א געזעלשאפט פון פראדוקטן אנשטאט אינדיווידועלן

[איש עברי]

״די כלים האבן אים נעבעך אראפגעפירט צום שאול תחתית״ האט דער אומגליקליכער פאטער געיאמערט ביים ארון פון זיין אומגעקומענער קינד. דאס קינד איז אומגעקומען אין יונגן עלטער פון 20 יאר הארט נאכ׳ן העלפן א צווייטן מיט זיין קאר. זיינע חברים געדענקן אים אלס ״א שטיק הארץ און דער בעסטער חבר וואס מען קען זיך וואונטשן״, אבער דער פאטער זעט אים אלס עמיציר וועלכער איז געווען אין די טיפענישן פון שאול תחתית.

עס איז א אומבאשרייבליכע טראגעדיע, איך קען נישט - און איך וויל נישט - פארשטיין וואס לויפט אריבער ביי א טאטן אין קאפ ווען ער גייט אריבער אזא גרויליגע טראגעדיע, און איך בין נישט אויסן אים צו דן זיין, איך קען אפילו נישט אריינגיין אין זיין פערזענליכע איבערלעבענישן, און מיר ווייסן אז ״אין אדם נתפס על צערו״.

אבער אין וועלכע וועלט קוקט א טאטע אויף זיין יונג קינד און זעט אים אלס א דורכפאל, א פארדארבן עפל, א פראדוקט פונעם שטן? אין וועלכע וועלט שטייט א טאטע ביים ארון פון זיין קינד און רייסט אראפ זיין אייגענע בלוט און פלייש? א זאך וואס גייט קעגן יעדע נארמאלע מענטשליכע אינסטינקט.

א מענטש איז נישט קיין פלעשל מילך און קען נישט פארדארבן ווערן, ער איז נישט קיין שעפעלע און קען נישט אראפקריכן פון וועג. דאס קינד געהערט נישט צום טאטן, ער איז אן אויטאנאמישער יחיד, א חלק אלוקי ממעל וואס האט די רעכט און די חיוב צו פירן זיין לעבן לויט ווי דער רבוש״ע האט אים געגעבן שכל און וויאזוי זיינע נטיות הלב פירן אים.

אבער ליידער לעבן מיר אין א געזעלשאפט וואס האט אויפגעשטעלט א ״סיסטעם״ וואו יעדער מוז אריינפאסן ווי אין א סדום בעטל, די וועלט ארום אונז טוישט זיך מיט א בליץ שנעלקייט, אבער די וועלכע שטייען אין שפיץ פונעם ׳פאנזי פיראמידע׳ וואס רופט זיך דאס יהדות החרדית זענען פארעקשנ׳ט צום אזוי-גערופענעם ׳חדש אסור מן התורה׳ דאקטארין, און אינעם נאמען פון דעם האלב-געבאקענעם ווערטל האלט מען אן אן אומפונקציאנירדע סיסטעם פון וועלכע עס פאלט קרבנות טעגליך.

אין א וועלט פון אויסטערלישע פארשריט אינעם געביט פון חינוך און פארשטאנד צום יוגנט האלטן מיר אן חדרים וואו עס זיצן די סאמע אונטערשטע פונעם סאציאלן שטייסל און פארוויסטעוועט די קינדער מיט לאנגווייליגע לימודים און געבן איבער די טויזנט-יעריגע מסורה פון משפטים הויזן. אונזערע חדרים זענען אינסטיטוציעס פון ׳טשיילד אביוז׳ אין יעדן הינזיכט.

די קינדער וואס קומען ארויס פון די חדרים האבן פארדזשאוועטע מוחות און צוקריצטע נפשות, זיי גייען ארויס אין א וועלט וועלכע זיי קענען נישט און האבן נישט באקומען די מינדעסטע יסודות וויאזוי מען ספראוועט זיך דערמיט, און זיי ווערן פארביטערט און מאראליש-קאמפראמיזירט ווען זיי פרובירן צו מאכן א דאלער, אבער אנשטאט קוקן אויפ׳ן סיסטעם וואס האט זיי אזוי מיאוס פארראטן זענען זיי שוין נעבעך אליין פארכאפט אין א צירקל פון דיספונקציע, א ענדלאזע שדים-טאנץ פון באשולדיגן די גאנצע וועלט אין זייערע פראבלעמען, אבער חס ושלום נישט כאפן א בליק אינעם קאלעקטיוון שפיגל און פרעגן ׳בשל מי הרע הזאת׳.

און דער תוצאה איז אז מיר לעבן אין א געזעלשאפט פון פראדוקטן, יעדער איינער איז א פראדוקט פונעם סיסטעם, א געזונטע קאלעקטיוו איז פרא-אקטיוו, זי קוקט זיך אין שפיגל, זי קאכט זיך אין זעלבסט-קריטיק, זי וויל זיך פארבעסערן, אבער אין א קאלעקטיוו פון פראדוקטן האבן מיר מיטאמאל דעם יכולת פון ׳אינראספעקטיווע קריטיק׳ -- מיר זענען בארויבט נישט נאר פון די רעכט צו זאגן אונזער מיינונג, מיר האבן אפילו נישט דעם ווערטער-בוך צו אויסדרוקן ווי ווייט מיר זענען פארקראכן פון נארמאלקייט און ציוויליזאציע.

אט אזוי האבן מיר אויפגעשטעלט א קולטור פון קרבנות, און אנשטאט זיך צו קוקן אין שפיגל און זוכן קאסנטרוקטיווע מיטלן צו פארריכטן אונזערע פראבלעמען זוכן מיר אויסערליכע פיינט צו בארעכטיגן אונזער עקזיסטענץ, אמאל זענען עס די שרעקעדיגע גויים, אמאל זענען עס פלאסטישע סמארטפאונ׳ס, און אמאל זענען דאס גאר די דאקטוירים אין שפיטעלער וואס רצח׳נן אונז, אבער קיינמאל איז עס נישט אונזער אחריות אלס א ציבור.

מיר זענען א קולטור וואו די וועלכע זאגן אז מיר דארפן זיך מער היטן אויפ׳ן לעבן זענען סעלף-העיטינג אידן, אבער די וועלכע מאכן רציחה-מניינים אין טונקעלע בעיסמענטס זענען די העלדן, די וועלכע פירן מערכות קעגן די סמארטפאונס זענען די ׳יראי ה׳ וחושבי שמו׳ אבער די וועלכע זענען נהנה מיגיע כפיהם און זוכן צו מאכן א כשר׳ן דאלער זענען די מחבלים בכרם ה׳ צבא-ות.

לאמיר צוריקגיין צום אומגליקליכן פאטער, איך בין זיכער אז ער איז א גוטער איד, איך בין זיכער אז ער איז א טאטע וואס וואלט זיך אוועקגעגעבן דאס לעבן פאר זיינע קינדער, אבער ליידער איז ער בלויז א פראדוקט, א פראדוקט פון א רשעות׳דיגע און אכזריות׳דיגע סיסטעם וועלכע זעט בלויז דעם קאלעקטיוו און האט אויפגעבויט א ׳תורה שלמה׳ בלויז צו פרעזערווירן א וואקלדיגע און אבסורדאלע סיסטעם וועלכע האט נישט קיין זכות קיום.

דער פאטער האט נישט די געקריגן די מינימום מעגליכקייט צו קוקן אויפ׳ן לעבן מיט א געזונטן און נארמאלן בליק, צו ליב האבן זיין זון אזוי ווי א טאטע עלעפאנט אדער טאטע מאלפע האט ליב די אייגענע בלוט און פלייש, ער האט נישט די עמאציאנאלע שטארקייט צו אקצעפטירן די פאקט אז וואס האט געארבעט פאר אים ארבעט נישט פאר זיין קינד, אבער אנשטאט צו נעמען פאראנטווארטליכקייט און אחריות.

אט אזוי האט מען אים פאר׳סמ׳ט די מח מיט האס און אידיאטישע איינרעדענישן אז עס איז דער סמארטפאון, שלעכטע חברים, אלעס אין די וועלט איז שולדיג, אבער די געדאנק אז זיין קינד איז א מענטש פאר זיך אליין וואס קען מאכן אייגענע באשלוס און קען גיין אויף זיין אייגענעם וועג און פירן א באדייטפולן לעבן, דאס איז אים צו שווער צו אראפשלונגען, ווייל דאס ציווארפט דעם גאנצן פיראמידע פון אנגעוויזנקייט אויף וואס אונזער לעבנסשטייגער איז געבויט.

[רביה''ק זי''ע]

איך וויל נאר פארשטיין, וויאזוי קען מען זאגן אויף א מענטש אז די סמארטפאון האט איהם געמאכט אפפארן פון אידישן וועג ווען כדי זיך איינצוהאנדלען א סמארטפאון דארף מען שוין זיין אפגעפארן פון פריער? וועלכע ערליכע איד (לשיטתם) האט א סמארטפאון? ס'נישט אז די כלים פירן אראפ פון וועג, פארקערט, נאכדעם וואס מ'פארט אפ אביסל האנדלט מען זיך איין א סמארטפאון. פארשטייט זיך אז איינמאל מ'האט שוין דעם סמארטפאון איז שוין גרינגער אפצופארן אויב מ'וויל זייער שטארק, אבער די ערשטע גורם איז דאס אפפארן, די סמארטפאון איז נאר א תוצאה.

[מי אני]

ומה נעים (אויב קען מען אפילו דא זאגן ״נעים״ ) אז מ׳פארגלייכט דאס אז חרדים האלטן אז די קינדער זענען אזוי ווי מילך וואס קען ״פארדארבן גיין״, ווייל ווי באקאנט איז איינע פון די שטארקע עטישע טענות קעגן מילך פראדוקציע אז מ׳האלט אין איין פאָרספוּלי אימפּרעגנעיטן די קיען כדי זיי זאלן פראדוצירן די מילך. ואידך פירושא...

יענץ געלעכטער.

[איש עברי]

איך וויל נאר פארשטיין, וויאזוי קען מען זאגן אויף א מענטש אז ער די סמארטפאון האט איהם געמאכט אפפארן פון אידישן וועג ווען כדי זיך איינצוהאנדלען א סמארטפאון דארף מען שוין זיין אפגעפארן? ס'נישט אז די כלים פירן אראפ פון וועג, פארקערט, נאכדעם וואס מ'פארט אפ אביסל האנדלט מען זיך איין א סמארטפאון. פארשטייט זיך אז איינמאל מ'האט שוין דעם סמארטפאון העלפט עס צו מ'זאל ווייטער אפפארן, אבער די ערשטע גורם איז דאס אפפארן, די סמארטפאון איז נאר א תוצאה.

איך אקצעפירט נישט די טערמינאלאגיע פון ״אפגעפארן״ --- וואס מיינט דאס אפגעפארן? אפגעפארן פון וואנעט?
דער גאנצער מערכה קעגן סמארטפאונס איז א צווייפלהאפטיגער פרואוו צו אנהאלטן א קראנקער סיסטעם דורך אפשליסן צוטריט צו אינפארמאציע, גארנישט אנדערש ווי די פינסטערע רעזשימען אין נארט קארעא אדער טורקמעניסטאן. נאר ביי אונז איז דאס נישט מתוך רשעות נאר פון א קאלעקטיווע פארלוירנקייט און אומבאהאלפנקייט זיך צו ספראווען מיט די וועלט אינדרויסן פון אונזערע ווענט.
עס זענען דא אזעלכע וואס בטבע זענען זיי נייגעריג און פאר די זעלבע סיבה פארוואס זיי פאלגן נישט דעם נארישן געזעץ קעגן סמארטפאונס צווייפלן זיי אין אנדערע אנגענומענע טיפשות׳ן, א שטייגער ווי דער אבסורדער לבוש וועלכע מיר טראגן, און אזוי ארום ווערט ער געשטעמפלט אלס אן ״אפגעפארענער״...

[אברך משי]

אין וועלכע וועלט קוקט א טאטע אויף זיין יונג קינד און זעט אים אלס א דורכפאל, א פארדארבן עפל, א פראדוקט פונעם שטן? אין וועלכע וועלט שטייט א טאטע ביים ארון פון זיין קינד און רייסט אראפ זיין אייגענע בלוט און פלייש? א זאך גייט קעגן יעדע נארמאלע מענטשליכע אינסטינקט.

די געדאנק אז זיין קינד איז א מענטש פאר זיך אליין וואס קען מאכן אייגענע באשלוס און קען גיין אויף זיין אייגענעם וועג און פירן א באדייטפולן לעבן, דאס איז אים צו שווער צו אראפשלונגען

ענינא דיומא: וּבַת אִישׁ כֹּהֵן כִּי תֵחֵל לִזְנוֹת אֶת אָבִיהָ הִיא מְחַלֶּלֶת בָּאֵשׁ תִּשָּׂרֵף:

[איש עברי]

אין וועלכע וועלט קוקט א טאטע אויף זיין יונג קינד און זעט אים אלס א דורכפאל, א פארדארבן עפל, א פראדוקט פונעם שטן? אין וועלכע וועלט שטייט א טאטע ביים ארון פון זיין קינד און רייסט אראפ זיין אייגענע בלוט און פלייש? א זאך גייט קעגן יעדע נארמאלע מענטשליכע אינסטינקט.

די געדאנק אז זיין קינד איז א מענטש פאר זיך אליין וואס קען מאכן אייגענע באשלוס און קען גיין אויף זיין אייגענעם וועג און פירן א באדייטפולן לעבן, דאס איז אים צו שווער צו אראפשלונגען

ענינא דיומא: וּבַת אִישׁ כֹּהֵן כִּי תֵחֵל לִזְנוֹת אֶת אָבִיהָ הִיא מְחַלֶּלֶת בָּאֵשׁ תִּשָּׂרֵף:

יא יא, לאמיר ציטירן פסוקים׳לעך און לאז די קרבנות פאלן און די בלוט זיך גיסן

[רביה''ק זי''ע]

ענינא דיומא: וּבַת אִישׁ כֹּהֵן כִּי תֵחֵל לִזְנוֹת אֶת אָבִיהָ הִיא מְחַלֶּלֶת בָּאֵשׁ תִּשָּׂרֵף:

איך קען גראדע א בת כהן וואס איז מזנה פון צייט צו צייט, ווילסט קומען מיט מיר איר כאפן red-handed, איר מתרה זיין, גיין עדות זאגן אין בית דין, און איר אנטרינקען מיט ברענעדיגע בליי?

[אברך משי]

האלא האלא [tag]איש עברי[/tag]@ בארואיגט אייך אביסל, איך מיין גארנישט פערזענליך און איך רעד נישט פון וואס איך האלט בנוגע די נושא. אבער קומען פרעגן שאלות ווי א תם "אין וועלכע וועלט???" ס'געפונט זיך אזא רעיון פון א קינד וואס איז מחוייב צו גיין אין פיסטריט פון עלטערן, און קען נישט באשלוסן קיין אייגענע באשלוסן בנוגע וועלכע לייף-סטייל צו פירן, וויל איך אייך רעפערירן צו א וואונדערליכער און גייסטליכער לערן-ביך איבערגעגבען דורך דער וועלטס בארימטער מחבר הג"ר משה-בן-עמרם וואס דארט ווערט שוין אזא ענין ערווענט.

יעצט, זיך מתווכח זיין וואס גייט אריין אין מסורה און וואס נישט, אדער אויב סמארטפוין כלפי א פרומער מענטש האט שייכות מיט בת-איש-כהן-כי-תחל-לזנות, דעיס איז שוין א דבר המסור ללב, און יעדער איינער וועט אוודאי וועלן פארטייטשטן ווי-אזוי ער פארשטייט, און אויב האסטו שכל וועסט אליינס פארשטיין אז מ'קען דרייען אלע מינע וועגן און קיינער האט נישט קיין הוכחה חותכת לכאן או לכאן.

אבער כבר הי' לעולמים אזא וועלט ווי א קינד מוז שפאנען אין זיינע עלטערנס שפאן, און אויב נישט דארף ער באשטראפט ווערן זייער הארב, למרות אז זיין טאטע האט א הארץ פון פלייש און פיטער, והבן.

[איש עברי]

האלא האלא [tag]איש עברי[/tag]@ בארואיגט אייך אביסל, איך מיין גארנישט פערזענליך און איך רעד נישט פון וואס איך האלט בנוגע די נושא. אבער קומען פרעגן שאלות ווי א תם "אין וועלכע וועלט???" ס'געפונט זיך אזא רעיון פון א קינד וואס איז מחוייב צו גיין אין פיסטריט פון עלטערן, און קען נישט באשלוסן קיין אייגענע באשלוסן בנוגע וועלכע לייף-סטייל צו פירן, וויל איך אייך רעפערירן צו א וואונדערליכער און גייסטליכער לערן-ביך איבערגעגבען דורך דער וועלטס בארימטער מחבר הג"ר משה-בן-עמרם וואס דארט ווערט שוין אזא ענין ערווענט.

יעצט, זיך מתווכח זיין וואס גייט אריין אין מסורה און וואס נישט, אדער אויב סמארטפוין כלפי א פרומער מענטש האט שייכות מיט בת-איש-כהן-כי-תחל-לזנות, דעיס איז שוין א דבר המסור ללב, און יעדער איינער וועט אוודאי וועלן פארטייטשטן ווי-אזוי ער פארשטייט, און אויב האסטו שכל וועסט אליינס פארשטיין אז מ'קען דרייען אלע מינע וועגן און קיינער האט נישט קיין הוכחה חותכת לכאן או לכאן.

אבער כבר הי' לעולמים אזא וועלט ווי א קינד מוז שפאנען אין זיינע עלטערנס שפאן, און אויב נישט דארף ער באשטראפט ווערן זייער הארב, למרות אז זיין טאטע האט א הארץ פון פלייש און פיטער, והבן.

אונזער לעבנסשטייער האט מיט משה-בן-עמרם בערך וואס באבוב האט מיט מארטין לוטער קינג.
עס איז א סאציאלע סטרוקטור וואס איז פארפוילט און מען הענגט זיך אן אין פסוקים אויף צו פארענטפערן אלעס.
דער חרד׳ישער אידעאלאגיע האט נישט קיין בעלות אויף די תורה, זיי זענען מיטאמאל דער רוב פון תורה-טרייע אידן.
דער תורה געהערט צום מענשט, עס איז א מאפע וואס צייגט אונז דער וועג, א תורת חיים וועלכע ברויך אונז אינפארמירן וויאזוי צו לעבן אין א וועלט און פירן א געזונטע לעבנסשטייגער.
אויב ווילסטו זיך פירן ווי דער ווערטערליכער אפטייטש פון די תורה ברויכסטו זיך אנשליסן אין די קראים סעקטע וואשיינליך, ווייל לעצטע מאל איך האב געקוקט האבן מיר שוין אויפגעהערט אויסשטעכן אן אויג פאר אן אויג און פארשטיינערן בן סורר ומורה׳ס.

[אברך משי]

נאך מער פון דעם, די סיבה פארוואס א טאטע עלעפאנט און טאטע מאלפע האבן ליב די אייגענע בלוט און פלייש בלי-שום-יוצא-מן-הכלל איז טאקע ווייל ער איז א בהמה. יא ס'איז אינסטינקנט, אבער איך זע דא דאס פארקערטע, איך זע עס אלס א גבורה פון מענטשליכע שכל צו קענען איבערקומען אינסטינקנט. ומותר האדם מן הבהמה אין! דער טאטע שרייט "אין!" איך אקצעפטיר נישט מיין קינד'ס התנהגות. דער טאטע וואס האט עם געהאדעוועט אלע יארן, געשוויצט עם צו העלפן מיט וואס ער האט געקענט, געווען אויף פון דאגה גאנצעטע נעכט, זיך מוסר נפש געווען פאר זיין קינד מער פון סיי וועלכער אנדערע מענטש אין די וועלט, ועם-כל-זה האט ער די שטארקייט צו זאגן ברבים אז ליידער ליידער האט זיין זוהן גענומען א שלעכטע דריי מחמת דאס אין יענץ.

גיי איין מינוט ארויס פון דיין (און מיין) הנחה-קדומה אז ער איז א פאנאטישער אידל וואס איז אריבער שטיפת-המוח, און אויב ער איז גערעכט אדער נישט, קוק אויף די הערליכע קאליר וואס איך זע אין דעם בילד, א מין גבורה-על-אנושית וואס ביי קיין שום אנדערע יצור טרעפט מען נישט. און יא, א מענטש האט רעכט צו האלטן וואס ער וויל. איך גלייב באמונה אז אויב דער טאטע וואלט געוואוינט אין א הייל ביז היינט און קיינמאל נישט געהערט ראבינאוויטשעס דרשות, וואלט ער אויך געהאלטן אז זיין זון איז פארקראכן.

חומר למחשבה.

[רביה''ק זי''ע]

איך זעה נישט וואו דו זעהסט דא מענטשליכע שכל איבערקומען בהמישע אינסטינקטן, וואס איך זעה איז איין בהמישע אינסטינקט איבערקומען אן אנדערן אינסטינקט.

[איש עברי]

נאך מער פון דעם, די סיבה פארוואס א טאטע עלעפאנט און טאטע מאלפע האבן ליב די אייגענע בלוט און פלייש בלי-שום-יוצא-מן-הכלל איז טאקע ווייל ער איז א בהמה. יא ס'איז אינסטינקנט, אבער איך זע דא דאס פארקערטע, איך זע עס אלס א גבורה פון מענטשליכע שכל צו קענען איבערקומען אינסטינקנט. ומותר האדם מן הבהמה אין! דער טאטע שרייט "אין!" איך אקצעפטיר נישט מיין קינד'ס התנהגות. דער טאטע וואס האט עם געהאדעוועט אלע יארן, געשוויצט עם צו העלפן מיט וואס ער האט געקענט, געווען אויף פון דאגה גאנצעטע נעכט, זיך מוסר נפש געווען פאר זיין קינד מער פון סיי וועלכער אנדערע מענטש אין די וועלט, ועם-כל-זה האט ער די שטארקייט צו זאגן ברבים אז ליידער ליידער האט זיין זוהן גענומען א שלעכטע דריי מחמת דאס אין יענץ.

גיי איין מינוט ארויס פון דיין (און מיין) הנחה-קדומה אז ער איז א פאנאטישער אידל וואס איז אריבער שטיפת-המוח, און אויב ער איז גערעכט אדער נישט, קוק אויף די הערליכע קאליר וואס איך זע אין דעם בילד, א מין גבורה-על-אנושית וואס ביי קיין שום אנדערע יצור טרעפט מען נישט. און יא, א מענטש האט רעכט צו האלטן וואס ער וויל. איך גלייב באמונה אז אויב דער טאטע וואלט געוואוינט אין א הייל ביז היינט און קיינמאל נישט געהערט ראבינאוויטשעס דרשות, וואלט ער אויך געהאלטן אז זיין זון איז פארקראכן.

חומר למחשבה.

דו האסט די זעלבע התפעלות פון אייסיס זעלבסמערדער וועלכע זענען זיך מתגבר אויך אויפ׳ן יצר צו לעבן און רייסן זיך אויף על קידוש ה׳?
די קומסט מיט אן הנחה קדומה אז מאראל מיט אינסטיניקט גייען נישט אינאיינעם, לויט דעם ווי מער אכזריות׳דיג א מענטש איז פאר זיינע אידעאלן הרי זה משובח, דאס רופט זיך ׳פונדעמאנטאליזם׳ -- היסטאריע האט געצייגט אז ווען אידעאלאגיע ערזעצט אינסטינקטיווע מענטשליכקייט פירט דאס צו א חורבן. הרב קוק שמועסט אסאך איבער דעם אז די אינסטיניקטן פונעם מענטש איז אויך רצון ה׳ און וואס דער שכל הישר זאגט אז עס איז ריכטיג איז פונקט ווי עפעס וואס שטייט אין די תורה, ווי מיר זעען אין די גמרא ׳למה לי קרא, סברא היא׳ (מאי חזית דדמא דהאי סומקא מהאי)

[זעקעל]

ענינא דיומא: וּבַת אִישׁ כֹּהֵן כִּי תֵחֵל לִזְנוֹת אֶת אָבִיהָ הִיא מְחַלֶּלֶת בָּאֵשׁ תִּשָּׂרֵף:

איך קען גראדע א בת כהן וואס איז מזנה פון צייט צו צייט, ווילסט קומען מיט מיר איר כאפן red-handed, איר מתרה זיין, גיין עדות זאגן אין בית דין, און איר אנטרינקען מיט ברענעדיגע בליי?

און אז איר בויך וועט נישט פלאצען, אין די וויץ וועט זיך נישט אויסארבעטן, וועט מען זאגן אז דער פאטער׳ס משפחה האט געפעלשט די כהונה, אין זיי זענען קיינמאל קיין מיוחסים ניט געוועזען, אוואו זיי האבן זיך לכתחילה געהאט אנגעגעבן,

[לעיקוואד]

כ'הייב נישט אן צו פארשטיין וואס גייט דא פאר, חוץ אויב עס פעלט מיר דא דעטאלן, דער נפטר זעהט מיר אויס צו האבען געווען גאר א בא'חנ'טער חסידישער בחור, מיט שיינע לאנגע פאות, בכלל נישט אפגעפארען צו וואס. אדרבה ער איז לכאורה א מוסטער אז מען קען ארבעטן און האבן א סמארטפאון און צומאל אפילו גיין מיט א טי שירט לפי הענין וכו' און דאך בלייבען א ערליכער חסידישער בחור א שומר תורה ומצוות. עס זענען ב"ה דא אסאך בחורים אזויווי עם.

[איש עברי]

כ'הייב נישט אן צו פארשטיין וואס גייט דא פאר, חוץ אויב עס פעלט מיר דא דעטאלן, דער נפטר זעהט מיר אויס צו האבען געווען גאר א בא'חנ'טער חסידישער בחור, מיט שיינע לאנגע פאות, בכלל נישט אפגעפארען צו וואס. אדרבה ער איז לכאורה א מוסטער אז מען קען ארבעטן און האבן א סמארטפאון און צומאל אפילו גיין מיט א טי שירט לפי הענין וכו' און דאך בלייבען א ערליכער חסידישער בחור א שומר תורה ומצוות. עס זענען ב"ה דא אסאך בחורים אזויווי עם.

ער האט ווארשיינליך נישט געלערט אין קיין ישיבה און דער פאטער האט נישט געזען פון אים די קאנווענציאנעלע נחת וואס מען אים פראגראמירט. אבער צוליב כבוד החיים והמתים לאמיר נישט צופיל ארומרעדן איבער זיי פערזענליך, איך האב עס געוואלט נוצן אלס דיסקוסיע איבער א ברייטערער פראבלעם

[זעקעל]

נאך מער פון דעם, די סיבה פארוואס א טאטע עלעפאנט און טאטע מאלפע האבן ליב די אייגענע בלוט און פלייש בלי-שום-יוצא-מן-הכלל איז טאקע ווייל ער איז א בהמה. יא ס'איז אינסטינקנט, אבער איך זע דא דאס פארקערטע, איך זע עס אלס א גבורה פון מענטשליכע שכל צו קענען איבערקומען אינסטינקנט. ומותר האדם מן הבהמה אין! דער טאטע שרייט "אין!" איך אקצעפטיר נישט מיין קינד'ס התנהגות. דער טאטע וואס האט עם געהאדעוועט אלע יארן, געשוויצט עם צו העלפן מיט וואס ער האט געקענט, געווען אויף פון דאגה גאנצעטע נעכט, זיך מוסר נפש געווען פאר זיין קינד מער פון סיי וועלכער אנדערע מענטש אין די וועלט, ועם-כל-זה האט ער די שטארקייט צו זאגן ברבים אז ליידער ליידער האט זיין זוהן גענומען א שלעכטע דריי מחמת דאס אין יענץ.

גיי איין מינוט ארויס פון דיין (און מיין) הנחה-קדומה אז ער איז א פאנאטישער אידל וואס איז אריבער שטיפת-המוח, און אויב ער איז גערעכט אדער נישט, קוק אויף די הערליכע קאליר וואס איך זע אין דעם בילד, א מין גבורה-על-אנושית וואס ביי קיין שום אנדערע יצור טרעפט מען נישט. און יא, א מענטש האט רעכט צו האלטן וואס ער וויל. איך גלייב באמונה אז אויב דער טאטע וואלט געוואוינט אין א הייל ביז היינט און קיינמאל נישט געהערט ראבינאוויטשעס דרשות, וואלט ער אויך געהאלטן אז זיין זון איז פארקראכן.

חומר למחשבה.

לשיטתך איז א מערדער גאר א super hero ווייל ער קומט איבער זיין אינסטינקט פון humanity ????,
אפרא לפומך !!! דו ביסט א disgrace פאר די מענטשהייט, אין דיין געדאנקען גאנג איז א בושה אין פילייכט א סכנה פארן קיום פון שכליות

[עוקר הרים]

איך וויל נאר פארשטיין, וויאזוי קען מען זאגן אויף א מענטש אז די סמארטפאון האט איהם געמאכט אפפארן פון אידישן וועג ווען כדי זיך איינצוהאנדלען א סמארטפאון דארף מען שוין זיין אפגעפארן פון פריער? וועלכע ערליכע איד (לשיטתם) האט א סמארטפאון? ס'נישט אז די כלים פירן אראפ פון וועג, פארקערט, נאכדעם וואס מ'פארט אפ אביסל האנדלט מען זיך איין א סמארטפאון. פארשטייט זיך אז איינמאל מ'האט שוין דעם סמארטפאון העלפט עס צו מ'זאל ווייטער אפפארן, אבער די ערשטע גורם איז דאס אפפארן, די סמארטפאון איז נאר א תוצאה.

איינער וואס איז נישט אזא תם און ווען זיינע רביס זאגען עם א סמארטפון איז טמא גלייבט ער זיי נישט איז נאכנישט אפגעפארען ער איז פשוט בטבע איינער וואס questioned יעדע זאך וואס ער הערט....

Sent from my SM-A105F using Tapatalk

[[NAMELESS]]

דער נפטר איז געווען זייער א וואוילער חסידישער בחור, אבער ער איז געקומען פון קרית קאשוי וואו א טי-שיורט גייט צוזאמען מיט זנות, אבער נישט ווי איש עברי האט געזאגט אז דער פאטער איז א פאנאטישער פערד, דער טאטע האט זיך ארויסגעצויגן פון קאשוי דירעקט צו העלפן זיין זון, ער האט געמופט קיין מאנסי וועגן די קינד וואס איז יעצט אוועק, ער האט נישט געשריגן ביי די לוי' אז די כלים האבן אים אוועקגעלייגט, ער האט געזאגט אז זיינע חברים זאלן אווקווארפן סמארטפפאונס לזכותו.

ער איז זייר א פרימיטיווער מענטש דעריבער האט ער נישט געקענט זיך געהעריג געזעגענען אן פאדערן עפעס פון די חברים, אבער חלילה דא צו פוינטן פינגערס אויף אים אזנער האט זיך נישט גוט אויפגעפירט ביים באגרעבעניש פון זיין זון.

[רביה''ק זי''ע]

איינער וואס איז נישט אזא תם און ווען זיינע רביס זאגען עם א סמארטפון איז טמא גלייבט ער זיי נישט איז נאכנישט אפגעפארען ער איז פשוט בטבע איינער וואס questioned יעדע זאך וואס ער הערט....

נע, די אלע questions זענען נאר תירוצים.

[[NAMELESS]]

כ'הייב נישט אן צו פארשטיין וואס גייט דא פאר, חוץ אויב עס פעלט מיר דא דעטאלן, דער נפטר זעהט מיר אויס צו האבען געווען גאר א בא'חנ'טער חסידישער בחור, מיט שיינע לאנגע פאות, בכלל נישט אפגעפארען צו וואס. אדרבה ער איז לכאורה א מוסטער אז מען קען ארבעטן און האבן א סמארטפאון און צומאל אפילו גיין מיט א טי שירט לפי הענין וכו' און דאך בלייבען א ערליכער חסידישער בחור א שומר תורה ומצוות. עס זענען ב"ה דא אסאך בחורים אזויווי עם.

ער האט ווארשיינליך נישט געלערט אין קיין ישיבה און דער פאטער האט נישט געזען פון אים די קאנווענציאנעלע נחת וואס מען אים פראגראמירט. אבער צוליב כבוד החיים והמתים לאמיר נישט צופיל ארומרעדן איבער זיי פערזענליך, איך האב עס געוואלט נוצן אלס דיסקוסיע איבער א ברייטערער פראבלעם

דאס איז פארשטענדליך אבער די משל איז נישט ריכטיג אין די פאל.

די נקודה פון דיין ארטיקל איז הונדערט פראצענט אויסצולעקן יעדעס ווארט.

[לעיקוואד]

.

[מי אני]

הגם די ארטיקל און סאָבּסיקווענט שמועס דא רירט אן אין דעם, איז אולי יתכן לומר אז אפילו אויב נעמט מען נישט א סארט מאראלישע ריעליזם מהלך וכדומה (בתוך רעליגיע), קען מען דאס נאך אלס אפשר שטעלן אויף א שטיקל קאָנטיניוּאָם. דהיינו, אז ווי מער ס׳דא (פשוט און פראסט) א קאנסענסוס פון ראציאנאלע מענטשן אז די געפירעכץ איז מסודר און ריכטיג בתוך/אין די פּאראמעטערס וואס מען איז דן דערויף, אלס מער האפט האט דאס אז דאס איז ריכטיג. וההיפך בהיפך, ווי ווייניגער א געפירעכץ האט די קאנסענסוס, אלס אומריכטיגער איז זי.

יעצט, מ׳קען דאס צושטעלן לענינינו. דהיינו, אפילו אויב נעמט מען די פּאראמעטערס צו זיין א ״חסיד׳ישער איד״, איז גלייב איך גאר שטארק יתכן צו טענה׳ן אז די ראציאנאלע קאנסענסוס פון וואס איז ״ריכטיג״ אין דעם איז אסאך ברייטער פון וואס מ׳שטעלט אראפ און מ׳פארפירט אויף. וק״ו וכ״ש אויב זענען די פּאראמעטערס אליין אויך ברייטער [״ארטאדאקסישער איד״ וכדומה].

[זעקעל]

דער נפטר איז געווען זייער א וואוילער חסידישער בחור, אבער ער איז געקומען פון קרית קאשוי וואו א טי-שיורט גייט צוזאמען מיט זנות, אבער נישט ווי איש עברי האט געזאגט אז דער פאטער איז א פאנאטישער פערד, דער טאטע האט זיך ארויסגעצויגן פון קאשוי דירעקט צו העלפן זיין זון, ער האט געמופט קיין מאנסי וועגן די קינד וואס איז יעצט אוועק, ער האט נישט געשריגן ביי די לוי' אז די כלים האבן אים אוועקגעלייגט, ער האט געזאגט אז זיינע חברים זאלן אווקווארפן סמארטפפאונס לזכותו.

ער איז זייר א פרימיטיווער מענטש דעריבער האט ער נישט געקענט זיך געהעריג געזעגענען אן פאדערן עפעס פון די חברים, אבער חלילה דא צו פוינטן פינגערס אויף אים אזנער האט זיך נישט גוט אויפגעפירט ביים באגרעבעניש פון זיין זון.

I Totally disagree with you so do the others
ביי א לוויה פון די אייגן בלוט אין פלייש, איז נישטא קיין שום מקום, צו דערמאנען עפעס וואס נאר אפי׳ נראה לעיניים א גנאי פארן נפטר, כ״ש וכ״ש מבזה זיין די נפטר מיט אזעלכע פרעכע בזיונות, נישט קיין חילוק וואס די מאטיוו איז