צען הערות אויף דער קאראנא סומאטוכע

[ליטוואק פון בודאפעסט]

א. וויבאלד די מציאות פאדערט יעצט אז מ׳מוזען זיך פיזיש דערווייטערן איינער פון די צווייטע, נישט זיך פארזאמלן מיט צופיל מענטשן, דארפן מיר זיך מתחזק זיין אין די פנימיות׳דיגע בין אדם לחבריו, זיך באהעפטן מיט אנדערע מיט א פנימיות׳דיגע קשר. ווען די חיצוניות פאלט אוועק, קען זיך דער פנימיות אויפוועקן.

ב. ביזדערווייל קען מען נאך דאווענען מיט מנין, שעץ עס נישט גרינג. עס איז נאך מעגליך אז דאס וועט אויך זיין פארבאטן, און דאס איז א ריזיגע סכנה פאר אונז. ווען מיר האבען נישט די זכות תפלת רבים, זענען מיר היבש צושלאגען. ביים קריג, איז די ערשטע גזירה אין פולין געווען אז קיין מנין זאל נישט פארקומען ר״ה און יוכ״פ, מ׳האט ביי אונז צוגענומן די מעגליכקייט צו דאווענען מבטל זיין די גזירה.

ג. אסאך האבען זיך געפלאגט אין די גויישע ארבייטס וועלט מיט שאקלען די האנט פון פרויען. אסאך רבנים אסר׳ן און אסאך זענען מתיר, אבער דאס איז די ערשטע זאך וואס א יונגערמאן וואס גייט פון כולל ארבעטן מוז זיך ספראווען דערמיט. יעצט איז די פראבלעם ב״ה געלעזט עצהיו״ט.

ד. איך געדענק ווען די אינטרנט האט אנגעהויבען צו ווערן פאפולער, האט מען געמיינט אז מ׳וועט שוין נישט האבען קיין אפיסעס, יעדער וועט ארבעטן פונדערהיים. גאנץ שנעל האט מען זיך אויסגעלערנט אז מענטשן זענען נישט פראדאקטיוו ווען זיי זיצען אליינס, און די חלומות זענען בטל געווארען. יא, מענטשן ארבעטן אינדערהיים, אבער דאס איז פאר אייגענע ביזנעסעס, אזוי ווי עמעזאן וכדו׳. יעצט גייט מען זען וואס פאסירט ווען מ׳איז געצווינגען צו לאזען ארבעט פונדערהיים.

ה. איך האב געהערט פון איינער פון די ערשטע תלמידים פון בית התלמוד, אן איינגעבאקענער בעל מוסר, אזא דערהער. דאס איז בזיונות פאר די גאנצע וועלט, אז אזא קלייניקייט קען אפשטעלן אלסדינג. מ'רעדט דא פון א באציל סך הכל, און נישט נאר דעם, נאר עס האט ניטאמאל אזויפיל געהרג'ט, און פונדעסטוועגן זענען גאנצע מדינות אפגעשטעלט.

ו. ווען מ'טראכט אריין פארוואס דער אויבישטער האט געשיקט א האלאקאוסט, קען מען אוודאי נישט וויסען די פרטים, נאר דאס איז זיכער אז דאס וואס איז געשען איז געווען כפי דער געטליכע פלאן. עס זעט זיך אויס אז דער אויבישטער האט מחליט געווען אז יוראפ איז שוין נישט קיין אדרעס פאר אידען, און מיר דארפען ארויספארען אויף אנדערע לענדער. אילו זכינו וואלט מען געגאנגען מיט כבוד, אזוי ווי יעקב אבינו אין מצרים, יעצט זע'מיר געגאנגען טאקע מיט די שלשלאות של ברזל וואס יעקב אבינו האט אויסגעמיטן. אזוי אויך יעצט, דער אויבישטער האט א פלאן פאר אונז, אפשר וויל ער אויפהערן די צושטופטע לעבן אונזערע, ווי יעדער זעט איין אז מ'דארף וואוינען איינזעם למשך א פאר וואכען. אילו זכינו וואלט עס געווען אויף א לייכטערע אופן, יעצט איז מיט שלשלאות של ברזל, נישט ממש ווי דער קריג ב"ה, אבער נישט מיט טייערע וואגענעס.

ז. יעדער טריט פון אונזער לעבן קומט דאך מיט פרעצענדטן. דא האט מען א מימרא וואס דער רבי ז"ל האט געזאגט פאר ר' נתן יוספ'ן, דארט האט מען א בריוו פון דער חפץ חיים אדער א מימרא פון דער ליובאוויטשער רבי צו איינעם אין יחידות. דא האט מען גארנישט, נאדא, זילטש! א בריוו פון רעק"א וואס זאגט גארנישט, און אחוץ דעם, גארנישט! מיר דארפען יעצט מאכען פרעצעדענטן. לאמיר זען צו מאכען ריכטיגע.

ח. יעצט זעט מען ווי דער געזונט צושטאנד פון יענעם איז דיין ביזנעס. איינער וואס מיינט אז וויבאלד ער האט העלטה אינשוראנס, איז עס גוט און יענער זאל זיך מוטשען אדער נישט ווערן געזונט, קען יעצט איינזען אז דאס איז נישט ריכטיג. יענעמ'ס געזונט מיינט דיין געזונט. טאמער עס איז דא מענטשן לעבן דיר וואס האבען נישט קיין אינשוראנס, און ממילא גיין זיי נישט צום דאקטאר ווען זיי שפירען עפעס, גייסטו ליידען דערפון. Medicare for All!

ט. אז עס איז יעצט דא א חיזוק אין ונשמרתם מאד לנפשותיכם, איז עס ראטזאם אריין צו קוקן באופן כללי אין אונזער לעבן צו מיר זענען אויסגעהאלטן מיט די מצוה. וואשען מיר ריכטיג די הענט? מיר רייכערן פאפירוסן? פארלירט מען דען וואג? עסן מיר ווי חיות טרף אן א חשבון פון געזונט און דער צוקונפט? יעצט איז הזמן גרמא זיך מעורר צו זיין באופן כללי אין די זאכען.

י. לית דין ולית דיין. אזוי ווי דו הערסט! הן צווישען די גוים, ווי קיינער ווייסט נישט וואס טוט זיך, דער פרעזידענט זאגט איין זאך, פארקערט מארגן, און נאכאמאל פארקערט די נעקסטע טאג. ער, מיט זיין יועצים, ווייסען נישט בחייכון וביומיכון וואס טוט זיך, און זיי שפילען זיך ארום מיט דער עולם. ער זאגט צו זאכען וואס ער קען נישט טון, שאקעלט די הענט פון פרעמדע דארט ביים סטענדע, הארט נאכ'ן אנווארענן דער עולם אז דאס איז ערנסט, מיט נאך. מיר זענען אליינס. און דער אידישער פאלק איז גארנישט בעסער. קיין איין פירער האט נישט געזאגט קיין איין ווארט צו דער זאך! גארנישט! אבי געדרייט א קאפ, קיינער האט נישט גענומען קיין אחריות וואס צו טון און ווען. ר' חיים זאגט אונז אז לשוה"ר איז א פראבלעם. שיין. דאס איז פיין פאר א חיזוק און התעוררות, און טאמער דאס איז זיין פליכט אין דער וועלט, גערן. אבער קיין צווייטער איז דאך אויך נישט דא. רביס און רבנים אין די טריי-סטעיט געגענט קוקען איינער אויף די צווייטע צו זען וואס צו טון, קיינער האט נישט קיין מיינונג אדער אויסגעטראכטע גאנג. מיר זענען אליינס, פארלאז זיך נישט אויף קיינעם. דער רעגירונג האט צוגעלאזט טישען אום פורים, און מיר ווייסען נישט בעסער, האט מען הונדרעט מענטשן אנגעשטעקט פון באבוב 48, און מ'ספינט אין די נייעס אז קיינער פון זיי איז נישט געווען ביים טיש. לית דין ולית דיין, טו ווי דו פארשטייסט, ווייל קיינער פארשטייט נישט בעסער.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

לגבי אות ג׳, ברוך שכיוונתי לדעת גדולים

[כפתור]

ישר כוח ליטוואק פאר די אבזערוואציעס.
דיין לעצטע פוינט איז נאך די שטערקסטע. The silence is deafening. נישטא קיין פירערס.
צו קענען פירן דארף מען האבן קלארקייט, מאכן שווערע החלטות און האבן קוראזש עס ארויסצוזאגן אן מורא.
איך זעה דאס נישט ערגעץ.
קיינער שטעלט זיך נישט אויף און טיילט הדרכות פארן עולם אויף די פארשידענע שאלות וואס קענען יעצט אויפקומען.
די גרעסטע שאלה און מיין אפיניען איז מציצה בפה (שוין דערמאנט און א אנדערע אשכול ).
קיינער האט נישט די קוראזש צו ארויסקומען און זאגן דער עולם זאל אויפהערן דערמיט עד יעבור זעם.
מ'האט עס געמאכט פאר א יהרג ואל יעבור אז מ' האט מורא צוריקצודרייען. אם אין דעת, הבדלה מנין.
נאכדעם איז דא סתם שאלות: מנין, מקווה, פסח.
ס'דא וואס פירן זיך נישט צו פארקויפן עכטע חמץ. דער עולם האט יעצט צאמגעקויפט ווי פאר א הונגער יאר, זאל מען דאס אלעס אוועקווארפן?
כהנה וכהנה גייט זיך מאכן אסאך שאלות און ס'וואלט געווען שיין ווען מ'ווייסט אז די לידערשיפ האלט מיט א שפאן פאראויס פונעם עולם

[רביה''ק זי''ע]

ווער ס'דארף לידערשיפ קען קומען צו מיר.

[אישתישבי]

ישר כוח ליטוואק פאר די אבזערוואציעס.
דיין לעצטע פוינט איז נאך די שטערקסטע. The silence is deafening. נישטא קיין פירערס.
צו קענען פירן דארף מען האבן קלארקייט, מאכן שווערע החלטות און האבן קוראזש עס ארויסצוזאגן אן מורא.
איך זעה דאס נישט ערגעץ.
קיינער שטעלט זיך נישט אויף און טיילט הדרכות פארן עולם אויף די פארשידענע שאלות וואס קענען יעצט אויפקומען.
די גרעסטע שאלה און מיין אפיניען איז מציצה בפה (שוין דערמאנט און א אנדערע אשכול ).
קיינער האט נישט די קוראזש צו ארויסקומען און זאגן דער עולם זאל אויפהערן דערמיט עד יעבור זעם.
מ'האט עס געמאכט פאר א יהרג ואל יעבור אז מ' האט מורא צוריקצודרייען. אם אין דעת, הבדלה מנין.
נאכדעם איז דא סתם שאלות: מנין, מקווה, פסח.
ס'דא וואס פירן זיך נישט צו פארקויפן עכטע חמץ. דער עולם האט יעצט צאמגעקויפט ווי פאר א הונגער יאר, זאל מען דאס אלעס אוועקווארפן?
כהנה וכהנה גייט זיך מאכן אסאך שאלות און ס'וואלט געווען שיין ווען מ'ווייסט אז די לידערשיפ האלט מיט א שפאן פאראויס פונעם עולם

אויף צו זאגן הלכות ווען זיין מער ווי שוואמען נאך א רעגען.
אויף צו זאגען פארוואס דאס איז געקומען, וועט אויך זיין גענוג און נאך.
סאטמאר, צניעות, פין הימעל ווייזט מען בפירוש, אז וויבאלט מען איז געוועהן צו פיזיש נאנט איינער צום אנדערן, מען דארף האלטען אלע הרחקות.
בעלזא, אמונה אין רב זמ"יז. אפילו יואלי ראטה זאגט אמונה אין מהרא"ש.
גור, ווייניגער זיין א תרנגול, מען דארף זיך פורש זיין ווי משה רבינו.
באבוב, מען טאר נישט שאקלען די האנט פין שונאים.
סקווירא, די שוהל פין רז"ל איז מגין, אנדערע מנינים ברענגט מען זאל כאפען די וויירוס.

[מיינונגזאגער]

א. וויבאלד די מציאות פאדערט יעצט אז מ׳מוזען זיך פיזיש דערווייטערן איינער פון די צווייטע, נישט זיך פארזאמלן מיט צופיל מענטשן, דארפן מיר זיך מתחזק זיין אין די פנימיות׳דיגע בין אדם לחבריו, זיך באהעפטן מיט אנדערע מיט א פנימיות׳דיגע קשר. ווען די חיצוניות פאלט אוועק, קען זיך דער פנימיות אויפוועקן.

ב. ביזדערווייל קען מען נאך דאווענען מיט מנין, שעץ עס נישט גרינג. עס איז נאך מעגליך אז דאס וועט אויך זיין פארבאטן, און דאס איז א ריזיגע סכנה פאר אונז. ווען מיר האבען נישט די זכות תפלת רבים, זענען מיר היבש צושלאגען. ביים קריג, איז די ערשטע גזירה אין פולין געווען אז קיין מנין זאל נישט פארקומען ר״ה און יוכ״פ, מ׳האט ביי אונז צוגענומן די מעגליכקייט צו דאווענען מבטל זיין די גזירה.

ג. אסאך האבען זיך געפלאגט אין די גויישע ארבייטס וועלט מיט שאקלען די האנט פון פרויען. אסאך רבנים אסר׳ן און אסאך זענען מתיר, אבער דאס איז די ערשטע זאך וואס א יונגערמאן וואס גייט פון כולל ארבעטן מוז זיך ספראווען דערמיט. יעצט איז די פראבלעם ב״ה געלעזט עצהיו״ט.

ד. איך געדענק ווען די אינטרנט האט אנגעהויבען צו ווערן פאפולער, האט מען געמיינט אז מ׳וועט שוין נישט האבען קיין אפיסעס, יעדער וועט ארבעטן פונדערהיים. גאנץ שנעל האט מען זיך אויסגעלערנט אז מענטשן זענען נישט פראדאקטיוו ווען זיי זיצען אליינס, און די חלומות זענען בטל געווארען. יא, מענטשן ארבעטן אינדערהיים, אבער דאס איז פאר אייגענע ביזנעסעס, אזוי ווי עמעזאן וכדו׳. יעצט גייט מען זען וואס פאסירט ווען מ׳איז געצווינגען צו לאזען ארבעט פונדערהיים.

ה. איך האב געהערט פון איינער פון די ערשטע תלמידים פון בית התלמוד, אן איינגעבאקענער בעל מוסר, אזא דערהער. דאס איז בזיונות פאר די גאנצע וועלט, אז אזא קלייניקייט קען אפשטעלן אלסדינג. מ'רעדט דא פון א באציל סך הכל, און נישט נאר דעם, נאר עס האט ניטאמאל אזויפיל געהרג'ט, און פונדעסטוועגן זענען גאנצע מדינות אפגעשטעלט.

ו. ווען מ'טראכט אריין פארוואס דער אויבישטער האט געשיקט א האלאקאוסט, קען מען אוודאי נישט וויסען די פרטים, נאר דאס איז זיכער אז דאס וואס איז געשען איז געווען כפי דער געטליכע פלאן. עס זעט זיך אויס אז דער אויבישטער האט מחליט געווען אז יוראפ איז שוין נישט קיין אדרעס פאר אידען, און מיר דארפען ארויספארען אויף אנדערע לענדער. אילו זכינו וואלט מען געגאנגען מיט כבוד, אזוי ווי יעקב אבינו אין מצרים, יעצט זע'מיר געגאנגען טאקע מיט די שלשלאות של ברזל וואס יעקב אבינו האט אויסגעמיטן. אזוי אויך יעצט, דער אויבישטער האט א פלאן פאר אונז, אפשר וויל ער אויפהערן די צושטופטע לעבן אונזערע, ווי יעדער זעט איין אז מ'דארף וואוינען איינזעם למשך א פאר וואכען. אילו זכינו וואלט עס געווען אויף א לייכטערע אופן, יעצט איז מיט שלשלאות של ברזל, נישט ממש ווי דער קריג ב"ה, אבער נישט מיט טייערע וואגענעס.

ז. יעדער טריט פון אונזער לעבן קומט דאך מיט פרעצענדטן. דא האט מען א מימרא וואס דער רבי ז"ל האט געזאגט פאר ר' נתן יוספ'ן, דארט האט מען א בריוו פון דער חפץ חיים אדער א מימרא פון דער ליובאוויטשער רבי צו איינעם אין יחידות. דא האט מען גארנישט, נאדא, זילטש! א בריוו פון רעק"א וואס זאגט גארנישט, און אחוץ דעם, גארנישט! מיר דארפען יעצט מאכען פרעצעדענטן. לאמיר זען צו מאכען ריכטיגע.

ח. יעצט זעט מען ווי דער געזונט צושטאנד פון יענעם איז דיין ביזנעס. איינער וואס מיינט אז וויבאלד ער האט העלטה אינשוראנס, איז עס גוט און יענער זאל זיך מוטשען אדער נישט ווערן געזונט, קען יעצט איינזען אז דאס איז נישט ריכטיג. יענעמ'ס געזונט מיינט דיין געזונט. טאמער עס איז דא מענטשן לעבן דיר וואס האבען נישט קיין אינשוראנס, און ממילא גיין זיי נישט צום דאקטאר ווען זיי שפירען עפעס, גייסטו ליידען דערפון. Medicare for All!

ט. אז עס איז יעצט דא א חיזוק אין ונשמרתם מאד לנפשותיכם, איז עס ראטזאם אריין צו קוקן באופן כללי אין אונזער לעבן צו מיר זענען אויסגעהאלטן מיט די מצוה. וואשען מיר ריכטיג די הענט? מיר רייכערן פאפירוסן? פארלירט מען דען וואג? עסן מיר ווי חיות טרף אן א חשבון פון געזונט און דער צוקונפט? יעצט איז הזמן גרמא זיך מעורר צו זיין באופן כללי אין די זאכען.

י. לית דין ולית דיין. אזוי ווי דו הערסט! הן צווישען די גוים, ווי קיינער ווייסט נישט וואס טוט זיך, דער פרעזידענט זאגט איין זאך, פארקערט מארגן, און נאכאמאל פארקערט די נעקסטע טאג. ער, מיט זיין יועצים, ווייסען נישט בחייכון וביומיכון וואס טוט זיך, און זיי שפילען זיך ארום מיט דער עולם. ער זאגט צו זאכען וואס ער קען נישט טון, שאקעלט די הענט פון פרעמדע דארט ביים סטענדע, הארט נאכ'ן אנווארענן דער עולם אז דאס איז ערנסט, מיט נאך. מיר זענען אליינס. און דער אידישער פאלק איז גארנישט בעסער. קיין איין פירער האט נישט געזאגט קיין איין ווארט צו דער זאך! גארנישט! אבי געדרייט א קאפ, קיינער האט נישט גענומען קיין אחריות וואס צו טון און ווען. ר' חיים זאגט אונז אז לשוה"ר איז א פראבלעם. שיין. דאס איז פיין פאר א חיזוק און התעוררות, און טאמער דאס איז זיין פליכט אין דער וועלט, גערן. אבער קיין צווייטער איז דאך אויך נישט דא. רביס און רבנים אין די טריי-סטעיט געגענט קוקען איינער אויף די צווייטע צו זען וואס צו טון, קיינער האט נישט קיין מיינונג אדער אויסגעטראכטע גאנג. מיר זענען אליינס, פארלאז זיך נישט אויף קיינעם. דער רעגירונג האט צוגעלאזט טישען אום פורים, און מיר ווייסען נישט בעסער, האט מען הונדרעט מענטשן אנגעשטעקט פון באבוב 48, און מ'ספינט אין די נייעס אז קיינער פון זיי איז נישט געווען ביים טיש. לית דין ולית דיין, טו ווי דו פארשטייסט, ווייל קיינער פארשטייט נישט בעסער.
.

א גוטן הרב ליטוואק פון בודאפעסט.

יעך האב זיך שוין לאנג געוואונדערט אויף די ניק ״ליטוואק פון בודאפעסט״, ליטוואקעס אין בודאפעסט איז נישט די נארם די ליטוואקעס זענען געווען מער קאנצעטרירט אין פוילן, לבוב, אין די ליטא וכדו׳ ווי האט אריינגעוואנדערט א ליטוואק אין בודאפעסט ווי עס האבן מער ווייניגער געהויערט חסידים פון פאשידענע דיינעסטיס מער ווייניגער די אונגארישער מיט די ראמענישע חסידיסער. אבער איצטערט אכן נודע הדבר.
לאמיר אפאר מינוט אייך אוועק פירן פון מיין הקדמה וואס זעהט אויס איבעריג (אויפדערווייל ווי לאנג איר ליינט נישט ווייטער) מיר וועלן זיך בעז״ה צירוק קערן צו די הקדמה נאכן שרייבן מיין מיינונג וועט איר פארשטייט וואס די הקדמה איז וויכטיג פאר די גאנג פון די אדרעסע צו ליטוואק.

איך וועל דוקא נישט אנהייבן מיט קריטיק ווייל אפאר שיינע נקידות און שטארקע ראיונות האט דא ליטוואק ארויס געברענגט און וואס עס איז ריכטיג דארף איך דאך נישט איבער זאגן, עס איז ממש דפ״ח.

אבער ווען עס קומט צו נקודה ח. דארט האסטו געטראפן אין פינטעל. ( ממש ווי א ליטוואק) און איך וויל זייער זיכער מאכן אז איך פארשטיי קלאר די אות ח. נקודה.
אז וויבאלד מענטשען קענען ווערן אנגעשטעקט פון א וויירוס דארף מען צו שטעלן healthcare for all ?

האט דאן איינער פאר משפט איינער וואס האט נישט קיין אינשורנס צו טויט רח״ל, היעלה על הדעת ככה פארוואס האלט איר אז ווען איך האב יא אינשורנס און מיין שכן נישט האלטסטו איך האב עים דן געווען למיתה ?

עס טוהט מיר זייער לייד אז מיין חבר האט נישט קיין אינשורנס און קען נישט צו קומען צו די זעלבע טריטמענטס ווי איך וואס האט יא אינשורנס, אבער פארוואס עקזעקטלי זאל איך באצאלן פאר זיין אינשורנס (פארשטייט זיך אז מיר גייען נישט אריין אין דער ענין פון צדקה, וואס איז בכלל נישט די נושא דא.)
איי וועסטו זאגן אז מיין חברס געזונט איז מיין ביזנעס אזוי ווי מיר זעמער דא ביי די קארונה עפעדימיע, וואס פונקטליך העלפט דאס יא האבן אינשורנס אדער נישט. די וואס ווייסן, ווייסן אז עס איז נישטא קיין מייחסים אין די שפיטעלער אין די יעצטיגע טעג ריגארדלעס אויף וואספארא אינשורנס פאליסי די האסט. ווען עס קומט צו אן עפעדימיע אין השפיטאל מבחין בין אינשורנס לאינשורנס.

און מיט נארמאלע מעדיקל אישוס אין פרידנס צייטן קען מען זאגן א בעסערע אדער שוואכערע אינשורנס מיינט עפעס אבער נישט היינט אין די איבערקערערניש.
און אין פרידנס צייטן וועט ח״ו מיין שכן נישט בלייבן סטאק מיט אינשורנס דורך די וואוילטעטיגע ארגענעזאציעס וואס וועלן בעז״ה צושטעלן די שענסטע און די בעסטע אז מיין שכן זאל האבן די בעסטע מעדיקעל טריטמענט וואס איז שייך. (יא צדקה ישראל נתבעים ונותנים)

איצטערט פארוואס האט די healthcare for all געדארפט אריין קומען צווישען אזעלעכע שטארקע נקודות.

די ווילסט דיבעיטן די healthcare for all פאליטיק, בסדר לאמיר מאכן אן אשקול אראפ מאלן די מעלות און די חסרונות ארויף לייגן אויפן וואגשאהל און זעהן וואס וועגט איבער. אין קורצן אין מיין מיינונג איז נקודה ח. איז די חלק הליטוואק דא.

און אצינד לאמיר צוריק גיין צי ליטוואק אין בודאפעסט הקדמה.

עס באקאנט די באקאנטע סיפור וואס איז פארגעקומען אין עיר התורה לעיקוואד בערך אין די צייטן וואס די חסידישע קרייזן בא להשתקע שמה.

(פאר ווער עס האט נישט געהערט דעם סיפור וועל איך עס דא איבער פארציילן כדי צו קענען מיט האלטן דעם גאנג דא)

מאכט זיך א דארנעשטיג נאכט, עטוואס קאלט אינדעראויסן ליל שישי פאלט אריין א ראחמעסטריווקער אינגערמאן אין א טונקעלער ליטווישער שטיבעל ווי עס זיצען א חברותא פון צוויי חשובער ליטווישע בחורים און פראווען א ליל שישי ווי עס דארף צו זיין גמ׳ עם פירוש רש״י ותו״ס בעיון רב מיט די לומדישה סברות פליען אהין און צירוק מיט די העכסטע טענער, אידיש ענגליש אויסגעמישט אבער די חברה ליגען אין לערנען טראסקען אריין, מערקן אפי׳ נישט ווי איינער האט איצטערט אריין שפאצירט אין ביהמ״ד בטעות.

דער איד זעהט ווי צוויי היימישע בחורימלעך לערנען אזוי געשמאק שארט ער זיך אזוי צי נענטער צו זעהן וואס די בחורים לערנען אין וואס קענען זיי אזוי קאכן אויב איז עס נישט חסידות א.ק.א מאור העינים וכדו׳ און נישט מער נישט ווייניגער ליל שישי לערנען גמרא אנשטאט זיצען אין א חבורה און פארברענגען אין ווארעמע מילתא דחסידות? ער טראכט צו זיך איי וואס פארשטייען די ליטוואקעס. זייענדיג עטוואס נענטער האט שוין די חברותא-שאפט געשפירט דעם חסיד׳ס אנוועזענהייט און זייער ברען האט א טראפ נאך געלאזט. נעמט זיך דער חסיד די קוראדזש און פרעגט, זאגט נאר איז אפשר דא קאווע דא און ביהמ״ד כדי עטוואס זיך דעווארעמען א טראפ? דער ענטפער איז געוועהן שטוינענד. והאיש משתאי דער מענטש וואודערט זיך אזאנס נאך אין זיין לעבן נישט געהערט. I’ll tell you the truth הייבט אן איין בחור זיין סטעיטמענט yes there is coffee here in ביהמ״ד but this is נכסי ציבור and the entire ציבור is not here to be asked. Even just רוב should be here would suffice but רוב are also not here so we cannot and don’t have permission to do this without the consent of the רוב ציבור at-least.
(פארשטייט זיך מיר וועלן נישט אריין ג’יין אין די אויסקוק פון די קאווע שטיבל אכמל״ה)
דער איד זעהט כי כלתה עליו הרעה ער הייבט פיס אין לויפט ווי ווייט ער קען נאר ווי די שווארצע פעם ער וואקסט.
נישט ווייט באמערקט ער א הייזקע עס זעהט אויס ווי אין בעיסמענט ברענען אלע לעקטער, ער טראכט אזוי נאכאמאל אפשר דארט זעהט אויס ווי א שוהל / שטיבל ווי מען וועט אין אזא שפעטע שעה אפשר זיך קענען אביסעל דערפרישען און דערווארעמען מיט א פיינער גלעזעל קאווע, געטראכט און געטוהן כאשר אבדתי אבדתי. ער קומט נענטער זעהט ער טאקע עפעס א שוהל מיט א נאמען פון א שטאט וואס ער קען אפי׳ נישט נאך זאגן, אבער די רב זעהט ער הייסט רויזנבוים דארט וועט בעז״ה זיכער זיין א קאווע צו קענען ווייטער ציען.
קומט דער איד אריין און זעהט צוויי חסידישע בחורים פארטוהן אין ספרי חסידות מיט א ציגארעטל אין האנט א ראויגקייט אויסגעגאסן אויף זייער גזוכטער.

ווי נאר ער איז אריין אין שוהל שטעלן זיך די בחורים אפ און איין בחור, דער עלטערער פון זיי זאגטס ר׳ איד אלעס איז אוקיי ? איר האט ווי זיך אראפ צו לייגן ? ניין ניין ענטפערט דער איד איך בין אינטער-וועגנס איך בין געווארן זייער מיד און הונגעריג איך זיך א אפענע פלאץ מיט א קאווע און איך וויל זיך זעהן ווייטער אויפן וועג איך דארף זיין ביי א ברית אין בולטימור. זיכער דא איז די קאווע שטיבעל פרישע מילך האט מען פריער דעליווערט זייטס אייך מחי׳ נעמט א ברעיק. מעג מען דען פרעגט דער ראחמעסטריווקער אינגערמאן נאך די פריערדיגער עפיזאד וויל ער נישט אדורך גיין די זעלבע אומאיינגענעמליכקייט נאכאמאל, וועמען דארף מען פרעגן רשות צו מען מעג דא נעמען א קאווע. פארוואונדערטערהייט ענפערט דער בחור דאס איז דאך נכסי ציבור וואס הייסט, פארדעם איז עס דאך דא.

די מאנטאליטעט צווישען די חסידים און ליטוואקעס זענען דאך כרחוק מזרח ממערב אין די סטעיטמענט healthcare for all איז א ליטווישער קאמעניסטישער צו גאנג צו אלעם healthcare for all מיינט אז די טארוט נישט האבן מער ווי איך. און טאמער איך האב נישט זאלסטו באצאלן כדי איך זאל אויך האבן, איי דער סיסטעם קען קראכן נישט געפערליך עס וועט זיין א צרות רבים. נאר געטראכט פון זיך און מיינע רעכטן.
אין אלע איביריגע נקודות דערקענט זיך א בודאפעסטער ברען, ווי למשל מנין נישט אוועק מאכן וכדו׳, עס הערט זיך אביסעל מסירות נפש דיג, וואס ביי די ליטפאק איז די ברען בגלל נישט פארהאן, די הלכה איז דער פוסק אחרון משא״כ ביים חסיד זענען די אידישע געפיהלן אפי׳ אויבן אויף זעהט עס אויס אביסעל אדער אינגאנצען אנטקעגן די הלכה.
אבער ווען עס קומט צו גלייך-בארעכטיגקייט טראכסטו עטוואס ווי א ליטוואק און די פארשטייסט אז עס איז בחינת נכסי ציבור און איך דארף דאס באקומען אויב אנדערע האבן דאס. העלטה קעיר פאר אלל.
איך האף אז איך האב מיך קלאר מסביר געווען מיט די מינימום טעותים עס איז איצטערט 4:30 אינדעפרי בעפאר מען שטיין אויף נאך א טאג צו די קארונה וויירוס און שלאפן איז וויכטיג פאר די נערווען די דאזיגער טעג.

זייטס געזונט צום ווידער זעהן
מיינונג זאגער




Sent from my iPhone using Tapatalk

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב שוין נאך צען, אבער ווער האט צייט צו שרייבן?

[מי אני]

זעהט אויס אז איינע פון די הערות איז אז אפילו ווען ס׳זעהט אויס אז מ׳האט צייט, ווייל מ׳ארבעט נישט (געהעריג, עכ״פ א גרויס חלק פון דזשאבּס) צוליב די קוואראנטין, האט מען נאך אלס נישט קיין צייט...

[ליטוואק פון בודאפעסט]

א. מקומך אל תנח. יא, מ'קען נישט דאווענען געהעריג, או מ'קען נישט לערנען געהעריג. אבער אלס וואס איז אויסער די פראבלעם פון נישט האבען א מנין אדער א שיעור, איז פונקט ווי געהעריג. דאס הייסט, א מענטש קען זיך איינרעדן אז 'כאטש האב איך געלערנט עפעס היינט. מ'איז פארט אין א מאדנע מצב'. דער אמת איז, אז מ'ווערט געמאנט פאר אלס וואס מ'קען טון, און דער וואס קוקט זיך אן אלס א באפליכטעטע מענטש, לערנט מיט כמעט אזא מאס עיון יעצט ווי נארמאל, און די איינציגסטע חילוק איז די פלפול חברים, צו די אויסוואל פון ספרים. אוודאי איז עס שווער, אבער אלס ווייניגער ווי דעם איז נאך נישט גענוג, מ'זאל זיך נישט פאטשען אין פלייצע מיט עפעס ווייניגער.

ב. און בענין חינוך הבנים אין די צייטן, איז עס גאנץ לייכט אריין צו פאלן אין די גרוב פון reactionary discipline, צו זוכן פארלעשן פייערס און שטופן צו לערנען ווען מ'כאפט צייט אדער העלפן די מאמע אין שטוב. עס איז זייער ראטזאם ווידער זיך אריין צו לייגן אין א לכתחלה'דיגע מצב, אריין טראכטן וואס מ'קען דא אויפטון, וויאזוי מ'קען זיי עפעס אויסלערנן פון די סומאטוכע, צו מאכען א לכתחלה'דיגע חינוך אין די צייטן, נישט סתם האלטן די אטעם און ווארטן ביז עס ענדיגט זיך.

ג. מיט די צייט ווערט קלארער און קלארער ווי אומקלאר די מצב איז. קיינער ווייסט נישט וויפיל זענען אנגעשטעקט, וויפיל זענען שוין דערפון ארויס, צו ארויס מיינט אז מ'קען זיך שוין דרייען געהעריג, און וואס וועט זיין אין די צוקונפט. די נייעם ארדנונג איז אומארדנונג.

ד. נאכ'ן פארשטיין אביסל וויאזוי די וויירוס גייט ארום, און פארוואס די אלע אנווייזונגען זענען אזוי וויכטיג, קלער איך אז מ'דארף טאקע נעמן א יערליכע פלו שאט. יא, עס איז אפט נאר זעכציג פערצענט נוצליך, און נידערן די ציפער פון פלו ליידערס מיט זעכציג פערצענט איז עפעס גארנישט? פאר מיר וואלט איך אפשר גענומען די ריזיקע פון באקומען די פלו, אבער פאר די עלטערע מענטשן ארום מיר, קען איך צוהעלפן דורך נעמן א שאט. מיין אכציג יעריגע חברותא נעמט אליינס א שאט, אבער ווער זאגט אז יעדער קען? און נישט פאר יעדעם ארבעט עס, ווען ער האט די בענעפיט פון זעכציג פערצענט טשאנס פון זיין שאט, מיט מיין זעכציג פערצענט טשאנס, איז עס נאך בעסער. אז מ'קען עפעס טון פאר קליין געלט וואס קען העלפן אנדערע, לוינט זיך עס, וממני יראו וכן יעשו.

ה. יעדער קען זען וואס שטייט גלייך פאר זיין נאז (האפעדיג), די חכמה איז צו קענען זען ארום די בייג פון דער צוקונפט. שבת פרשת ויקהל פקודי האט שוין יעדער איינגעזען אז מ'דארף דא עפעס מאכען. אילו זכינו וואלטן מיר ריכטיג געכאפט מיט די גאנצע קנאק שוין פאר שבת זכור. מיר דארפן דא אפלערנען דערפון לגבי אנדערע זאכען אויך, אז מ'דארף וויסען אז די צוקונפט גייט קומען, צו מ'וויל צו נישט, און מ'דארף עס נעמן אין באטראכט, אמשנעלסטן, נישט ווארטן ביז עס איז צו שפעט.

ו. און לויט דעם, דארף מען קוקן אויף צוריק, ווי האט זיך אלס אנגעהויבען און וואס וואלט געמעגט זיין אנדערש פון דער ערשטע טריט. עס פאדערט זיך א באזונדערע ארטיקל, וואס איך האפ אראפ צו לייגן, אבער ווען איינער לייגט זיך היינט אויף די דאנערשטאג פאר שבת זכור, וואס וויל ער זאלען די רבנים היינט טון? וויאזוי? וואס וואלטן זיי געדארפט וויסען דעמאלס? טאמער מיר קענען נישט טראכטן פאראויס, קענען מיר כאטש לערנען פון די פארגאנגענהייט וואס צו טון.

ז. דער בריסקער רב פלעגט זאגען אז חומרות אין מצה באקען זענען נישט קיין חומרות אין הלכות חמץ, נאר א קיום אין ושמרתם את המצות, און יעדער חומרא איז נאך א קיום פון יענער הלכה. לויט דעם, איז יעדער חומרא אין הלכות געזונט, א קיום פון א מצוה פון ונשמרתם מאד לנפשותיכם. יא, די רעגירונג זאגט זעקס פיס, אבער א זיבעטער פוס איז נאך א חומרא, און אן אכטער פוס איז נאך איינס. און אזוי אויך אין אנדערע עניינים, לייגן א מאסק אפילו ווען מ'שטייט ווייט, נאכאמאל וואשען די הענט ועוד.

ח. און אז מ'רעדט שוין, די זעקס פוס איז געזאגט געווארען ווען מענטשן גיין אריבער אין געשעפט, צו שטיין אין ריי ביים אריין גיין אין א סטאר. זיצען צוויי שעה אין א שול זעקס פוס אפגערוקט איז נישט די זעלבע. נוץ דיין שכל, מעסט זעקס פיס און זאג מיר צו יענער'ס שפייאכץ, היסען, היפטשען און וואס נישט וואלטן נישט אנגעקומען צו דיר? ווען יענער איז שיכור אום פורים און האלט ביים ברעכן, וואלגסטו זיך באגענוגיגט מיט זעקס פיס?

ט. פונקט ווי דו ביסט פארמישט, זענען דיין קינדער אויך. נאר זיי ווייסען נישט וויאזוי דאס אויסצודרוקן. האללט עס אין קאפ מיט דיין באציאונגן מיט זיי.

י. און ווייל איך האב נישט קיין צענטער זאל איך עס נישט ארויפלייגן?

[וואלווי]

ב. ביזדערווייל קען מען נאך דאווענען מיט מנין, שעץ עס נישט גרינג. עס איז נאך מעגליך אז דאס וועט אויך זיין פארבאטן, און דאס איז א ריזיגע סכנה פאר אונז. ווען מיר האבען נישט די זכות תפלת רבים, זענען מיר היבש צושלאגען. ביים קריג, איז די ערשטע גזירה אין פולין געווען אז קיין מנין זאל נישט פארקומען ר״ה און יוכ״פ, מ׳האט ביי אונז צוגענומן די מעגליכקייט צו דאווענען מבטל זיין די גזירה.

Last time I checked, איז מען געווארן מער צושלאגן ביים מנין ביי תפילה בציבור...

ו. ווען מ'טראכט אריין פארוואס דער אויבישטער האט געשיקט א האלאקאוסט, קען מען אוודאי נישט וויסען די פרטים, נאר דאס איז זיכער אז דאס וואס איז געשען איז געווען כפי דער געטליכע פלאן. עס זעט זיך אויס אז דער אויבישטער האט מחליט געווען אז יוראפ איז שוין נישט קיין אדרעס פאר אידען, און מיר דארפען ארויספארען אויף אנדערע לענדער. אילו זכינו וואלט מען געגאנגען מיט כבוד, אזוי ווי יעקב אבינו אין מצרים, יעצט זע'מיר געגאנגען טאקע מיט די שלשלאות של ברזל וואס יעקב אבינו האט אויסגעמיטן. אזוי אויך יעצט, דער אויבישטער האט א פלאן פאר אונז, אפשר וויל ער אויפהערן די צושטופטע לעבן אונזערע, ווי יעדער זעט איין אז מ'דארף וואוינען איינזעם למשך א פאר וואכען. אילו זכינו וואלט עס געווען אויף א לייכטערע אופן, יעצט איז מיט שלשלאות של ברזל, נישט ממש ווי דער קריג ב"ה, אבער נישט מיט טייערע וואגענעס.

כ'הער זאגען אז אין South Dakota איז דא די ווינגסטע קאראנע וויירוס restrictions. ס'וואלט יעצט געווען אן opportunity זיך אריבערצוען אהין בדרך כבוד אן שלשלאות של ברזל...

ט. אז עס איז יעצט דא א חיזוק אין ונשמרתם מאד לנפשותיכם, איז עס ראטזאם אריין צו קוקן באופן כללי אין אונזער לעבן צו מיר זענען אויסגעהאלטן מיט די מצוה. וואשען מיר ריכטיג די הענט? מיר רייכערן פאפירוסן? פארלירט מען דען וואג? עסן מיר ווי חיות טרף אן א חשבון פון געזונט און דער צוקונפט? יעצט איז הזמן גרמא זיך מעורר צו זיין באופן כללי אין די זאכען.

איך דענק אז אין די יעצטיגע צייט איז מען זיך נוהג דייקא צו מוסיף זיין באכילה ועישון.

כך גזרה חכמתו יתברך. מאי הוי לן למיעבד...

[וואלווי]

י. און ווייל איך האב נישט קיין צענטער זאל איך עס נישט ארויפלייגן?

כך מקובל מחסידים ואנשי מעשה. די לעצטע זאך האט דער מספר אייביג פארגעסן..

[מי אני]

‏

ג. מיט די צייט ווערט קלארער און קלארער ווי אומקלאר די מצב איז. קיינער ווייסט נישט וויפיל זענען אנגעשטעקט, וויפיל זענען שוין דערפון ארויס, צו ארויס מיינט אז מ'קען זיך שוין דרייען געהעריג, און וואס וועט זיין אין די צוקונפט. די נייעם ארדנונג איז אומארדנונג.

״קָרָנע״ גימטריא ״ענטראָפּי״...
‏

ה. יעדער קען זען וואס שטייט גלייך פאר זיין נאז (האפעדיג), די חכמה איז צו קענען זען ארום די בייג פון דער צוקונפט. שבת פרשת ויקהל פקודי האט שוין יעדער איינגעזען אז מ'דארף דא עפעס מאכען. אילו זכינו וואלטן מיר ריכטיג געכאפט מיט די גאנצע קנאק שוין פאר שבת זכור. מיר דארפן דא אפלערנען דערפון לגבי אנדערע זאכען אויך, אז מ'דארף וויסען אז די צוקונפט גייט קומען, צו מ'וויל צו נישט, און מ'דארף עס נעמן אין באטראכט, אמשנעלסטן, נישט ווארטן ביז עס איז צו שפעט.

דאס גיבט א נייעם קנייטש צו (שבת מה:) מאן דאית ליה מוקצה [זיך אפצושיידן פון אנדערע און אבזערווירן סאציאלע דיסטענסינג] אית ליה נולד [איז א רואה את הנולד וואס זעהט מעיקרא דעם דבר שלא בא לעולם].

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב מיר דערמאנט וואס איז געווען מיין צענטע הערה.

איך זיץ אין שטוב און איך ארבעט ביי מיין קאמפיוטער, לערן מיט חברותות אויפ'ן טלפון און קוק איבער מיין קינדער אז זיי זאלען נישט הרגנ'ן איינער די צווייטע. איך זעי אבער וויאזוי מיין ווייב'ס טאג קוקט אויס און איך שטוין מיר. זיי זיצען נישט איין פאר א סעקונדע, יעדער מינוט איז דא נאך עפעס צו טון. איך וואלט נישט געקענט ארבעטן אזוי שווער, און נישט נאר ווייל מיין קאפ דערהייבט נישט אזויפיל פרטים אין איין טאג און פונקט ווי אלס בחור ווען איך האב געגעסן טונא פיש אדער טעיקאוט, אזוי וואלט איך געפירט א קאך אויך. שלא עשני אשה!

[מי אני]

מיט דעם קען מען טייטשן (תהלים מה יג-יד) ״עשירי עם כל״, גימטריא ״לקאָראָנעוויירוס״ און די פסוק איז ממשיך, כבודה בת מלך, מ׳אנערקענט די חשיבות און די שווערע ארבעט פון די פרויען ווען, פנימה, מ׳איז איינגעשפארט אינעווייניג צו אפהאלטן די קאראנעוויירוס.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

נישט קיין צען, אבער א וויכטיגער הערה.

די עקספערטן, כולל ד"ר פאוטשי, זאגן אז עס קומט ווארשיינדליך א צווייטע כוואליע פון די מחלה אין די קומעדיגע ווינטער. יעצט האט מען א תירוץ, מ'האט זיך נישט גערישט אויף אזא מצב. אבער אין א האלבע יאר ארום קומט עס ווידער, זענען מיר גרייט?

אסאך ציפערן ווייזן אז זיין איבערוואגיג איז א שטארקע סכנה אין די מחלה. מ'קען פארלירן וואג אין די קומעדיגע זעקס מאנאטן. צען פונט און מער איז נישט מן הנמנע. ווילסט עפעס טון מיט דיין צייט זיך צו שיצן? פארליר וואג אין צווישן.

מענטשן וואס זענען געבליבן מיט פרנסה מעגן זיך אויסלערנן ווי לייכט עס איז אלס זאל גיין לטמיון. מענטשן וואס האבן אפגעלעבט א חיים טובים מיט די געלט וואס זיי האבען, קענען זיך לייכט טרעפן אין פעקל יעצט. זיי קלוג, לייג אוועק א האלבע יאר על כל צרה שלא תבוא. די רעגירונג שיקט דיר יעצט א טשעק? ליעס נישט קיין נייעם קאר און קויף נישט קיין נייע מעבל אדער צירונג. לייג עס אוועק אין א פארמאכטן קאנטע, כדי צו זיין א שמירה טאמער דו דארפסט עס.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עס איז מיר איינגעפאלן דריי משלים מסביר צו זיין די ענין פון די פארשפרייטונג פון די קאראנא וויירוס, וואס איך הער נאכאנאנד פון מענטשן אז זיי האבן עס קיינמאל נישט דערהערט. מ'האט געמיינט עס איז א סכנה וואס א מענטש מעג נעמן אויף זיך, און נאכאלס צו קליין צו זיין אן עכטע זארג. און ווען מ'איז געשטארבן, האט מען געזאגט 'גזירה היא מלפני'.
איך פארשטיי אז יעצט האלט מען זיך שוין דערנאך, און עס איז מסתמא אמת, עכ"פ צייטווייליג, זאל דער אויבישטער געבן אז עס זאל נישט ערגער ווערן. אבער די משלים זענען גוט לסבר את האוזן למפרע, און אויך טאמער עס קומט נאכאמאל אין די ווינטער, זאל מען שוין וויסן פאראויס און נישט אריין פאלן דערין אן קיין שכל.
משל נומער א'
שטעל זיך פאר צען פלעשלך וואסער אויף א טיש, ניין אנגעפילט מיט בלויז וואסער, און איינער האט דערין גיפט. קומט א מענטש און טרינקט פון איינער פון די באטלעך, גייט ער שטארבן דערפון? ווארשיינדליך אז נישט, ער האט נאר איין אין צען אויסזיכטן צו טרינקן גיפט.
קומט אריין א צווייטע און נעמט אויך עפעס א באטל און טרינקט דערפון, גייט ער שטארבן דערפון? נישט מער ווי דער ערשטע.
ווען צען מענטשן קומן אריין און יעדער טרינקט פון א רענדאם באטל, איז אויך נישט קלאר אז איינער וועט שטארבן. ווען אבער הונדרעט מענטשן טון אזוי, איז גאנץ מסתבר אז קרוב צו צען וועלן שטארבן. און ווען טויזענט אדער צען טויזענט טון אזוי, איז עס נענטער צו וודאי אז איינס אין צען וועלן שטארבן.
אונזער נומערן זענען ב"ה זייער גרויס, ווי די צייטונגן טרומפייטן השכם וטרומפייט. ממילא, אפילו מיט קליינער טשאנסעס, גייט איינער פון אונז שטארבן טאמער די מחלה דרייט זיך פראנק און פריי.

משל נומער צוויי
ווען מ'לייגט אריין די וועש אין די מאשין צו וואשן מיט זייף, וועט דער זייף צוביסלעך אראפ גיין ביז אונטן, און אנזייפן אלס אויפ'ן וועג. ווען די מאשין הייבט אן צו דרייען, דרייט זיך די זייף, און צום סוף קומט עס אן איבעראל, אויף יעדער עק פון יעדער קלייד.
אין יעדער דריי פון די מאשין, קומט אן די זייף צו נאך א פלאטץ. נאך א סאך דרייען, קומט עס אן איבעראל. איי, עס איז מעגליך אז עס וועט נישט אנקומען צו איין פלאטץ, פונקט ווי די ערשטע צען מאל איז עס דארט נישט אנגעקומן, אזוי אויך די נעקסטע צען מאל. די תירוץ איז אז פון גענוג מאל זיך דרייען, קען מען נישט אויסשפילן די אויסזיכטן.
יעדער מגע ומשא מיט א צווייטן, הייבט די אויסזיכטן פון אנשטעקן אדער ווערן אנגעשטעקט. ווען מיר דרייען זיך אזוי פיל, איז לא ימלט אז עס וועט זיך דרייען. ממילא, וואס מער מ'נידערט די מגע ומשא מיט אנדערע, וואס בעסער. אפילו ווען מ'מוז גיין שאפפינג, זאל נאר איינער גיין, נישט די גאנצע משפחה.

משל נומער דריי
א מענטש וואס גייט אויף א דייעט, מאכט זיך צענדליגע החלטות יעדען טאג. ער איז מחליט אז ער עסט צוויי שטיקלעך האול וויעט ברויט יעדען טאג, און מער קיין קארבס נישט.
עס קומט נאכמיטאג, און ער זעט זיך מתייחד זיין מיט א ראגעלע. עס איז נאר איין ראגעלע, און ער איז דאך אזוי נזהר אגאנצע טאג, און דער ראגעלע איז אזוי שיין, ממש א ברכה צו מאכן. מאכט ער א חשבון אז די פאר קאלאריס פון דער ראגעלע מאכט נישט אויס.
די חשבון איז ריכטיג, אבער אזא איינער וועט קיינמאל נישט פארלירן וואג. ווייל די חשבונות קומן אפיר אגאנצע צייט, און די זעלבע סבה וואס ער קען נישט זאגן ניין צו זיך יעצט, וועט ער נעקסטע מאל אויך נישט קענן. און דאס גילט ביי יעדער יצה"ר, זאג 'ניין' יעצט, פארלאז זיך נישט אויף נעקסטע מאל, ווייל נעקסטע מאל וועסטו אויך זאג יא. האסט א סדר קבוע, און דו ווילסט עס פארפעלן איין נאכט? טאמער איין נאכט, וועט זיין נאך נעכט.
און אזוי איז עס ביים סאושעל דיסטענצינג. איין מאל גיין צום שכן\שוואגער\עלטערן איז דאך גארנישט. גערעכט, אבער אזא זאך איז נישט דא אין די וועלט.