צו אייער ווערטער איז באזירט אויף עקספיריענס, נעמלעך איהר קענט די מענטשען און איר ווייסט אז זיי טוען גוטע זאכען, אדער איהר שטעלט זיך פאר אז כל ישראל בחזקת כשרים.
די סיבה פארוואס איך פרעג איז ווייל איך האב דווקא א פאר קשיות.
למשל, די עהרליכע און געטרייע עסקנים האבען עפעס א נארמאלע פלאן דא וויאזוי צו פאררעכטען די צעבראכענע ענגליש סיסטעם?
אדער למשל, וואס זענען די וועידזשעס פון די עסקנים וואס ארבעטען פאר די קאמפיין?
איך מיין דאס זענען זייער פשוט'ע און זאכליע שאלות, ס'בכלל נישט קיין ליצנות.

אדרבה, איך וויל הערען אייער ענטפער.
(נ. ב. אויב איהר פלאנט נאכאמאל איבער צו חזר'ן אז מ'האנדעלט דא פון וועטעראן עסקנים און הייליגע רבנים איז באמת א שאד אייער טינט)

ר' גדליה, יישר כח פאר אייער אבזערוואציע.

וממילא אויב איז די רעגירונג געקומען און איינגעפירט נייע סטאנדארטן, דארף מען זיך צושטעלן און זעהן וויאזוי מען קען עס צופאסן עס זאל זיין די גרעסטע תועלת פאר אונז. אויב די רעגירונג וויל אלץ א "סטאנדארט" (נישט אלץ די עצם לימודים) קאמאן קאור, און מען קען עס נאכקומען מיט דעם וואס מען שרייבט אייגענע ביכער, איז אוודאי דאס די בעסטע מהלך.

עטץ זענטס ריכטיגע בלאפער'ס, דא שרייבן ענק אז מען איז געקומען נאך די פארלאנג פינעם גאווערמענט צו איינפירן די סטאנדארט פון קאממאן
ליין דא א פאראגראף פון א ביכל וואס איז היינט פארשפרייט געווארן דורך פיערעלעס

[הנוי והנצח]

הנוי והנצח,

ס'איז באמת א פארגעניגען צו זעהן אייערע תגובות געשריבען באריכות, מיט אסאך פרטים, און זייער קלארע און דייטליכע ווערטער. ס'קוקט אויס ווי איהר האט זייער א קלארע און זיכערע מיינונג.
למעשה נאכ'ן אפליינען א שיינע צאהל פון אייערע תגובות קוקט אויס ווי בסך הכל זאגט איר איין זאך: מ'דארף טראסטן עסקנים און קהילות. די רבנים ווייסען וואס זיי טוען, מ'ברויך געטרויען די מוסדות וכו' וכו'.
מיין שאלה איז, צו אייער ווערטער איז באזירט אויף עקספיריענס, נעמלעך איהר קענט די מענטשען און איר ווייסט אז זיי טוען גוטע זאכען, אדער איהר שטעלט זיך פאר אז כל ישראל בחזקת כשרים.
די סיבה פארוואס איך פרעג איז ווייל איך האב דווקא א פאר קשיות.
למשל, די עהרליכע און געטרייע עסקנים האבען עפעס א נארמאלע פלאן דא וויאזוי צו פאררעכטען די צעבראכענע ענגליש סיסטעם?
אדער למשל, וואס זענען די וועידזשעס פון די עסקנים וואס ארבעטען פאר די קאמפיין?
איך מיין דאס זענען זייער פשוט'ע און זאכליע שאלות, ס'בכלל נישט קיין ליצנות.

אדרבה, איך וויל הערען אייער ענטפער.
(נ. ב. אויב איהר פלאנט נאכאמאל איבער צו חזר'ן אז מ'האנדעלט דא פון וועטעראן עסקנים און הייליגע רבנים איז באמת א שאד אייער טינט)

ר' גדליה, יישר כח פאר אייער אבזערוואציע.

וממילא אויב איז די רעגירונג געקומען און איינגעפירט נייע סטאנדארטן, דארף מען זיך צושטעלן און זעהן וויאזוי מען קען עס צופאסן עס זאל זיין די גרעסטע תועלת פאר אונז. אויב די רעגירונג וויל אלץ א "סטאנדארט" (נישט אלץ די עצם לימודים) קאמאן קאור, און מען קען עס נאכקומען מיט דעם וואס מען שרייבט אייגענע ביכער, איז אוודאי דאס די בעסטע מהלך.

עטץ זענטס ריכטיגע בלאפער'ס, דא שרייבן ענק אז מען איז געקומען נאך די פארלאנג פינעם גאווערמענט צו איינפירן די סטאנדארט פון קאממאן
ליין דא א פאראגראף פון א ביכל וואס איז היינט פארשפרייט געווארן דורך פיערעלעס

קודם כל, איך רעפרעזענטיר נישט פערל"ס, איך זאג מיין אייגענע מיינונג פון וואס איך האב נאכגעפארשט דעם ענין, קען זיין אז איך האב נישט געדענקט פונקטליך די פרטים. אבער חוץ מזה איז נישט קיין "סתירה", איך האב נישט געשריבן אז די רעגירונג האט "פארלאנגט" קאמאן קאור, נאר די רעגירונג האט "איינגעפירט" דעם סטאנדארט אין די פובליק סקולס, און די מנהלי המוסדות האבן געקענט באשטיין מיטצוגיין מיט דעם מהלך לפי רוחנו, אז ס'זאל זיין א בענעפיט דורך דעם וואס מען וועט שרייבן נייע ביכער מיט א היימישע השפעה, און מען וועט לייגן א דגוש אויף צו גרונטליך אנאלאזירן די לימודים, און מיט דעם וועט מען אויך פארדינען אז מען וועט צופאסן דעם סטאנדארט צו דאס וואס די רעגירונג "וויל", אזוי וועט לעתיד נישט זיין קיין פראבלעם מצד די רעגירונג.

אויב דו וועסט קוקן אויף מיינע פריערדיגע תגובות וועט איר זעהן אז האב איך געשריבן גענוי אזויווי דעם ציטאט פונעם בילד, דהיינו אז קאמאן קאור איז שוין געווען אין קראפט לאנג בעפאר די גזירה, און די נייע ביכער האט מען שוין געשריבן נאך פאר דעם התייסדות פון פערל"ס, און מען האט בלויז אדאפטירט דעם "געדאנק" פון קאמאן קאור, צו קוקן אויף רעזולטאטן ווי איידער מער שעות, און דאס האט געברענגט א געוואלדיגע שינוי אין דעם איכות פון די לימודי חול.

פערל"ס כשלעצמו האט ווייטער געשטופט דעם מהלך איינמאל די גזירה איז געווען אין קראפט, אנצייגענדיג אז אונז קומען נאך די עקרונות פון קאמאן קאור (אפילו די רעגירונג האט עס נישט אויספירליך פארלאנגט), און מען פראצעדירט בעסערע תוצאות ווי אין די פארגאנגענהייט. די שינויים קומען יעצט צוניץ פאר די מוסדות מער ווי פריער. מען דארף א גאנצע צייט געדענקען, אז מען האט נישט אדאפטירט רוב זאכן פון קאמאן קאור, ווייל עס איז שעדליך פאר אונזער חינוך, מען האט נאר געטון די מינומום וואס פארלאנגט זיך, וואס די גדולי ישראל בשעתם האבן דאס געהייסן, זיך צוצושטעלן אויף א מינימאלע אופן צו די רעגירונג סטאנדארטן (וואס אגב דעמאלסט האט עס די רעגירונג אויך נישט "פארלאנגט").

אדרבה, אז דו וועסט קוקן ווייטער אינעם פערל"ס ביכל, וועסטו זעהן א ציטאט פון הרה"ק מסאטמאר זי"ע וועגן שרייבן אייגענע ביכער, און ער האט פאראויס געזאגט אז ס'גייט נאך אמאל געשעהן, ומשם תדרשנו. איך וואלט דיר מייעץ געווען צו ליינען די גאנצע זאך צו ווערן קלאר אין דעם נושא.