בתי מדרשים וגראסעריס לגזירה שוה

[קל וחומר]

פון נישט עסן שטארבט מען זיכער. ואין ספק (קאראנע) מוציא מידי ודאי.

פון נישט דאווענען בציבור שטארבט מען זיכער נישט.

[וואלווי]

כ'האב אסאך מער ליב צו עסען ווי צו דאווענען.

והא ראי, מ'האט שוין געהערט אז מ'דאוונט כדי צו מאכן קידוש, אבער נאך קיינמאל נישט געהערט אז מ'מאכט קידוש כדי צו קענען דאווענען...

[[NAMELESS]]

אבער עס האט נישט פונקט מיט וואס מען האט מער ליב...

למעשה גערעדט זענען פארהאן אידן וועלכע דאווענען שוין יארן מיט מנין און עס שטימט נישט מיטבזייער אידעאלאגיע צו שפארן א שול פאר א גראסערי.

אפגערעדט מיט וועלכע ראיות דו וועסט אים ברענגען וועט ער אלס טענה'ן אז די תפילות זענען וויכטיגער, דעריבער וואלט איך פארגעשלאגן אז מען זאל טאקע שפארן די גראסערי'ס און נאר לאזן קומען מיט אפוינטמעןנטס אדער אויף סיי וועלכע פארזיכערטע מהלך.

נ.ב. די אנטיסעמיטיזם אין ישראל איז ווערד אן ארטיקל פון העניך.

[וואלווי]

קורב סייד און האום דעליווערי ארבעט טאקע זייער גוט.

[[NAMELESS]]

Wow. איך עדמייער דיין נישט ארויסגיין פונדערהיים. הלוואי קענען אלע עס נאכמאכן.

די וואס זענען געשטאנען אויסגעשפרייט 6 אינטשעס אין די פיצא געשעפטן נעכטן נאכט פאר אנדערטהאלבן שעה גייען אויך אריין אין די "אלגעמיינע-ביהמ"ד-גייער-קאטעגאריע"?

שנייד די קרעפלעך

----
איך בין שוין סיק ענד טייערד פון גוט הארציגע מענשטן וואס 'זארגן' זיך פארן וואוילזיין פון ערליכע אידן בו בזמן ווען זיי געבן נישט קיין פליענדע פיי איבער שטיין צוקוועטשט 70 נפשות אין פיצא געשעפט. קיין פיפס נישט. קיין איין וואצעפ מעסעדזש האבעך נישט געזען. קיין איינס!

יעדער דארף אבאכט געבן. מען האט אונז ליידער פארלאזט אליינס אויפן וואסער און יעדער דארף זיך אליינס זארגן פאר זיין און זיין משפחות אייגן געזונט.

ווען די וואסערן וועלן זיך זעצן וועט מען גריללן לעבעדיגערהייט יעדער וואס האט אונז פארראטן אין צייט פון פארניכטונג. פונעם קאסניער העלד ביז טראמפ. פון דער קיהלער וואנעבי וואס האט פארשפרייט א קליפ און אנגעזייעט שנאת ישראל ביז גאווערנאר קאמא און דער שמש המקואות אינדערמיט.

יעצט בשעת עס ברענט א קריזיס אז דו קענסט ראטעווען דער מצב טוה וואס דו קענסט! סתם שמירן און קייען יעדער 15 מינוט?

כ'רעדט אין דזשענעראל. נישט צו דיר העניך.

[[NAMELESS]]

שטארק אריינגעקומען מיט קלארע דיבורים איבער וואס עס ברענט מיר שוין אויפן צונג ארויסצוזאגן נאר כ'פארמאג נישט די ריכטיגע דיבורים!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עס איז נאך דא אאסך ארויס צו ברענגן אויף דער טעמע, נאר אטמה אזנם משמוע.

איך דאווען טעגליך מיט מנין, און אפט גאר כוותיקין, און איך בין דארט פון אדון עולם ביז אדון עולם. זאל קיינער מיר נישט אפפסל׳ן אלס ׳יענער וואס דאווענען קיינמאל נישט׳.

טאמער מיר וואלטן געהאט אן אויסוואל, אדער פארמאכן גראסעריס אדער פאר שפארו שולן, וואלט מען געקענט טראכטן אז שולן זענען וויכטיגער. אפילו דעמאלס אויך נישט, אבער לאמיר דאס נאכגעבן. יעצט זענען מיר אבער נישט אין קאנטראל, און דאס איז א זאך וואס מיר דארפן אייביג געדענקן, מיר קענען זיך נאר פארן מיט די מציאות וואס מיר האבן, נישט קיין אנדערע מציאות. יעצט גייען די גראסעריס זיין אפן, און דיין ווייב, קינדער און שכנים וועלן אהין גייען, אין זיי מוזן קויפן טשאקאלאד מיט וואס נישט. דאס איז נישט אונטער דיין קאנטראל. וואס טוט מען יעצט? קען מען לאזן מענטשן זיך דרייען מיט אנדערע פאר צוויי שעה יעדען טאג? נאך דעם וואס מ׳איז שוין געווען אין גראסערי מיט ווער ווייסט וועמן?

אין שול זיצט מען אפ פאר אסאך צייט, אין גראסערי זוכט מען זיך צו זען אינדערויסן אמשנעלסטן.

רוב נ.י. זוכט גארנישט אין ביהמ״ד, וואס ווילסטו? מ׳זאל מאכען אן עקסטער געזעץ פאר אידען? און אויב נאר איין געזעץ קען מען מאכען, מוז עס דען נישט אריין רעכענן די רוב פון די שטאט? און ווען אזוי מוז זיין די געזעץ, און אפילו נישט די געזעץ נאר די אנווייזונגן, ווי קענען מיר טון אנדערש און מסכן זיין מענטשן?

[וואלווי]

עס איז נאך דא אאסך ארויס צו ברענגן אויף דער טעמע, נאר אטמה אזנם משמוע.

איך דאווען טעגליך מיט מנין, און אפט גאר כוותיקין, און איך בין דארט פון אדון עולם ביז אדון עולם. זאל קיינער מיר נישט אפפסל׳ן אלס ׳יענער וואס דאווענען קיינמאל נישט׳.

טאמער מיר וואלטן געהאט א טשאויס, אדער גראסעריס אדער שולן, וואלט מען געקענט דאס טראכטן. אפילו דעמאלס נישט, אבער לאמיר נאכגעבן. יעצט זענען מיר נישט אין קאנטראל, און דאס איז א זאך וואס מיר דארפן אייביג געדענקן, מיר קענען זיך נאר פארן מיט די מציאות וואס מיר האבן, נישט קיין אנדערע מציאות. יעצט גייען די גראסעריס זיין אפן, און דיין ווייב, קינדער און שכנים גיין אהין, אין די מאזן קויפן טשאקאלאד מיט וואס נישט. דאס איז נישט אונטער דיין קאנטראל. וואס טוט מען יעצט? קען מען לאזן מענטשן זיך דרייען מיט אנדערע פאר צוויי שעה יעדעןטאג? נאך דעם וואס מ׳איז שוין געווען אין גראסערי מיט ווער ווייסט וועמן?

אין שול זיצט מען פאר אסאך צייט, אין גראסערי זוכט מען זיך צו זען אינדערויסן אמשנעלסטן.

רוב נ.י. זוכט גארנישט אין ביהמ״ד, וואס ווילסטו? מ׳זאל מאכען אן עקסטער געזעץ פאר אידען? און אויב נאר איין געזעץ קען מען מאכען, מוז עס דען נישט אריין רעכענן די רוב פון די שטאט? און ווען אזוי מוז זיין די געזעץ, און אפילו נישט די געזעץ נאר די אנווייזונגן, ווי קענען מיר טון אנדערש און מסכן זיין מענטשן?

אבער די נושא דא איז נישט די לעגאלע פערספעקטיוו אדער די דינא דמלכותא.. די געדאנק דא איז די ערענסטקייט און אויפריכטיגקייט. א מענטש דארף האבן אחריות פאר זיך און אנדערע נישט צו לייגען קיינעם אין סכנה, נישט קיין חילוק צו דאס איז א ביהמ"ד אדער א גראסערי.

[איסר האטלקי]

העניך, דו שרייבסט זייער צום זאך (רוב מאל), גוטע נושאים און גאר וויכטיגע. אבער ס'איז מיר שווער צו לייקן א ניק וואס איז נאר דא פאר נעגאטיווע נושאים.

רוב גוטע שרייבער דא זענען באלאנסירט, אמאל עפעס פאזיטיוו און אמאל נעגאטיוו. אמאל א לשון הרע און אמאל א לשון טוב. ס'קען זיין אז דו האסט נאך ניקס דא, אבער ווילאנג איך קען זיי נישט, שטערט מיך צו לייקן א ניק וואס איז אלץ דא צו שפריצן נעגאטיוויטי אויף סיי וועמען ס'לאזט זיך.

דאס זעלבע איז מיט מאגאזין שרייבער, ס'דא פון זיי וואס זענען אלץ פאזיטיוו, אנדערע זענען באלאנסירט, געוויסע עדיטאריאל שרייבערס זענען אייביג נעגאטיוו, יעדע וואך אויף א צווייטן. דאס קען איך נישט סובל זיין. פאר דעם קען איך שוין גיין הערן שלש סעודות תורה אין גרויסן...

[קורקלענד]

וואס איך פארשטיי פון הער העניך איז אזוי. גיין דאווענען מיט א מנין, אדער ניצן א מקוה איז נישט נאר נישט אויסגעהאלטן,נאר ס'איז רציחה. אבער אויב איז מען זייער הונגעריק, דאן איז גאנץ פארשטענדליך אז מ'זאל מאכן אן אויסנאם פאר רציחה! טאָ, אונזער ווערסיע אין אידישקייט גלויבט דאך נישט אין די דריי הארבע יהרג ואל יעבור'ס. דעריבער איז טאקע פארט אויסגעהאלטן אז אויב איז מען זייער הונגעריק זאל זאל מען יענעם הרגענען ווי איידער זיך לאזן אליינס אויסשטארבן. ודו''ק.

[מיימון]

לפענ''ד איז דער ענין אז ווען מען קען ווען אפשפארן די גאנצע וועלט בתכלית פאר 2 וואכן, און דערנאך נעמען טעסטס מיט א פונקטליכקייט פון יעדן און זען מי ומי ההולכים וואס האבן די מחלה זאלן בלייבן איזאלירט ביז עס ווערט טאטאל אויסגעראטן במהרה בימינו דאס וואלט געווען דער בעסטער געדאנק. נאר מען קען דאך נישט. מענטשן דארפן גיין פאר עמערדשענסי סיבות, דארף מען האבן געז מיט קאר אסיסטענס, עסן איז נישט דא ביי יעדן אוועקגעלייגט דארף מען האלטן געשעפטן, דעליווערן די עסן, פראדוצירן די עסן וכו' מעדיצינישע געברויכן כנ''ל פראדוצירן דעליווערן פארקויפן איז ממילא איז דער דער וועלט אפן האט מען נישט קיין ברירה און מען לאזט מענטשן קומען און גיין און ס'וועט האפנטליך גיין שטייטער ווייל מער מענטשן זענען איינגעשפארט. יעצט אזויווי מענטשן קומען און גייען ממילא מאכט שוין נישט אויס אזוי סאך אויב וועט מען שוין טון נאך א זאך, אז מען קויפט שוין מילך מעג מען שוין נעמען אויך א טשאקלעד עס וועט נישט אויסמאכן די מינוט, נאר וואס מער מענטשן וועלן דאס טון וועסטו מער זיך דרייען און פארשפרייטן אבער מען קען דאך נישט שטיין און איינטיילן דאס יא און דאס נישט קויפט יעדער וואס מען וויל. און אז איינער כאפט א שמועס אויפ'ן גאס כנ''ל מען קומט און גייט ממילא און עס וועט זיך סייווי פארשפרייטן צוביסלעך, דעריבער איז נישט עק וועלט אז א מענטש דא דארט כאפט א קופקע, מנין, טענצל. נאר וואס דען אויב יעדער טוט עס איז אויס, אלזא ווי כ'האב אמאל געשריבן ביי אונז איז דאך א אויבער חכם מענטאליטעט, יעדער טראכט נאר איך, נאר איך וועל געבן א דאוון וואס וועט שוין געשען, איך קום ממילא פון גראסערי, כ'וועל גיין צום טאטן פאר א סעודה, ס'איז נאר איך מיט מיינע קינדער. און באמת אויב ס'איז נאר איינער צוויי איז טאקע נישט עק וועלט אבער היות יעדער טוט עס ווערט א חורבן. די אויבער חכמים טוען עס אויפ'ן חשבון פון יעדן. יעדער פרובירט צו איינהאלטן ככל היותר די תקנות פארשטייענדיג אז אמאל מעג מען א משהו נאכלאזן, אבער היות די חברה לאזן נאך אויף דעם חשבון מיט א קביעות בלייבט שוין נישט פאר קיינעם קיין מקום זיך צו אויסברייטערן.

ווען וועלט איז וועלט וואלט די מעכטיגסטע מדינה אויפן ערד מיט א פלאן צו אינוואדירן יעדעס לאנד אויף דעם גלאוב געהאט א פלאן גרייט פאר א קאטאסטראפע און געמאכט אראנדזשירונגען צו האלטן דעם עולם פארשפארט טאטאל 2-3 וואכן און נעמען טעסטס און האלטן חשבון אויף יעדן בירגער, אנגרייטן עסן און סופלייס פאר יעדן און באשטימען א דאטום ביז ווען יעדער זאל זיין גרייט מיט אלעס וכו' עס איז געווען אסאך אסאך צייט, דער עולם געדענקט שוין ניטאמאל ווען מען האט געהערט וואס, אבער אזויפיל געדענק איך אז פר' בא בין איך געפלויגן און עס זענען שוין געווען פול מיט מאסקס אין עירפארט און אלע אנ''ש האבן געוואוסט צו זאגן פארוואס, מ'האט גערעדט דערפון. אלזא וואלטן די רעגירונגען זיך געדארפט צוגרייטן, קהילות וואלטן זיך געקענט אראנדזשירן מיט סערוויסעס פאר פסח. מען וואלט געקענט באשטימען חבורות וואס זאלן דאווענען יעדן טאג אינאיינעם און זיך נישט אויסמישן צום ביישפיל. מען וואלט מסדר געווען פון פאראויס א באשטימטע דעה פון די מנהיגי הקהילות וואס צו טון מיט מנין מקוה וכו', מענטשן וואלטן געווען אינפארמירט און עדיוקעיטעט פון פאראויס און וואלטן געוואוסט וואס צו ערווארטן. אנשטאט זענען מיר אין טאטאלע כאאס און עס הערשט א צופראסקעטקייט און צומישעניש וואס די וועלט האט נאכנישט געזען.

האמת גערעדט מי אנכי בכלל אריינצורעדן דערין, איך דאוון געווענליך נישט מיט קיין מנין סתם אזוי, און יעדער קען וויסן ביי זיך וואס איז אים וויכטיג באמת. א מענטש וואס דארף עפעס א ליין מאטריאל אדער ציגרעטלעך וועט ער זיך נישט אפהאלטן פון קויפן. די מענטשן וואס זענען שול-מענטשן קען מען זיך נישט פארשטעלן זייער צער און צושטערטער יום טוב אן מנין קריאת התורה און דער גאנצער שול גיין מיט זינגען וכו', זכרנו ימים מקדם.. מיין אמאליגער סעלף וואלט עס נישט אויסגעהאלטן. מיר דארפן זיי פארשטיין, אידן האבן שוין נישט געדאוונט בציבור עטליכע וואכן זיי האלטן עס נישט אויס. פון די אנדערע זייט זענען פארהאן אומ'אחריות'דיגע סעלפישע מענטשן וואס האבן נישט קיין איין מאל געדאוונט ביחידות דורכאויס די גאנצע צייט, טראכטן נאר פון זיך און רייבן זיך די מעיים שלום עלי נפשי, איך זע זיי ארומשפאצירן אין גאס, אין געשעפט מיט'ן רציחה בעדזש - דער תפילין זעקל אן קיין בושה, מען קומט און מען גייט כאילו לא היה בשאט נפש, די זענען שלעכטע געמיינע נידריגע מענטשן וואס האבן נישט קיין שום חינוך און קיין שום מענטשליכקייט. איך פארדאם נישט קיינעם פערזענליך, איך שעץ יעדנ'ס פריאריטעטן, יעדער איז אייניג צומישט און האפנטליך וועלן מיר איין טאג זיך זען ארויס דערפון גאנץ.

[גראף]

איך האב טאקע באמערקט אזא איינער וועם איך קען שטיין אויף דער גאס מיט'ן טלית בייטל קומענדיג פון מנין און לאכט פון מיר אז איך טראג א מאסק און היט זיך (יענעם). גראדע איז ער א שטארקע טראמפ סופפארטער און האסט דעמאקראטן און די איליגעלס אין לאנד. פארשטייט זיך אז ער רעפארט נישט וואס ער פארדינט און באקומט ''אלע'' פראגרעמס אבער האלט זיך פאר ריפובליקען און ליבט זייער טראמפ.
Coincidence?



Sent from my SM-G950U using Tapatalk

[גראף]

ווי אויך האב איך געטראכט אויב איינער האלט באמת אז די וואס גיי'ן אין שול זענען רוצחים, וואס גייסטו טון אין דריי אדער פינף יאר ארום ווען מען טראגט דיר אן שידוך מיט יענעם'ס א קינד? גייסטו פארגעסן דערפון און זאגן עה עס האט נישט קיין שייכות אדער וועסטו זאגן ניין פאר דער שדכן ווייל איך וויל נישט א מחותן א רוצח?
סתם געטראכט צוליב איבריגע צייט.

Sent from my SM-G950U using Tapatalk

[קורקלענד]

איך האב טאקע באמערקט אזא איינער וועם איך קען שטיין אויף דער גאס מיט'ן טלית בייטל קומענדיג פון מנין און לאכט פון מיר אז איך טראג א מאסק און היט זיך (יענעם). גראדע איז ער א שטארקע טראמפ סופפארטער און האסט דעמאקראטן און די איליגעלס אין לאנד. פארשטייט זיך אז ער רעפארט נישט וואס ער פארדינט און באקומט ''אלע'' פראגרעמס אבער האלט זיך פאר ריפובליקען און ליבט זייער טראמפ.
Coincidence?



Sent from my SM-G950U using Tapatalk

איך קען די והותר אידן וואס זענען הייסע טראמפּ שטיצער און פאלגן קלאר אויס די אלע רעקאמענדאציעס.

[וואלווי]

איך האב טאקע באמערקט אזא איינער וועם איך קען שטיין אויף דער גאס מיט'ן טלית בייטל קומענדיג פון מנין און לאכט פון מיר אז איך טראג א מאסק און היט זיך (יענעם). גראדע איז ער א שטארקע טראמפ סופפארטער און האסט דעמאקראטן און די איליגעלס אין לאנד. פארשטייט זיך אז ער רעפארט נישט וואס ער פארדינט און באקומט ''אלע'' פראגרעמס אבער האלט זיך פאר ריפובליקען און ליבט זייער טראמפ.
Coincidence?



Sent from my SM-G950U using Tapatalk

איך קען די והותר אידן וואס זענען הייסע טראמפּ שטיצער און פאלגן קלאר אויס די אלע רעקאמענדאציעס.

ווי אזוי האט יענער געזאגט? נישט אלע אראבער זענען טעראריסטן, אבער אלע טעראריסטן זענען אראבער.

הכא נמי. נישט אלע טראמפיסטן זענען נישט פאלגערס. אבער אלע נישט פאלגערס זענען טראמפיסטן..

[גראף]

איך האב טאקע באמערקט אזא איינער וועם איך קען שטיין אויף דער גאס מיט'ן טלית בייטל קומענדיג פון מנין און לאכט פון מיר אז איך טראג א מאסק און היט זיך (יענעם). גראדע איז ער א שטארקע טראמפ סופפארטער און האסט דעמאקראטן און די איליגעלס אין לאנד. פארשטייט זיך אז ער רעפארט נישט וואס ער פארדינט און באקומט ''אלע'' פראגרעמס אבער האלט זיך פאר ריפובליקען און ליבט זייער טראמפ.
Coincidence?



Sent from my SM-G950U using Tapatalk

איך קען די והותר אידן וואס זענען הייסע טראמפּ שטיצער און פאלגן קלאר אויס די אלע רעקאמענדאציעס.

אוואדע לייג איך נישט אלע אין איין קאטעגאריע. איך מיין אבער אז עס נעמט א סארט טיפ. וואלווי האט שוין מסביר געווען.

Sent from my SM-G950U using Tapatalk

[berlbalaguleh]

כ'האב אסאך מער ליב צו עסען ווי צו דאווענען.

והא ראי, מ'האט שוין געהערט אז מ'דאוונט כדי צו מאכן קידוש, אבער נאך קיינמאל נישט געהערט אז מ'מאכט קידוש כדי צו קענען דאווענען...

וואלווי: וואס רעדסטו? איך האב דאס געוואלט אמאל איינפיהרן אין מיין ביהמ"ד. אז מ'זאלל מאכן קידוש פאר'ן דאווענען. (יבוא ליטוואק ויצחק ויאמר בלשון סארקאז'ם ועיקשות כמו ליטוואק, שאין חיוב קידוש לפני התפילה...לאל). ווייל ס'דא עטליכע אידן וועלכע זענען נערוועז גלייך אינדערפריה. צי ווייל דער בעל שחרית ציהט. אדער ווען מ'געט אן עקסטער עליה פאר אן אורח. הייבן זיי גלייך אן צו פארפיהרן. איז מיין עצה אז מ'זאלל געבן א ברייטן קידוש פאר'ן דאווענען. מיט בראנפן, הערינג, קוגל און טשאלנט און גאלא. נאכדעים זאלל מען זיך שטעללן דאווענען. וועט זיין רואיג..!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אוי ביסטו זיס. דער משנה ברורה האלט אז דער וואס מעג עסן פארן דאווענען, מוז מאכען קידוש אויך. ולא נהגו העולם כן.

[berlbalaguleh]

[וואלווי]

כ'האב אסאך מער ליב צו עסען ווי צו דאווענען.

והא ראי, מ'האט שוין געהערט אז מ'דאוונט כדי צו מאכן קידוש, אבער נאך קיינמאל נישט געהערט אז מ'מאכט קידוש כדי צו קענען דאווענען...

וואלווי: וואס רעדסטו? איך האב דאס געוואלט אמאל איינפיהרן אין מיין ביהמ"ד. אז מ'זאלל מאכן קידוש פאר'ן דאווענען. (יבוא ליטוואק ויצחק ויאמר בלשון סארקאז'ם ועיקשות כמו ליטוואק, שאין חיוב קידוש לפני התפילה...לאל). ווייל ס'דא עטליכע אידן וועלכע זענען נערוועז גלייך אינדערפריה. צי ווייל דער בעל שחרית ציהט. אדער ווען מ'געט אן עקסטער עליה פאר אן אורח. הייבן זיי גלייך אן צו פארפיהרן. איז מיין עצה אז מ'זאלל געבן א ברייטן קידוש פאר'ן דאווענען. מיט בראנפן, הערינג, קוגל און טשאלנט און גאלא. נאכדעים זאלל מען זיך שטעללן דאווענען. וועט זיין רואיג..!

ר' בערל, צייט איז זאלט עפענען א בית מדרש. ס'וועט אייך און די מתפללים קומען צום "טעם".

א "מנהיג" זענט איר דאך שוין יעצט...

[מי אני]

איז פאר די סארט חברה דארף מען מסביר זיין אז אנדערש פון די גמרא אין תענית כג. או חברותא או מיתותא, איז דא קען די חברותא ח״ו ברענגען די מיתותא.

[לעיקוואד]

איז פאר די סארט חברה דארף מען מסביר זיין אז אנדערש פון די גמרא אין תענית כג. או חברותא או מיתותא, איז דא קען די חברותא ח״ו ברענגען די מיתותא.

זו גמרא מפורשת בבא קמא דף ס: וכי תימא ה"מ [היכא] דליכא אימה מגואי אבל היכא דאיכא אימה מגואי כי נפיק יתיב ביני אינשי בצוותא בעלמא טפי מעלי ת"ש מחוץ תשכל חרב ומחדרים אימה אע"ג דמחדרים אימה מחוץ תשכל חרב.

[לעיקוואד]

דער גמרא איז אויך א תירוץ פאר די טענה פון פאניק. די גמרא זאגט בפירוש אע"ג דמחדרים אימה איז בחוץ נאך ערגער.
ודבר זה למדתי מקונטרסו של ר אשר ווייס שליט"א.