בענדזשאמין פרענקלין האט געשריבן:מר תשבי איך עגרי נישט מיט דיין געדאנק, נעמליך, וויבאלד איינער פארפירט נישט אויף די שפיטעלער מוז זיין אז עס באדערט אים נישט קיין לא תרצח.
די חילוקים זענען גאנץ קלאר, just to name a few
א. קודם איך ווייס נישט וואס עס איז אמת און וואס נישט, עס איז דא קעגענזייטיגע באריכטן צו מען מארדעוועט טאקע אויס מענטשן במזידין אין שפיטעלער, דא ביי אונז זע איך די פאקטן.
ב. איך האב נישט קיין ווארט אויף קיין שפיטעלער זיי זענען נישט מיינע רביס חברים און קרובים, משא"כ מיינע רבנים חברים און קרובים שפיר איך אז איך בין א בעל דברים מיט זיי, צו אויפן ווירטואלע וועלט אדער און בסמדרש.
ג. איך האב א גרעסער תביעה אויף ר' זלמן לייב\אהרן\בן ציון ווי א א טונקעלע אדער ליכטיגע נורס אין מיימאנעדיס, דער ערשטער איז א איד א שומר תורה ומצוות וואס כלומפרשט איז ער ממונה קעיר צו נעמען פון מיין וויאולזיין, פון דער לעצטער, עקספעקט איך נישט זאל זיך קימערן א סך מיט מיין מצב, בפרט אז די אנגענומע מיינוג איז אז מיר אליין קערן נישט. וכו'
און בכלל מיין איך אז דער נושא דא איז מער איבער א פאלוירענע מנהיגות נישט וויפיל עס באדערט לא תרצח.
א. דער וואס וויל וויסען ווייסט, עס איז נישט קיין סוד, מען דארף נישט גלייבען אלע שרעקעדיגע מעשיות וואס גייען ארום, אבער אז זיי זענען עובר וואס איז ביי אונז לא תרצח איז א דבר פשוט, די מעשיות וואס גייען ארום איז אז זיי הרג'נן מענטשען בידים אסאך מער ווי dnr אדער dni מוזט איר נישט גלייבען אויב איר ווילט נישט, ווייל אויב אמת איז עס באמת שרעקעדיג, אבער די dnr אדער dni איז מער ווי גענוג פאר א איד וואס דער לא תרצח קרענקט אים און ער רעגט זיך אז ער קען נישט פשוט נישט פארשטיין ווי אזוי איינער קען גיין אין בית המדרש און עובר זיין אויף א ספק גרם דגרם פין רציחה דורך מעגליך איבערגעבען קאראנא פאר א צווייטער איד וואס האט עס נאך נישט געהאט און יענער זאל מעגליך קראנק ווערען און שטארבען דורך די רציחה פין די שפיטעלער אדער דורך טאקע די מחלה אליין, איז דער איד וואס עס קרענקט אים אזוי, דארף אים נאך מער קרענקען און רעגען די רציחה פין די שפיטעלער, און דערווייל פין דעם רעדט ער נישט, פארוואס? ווייל ער טענה'ט אז ער ווייסט נישט. וויאזוי האט אמאהל איינער געזאגט צום סקווירא ווען ער האט געזאגט אז ער ווייסט נישט פין די רציחות אין סקווירא? יעצט ווייסטו יא, לאמיר זעהן וואס די וועסט טוהן.
ב. האסט פונקט אזא ווארט אויף די שפיטעלער ווי אויף די בתי מדרשים, והא ראי' האסט נאך קיין איין בית המדרש נישט פארמאכט. און די קענסט שרייבען אויף ק"ש וועגען דעם פונקט ווי די שרייבסט וועגען די בתי מדרשים (אויב די שרייבסט), און די קענסט רופען דער גאווערנער און דער סענאטער און די קענסט מעורר זיין אנדערע צו רופען וכו'. פארקערט אין דער געביט האסטו מער שאנס אויפצוטוהן ווי אויף די בתי מדרשים וואס אויב זיי עקזיסטירען טאקע (געדענקסט נאך? אפשר ווייסטו נישט פין דעם אויך נישט) וועלען זיי דיך נישט פאלגען.
ג. דא האסטו אנגעכאפט דריי נעמען פין רביס, זלמן לייב אהרן בןציון, וואס לכאורה מיינסטו די צוויי סאטמארע און באבוב, לכאורה זענען די דריי פין די וואס האבען יא פארמאכט זייערע בתי מדרשים, און געבען יא דרשות פאר זייערע חסידים, דער שרייבער דא וויל אויף א וועג האקען אויף רבי'ס כאילו זיי קענען זאגען וואס אונז דארפען טוהן אלס אידען צו חסידים אין דער מצב, און דער אמת איז אז די רבי'ס זענען אלע געבוירענע מנהיגים נישט קיין גרויסע קעפ, און לאו דוקא די דריי, נאר כולם בכלל, און ממילא זענען זיי אליין פונקט אזוי צופארען וועגען דער גאנצע מצב ווי אונז אלע, און זיי ווייסען קיין סאך נישט וואס צו טוהן זאגען אדער אנווייזען. ועוד והוא העיקר, עס איז נישטא קיין סאך וואס זיי קענען זאגען צו מאכען דער מצב מילדער, אסאך פין די אידען וואס זענען אליין אינדערהיים זאגען או חברותא או מיתותא, און זאגען אונז ווילען ארויס גייט מיר נישט אהן אויב איך שטארב, ווידער די וואס זענען אינדערהיים איינגעשפארט מיט גרעסערע משפחות קענען אראפ פין גלייכען זינען פין דעם אליין, און מען רעדט שוין נישט פין דער אנגעצויגענקייט פין דער מחלה אליין פין די וואס זענען כלומר'שט לאקי אז זיי האבען עס נאך נישט געכאפט (וואס אגב זייער מצב איז זייער נישט גוט, ווייל ווען מען מאכט צוריק אויף זענען זיי חלילה עלול עס דעמאלס צו כאפען, און דער גאנצע הרחקות איז נישט אז מען זאל עס נישט כאפען, נאך עס זאל נישט זיין אויף איין מאל כידוע), און קיינער קען נישט אויפהייבען משה רבינו'ס שטעקען און זאגען למחר אעתיר און פטור ווערען דער אנגעצויגענקייט.
און בכלל איז דער טענה כאילו דער רבי'ס קענען אונז עפעס טוהן סתם א [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] טענה, ווייל אונז אלע ווייסען אז זיי טוהן קיין סאך קיינמאל נישט פאר אונז, זיי זוכען סך הכל זייער כבוד און געלט, און וואס קענען זיי אויפטוהן יעצט? בפרט אז מען ווייסט נאך נישט וואס פאר א ארימקייט קומט יעצט, און פאר ווי לאנג, און עס מוז אפילו נישט זיין אז די ערגסטע איז שוין פארביי.
