מיין אינגעל וויל וויסן

[שבת אחים]

הקטן.

בקיצור נישט צופארדרייען די אשכול.

דאס וואס דו זאגסט איז נאר גוט ווען ס׳וואלט נישט געוועהן אזא מושג אז גאט פארלאנגט/באשטראפט מענטשען ווען זיי פירן זיך נישט אויף ווי ער פארלאנגט.

די אנדערע זאך וואס דו רופסט AWA איז ווען א מענטש קוקט ארויס אויף נאטור און האט אזא מין ׳רעספעקט׳ צו אזאך וואס ער פארשטייט נישט פונקטליך...

איך קען גענוג און נאך מענטשען וואס ציטערן פונעם אייבערשטן. זיי ציטערן וואס גייט ער טוהן נעקסט? וואס גייט זיין די נעקסטע גזירה? וואס גייט זיין ווען איך וועל ארויפקומען אויף יענע וועלט וכו׳

[הקטן]

יראה אתפרש לתלת סטרין, תרין מנייהו לית בהו עיקרא כדקא יאות, וחד עיקרא דיראה,
אית בר נש דדחיל מקב"ה בגין דייחון בנוהי ולא ימותון, או דחיל מעונשא דגופיה או דממוניה, ועל דא דחיל ליה תדיר, אשתכח יראה דאיהו דחיל לקב"ה לא שוי לעיקרא,

אית בר נש דדחיל מן קב"ה בגין דדחיל מעונשא דההוא עלמא ועונשא דגיהנם, תרין אלין לאו עיקרא דיראה אינון ושרשא דיליה,
יראה דאיהי עיקרא, למדחל בר נש למאריה בגין דאיהו רב ושליט עיקרא ושרשא דכל עלמין, וכלא קמיה כלא חשיבין, כמה דאתמר (דניאל ד לב) וכל דיירי ארעא כלא חשיבין, ולשואה רעותיה בההוא אתר דאקרי (נ"א ב) יראה.

בכה רבי שמעון ואמר ווי אי אימא ווי אי לא אימא, אי אימא ינדעון חייבין היאך יפלחון למאריהון, אי לא אימא יאבדון חברייא מלה דא - באתר דיראה קדישא שרי מלרע אית יראה רעה דלקי ומחי ומקטרג, ואיהי רצועה לאלקאה חייביא, ומאן דדחיל בגין עונש דמלקיותא וקטרוגא כמה
דאתמר לא שריא עליה ההיא יראת ה' דאקרי יראת ה' לחיים, אלא מאן שריא עליה ההיא יראה רעה ואשתכח דשריא עליה ההיא רצועה יראה רעה ולא יראת השם"

תרגום:

יראה מתחלקת לשלשה צדדים, שנים מהם אין בהם עיקר כלל ואינם אלא שטות.
ואחד הוא עיקר היראה.
יש בן אדם שירא מהקדוש ברוך הוא כדי שיחיו בניו ולא ימותו, או מפחד מעונש של גופו או של ממונו . ועל כן ירא תמיד מה' מתוך פחד.
יש בן אדם שירא מן הקדוש ברוך הוא בגלל שפוחד מעונש של עולם הזה ועונש הגהינום. שנים אלו לא עיקר היראה הם והשורש שלהם פסולות.
והיראה שהיא עיקר, שיירא האדם מהקדוש ברוך הוא בגלל שהוא גדול ושליט עיקר ושורש על כל העולמות, והכל לפניו כאפס חשובין כמו שנאמר (דניאל ד, יג): וכל דירי ארעא כלא חשיבין (פירוש: וכל דיירי הארץ כאפס נחשבים),
ולשים רצונו באותו מקום שנקרא יראה.

בכה רבי שמעון ואמר , וואי אם אומר וואי אם לא אומר ,
אם אומר ידעו הרשעים איך יעבדו לאדוניהם [וימשיכו ברשעותם].
אם לא אומר, יאבדו החברים דבר זה. במקום שהיראה הקדושה והטובה שורה,
מלמטה יש יראה רעה שמלקה ומכה ומקטרגת, והיא רצועה להלקות הרשעים.

ומי שירא בגלל עונש המלקות והקטרוג בב' סוגי היראות הרעות, לא שורה עליו אותה יראת ה' הנקראת "יראת ה' לחיים",
אלא שורה עליו אותה יראה רעה [שמלקה ומכה ומקטרגת]. ונמצא ששורה עליו אותה רצועה יראה רעה. ולא יראת ה' היא [אלא ההיפך ממנה].

קוקט מיר אויס אז רבי שמוען זאגט ס'איז א דשויס אויף וואס די ווילסט האלטן דיין פאקעס - און איין סארט יראה גייט אויף די חשבון פין די אנדערע

די אנדערע זאך וואס דו רופסט AWA איז ווען א מענטש קוקט ארויס אויף נאטור און האט אזא מין ׳רעספעקט׳ צו אזאך וואס ער פארשטייט נישט פונקטליך...

עקזעקטלי - יעצט זיי דאס מסביר פאר ווער ס'פארשטייט נישט

[שמעקעדיג]

איך שטעל מיך אויף פון זיין בעט, איך מאך גראד זיין דעקע נאך איין לעצטע מאל.

"טאטי"

"יא יענקעלע?"

"מאמי האט מיך געזאגט אז איך דארף נישט מורא האבן, ווייל די אייבערשטער וואטשט"

"אמת יענקי"

"אבער איך האב מורא פון די אייבערשטער"

"די אייבערשטער איז נישט שרעקעדיג, פארוואס האסטו מורא פון די אייבערשטער?"

"מיין רבי האט געזאגט אז מען דארף מורא האבן פון די אייבערשטער"

"מען דארף נישט מורא פון די אייבערשטער, די אייבערשטער איז נישט שרעקעדיג"

"אויב מען טוט אן עבירה ווערט די אייבערשטער יא שרעקעדיג?"

"ניין"

"סאו פארוואס האט מיין רבי געזאגט אז מען דארף מורא האבן פון די אייבערשטער?"

"דו דארפסט גארנישט מורא האבן, א גוטע נאכט יענקי"

וואס איז מיט יראת שמים? יראת חטא? יראת העונש?

[הדסים]

וואס איז מיט יראת שמים? יראת חטא? יראת העונש?

די פוינט איז אז ער איז נישט גענוג אלט צו פארשטיין א חילוק פון אנדערע סארט יראה'ס. און אויב ביז היינט האט מען אים געקענט בארואיגן "די אייבערשטער וואטשט", קען מען שוין נישט, ווייל פאר סאם סטופיד ריזען האט זיין רבי געהאלטן אז זיי זענען שוין ביי די דרגא צו דארפן מורא האבן פונעם באשעפער. יעצט איז דער אייבערשטער אין די זעלבע קאטעגאריע ווי א בוגי מען און א שלעכטע גוי, און נישט נאר עס העלפט אים נישט, ער האט גאר פחדים פונעם באשעפער.

ווען ער פרעגט וועגן א שלעכטע גוי, ענטפער איך אז עס קומט נישט קיין שלעכטע גוי. אבער ער ווייסט אז די אייבערשטער איז אייביג דא, און אויב יעצט האט ער מורא פון אים איז די תשובה נאר וואס איך האב געזאגט "דו דארפסט גארנישט מורא האבן פון די אייבערשטער".

[הקטן]

אבער ער ווייסט אז די אייבערשטער איז אייביג דא
אויב יעצט האט ער מורא פון אים איז די תשובה נאר וואס איך האב געזאגט "דו דארפסט גארנישט מורא האבן פון די אייבערשטער".

און דער קליינער הדסעל איז איינגעשלאפען זיס...


עט-ליסט ער ווייסט אז די אייבערשטער איז אייביג דא

[בת קול]

איך שטעל מיך אויף פון זיין בעט, איך מאך גראד זיין דעקע נאך איין לעצטע מאל.

"טאטי"

"יא יענקעלע?"

"מאמי האט מיך געזאגט אז איך דארף נישט מורא האבן, ווייל די אייבערשטער וואטשט"

"אמת יענקי"

"אבער איך האב מורא פון די אייבערשטער"

"די אייבערשטער איז נישט שרעקעדיג, פארוואס האסטו מורא פון די אייבערשטער?"

"מיין רבי האט געזאגט אז מען דארף מורא האבן פון די אייבערשטער"

"מען דארף נישט מורא פון די אייבערשטער, די אייבערשטער איז נישט שרעקעדיג"

"אויב מען טוט אן עבירה ווערט די אייבערשטער יא שרעקעדיג?"

"ניין"

"סאו פארוואס האט מיין רבי געזאגט אז מען דארף מורא האבן פון די אייבערשטער?"

"דו דארפסט גארנישט מורא האבן, א גוטע נאכט יענקי"

"סוי טאטי, דו האסט נישט מורא פון די אייבערשטער?"

[מי אני]

IMG_6522.jpg

דאס קען אפשר אביסל נוגע זיין צו דעם שמועס. דהיינו, אויף וועלכע סארט עטריביוט פון הקב״ה כביכול מ׳פאוקוסט אויף [i.e. מאכן דעם באשעפער ״סקערי״ וכו׳].

פון @אבטולמוס׳ס ארטיקל אין וועקער 9.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

מיין אינגעל האט געהאט א טעמפער טענטרום, ער רעגט זיך ביז איך ענטפער אים די שאלה.

מודה בשטר שכתבו צריך לקיימו, ווייל ער האט נאך א מיגו ער וואלט געקענט זאגען מזוייף. געוואלד! ווי קען ער זאגען מזוייף, ער ווייסט דאך אז מארגען קומען עדים מקיים זיין די שטר, און ער וועט בלייבען מיט די צונג אינדערויסען! איך האב איהם געוויזען אז תוספות אין כתובות דף יט זאגט אז דאס איז די טעם פון די מ"ד אי"צ לקיימו (ער לערנט פרק שנים אוחזין, נישט כתובות), און ער דארף נאכאלס וויסען וואסי פשט אין די אנדערע שיטה.

ער איז נאך א אינגעל פון דרייצען, איך קען איהם נישט דרייען א קאפ מיט א דריי פון די פינגער און א למדות, עס מוז קלאפען און שטימען.

[טראכטכמוני]

IMG_6522.jpg

דאס קען אפשר אביסל נוגע זיין צו דעם שמועס. דהיינו, אויף וועלכע סארט עטריביוט פון הקב״ה כביכול מ׳פאוקוסט אויף [i.e. מאכן דעם באשעפער ״סקערי״ וכו׳].

פון @אבטולמוס׳ס ארטיקל אין וועקער 9.

קען זיין....
ועוד יש לומר פונקט פארקערט,עס שטייט דאך ״הדבק במדותיו״, קען מען זאגן, דער אויפגערעגטער איז אויפגערעגט ווייל ער האלט אז די באשיפער איז אן אויפגערעגטער, דער קנאי האלט אז דער באשעפער איז מקנא, אא״וו.

[הקטן]

דאס קען אפשר אביסל נוגע זיין צו דעם שמועס. דהיינו, אויף וועלכע סארט עטריביוט פון הקב״ה כביכול מ׳פאוקוסט אויף [i.e. מאכן דעם באשעפער ״סקערי״ וכו׳].

אֶלָּא וַדַּאי נוֹדָע בַּשְּׁעָרִים בַּעְלָהּ דָּא קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא דְּאִיהוּ אִתְיְדַע וְאִתְדָּבַּק לְפוּם מַה דִּמְשַׁעֵר בְּלִבֵּיהּ כָּל חַד כַּמָּה דְּיָכִיל לְאִדַּבְּקָא בְּרוּחָא דְּחָכְמְתָא. וּלְפוּם מַה דִּמְשַׁעֵר בְּלִבֵּיהּ הָכִי אִתְיְדַע בְּלִבֵּיהּ. וּבְגִינִי כָךְ נוֹדָע בַּשְּׁעָרִים בְּאִנּוּן שְׁעָרִים. אֲבָל דְּאִתְיְדַע כְּדְקָא יְאוּת לָא הֲוָה מַאן דְּיָכִיל לְאִדַּבְּקָא וּלְמִנְדַע לֵיהּ.

נודע בשערים בעלה – זהו הקב"ה, שהוא מתוודע ומתדבק לפי מה שמשער בליבו, כל אחד כמו שיכול לדבוק ברוח החכמה ולפי מה שמשער בליבו כך נודע בליבו

זוהר א׳:ק״ג א:א׳

[טראכטכמוני]

עס שטייט דאך ״הדבק במדותיו״, קען מען זאגן, דער אויפגערעגטער איז אויפגערעגט ווייל ער האלט אז די באשיפער איז אן אויפגערעגטער, דער קנאי האלט אז דער באשעפער איז מקנא, אא״וו.

דאס קען אפשר אביסל נוגע זיין צו דעם שמועס. דהיינו, אויף וועלכע סארט עטריביוט פון הקב״ה כביכול מ׳פאוקוסט אויף [i.e. מאכן דעם באשעפער ״סקערי״ וכו׳].

אֶלָּא וַדַּאי נוֹדָע בַּשְּׁעָרִים בַּעְלָהּ דָּא קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא דְּאִיהוּ אִתְיְדַע וְאִתְדָּבַּק לְפוּם מַה דִּמְשַׁעֵר בְּלִבֵּיהּ כָּל חַד כַּמָּה דְּיָכִיל לְאִדַּבְּקָא בְּרוּחָא דְּחָכְמְתָא. וּלְפוּם מַה דִּמְשַׁעֵר בְּלִבֵּיהּ הָכִי אִתְיְדַע בְּלִבֵּיהּ. וּבְגִינִי כָךְ נוֹדָע בַּשְּׁעָרִים בְּאִנּוּן שְׁעָרִים. אֲבָל דְּאִתְיְדַע כְּדְקָא יְאוּת לָא הֲוָה מַאן דְּיָכִיל לְאִדַּבְּקָא וּלְמִנְדַע לֵיהּ.

נודע בשערים בעלה – זהו הקב"ה, שהוא מתוודע ומתדבק לפי מה שמשער בליבו, כל אחד כמו שיכול לדבוק ברוח החכמה ולפי מה שמשער בליבו כך נודע בליבו

זוהר א׳:ק״ג א:א׳

פאלט מיר יעצט ביי ע״פ דעם הנ״ל, אז ס׳איז דאך א vicious cycle, ווייל דער וואס זיין תכונה איז נוטה לדוגמא צו קנאות איז דאך עליל צו פאוקוס׳ען אויף נאר דעם מידה פונעם באשעפער, איז בדעתו ער בדעתו שוין יעצט פארפליכטעט מצד דעם הדבק במידותיו אפצולירנען די תורה מיט דעם קנאישן פערספעקטיוו, יעצט קענסטו אים שוין נישט קומען זאגן ער זאל זיך פירן מיט חסד/רחמים, ווייל ער וויל זיך דאך פירן ווי די באשעפער וואס עניו הטעתו אז ס׳איז לויטער גבורה, ממילא זעט ער איין אז דאס איז די ריכטיגע וועג זיך צו פירן. איז ווען ער גייט אזוי אן במידת הדין וועט ער ווייטער שוין נישט טוישן זיין מיינונג און איינזעהן אז די באשעפער איז יא במידת החסד ווייל ער אליין איז דאך במידת הדין יעצט ממילא זעט ער נאר דעם דין ווייל דאס וויל ער יעצט זען, וחוזר חלילה.

דאס זעלביגע איז אויך ביי אינער וואס האס ״צופיל״ חסד, (וואס דער בעל התניא שרייבט שוין די פראבלעם פון דעם), ער וועט קיינמאל נישט קענען אנקוקען דעם באשעפער דורך מיט גבורה/דין ברילן.

וויאזוי קריכט מען ארויס פון דעם loop?