עס איז דא אמת'ע משלים פין דעת תורה וואס איז היפוך דעת בעל הבית, דאס איז זיכער אז דער וועג ווי מען ניצט דער רעיון היינט איז מיט אביוס, מען טוט בלאפען הן דעת תורה הן דעת בעל הבית.
דעת תורה מיינט די זאך וואס איז מבואר אין די תורה. דעת בעל הבית מיינט ווי אזוי א מענטש פארשטייט אהן קוקען אין די תורה, נאר נעמען אין אכט אייגענע מוסר וכו'.
באקאנט איז פין ר' חיים בריסקער דער משל, אז איינער האט א הונט און דער הונט האט איינעם צו מזיק'ט, פרעגט א בעה"ב, וועט ער זאגען אז עס נישט זיין שולד (היינט איז אנדרעש), טאמער זיין קינד איז מזיק, וועט ער גערען באצאלען. לעומת זה דעת תורה זאגט, אז אויף א הונט איז מען חייב, און אויף א קינד איז מען פטור. ווייל אזוי איז די הלכה.
היינט נוצט מען דאס אויף השקפה ענינים, און כאילו דער תלמיד חכם קען זאגען א דעה וועגען בחירות נייעס פאליטיק, הגיון מחשבה און ציונות, לעומת דער בעה"ב וואס איז א געשטראפטער און האט נישט צו זאגען קיין דעה אין אזעלכע ענינים ווייל ער לערנט נישט גענוג קצות און נתיבות.
דער אמת איז אבער, אז לא ראי זה כראי זה, א ת"ח וואס האט נישט געלערנט קיין הלכות שבת, ווייסט נישט בחייכון הלכות מוקצה, צו הלכות פקוח נפש וכו', אפילו ער האט דעת תורה אין הלכות מוחזק, און הלכות קנינים ווייל ער האט געלערנט אביסעל חושן משפט, האט ער דעת בעל הבית אדער נאך ווייניגער און הלכות מוקצה.
לגבי הלכות פאליטיק האט דער ת"ח פין ד' חלקי שו"ע קיין שום יתרון נישט איבער אנדערע, צו דער רבי וואס האט א דעה אין הימעל, זענען זיינע דעות אין דער ערד, ווייל ער ווייסט נישט וואס איז וויכטיג און וואס איז נישט, מער ווי א געווענליכע בעל הבית, וואס האט די זעלבע ידיעות ווי אים אין די ענינים.
א משל קען מען ניצען די עירוב אין בארא פארק, ווען רבנים וואס האלטען אז על פי הלכה איז עס נישט א רה"ר, אסר'ן ווייל זיי האבען דעת תורה, אבער זיי אליין ווייסען אז זייער דעת אין דעם ענין איז היפוך דעת תורה וואס איז מתיר די עירוב, זיי האבען נאר זייטיגע סיבות צו אסר'ן.
לעומת זה, איז דא פלענטי תלמידי חכמים וואס זענען גרויסע מושחתים און אוממענטשען ווען עס קומט צו האנדלען בין אדם לחבירו, און ווען מען האלט זיי אפיר ציטירען זיי דער דעת תורה זייערע. די אלע מאכען א חילול השם.
דער פותח האשכול, האט כמובן אנגענומען דער מהלך פין דעת תורה, אפילו אויף עניני השקפה, און האט זיך באקוועמערהייט אריין גלייגט אין דעם דעת תורה קליקע, דורך טענה'ן אז וויבאלד ער כלומר'שט לערנט אביסעל יעדען טאג, האט ער דעת תורה, משא"כ דער וואס לערנט נישט יענער איז דער פארשאלטענער בעל הבית. והדברים האלו מביאים לידי גיחוך.
א דוגמא ווי מען האט גענוצט א ענדליך רעיון שלא כהלכה, איז געווען ביי די לעצטע הזרעה מלאכתית דעבאקעל, ווי מען האט געברענגט צו פירען א רב פין ארץ ישראל, וואס נישט האבען קיין געווער קעגען רח"ל כ"ץ (זיין מהות איז ווערט אן אשכול בפני עצמו) האט ער פשוט געזאגט, אז נישט אלע תלמידי חכמים זענען בבחינת להורות נתן, און עס קען זיין א גדול ווי רח"ל, וואס ווען עס קומט צו פסק'נן איז ער נישט דער וואס מען זאל פרעגען.
דא האט ער גענומען דער מהלך המחשבה א שריט ווייטער און געפסל'ט אפילו איינער וואס יעדער וואלט געזאגט אז ער איז א בקי בד' חלקי שו"ע, און ווער קען זאגען אז ער האט נישט קיין דעת תורה, און אים גאר אנגעפסל'ט אויף דעם זעלבען אופן ווי רח"ל האט אנגעפסל'ט ר' שלמה באכנער אז ער האט נישט קיין דעת תורה. אין א וועג האב איך הנאה ווען מען גיט איינעם צו עסען זיין אייגענעם מעדעצין, אבער גערעכט זענען ביידע נישט.
א משוגענער באלאנגט אין משוגעים הויז, און א מאלעסטער באלאנגט אין תפיסה!!
אדם המוכה מחבירו יכול לילך לקבול לפני עכו"ם אע"פ דגורם למכה היזק גדול (רמ"א סי' שפ"ח ס"ז), מותר לקצץ ידיו על ידי גוי (ש"ך ס"ק מ"ה).
איחוד, זייער גוט ארויסגעברענגט, דעת תורה מיינט די דעת פון די תורה אליין, נישט די דעת פון דער ת"ח וואס לערנט א געוויסע שיעור תורה. און אנדערע ווערטער יעדער קען וויסן די דעת תורה ביי לערנען די תורה אין דעם ענין וואס ער וויל זאגן א דעה. און פארשטייט זיך עס קען זיין מחלוקות וואס דער דעת תורה איז, און יעדער וואס האט געלערנט די תורה אין דעם ענין קען זאגן א מיינוג וואס עס דער "דעת תורה" איז אין די פאל.
באמת איז דאך "אין דעותיהן שוות" א כלל אפילו צווישען די דעת-תורה'ס, ממילא אפילו אז כ'וועל מגלה זיין אין וועלכע מוסר/חסידות ספר כ'בין דבוק, וועסטו נאך אלץ נישט זיין צופרידן. יא, כ'פלעג לערנען באר מים חיים, ישמח ישראל ודומיהן. כיום, ווען מ'דארף עפענען א ספר כדי די קליינע קינדער זאלן זעהן, באנוץ איך זיך מיט מכתב מאליהו.
איז צו וואס וויל איך צוקומען? דא איז דאך א אפענע פארום מיט א גרינגערע צענזור ווי אנדערע מקומות, קומט דאך אויס אסאך מאל שמוסערייען איבער פארשידענע ענינים אין אידישקייט, וואס ווערט נישט אויסגעשמועסט ערגעץ אנדערש, און ווי פארשטענדליך איז דא אין יעדע נושא צדדים לכאן ולכאן, איז אין גאס (צו אין מקווה) ווען איך הער אויס איינעמס מיינונג איבער א אידישקייט ענין, ווייס איך געווענליך לויטן רעדנער צו די תורה'דיגע מיינונג איז אזוי ווי ער זאגט אדער גאר פונקט פארקערט.. אבער דא זאגט דאך דער ניק נישט אויס צו ער האלט יעצט נאך א מסילת ישרים צו א באר מים חיים אדער להבדיל נאך א לענגערע קליפ אויף יו-טוב..
למעשה, רוב ענינים וואס ווערן דא איבערגעשמועסט זענען מציאות'ן נישט קיין דעות. דא הערט מען דעם וויי געשריי פון סיסטעם-געליטענע, והכל מודים אז ס'איז געפערליך/פאלטש/שלעכט. די חילוק איז נאר, אז אין מאנכע פלעצער איז אסור צו טראכטען הויעך, און דא, אין קאווע שטיבעל, איז מותר.
איינס פון די שווערע טענות איז אז דעת בעל הבית הפך דעת תורה. אז נאר תורה אידן האבן א רעכט צו זאגן מיינונגען. איך וויל דאס צולייגן אויף קליין געלט.
ווי מ'האט אונז געלערענט פון וויגעלע ארויס, זאגן אונז חז"ל אז נאר א בן תורה מעג זאגן א מיינונג, א "בעל הבית" קען נישט זאגן קיין מיינונג, ווייל ס'איז הפך דעת תורה. לאמיר א רגע אין א זייט לייגן אז דאס איז דרוכאויס פאלש געלערענט, בנוסף צו דעם אז ס'איז בכלל נישט קיין מאמר חז"ל, לאמיר זאגן אז ס'מיינט טאקע יא דאס. איז לאמיר זעהן ווער הייסט דאס א בן תורה און ווער הייסט דאס א בעל הבית לפי די הוגה דעות.
א בעל הבית ווייסן מיר דאך, דאס איז איך און די. אידן וואס זענען נהנה מיגעי כפם, וואס דאווענען פרי, וואס האלטן אויס די בני תורה. זייער מיינונג איז הפך דעת תורה. א בן תורה איז איינער וואס קומט אין שול מיט פארפאפענע פיאות בשעת דער בעל הבית לויפט ארויס פון שול אפגעדאווענטערהייט צו כאפן דעם טרעין. א בן תורה איז איינער וואס אלץ א לכתחילה ליגט ער אויפן ציבור, ער ארבעט נישט, ער האט קינדער מיטן חשבון אז די בעלי בתים וועלן אים געבן צו שפייזן. יעדער בנש"ק וואס ארבעט נישט איז א בן תורה וואס מעג זאגן א מיינונג, יעדער וואס גייט מיט א שטאפענעם הוט איז א בעל הבית וואס וואס קען נישט זאגן קיין מיינונג. אויב האסטו שיפע טאשן, לאקי יא, די קענסט דיך לאזן הערן. גייסט מיט א קורץ רעקל, טאף לאק. שאט אפ.
מעג דער בעל הבית זיין דער פרומסטער איד וואס פארהערט זיך דרשו און דער בן תורה א ליידאק וואס לא שנה ולא קרא, דער בעל הבית איז הפך דעת תורה און דער בן תורה איז דעת תורה. ווער ס'ארבעט איז דעתו מטושטש, ער האט נישט קיין רעכט צו האבן א מיינונג וואס פארא מצות צו קויפן, ווי אזוי זיין ווייב זאל זיך אנטאן, און ווי אזוי ער זאל מחנך זיין זיינע קינדער. ווער ס'איז א יושב בטל, אה, ער קען יעדעם איינטיילן. ווען ער איז אין א בעד מוד, קען ער אסר'ן וועלכע פרי ער וויל. ווען ער דארף עקשאן, קען ער פאררופן פראטעסטן. און ווען דער צייט דרוקט אים סתם אזוי, קען ער ארויסגעבן א קול קורא איבער שטותים.
איך וויל פארשטיין, ווען א בעל הבית לערנט א שטיקל גמרא און זאגט א פשט דערין, איז עס הפך דעת תורה? ריעלי? ווייל זיין ווייב גייט מיט א שייטל איז עס נישט תורת אמת? נאר דער נצרך לבריות וואס שוין דורי דורות האבן זיי נישט צוגעגעבן גארנישט צום ישוב העולם קען זאגן א מיינונג איבער ווי אזוי איך זאל פירן מיין ביזנעס? האלט איינער אז חז"ל האט דאס געקענט מיינען?
לאמיר נעמען א הרב בערל טויבער'ס אינטערנעט דרשה. טויבער איז דאך א בן תורה, ער האט אפילו אן "הרב" צוגעטשעפעט צו זיין נאמען, ממילא האט ער א רעכט צו לאזן הערן זיין מיינונג, וואס איז אודאי דעת תורה. טויבער האט א רעכט צו פארקויפן שקרים וכזבים, חלומות און דמיונות, און קיינמאל געשעהנע פאקטן און שטודיעס. ס'איז דעת תורה און פרעג נישט קיין קשיות. איי עס שטומט נישט מיטן מציאות, נא, האמיר א שווערן הרב טויבער. סאו וואט? ס'איז אויך דא שווערע רמב"ם'ס, דאס מאכט עס נאכנישט אויס תורת אמת. פון דער אנדערער זייט, א שרייבער וואס דעקט אויף הרב טויבער'ס ליגיונת איז דאך א פאלנער בעל הבית, אלעס וואס ער שרייבט, נישט קיין חילוק ווי אמת און אויסגעהאלטן ס'איז, איז הפך דעת תורה. היעלה על הדעת אזא געדאנק?
און אויב שוין יא אזוי, לאמיר טאקע זעהן אויב די קלארע ליניע, א בן תורה מעג זאגן א מיינונג און א בעל הבית קען נישט זאגן קיין מיינונג, עפלייט אייביג.
אויף דער בן תורה זייט, ווייס מיר דאך אז יעדער בן תורה האט א רעכט צו זאגן א מיינונג און ס'איז דעת תורה. א שטייגער למשל ווי רבי יצחק לעבאוויטש. ער טשעקט אלע באקסעס פון א בן תורה, פלאס פלאס. ער איז נאך א גאון עצום דערצו אויך. זענען זיינע שיטות אויסגעשמועסט אין אלע היימישע צייטונגען? מ'קען זיך באלעקן דעם פינגער פון דעם איד מיט זיין השקפה און מאמרים. פארוואס האט ער נישט קיין רעכט אז זיין מיינונג זאל געהערט ווערן? ער איז דאך א בן תורה, ס'איז דאך דעת תורה! Cp
אין צוגאב צו דיינע ווערטער, אויב זאל דער ענין האבן א אמת, וואלט עס געמיינט אז אפילו א איד א תלמיד חכם וואס קען אורח חיים ישר והפוך, אבער חושן משפט קען ער גארנישט, וועט ער לגבי א שאלה ווען איין קאר האט אריין געזעצט אין א צווייטע קאר ווען דער האט געברעיקט, האבן דעת בעל הבית, דאס הייסט ער קען זאגן סברות דער האט געמעגט ברעיקען, דער האט געדארפט גיין ווייטער אוועק, אבער דעת בעל הבית בלייבט עס, ווידער דער איד דער בעל הבית וואס האט געלערנט די הלכות ער האט אין דעם דעת תורה. די אמאליגע משלים גייען אויף דער נוסח. היינט האט מען גענומען דער סלאגאן און גענוצט אויף עניינים וואס שטייען נישט אין די תורה, ענינים וואס זענען לכל היותר פיפטע חלק, און מען זאגט כאילו אז דער בעל בית וואס ארבעט ווען ער זאגט א דעה אין אזעלכע ענינים איז עס דעת בעל הבית, ווידער דער רב וואס קען זיין א גרויסע מן הארץ אויך, ער האט דעת תורה און פארשטייט בעסער. כמובן איז עס א עד האמינאם, וואס גיבט א פשוט'ע וועג איינעם אוועקצומאכן גרינגערהייט אהן דארפען ענטפערן צו זאכליכע טענות.
א קונץ צו זיין אליהו הנביא? א קונץ צו זיין איש תשבי!
איך האב א דעת תורה, פון וואו ווייס איך? ווייל איך קוק אין די תורה און איך זעה אז ס'שטייט דארט פונקט וואס איך האלט, און פון דעם איז געדרינגען אז די אלע וועלכע זאגן פארקערט האבן דעת בעל הבית.
Do y'all remember before the internet that people thought the cause of stupidity was the lack of access to information? Yeah, it wasn't that
אישתישבי האט געשריבן:דאס איז ווייל די קוקסט מיט בעליבאתישע אויגן..
דעת תורה און דעת בעה"ב מאכט נישט קיין חילוק ביי עפעס וואס שטייט קלאר אין די תורה, אז ס'שטייט קלאר שטייט עס קלאר נאו איפס ענד באטס. סאו אויב ער זעהט זיך דארטן מיינט עס אז ער האט קלאר דעת תורה (אדער תורא...)
חתם סופר האט געשריבן:איינס פון די שווערע טענות איז אז דעת בעל הבית הפך דעת תורה. אז נאר תורה אידן האבן א רעכט צו זאגן מיינונגען. איך וויל דאס צולייגן אויף קליין געלט.
ווי מ'האט אונז געלערענט פון וויגעלע ארויס, זאגן אונז חז"ל אז נאר א בן תורה מעג זאגן א מיינונג, א "בעל הבית" קען נישט זאגן קיין מיינונג, ווייל ס'איז הפך דעת תורה. לאמיר א רגע אין א זייט לייגן אז דאס איז דרוכאויס פאלש געלערענט, בנוסף צו דעם אז ס'איז בכלל נישט קיין מאמר חז"ל, לאמיר זאגן אז ס'מיינט טאקע יא דאס. איז לאמיר זעהן ווער הייסט דאס א בן תורה און ווער הייסט דאס א בעל הבית לפי די הוגה דעות.
א בעל הבית ווייסן מיר דאך, דאס איז איך און די. אידן וואס זענען נהנה מיגעי כפם, וואס דאווענען פרי, וואס האלטן אויס די בני תורה. זייער מיינונג איז הפך דעת תורה. א בן תורה איז איינער וואס קומט אין שול מיט פארפאפענע פיאות בשעת דער בעל הבית לויפט ארויס פון שול אפגעדאווענטערהייט צו כאפן דעם טרעין. א בן תורה איז איינער וואס אלץ א לכתחילה ליגט ער אויפן ציבור, ער ארבעט נישט, ער האט קינדער מיטן חשבון אז די בעלי בתים וועלן אים געבן צו שפייזן. יעדער בנש"ק וואס ארבעט נישט איז א בן תורה וואס מעג זאגן א מיינונג, יעדער וואס גייט מיט א שטאפענעם הוט איז א בעל הבית וואס וואס קען נישט זאגן קיין מיינונג. אויב האסטו שיפע טאשן, לאקי יא, די קענסט דיך לאזן הערן. גייסט מיט א קורץ רעקל, טאף לאק. שאט אפ.
מעג דער בעל הבית זיין דער פרומסטער איד וואס פארהערט זיך דרשו און דער בן תורה א ליידאק וואס לא שנה ולא קרא, דער בעל הבית איז הפך דעת תורה און דער בן תורה איז דעת תורה. ווער ס'ארבעט איז דעתו מטושטש, ער האט נישט קיין רעכט צו האבן א מיינונג וואס פארא מצות צו קויפן, ווי אזוי זיין ווייב זאל זיך אנטאן, און ווי אזוי ער זאל מחנך זיין זיינע קינדער. ווער ס'איז א יושב בטל, אה, ער קען יעדעם איינטיילן. ווען ער איז אין א בעד מוד, קען ער אסר'ן וועלכע פרי ער וויל. ווען ער דארף עקשאן, קען ער פאררופן פראטעסטן. און ווען דער צייט דרוקט אים סתם אזוי, קען ער ארויסגעבן א קול קורא איבער שטותים.
איך וויל פארשטיין, ווען א בעל הבית לערנט א שטיקל גמרא און זאגט א פשט דערין, איז עס הפך דעת תורה? ריעלי? ווייל זיין ווייב גייט מיט א שייטל איז עס נישט תורת אמת? נאר דער נצרך לבריות וואס שוין דורי דורות האבן זיי נישט צוגעגעבן גארנישט צום ישוב העולם קען זאגן א מיינונג איבער ווי אזוי איך זאל פירן מיין ביזנעס? האלט איינער אז חז"ל האט דאס געקענט מיינען?
לאמיר נעמען א הרב בערל טויבער'ס אינטערנעט דרשה. טויבער איז דאך א בן תורה, ער האט אפילו אן "הרב" צוגעטשעפעט צו זיין נאמען, ממילא האט ער א רעכט צו לאזן הערן זיין מיינונג, וואס איז אודאי דעת תורה. טויבער האט א רעכט צו פארקויפן שקרים וכזבים, חלומות און דמיונות, און קיינמאל געשעהנע פאקטן און שטודיעס. ס'איז דעת תורה און פרעג נישט קיין קשיות. איי עס שטומט נישט מיטן מציאות, נא, האמיר א שווערן הרב טויבער. סאו וואט? ס'איז אויך דא שווערע רמב"ם'ס, דאס מאכט עס נאכנישט אויס תורת אמת. פון דער אנדערער זייט, א שרייבער וואס דעקט אויף הרב טויבער'ס ליגיונת איז דאך א פאלנער בעל הבית, אלעס וואס ער שרייבט, נישט קיין חילוק ווי אמת און אויסגעהאלטן ס'איז, איז הפך דעת תורה. היעלה על הדעת אזא געדאנק?
און אויב שוין יא אזוי, לאמיר טאקע זעהן אויב די קלארע ליניע, א בן תורה מעג זאגן א מיינונג און א בעל הבית קען נישט זאגן קיין מיינונג, עפלייט אייביג.
אויף דער בן תורה זייט, ווייס מיר דאך אז יעדער בן תורה האט א רעכט צו זאגן א מיינונג און ס'איז דעת תורה. א שטייגער למשל ווי רבי יצחק לעבאוויטש. ער טשעקט אלע באקסעס פון א בן תורה, פלאס פלאס. ער איז נאך א גאון עצום דערצו אויך. זענען זיינע שיטות אויסגעשמועסט אין אלע היימישע צייטונגען? מ'קען זיך באלעקן דעם פינגער פון דעם איד מיט זיין השקפה און מאמרים. פארוואס האט ער נישט קיין רעכט אז זיין מיינונג זאל געהערט ווערן? ער איז דאך א בן תורה, ס'איז דאך דעת תורה! Cp
פארשטייט זיך אז יעדער טענה'ט אז ער איז דן אן קיין דעות קדומות, די איינציגסטע וועג צו וואוסן ווער ס'גערעכט איז אריינצוקוקן אינעווייניג און זעהן ווי וועם ס'שטייט. וואס אנבאלאנגט קרבתנו דארף מען אריינקוקן אין די תורה און קוקן וואס שטייט דארט, און אויב ס'שטייט נישט גארנישט דערוועגן מיינט עס אז די תורה האט נישט קיין שטעלונג דערויף.
Do y'all remember before the internet that people thought the cause of stupidity was the lack of access to information? Yeah, it wasn't that
איז קלאר אז דעת תורה אין דער ענין האט געהאט דער קארלסבורגער.
זוכען און טרעפען וואס מען האלט איז אויך נישט דער זעלבע ווי האבן דעות קדומות ווי מען קען שפעטער איינזעהן אז נאפס, דעת תורה איז אנדערש, אבער זיך אנקלערן וואס די הלכה דארף זיין, און שפעטער נאר זוכן ראיות צו דעם, איז קלאר דעת עצמו, און טאמער איז ער א בעל הבית איז עס דעת בעל הבית, און טאמער א אקס , איז עס דעת תורא.
א קונץ צו זיין אליהו הנביא? א קונץ צו זיין איש תשבי!
צום ערשט קוקט איך אין די תורה און איך פרובירט פארשטיין וואס שטייט דארט, נאכדעם ווען איך האב אפגעמאכט וואס שטייט דארט און איך טרעף אן א צווייטער וואס זאגט אז ס'שטייט פארקערט קוק איך אריין און איך זעה אז ס'שטייט ווי מיר, דעמאלטס ווייס איך אז איך בין דער וואס האט די "דעת תורה". אלס פארענטפערט?
Do y'all remember before the internet that people thought the cause of stupidity was the lack of access to information? Yeah, it wasn't that
רביה''ק זי''ע האט געשריבן:צום ערשט קוקט איך אין די תורה און איך פרובירט פארשטיין וואס שטייט דארט, נאכדעם ווען איך האב אפגעמאכט וואס שטייט דארט און איך טרעף אן א צווייטער וואס זאגט אז ס'שטייט פארקערט קוק איך אריין און איך זעה אז ס'שטייט ווי מיר, דעמאלטס ווייס איך אז איך בין דער וואס האט די "דעת תורה". אלס פארענטפערט?
נאך אין קשיא. אויב אזוי, אז די קוקסט דער ערשטע מאל אין די תורה צו זעהן וואס שטייט, איז דאך שוין פין דעם אליין געדרינגען אז די האסט דעת תורה, איז וואס דארפסטו קוקען נאכאמאהל?
א קונץ צו זיין אליהו הנביא? א קונץ צו זיין איש תשבי!
