אינפאראציע פון די מקוה איידערן צינדן:

[קאך_לעפל]

[justify]די תורה הק' באצייכענט געוויסע אומשטענדן וואס א מאן און א פרוי זענען פארפליכטעט זיך אונטערצוטינקען אין פערציג סאה האנט געשעפטע וואסער, אדער אין א קוואל אפילו ווען ס'איז ווייניגער פון פערציג סאה, זיך צו רייניגן פון זייער טמאה . מערסטייל איז מען בלויז פארפליכטעט זיך אונטערצוטינקען אויב מען איז אין געברויך צו פארזוכן קדשים, אדער אז מ'וויל אריינגיין אין בית המקדש. דאס באדייט אז אויב עמיצער איז פונקט נישט אינטערעסירט צו עסן קיין קדשים אדער אריינצוגיין אינעם בית המקדש - און ער באשליסט צו פארבלייבן טמא פאר ווי לאנג דער גוטער יאר איז - איז דאס אויסדרוקליך זיין פארצוג. פארט האבן חז''ל פארפליכטעט אז כאטש אין די ימים טובים, זאל א מענטש יא זיין גענצליך ריין און אפגעהיטן פון יעדע טומאה - אזוי אז ער זאל האבן די מעגליכקייט צו ברענגן די נויטיגע קרבנות וואס יעדע איד איז פארפליכטעט צו ברענגען אין בית מקדש אין די ימים טובים.

עזרא הסופר האט געזען ווי דער עולם איז צופיל אריינגעטאן אין די מצוה, די גרויסע באוויסטע מצוה מיטן ה''א הידוע – האט ער אזוי איינגעפירט אז א בעל קרי זאל זיין פארבאטן צו לערנען און דאווענען איידער ער טינקט זיך אונטער. דאס האט זעלבסטפארשטענדליך פאראורזאכט א גרויסע מקווה געגייעכטס ביי כלל ישראל. עטוואס שפעטער ווען דער עולם איז געווארן אביסל מער איינגעהאלטן איז דער תקנה עטוואס אויפגעלעזט געווארן. נעמליך, דער גרויסער אלפסי איז ביי די מיינונג אז צום דאווענען איז די תקנה נאך אלס אין קראפט. אבער לויט מערסטייל פון די ראשונים איז תקנת עזרא פולשטענדיג אויפגעלעזט געווארן. אין לויף פון די יארן האבן מערסטייל אידן נישט פראקטיצירט קיין תקנת עזרא. אויסגעשלאסן געוויסע גרויסע לייט וואס האבן זיך יא שטארק צוגעהאלטן צו די תקנה, א שטייגער ווי דער הייליגער רמב''ם וואס שרייבט אויף זיך אין א בריוו - אז פון ווען ער איז געקומען צו די געדאנקען האט ער קיינמאל נישט איבערגעהיפט קיין טבילת עזרא ווען ס'איז געווען א געברויך. אין יעדנספאל, דער אלגעמיינע אידענטום האט קיין גרויסער פארקער מיט קיין מקוה נישט געהאט. מערסטייל פונעם פאלק זענען געגאנגען אין די מקוה אינעם טאג פון די חופה און ערב יום הקדוש. און נישט מער!

נישט בלויז לעבעדיגע האבן נישט געהאט קיין פארקער מיט קיין מקוה, נאר אפילו אויך די טויטע. די טהרה איז מערסטייל דורכגעפירט געווארן מיט תשעה קבין דאס האט אזוי אנגעהאלטן הארט ביז צום קריג. מיט א אויסנאם פון געוויסע גרויסע לייט וואס זייערע נאכפאלגער האבן זיי יא אונטערגעטינקען אין א מקוה נאך זייער טויט. ביי די מקובלים איז מקוה יא געווען עטוואס מער איינגעפירט, הויפטזעכליך ערב שבת. ווארשיינליך צוליב דעם וואס זייער באשעפטיגונג איז אין אלגעמיין מיט שמות און יחודים, וואס צו דעם איז פיל בעסער ווען מען האלט זיך הייליג און ריין פון יעדע סארט טומאה.

דער בעל שם טוב האט ווי באוויסט איינגעפירט ביי זיינע נאכפאלגער זיך צו פירן מיט געוויסע געהויבענע איינפירונגען וועלכע איז ביז דאן געווען פרעמד ביי אלגעמיינע פשוטע אידן. חסידים האבן אדאפטירט פילע פירונגען פון די מקובלים, אריינגערעכנט דאס לויפן אפט אין מקוה אריין. ביי חסידים איז דאס מקוה גיין אן אינטעגראלער טייל פונעם טאג-טעגליכער לעבן. מ'גייט יעדן אינדערפרי, ערב שבת, ערב יו''ט, ווען אימער מען האט א געלעגנהייט גייט מען אין וואסער אריין, אפגעזען צו מען האט א עזרא פראלעם צו נישט! (פילייכט נישט צו פאראורזאכן קיין אומאנגענעמליכקייטן פאר קיינעם, וד''ל). דאס מקוה געגייעכטס איז א שטארקע טייל פונעם חסידישען קולטור. אין די לעצטע שטיק צייט האט דער עולם זיך גענומען מער אפטער לויפן אין וואסער אריין. מען גייט שוין אין וואסער פאר יעדע אומשטענדיגע מצוה. מ'לויפט אין די מקוה פארן סדר, פאר די הקפות, פאר די מגילה, פארן שופר בלאזן, ערב יום כיפור גאנצע דריי מאל, און יא! אויך פאר די חנוכה ליכט צינדן.

נעכטן פאר די חנוכה ליכט, שייל איך מיר אזוי אראפ די פארשוויצטע קליידער און איך רומפאזשיר מיט אימפעט אריין אינעם טריבער געדעכטע מקוה. שטייענדיג אזוי פארקלערט אינעם גרוב, אין די צייט ווען מיין ארימע לייב כאפט אריין גיטע געזונטע שמיץ פון די ברויזענדע כוואליעס וואס די יונגווארג פאראורזאכן, טראכט איך מיר אזוי, וואס טוה איך דא? פארוואס געפון איך מיר דא אינעם וואסער? האב איך מיך דערמאנט וואס מיין רבי אין חדר פלעגט שטענדיג נאכצוזאגן פונעם הייליגן צאנזער רב זי''ע. א איד טאר קיינמאל נישט שטיין ליידיג, מען דארף לערנען יעדע מינוט, אויב האט מען נישט די מוח צו לערנען גמרא מיט תוספות לערענט מען מדרש, אויב האט נישט די מוח אפילו פאר מדרש גייט מען נאך געלט, און אויב איז מען פונקט נישט אין קיין שנארן-גיסטע, גייט מען אין מקוה אריין... דאס איז די לעצטע שטאפל מיט וואס מען קען צופרידן שטעלן דעם רבש''ע. טראכט איך צו מיר – מען גייט צינדן חנוכה ליכט און איך בין דאך מיט גארנישט גרייט, איך בין נישט באהאווענט אין די פארבארגענע יחודים וועלכע מען דארף אין זינען האבן, האבן כ'האב מיך געשפירט זייער נאקעט אין לעהר. ווען כ'האב מיך זאגאר דערמאנט דער ווארט פונעם דברי חיים האב איך עטוואס אויפגעלעבט. נעמליך, מיין אפגעפליקטע חנוכה ליכט קומט כאטש נאך א מקוה... כאטש עפעס, אבער בעסער ווי גארנישט![/justify]

[והאיש משה]

[justify]די תורה הק' באצייכענט געוויסע אומשטענדן וואס א מאן און א פרוי זענען פארפליכטעט זיך אונטערצוטינקן אין פערציג סאה האנט געשעפטע וואסער[/justify]

האנט געשעפטע דוכט זיך איז א טעות... עכ"פ לויט די ראשונים וואס האלטען אז שאובים איז א פסול מן התורה איז עס זיכער א טעות, לויט די אנדערע איז אויך נישט פארפליכטעט מיט האנט געשעפטע...

[גדליה]

די סיבה פארוואס מגייט אין מקוה פארן צינדן איז כדי די פיאות זאל טראפן וואסער בשעת מען האלט די וואקסענע ליכטל. כך קיבלתי

[ליטוואק פון בודאפעסט]

שטייט אין די פיוטים פון די ערשטע שבת חנוכה אז די יוונים האבען גוזר געווען קעגן גיין אין מקוה און זיי האבען פארמאכט אלע מקוואות. דער אויבישטער האט געמאכט א מופת און א קוואל האט זיך גע'עפענט אין זייער הייזער.
לזכר די נס גייט מען אין מקוה פאר לעכט צינדן (די וואס גיין, פארשטייט זיך)

[קלוגע יודל]

געהערט פון ר' בצלאל דעם שליט"א, אז די סיבה פארוואס מען גייט אין מקוה איידעם צינדען חנוכה ליכט, איז כדי צו נעמען אויל פאר די ליכט

[טראכטכמוני]

געהערט פון ר' בצלאל דעם שליט"א, אז די סיבה פארוואס מען גייט אין מקוה איידעם צינדען חנוכה ליכט, איז כדי צו נעמען אויל פאר די ליכט

י"ל אז דאסע טאקע איינע פון די הויפט סיבות פארוואס ביי דעם מקוה געגייעכץ גייט מען נישט אין שויער מלפניים ומאחוריים, ושמו"ק.

[לבי במזרח]

געהערט פון ר' בצלאל דעם שליט"א, אז די סיבה פארוואס מען גייט אין מקוה איידעם צינדען חנוכה ליכט, איז כדי צו נעמען אויל פאר די ליכט

י"ל אז דאסע טאקע איינע פון די הויפט סיבות פארוואס ביי דעם מקוה געגייעכץ גייט מען נישט אין שויער מלפניים ומאחוריים, ושמו"ק.

מען גייט יא, ביי אונז איז די טוּש געווען פיל.

[טראכטכמוני]

געהערט פון ר' בצלאל דעם שליט"א, אז די סיבה פארוואס מען גייט אין מקוה איידעם צינדען חנוכה ליכט, איז כדי צו נעמען אויל פאר די ליכט

י"ל אז דאסע טאקע איינע פון די הויפט סיבות פארוואס ביי דעם מקוה געגייעכץ גייט מען נישט אין שויער מלפניים ומאחוריים, ושמו"ק.

מען גייט יא, ביי אונז איז די טוּש געווען פיל.

על כרחך מוז מען מלמד זכות זיין אז זיי צינדען גאר מיט וואקס.

[שמעקעדיג]

וואס מיינט אינפאראציע?

[רביה''ק זי''ע]

א קוזין מיט אומפושטמענט?

[קאך_לעפל]

וואס מיינט אינפאראציע?

שמעקעדיג, א הארציגער ישר כוח פאר אייער זאכליכער און אינפארמאטיווער קאמאנטיר. כ'מיין אז דער אשכול עפענער האט געמיינט צו שרייבן "אינספעראציע" ניין? וואס האלט איר?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

וואס מיינט אינפאראציע?

שמעקעדיג, א הארציגער ישר כוח פאר אייער זאכליכער און אינפארמאטיווער קאמאנטיר. כ'מיין אז דער אשכול עפענער האט געמיינט צו שרייבן "אינספעראציע" ניין? וואס האלט איר?

האסט פארגעסן אריין צו קומען מיט די אנדערע ניק. מ'דארף האלטן קאפ אין די אומשטענדן. עס איז נישט גענוג צו מאכען גרייזען אז מ'זאל נישט כאפען ווער דו ביסט.

[berlbalaguleh]

א קוזין מיט אומפושטמענט?

רביה"ק זי"ע: ס'דא א גאנצע משפחה. אין די אוניווערסיטי אוו סענדז סטריעט האט מען נישט געלערנט אט די זאכן...!

[שמעקעדיג]

וואס מיינט אינפאראציע?

שמעקעדיג, א הארציגער ישר כוח פאר אייער זאכליכער און אינפארמאטיווער קאמאנטיר. כ'מיין אז דער אשכול עפענער האט געמיינט צו שרייבן "אינספעראציע" ניין? וואס האלט איר?

איך האב באמת נישט געכאפט וואס עס מיינט. איך האב נוטה געווען אז עס מיינט אינפארמאציע.
און יא, איך וויל זיך דיר בשער בת רבים בפירוש באדאנקען פאר דיין ארטיקל, איך האב שטארק הנאה געהאט דערפון.