רבי ברוך ממונקאטש

[אוהב ספרים]

אין פתח תקוה די לינקע ביי די עק

מהיכי תיתי אז עס איז אין פתח תקוה?

[מחצה''ק]

אין פתח תקוה די לינקע ביי די עק

מהיכי תיתי אז עס איז אין פתח תקוה?

מהיכי תיתי אז נישט

[טראכטכמוני]

אין פתח תקוה די לינקע ביי די עק

מהיכי תיתי אז עס איז אין פתח תקוה?

מהיכי תיתי אז נישט

מהיכי תיתי אז ׳מהיכי תיתי׳ איז א גוטן ראי׳ אויף ווי עפעס איז?

[אוהב ספרים]

אין פתח תקוה די לינקע ביי די עק

מהיכי תיתי אז עס איז אין פתח תקוה?

מהיכי תיתי אז נישט

האסט געשריבען א פאקט, האב איך געפרעגט פון ווי די נעמסט דאס


צופעליג ווייס איך ווי דאס איז. און ס'איז נישט אין פתח תקוה.

[טראכטכמוני]

אין פתח תקוה די לינקע ביי די עק

מהיכי תיתי אז עס איז אין פתח תקוה?

מהיכי תיתי אז נישט

האסט געשריבען א פאקט, האב איך געפרעגט פון ווי די נעמסט דאס


צופעליג ווייס איך ווי דאס איז. און ס'איז נישט אין פתח תקוה.

אדרבה ילמדנו רבינו וואו דאס איז טאקע?

[מחצה''ק]

אין פתח תקוה די לינקע ביי די עק

מהיכי תיתי אז עס איז אין פתח תקוה?

מהיכי תיתי אז נישט

האסט געשריבען א פאקט, האב איך געפרעגט פון ווי די נעמסט דאס


צופעליג ווייס איך ווי דאס איז. און ס'איז נישט אין פתח תקוה.

חטאתי עס איז אין חולון נישט אין פתח תקוה

[אוהב ספרים]

חטאתי עס איז אין חולון נישט אין פתח תקוה

דארט אויכעט נישט.

[מחצה''ק]

חטאתי עס איז אין חולון נישט אין פתח תקוה

דארט אויכעט נישט.

נו דעמאלטס ווי יא?

[טובי געלד]

איך האב געהערט פון א תלמיד מנחת אלעזר זי"ע ווי די רב ז"ל האט געזרכט נאך די חופה בחתונה הגדולה בזה הלשון איי איי בין איך אריינגעפאלען! כהאף דאך אבער דאך ער וועט אריינקומען צו מיר און שטוב ער וועט זעהן מיין הנהגה וועט ער זיך מענטשלין!

[תרמב]

זייער שווער צו זאגן אז ער האט דאס געזאגט נאך די חופה, ס’מאכט נישט קיין סענס, ער האט זיך שוין געדרייט אין מונקאטש פאר א לאנגע צייט פאר די חתונה.

[אינטערסאנטער]

לעצטנס האבן די דינוב'ער חסידים אנגהויבן צו מאכן א גרויסע קאמפיין ביי זיין יארצייט, מען גייט ארויף צום ציון, מען פראוועט יארצייט סעודות. אנשטאט די נאמען "ברוכ'ל" איז געווארן די נאמען "די רב זכרונו לברכה" (אין פאקט איז ער געווען רב אין מונקאטש).

לויט ווי זיי טענה'ן איז גארנישט געווען שלעכט מיט ר' ברוכ'ל, נאר סך הכל האט ער נישט געוואלט ווערן מונקאטשער רב נאך די מלחמה, ממילא זענען די מונקאטשע תלמידים געווען אנגעווייטאגט אויף אים, און שוין.


וואס איז טאקע די סיבה אז ער האט נישט געוואלט ממשיך זיין די מונקאטשע רבי'סטעווע? און עפעס שטימט נישט ממש, ווייל למעשה האט ער אין זיין לעדערהעד זיך ווייטער גערופן אבד"ק מונקאטש

[היסטאריע]

לפי מה ששמעתי פין עלטערע אידן, האבן די מונקאטשער חסידים אים געוואלט אויפנעמען, אבער פארלאנגט פארשידענע תנאים, און ער האט נישט געוואלט איינגיין אויף די תנאים.

געוועהן א גבאי חיים בער?, ער האט אים דערלאנגט א פראסק וכו'.

מיט זיין שידוך, די חסידים האבן אים קאליע געמאכט אלע שידוכים וואס מען האט אים גערעדט, איז ער געגאנגען און חתונה געהאט מיט דער פרוי וואס האט זיך אנגעגעבן מיט די קינדער. כאטש זי איז נישט געוועהן לפי ערך.

דאס האב איך געהערט פין עלטערע אידן.

גם שמעתי, אז דער מונקאטשער האט קיינמאל נישט מצליח געווען אלץ א עונש פין רופען זיין טאטע אין ערכאות (בג"ץ). דער הלכה איז אז בעל יורש את אשתו, און ממילא האט ער גע'ירש'נט פארשידענע חפצים וכו' פין מנחת אלעזר ווען זיין ווייב פרומעט, איז ל"ע אוועק.

דער מונקאטשער האט אים גערופען אין ערכאות ווייל לויט דער גוישער הלכה ירש'נען די קינדער און דער מאן שוה בשוה.
דער מונקאטשער האט טאקע דעמאלטס באקומען דער ירושה.
דאס האט זייער געבאדערט ר' ברוך, און האט קיינמאל נישט מוחל געווען דער מונקאטשער אויף דעם.

צווישן אונז גערעדט, איז דער מונקאטשער לכאורה א געהעריגע גנב, נאר וויבאלד ר' ברוך איז נישט געוועהן משלנו, איז עס געוועהן אקעי.

[שמעון וואלף]

גם שמעתי, אז דער מונקאטשער האט קיינמאל נישט מצליח געווען אלץ א עונש פין רופען זיין טאטע אין ערכאות (בג"ץ). דער הלכה איז אז בעל יורש את אשתו, און ממילא האט ער גע'ירש'נט פארשידענע חפצים וכו' פין מנחת אלעזר ווען זיין ווייב פרומעט, איז ל"ע אוועק.

שמעתי פון וועמען, האסטי באגעגענט לעצטענס אליהו הנביא?
הכל תלוי במזל

[שמעון וואלף]

לויט ווי זיי טענה'ן איז גארנישט געווען שלעכט מיט ר' ברוכ'ל, נאר סך הכל האט ער נישט געוואלט ווערן מונקאטשער רב נאך די מלחמה, ממילא זענען די מונקאטשע תלמידים געווען אנגעווייטאגט אויף אים, און שוין.

גארנישט שלעכט איז אביסול א שווערע סטעיטמענט ווייל למעשה האט ער געטון זאכן וואס וואלט אפשר נישט געפאסט פאר א ממשיך דרכו פונעם מנח"א, אבער דאס איז זיכער אז ס'דא גענוג אנדערע רבי'ס וואס זענען געווען סאך ווייניגער ווי אים אין תורה עבודה וגמ"ח און פונדעסוועגן זענען זיי עקסעפטעט און מ'באשרייבט זיי מיט די שענסטע טיטלען. ר' ברוכ'ל פארדינט עס עניטיים ווי זיי.

וואס איז טאקע די סיבה אז ער האט נישט געוואלט ממשיך זיין די מונקאטשע רבי'סטעווע? און עפעס שטימט נישט ממש, ווייל למעשה האט ער אין זיין לעדערהעד זיך ווייטער גערופן אבד"ק מונקאטש

ער איז געווען א פויליש'ר און א גאר ברייטע קאפ זייענדיג אנגעליינט פון אלץ קינד (ער איז נתיתם געווארן אלץ קינד, און אין שטוב און בכלליות אין שטאט, איז די מצב הרוחני נישט געווען אזוי איי ייי ייי), איז ער נישט געווען אויף די זעלבע פעיזש ווי די אונגארישע טיפ מונקאטש'ע אידן. דערצו האט מען געהאלטן נאך א מלחמה וואס יעדע רעעכטדענקענדע מענטש האט געקענט אראפגיין פון זינען. ער האט געהאט א שטוב מיט 5 פיצעלע קינדער אן קיין ווייב און איז נישט געווען אין די גיסטע צו האבן נאך פרעשור אויף די זייט.

[[NAMELESS]]

לעצטנס האבן די דינוב'ער חסידים אנגהויבן צו מאכן א גרויסע קאמפיין ביי זיין יארצייט, מען גייט ארויף צום ציון, מען פראוועט יארצייט סעודות. אנשטאט די נאמען "ברוכ'ל" איז געווארן די נאמען "די רב זכרונו לברכה" (אין פאקט איז ער געווען רב אין מונקאטש).

לויט ווי זיי טענה'ן איז גארנישט געווען שלעכט מיט ר' ברוכ'ל, נאר סך הכל האט ער נישט געוואלט ווערן מונקאטשער רב נאך די מלחמה, ממילא זענען די מונקאטשע תלמידים געווען אנגעווייטאגט אויף אים, און שוין.


וואס איז טאקע די סיבה אז ער האט נישט געוואלט ממשיך זיין די מונקאטשע רבי'סטעווע? און עפעס שטימט נישט ממש, ווייל למעשה האט ער אין זיין לעדערהעד זיך ווייטער גערופן אבד"ק מונקאטש

.

[היסטאריע]

וואס איז טאקע די סיבה אז ער האט נישט געוואלט ממשיך זיין די מונקאטשע רבי'סטעווע? און עפעס שטימט נישט ממש, ווייל למעשה האט ער אין זיין לעדערהעד זיך ווייטער גערופן אבד"ק מונקאטש

דאס איז וואס איך האב דא פריער געשריבען, אז ער האט יא געוואלט, נאר די חסידים האבען נישט געוואלט נאר אויב וכו'.

[היסטאריע]

גם שמעתי, אז דער מונקאטשער האט קיינמאל נישט מצליח געווען אלץ א עונש פין רופען זיין טאטע אין ערכאות (בג"ץ). דער הלכה איז אז בעל יורש את אשתו, און ממילא האט ער גע'ירש'נט פארשידענע חפצים וכו' פין מנחת אלעזר ווען זיין ווייב פרומעט, איז ל"ע אוועק.

שמעתי פון וועמען, האסטי באגעגענט לעצטענס אליהו הנביא?
הכל תלוי במזל

פלוצלינג ווערט איר א אפיקורס, און איז תולה אין מזל.

איז לאמיר אייך מסביר זיין די געוואלדיג "מזל" פין מונקאטשער. ער איז געווארען א רבי אזוי ווי ער האט געהאט א טשענס, געבוירען איז ער פאר דער מלחמה, לערך ת"ש, מיינט אז ער איז היינט 82, שוין א רבי פאר זעכציג יאר. איך ווייסט נישט פונקטלעך ווען, אבער ערגעץ אין זיינע ערשטע יארען, האט ער איבערגענומען א ישיבה, וואס האט געהאט לערך צוויי הונדרעט בחורים. דער מונקאטשער אליין איז א ת"ח עצום, קען גוט לערנען, א למדן אין נגלה, און קען אלע ספרים פין זיין גזע אויסענווייניג, און בכלל קען ער ספרי חסידות גאר גוט. בקיצור, א מושלם אין תורה. ווי אויך איז ער נישט קיין ארימאן, ער האט ריל עסטיעט אין גרויסען. בכלל איז ער א געלונגענער וואס קען שרייבען, א קלוגער וואס פארשטייט א עסק.

און מיט דעם אלעם האט ער א פראכטפולער בית המדרש, אין הארץ פין בארא פארק.

און שבת האט ער ביי זיין מנין ווייניגער פין הונדרעט אידען. לעצטענס בין איך דארט געוועהן פרייטאג צו נאכטס, האט ער געהאט דרייסיג שטריימלעך.
און זיינע מוסדות זענען פוסט און ליידיג.

דא רעדט מען פין א היבשער בעל מזל לשיטתך. צו געלייבען אז דא ליגט נישט עפעס מער, מוז מען אויך זיין א היבשער אפיקורס.

[שמעון וואלף]

גם שמעתי, אז דער מונקאטשער האט קיינמאל נישט מצליח געווען אלץ א עונש פין רופען זיין טאטע אין ערכאות (בג"ץ). דער הלכה איז אז בעל יורש את אשתו, און ממילא האט ער גע'ירש'נט פארשידענע חפצים וכו' פין מנחת אלעזר ווען זיין ווייב פרומעט, איז ל"ע אוועק.

שמעתי פון וועמען, האסטי באגעגענט לעצטענס אליהו הנביא?
הכל תלוי במזל

פלוצלינג ווערט איר א אפיקורס, און איז תולה אין מזל.

איז לאמיר אייך מסביר זיין די געוואלדיג "מזל" פין מונקאטשער. ער איז געווארען א רבי אזוי ווי ער האט געהאט א טשענס, געבוירען איז ער פאר דער מלחמה, לערך ת"ש, מיינט אז ער איז היינט 82, שוין א רבי פאר זעכציג יאר. איך ווייסט נישט פונקטלעך ווען, אבער ערגעץ אין זיינע ערשטע יארען, האט ער איבערגענומען א ישיבה, וואס האט געהאט לערך צוויי הונדרעט בחורים. דער מונקאטשער אליין איז א ת"ח עצום, קען גוט לערנען, א למדן אין נגלה, און קען אלע ספרים פין זיין גזע אויסענווייניג, און בכלל קען ער ספרי חסידות גאר גוט. בקיצור, א מושלם אין תורה. ווי אויך איז ער נישט קיין ארימאן, ער האט ריל עסטיעט אין גרויסען. בכלל איז ער א געלונגענער וואס קען שרייבען, א קלוגער וואס פארשטייט א עסק.

און מיט דעם אלעם האט ער א פראכטפולער בית המדרש, אין הארץ פין בארא פארק.

און שבת האט ער ביי זיין מנין ווייניגער פין הונדרעט אידען. לעצטענס בין איך דארט געוועהן פרייטאג צו נאכטס, האט ער געהאט דרייסיג שטריימלעך.
און זיינע מוסדות זענען פוסט און ליידיג.

דא רעדט מען פין א היבשער בעל מזל לשיטתך. צו געלייבען אז דא ליגט נישט עפעס מער, מוז מען אויך זיין א היבשער אפיקורס.

כ'פארשטיי נישט ווי די זעהסט אפיקורסות דא. אונז זעמיר נישט אין הימל און מ'ווייסמיר נישט די חשבונות פארוואס איינער באקומט א געוויסע עונש. און דאס איז שוין לשיטת בעל השמיעה וואס האלט אז די סיבה פארוואס מונקאטש האט נישט מצליח געווען איז אלץ עונש. אבער ווער האט אים דערציילט אז דאס איז אן עונש, און טאמער יא פון וואנעט ווייסט ער אויף וועלכע עבירה?
איך האלט גראדע אז די סיבה פארוואס מונקאטש זעהט אויס וויאזוי ס'איז איז פשוט ווייל מ'האט נישט געטון די השתדלות וואס פעלט זיך אויס צו בויען א חסידות, והדברים ארוכים.

[היסטאריע]

איך הער.

און פארוואס האט קיינער נישט געוואלט מאכן קיין השתדלות?

עס איז דא מער מענטשן וואס זענען גרייט צו זיין שאץ מאץ, ווי רעביס. פראביר אויס, ערקלערט זיך אלס רבי, און מען וועט קלאפן אויף דיין טיר צו זיין שאץ מאץ.

עס איז א געוויינלעכע וועג ווי אזוי מען רעדט ביי אונז, ווען איינער האט הצלחה, ווייזט מען אהן אויף דער הצלחה און אויף זיינע זכותים צו זיין טאטעס אדער זיידעס. און ווען איינער האט הצלחה אין דער ערד, ווייזט מען אהן אויף פארקערט.

מען מוז נישט הערן פין אליהו הנביא דאס צו קענען זאגן. פונקט ווי מען מעג זאגן אויך פארקערט, ווען איינער האט וואוילע קינדער צו אייניקלעך, ווייזט מען אהן אויף א דבר טוב וואס ער האט געטוהן.

און דער עיקר נקודה ווי דו פארפארסט, אז ווען מען זאגט אזא זאך, מיינט עס ארויס צו ברענגן, אז ער האט געטוהן א גרויסע עוולה.

משל למה הדבר דומה. איינער עסט ביי א שמחה, און דער זופ איז גאר געלונגען, זאגט ער, דער קעכער מוז האבן געגאנגען אין הארווארד, רופט זיך אהן שמעון וואלף, האסט געטשעקט זייערע רעקארדס?

[שמעון וואלף]

איך הער.

און פארוואס האט קיינער נישט געוואלט מאכן קיין השתדלות?

אסאך האבן געוואלט אבער פוילקייט, גאווה און עקשנות האבן געשטערט.

[היסטאריע]

איך הער.

און פארוואס האט קיינער נישט געוואלט מאכן קיין השתדלות?

אסאך האבן געוואלט אבער פוילקייט, גאווה און עקשנות האבן געשטערט.

כאילו אנדערע רעביס זענען נישט גאוונים עקשנים און פויל.

[אינטערסאנטער]

גם שמעתי, אז דער מונקאטשער האט קיינמאל נישט מצליח געווען אלץ א עונש פין רופען זיין טאטע אין ערכאות (בג"ץ). דער הלכה איז אז בעל יורש את אשתו, און ממילא האט ער גע'ירש'נט פארשידענע חפצים וכו' פין מנחת אלעזר ווען זיין ווייב פרומעט, איז ל"ע אוועק.

שמעתי פון וועמען, האסטי באגעגענט לעצטענס אליהו הנביא?
הכל תלוי במזל

פלוצלינג ווערט איר א אפיקורס, און איז תולה אין מזל.

איז לאמיר אייך מסביר זיין די געוואלדיג "מזל" פין מונקאטשער. ער איז געווארען א רבי אזוי ווי ער האט געהאט א טשענס, געבוירען איז ער פאר דער מלחמה, לערך ת"ש, מיינט אז ער איז היינט 82, שוין א רבי פאר זעכציג יאר. איך ווייסט נישט פונקטלעך ווען, אבער ערגעץ אין זיינע ערשטע יארען, האט ער איבערגענומען א ישיבה, וואס האט געהאט לערך צוויי הונדרעט בחורים. דער מונקאטשער אליין איז א ת"ח עצום, קען גוט לערנען, א למדן אין נגלה, און קען אלע ספרים פין זיין גזע אויסענווייניג, און בכלל קען ער ספרי חסידות גאר גוט. בקיצור, א מושלם אין תורה. ווי אויך איז ער נישט קיין ארימאן, ער האט ריל עסטיעט אין גרויסען. בכלל איז ער א געלונגענער וואס קען שרייבען, א קלוגער וואס פארשטייט א עסק.

און מיט דעם אלעם האט ער א פראכטפולער בית המדרש, אין הארץ פין בארא פארק.

און שבת האט ער ביי זיין מנין ווייניגער פין הונדרעט אידען. לעצטענס בין איך דארט געוועהן פרייטאג צו נאכטס, האט ער געהאט דרייסיג שטריימלעך.
און זיינע מוסדות זענען פוסט און ליידיג.

דא רעדט מען פין א היבשער בעל מזל לשיטתך. צו געלייבען אז דא ליגט נישט עפעס מער, מוז מען אויך זיין א היבשער אפיקורס.

כ'פארשטיי נישט ווי די זעהסט אפיקורסות דא. אונז זעמיר נישט אין הימל און מ'ווייסמיר נישט די חשבונות פארוואס איינער באקומט א געוויסע עונש. און דאס איז שוין לשיטת בעל השמיעה וואס האלט אז די סיבה פארוואס מונקאטש האט נישט מצליח געווען איז אלץ עונש. אבער ווער האט אים דערציילט אז דאס איז אן עונש, און טאמער יא פון וואנעט ווייסט ער אויף וועלכע עבירה?
איך האלט גראדע אז די סיבה פארוואס מונקאטש זעהט אויס וויאזוי ס'איז איז פשוט ווייל מ'האט נישט געטון די השתדלות וואס פעלט זיך אויס צו בויען א חסידות, והדברים ארוכים.

די השתדלות וואס מען האט נישט געטוהן קען אויך זיין אז פון הימל האט מען אזוי געפירט צוליב הימלישע חשבונות.

אבער מיר זענען נישט אין הימל, און זיין ברודער דער דינוב'ער וואס איז אויך זייער א געלונגענער (הגם נישט ווי דער ברודער) האט אויך נישט צופיל שטריימלעך ביים טיש. פונדעסטוועגן זענען ביידע פיינע וואוילע ערליכע אידן, און האבן א שיינע קרעמל מיט חסידים.

[אינטערסאנטער]

דער מונקאטשער האט אים גערופען אין ערכאות ווייל לויט דער גוישער הלכה ירש'נען די קינדער און דער מאן שוה בשוה.
דער מונקאטשער האט טאקע דעמאלטס באקומען דער ירושה.
דאס האט זייער געבאדערט ר' ברוך, און האט קיינמאל נישט מוחל געווען דער מונקאטשער אויף דעם.

צווישן אונז גערעדט, איז דער מונקאטשער לכאורה א געהעריגע גנב, נאר וויבאלד ר' ברוך איז נישט געוועהן משלנו, איז עס געוועהן אקעי.

יעדע מעשה האט צוויי צדדים, איך האב אמאל געהערט פון מונקאטשע תלמידים, אז ר' ברוכ'ל האט פארקויפט טייערע היסטארישע חפצים און עס איז אנגעקומען אין הענט וואס וואלטן דאס נישט געהעריג אפגעהיטן, ממילא האט ער געהאלטן אז על פי תורה מעג ער דאס ראטעווען.

איך קען נישט די פרטים בכלל, איך האב נאר געהערט עפעס האלבע ווערטער דערוועגן. אז דער מונקאטשער האט געהאט עפעס א טענה דא אויך על פי תורה. צו גערעכט צו נישט ווייס איך נישט.