וועלכע חסידות ביסטו….??

[מנחם ציון]

ההההה….. שווערע קשיא…..
וואס מיינט חסידות? וואס מיינט זיין א חסיד פון יענעם? אייגנטליך א שטאפל צוריק, וואס מאכט יענעם זיין א רבי בכלל, אז דו זאלסט זיין זיינס א חסיד?

דער אמת איז, איך האב נישט קיין צופרידנשטעלענדע ענטפערס פאר אט די פראגעס, אבער עפעס האב איך אויסגעארבעט דורכאויס די יארן

פון מיין ווייב'ס משפחה געהערן מיר צו א געוויסע חסידות, א וואוילער מקום, איידעלע אידן, מיט שטארקע ווירדן און השגות, ביסוד קום איך אויך פון דארט, מיין זיידע האט זיך עטוואס אוועקגערוקט פון דארט, כאטש ער איז נאך גאר שטארק פארבונדן אהין, און פירט זיך מיט די מנהגים און נוסחאות פון דארט, אבער זינט ער האט זיך געטראפן דאס פלאץ ערגעץ אנדערש, און מיין טאטע האט דארט געלערנט, זענען מיר שוין פארבליבן ווי מיר זענען, אבער מיר ווערן נאך אידענטיפיצירט אין דער גאס אלס א חסידות פלוני משפחה.

זינט מיין ווייב'ס פאמיליע זענען גאר א שטארקער חסידים פון יענע חסידות, האט דער נאטורליכע שותא דינוקא משפיע געווען אויף מיין ווייב, און זי האלט טאקע גאר שטארק פון יענעם רבי'ן, וואס גראדע שטערט מיר עס נישט, און בכלל האט זי גאר אן אנדערער בליק אויף רבי'ס, ספעציעל היינט צייטיגע רבי'ס.

תחת השיחים משך די יארן, האבן מיר גאר שטארק ארגומענטירט דער נושא, און דייקא אויף א געזונטן שטייגער, וזה פריה.

-----------------

דער גאנצער מושג אז רביסטעווע גייט אריבער מאבות לבנים, איז א מושג אנגעהויבן אין דער פערטן דור פון חסידות, דהיינו בזמן הקאזניצער מגיד, וואס דאן איז דער רביסטעווע אריבער צו זיין זוהן ר' משה'לע קאזניצער ז"ל, און זאגאר דאן איז דאס אויך געווען אויף א באגרעניצטע פארנעם, (אן אויסנאם איז טשערנאביל און וויזניץ, אבער דאס קען מען דעבאטירן, צו די וויזניצער גזע גייט צוריק ביז'ן בעש"ט, ווי אויך וואס איז דער המשך פון טשערנאביל, און ווען האבן זיך אנגעהויבן די טשערנאבילע מנהגים) חסידים וועלכע זענען געווען צופרידן ווי זיי זענען געווען זענען פארבליבן, ווער נישט, האט זיך אויסגעזוכט א נייעם רבי'ן, כגון דער חידושי הרי"ם וועלכע האט פארלאזט קאזניץ, און ר' משה'לע האט געהאט אן הקפדה, כידוע.

פילצאליגע חסידישע לעגענדעס דערציילן, ווי אחר פטירת רבי פלוני זענען די חסידים געגאנגן אפירזוכן א נייעם מורה דרך, אמאל א גרופע, אמאל א יחיד, און אמאל זענען זיי געגאנגן בשליחות פון זייערע חבירים, און אויב מען האט געטראפן איינעם, האט זיך די גאנצע חבריא מדבק געווען אין יענעם.
די וועלכע זענען געבליבן, איז נישט געווען מוכרח אז זיי וועלן בלייבן נאכ'ן פטירה פון דעם צווייטן רבי'ן, דאס גאנצע חסידות איז געווען געבויעט אויף קונה זיין דרכים אין עבדות ה', איז וואס איז שייך געווען צו מוריש זיין, האט ער געפילט אז דער רבי וועט אים הייבן און ער איז געמאכט פאר אים איז ער געבליבן, אז נישט, נישט.

דאס האט זיך אבער געטוישט און די תק"ע יארן, וואס דאן איז ארויסגעוואקסן דער מין מושג פון א גזע, דהיינו דער רבי שטארבט, און לאזט איבער עטליכע זוהן\איידעמער וועלכע "נעמען איבער". דאן איז געוואקסן די גזעים פון חב"ד, ראפשיץ, אפטא, קאזניץ, שפעטער איז געווען אוהעל\סיגוט, רוזין, בעלזא, צאנז, גור, און ראדאמסק, ועוד.
חסידות איז שוין דאן לכאורה געווען אויף א שטארקע פארנעם אז די רבי'ס האבן פארמאגט נכסים, אפט מאל רבנות פאסטנס, און דאס ממלא מקום זיין האט געכאפט א נפק"מ לממונא, איבער ווער איז יורש דאס ביהמ"ד, די כלים, בגדים, וכו'. אבער דאס איז געווען אן ערנסטע ווענדפונקט בקורות החסידות.

דאן איז ארויסגעוואקסן א מין מושג ווי דאס, אז קינדער ירש'ן די טאטע.
איך גיי נישט איצט אריין צו זיי זענען געווען ראוי צו נישט, (איך וועל שוין צוקומען צו דעם) רובא דרובא זיינען יא געווען צדיקים וקדושים גענוי ווי זייערע טאטעס, אבער דאס אז איינער זאל זיך קענען וועלן א רבי וואס רעדט צו זיין נשמה איז געווארן ארויס פון די נארמע. עס איז געווארן א דבר פשוט אז ווען א רבי גייט פון דער וועלט, זענען זיך די חסידים מדבק און זיין זוהן\זוהנען אנע פראגעס, קען זיין אז דאן איז דאס געווען גוט, קען זיין אז נישט, אבער היינט איז דאס זיכער א חורבן נורא.

און לאמיר עס צולייגן

איך האב אמאל געליינט ערגעץ, (דוכט זיך אין מאמענט) עס איז דא אזא מין דערהער פון א "נגיעה צו איבערלעבער". ד.ה. מענטשן האבן א געשמאק צו אויפברענגן נאסטאלגיע, אך! וואס פארשטייט די היינטיגע דור... אמאל זענען "נאר" געווען אמת'ע צדיקים\תלמידי חכמים\חזנים\שרייבער\דענקער, היינט יאווען זיך רעוועלעך מכל המינים ומכל הסוגים, הייזעריגע חזנים, שרייבערלעך, ועוד.

אבער דער אמת קען זיין פארקערט, עס קען זיין אז אמאל האבן זיך פונקט אזוי געמערט רבי'לעך, נאר פשוט, קיינער רעדט נישט פון זיי היינט, זיי האבן גארנישט איבערגעלאזט נאך זיך, אויב אזוי ווער איז פארבליבן? נאר די ריכטיגע געהויבענע אידן, מילא רעדט מען זיך איין אז היינט איז דא טויזנטער רבי'ס אינדערצייט אינדערהיים האט געקענט זיין מיליאנען רבי'ס
קען זיין אמאל זיינען פונקט אזוי געווען גריצלנדע חזנים, אבער קיינעם אינטערסירט נישט זייערע שטיקלעך, איז ווער איז איבערגעבליבן? א וואן ענד אנלי יוסעלע, א קווארטין, הערשמאן, הערשטיק, וכו'.

איך האב געליינט, און איינגעזאפט, אבער עס איז נישט אזוי... ער לייגט אראפ א הנחה אז די פון וועם מען ווייסט, איז פשט אז זיי האבן "איבערגעלעבט", זייער גלאנץ האט איבערגעלעבט, אויב אזוי מוז זיין אז זיי זענען טאקע געווען גרויסע אידן,

וקשה לי

שטעלט אייך פאר, א היטלער היינט צוטאג מארדעט אויס חלילה א גרויס טייל פון כלל ישראל, און די רעשטעלעך אידן שטעלן אויף אידישקייט לשם ולתפארת, ווי אזוי גייען זיי רעדן פון די היינטיגע "צדיקים"?

זענט איר מסופק אז ר' אייזיק'ל ספינקער וועט נישט זיין א קדוש אויף וועם מען טאר נישט רעדן?

48 און 45 רבי'ס וועלן נישט זיין קיין זצוקללה"ה?

קלערט איר איין רגע אז רמ"מ וויזניצער וועט נישט זיין א רבי מיט א העכערע הנהגה אין וועלכע מיר קענען נישט האבן קיין השגה?
איי זיינע מאדנע "תורות"? דאס איז געווען זיין דרך פון ממתיק זיין, און מלבש זיין, יו נעים איט…

שוין אפגערעדט פון די גרויסע, כגון סאטמאר'ס, בעלזא, סקווער, וכו' קלערט איינער אז זיי וועלן נישט זיין פארהייליגט?


קומט אויס, אז על אף מיר לעבן מיט זיי, און מיר לאכן פון זיי, ווער פון דעם רבי'ן, און ווער פון יענעם רבי'ן, וועלן אבער די פארהייליגטע טילען איבערלעבן, און די רעקארדס וועלן ווייזן געהויבענע מענטשן.
(קען זיין אז היינט אין א ווירטואלער וועלט וועלן איבערלעבן מער דעטאלירטע רעקארדס וועלכע וועלן יא ווייזן די אמת'ע פרצופים)

יעצט, ווען איינער קומט שרייבן וועגן דער קדושת תנחום'ס א קינד וועלכע איז גע'הרג'ט געווארן אין קריג, אדער דעם דברי דן'ס אן איידעם וועלכע איז אוועק, באגלייט אין באשפרענקלט מלפנים ומלאחור מיט הרה"ק און זצוקללה"ה זיעואכ"י, ווער איך בכלל נישט אימפרעסט.
איי זייער לעגענדע האט איבערגעלעבט מיט אזעלכע שיינע קאלירן און טיטלען? דאס איז נישט קיין ראי', ס'קען רואיג זיין אז ער איז טאקע געווען משכמו ומעלה, אזאנס וואס מען טרעפט נישט היינט, אבער עס קען פונקט אזוי זיין אז נישט, און פשוט מחמת המציק ברויך מען שרייבן די דאזיגע טיטלען, פאר די זעלבע סיבה פארוואס היינט איז הרה"ק מוויזניץ מרכז איז ווייטער געדעקט אין אלע אויסגאבעס, און איז נאך נישט אויסגעשפיגן פון כלל ישראל.

לענינינו, די אלע רבי'ס וועלכע האבן איבערגענומען פאר 150 יאר צוריק, זענען קען זיין, (און לכאורה) געווען צדיקים וקדושים, אבער נישט זיכער, עס קען זיין זיי האבן פשוט איבערגענומען בית והון נחלת אבות, און די אלע אידן האבן ווייטער געשטראמט צו זיי ווייל ער איז דאך דעם רבי'נס א קינד, אם כן מה נענה אבתרייהו אונזער דור, וואס מיר קענען דאך יא אונזערע רבי'ס, און נאך פון יונגווייז אן.

מה שהיה הוא שיהיה, ואין כל חדש תחת השמש, עס איז אלעמאל געווען גוטע אידן און "שיינע אידן", און דאס אז חסידות איז שוין יארן אויף דער היינטיגער פארנעם, אז יעדער דארף האבן א רבי, און יעדער דארף מיטגיין מיט'ן רבי'נס אויטאמאטישער יורש, איז א קנאפע ראי'.
ס'קען זיין אז דו אמאליגע האבן שוין געמאכט דער טעות פון געטערן דעם רבי'נס קינדער, ואל תאמר שהימים הראשונים היו טובים מאלה, נישט אלעמאל איז דאס געווען א פראבלעם, און רוב פעלער זענען די קינדער געווען לתפארת אבותם, אבער אין טייל פעלער זענען זיי געווען בנים גידלתי.. המה פשעו בי.

יעצט אזוי, ווען דו קענסט דעם רבי'ן פון די יונגע יארן, ענד יו אפראוו הים, דעמאלטס גא אהעד, גיי נאך אים, פאלג אים, זיי דיר מדבק אין אים, ענד העוו א נייס דעי.

אבער אויב איך קען אים פון די בראשית יארן, און איך ווייס פונקטליך ווער ער איז, וואס דארף איך יעצט טוהן? ווייל ער האט זיך אנגעטון בגדי לבנים דארף איך צאמפאלן פאר אים?
פיין, ער איז בשר הקודש, סאו וואט?
סארא מין זאך אי דאס?! ער איז א רבי, און מען טאר נישט רעדן אויף אים…

דאס אז דער פאץ איז רבי איז שוין אן עוולה, און איך טאר נישט רעדן אויף אים?
איך טאר נישט רעדן אויף אים ווייל ער איז נישט ערגער ווי סתם א איד, אויף וועם מען מעג נישט רעדן, ווייל ער איז א איד…. (אפשר איז ער יא….)

יא... אבער דארפסט פארשטיין…. אין לך אלא כהן שבימיך, עשה לך רב והסתלק מן הספק
שאלה גדולה שאלת!
אז די ביסט אקעי מיט אזא איינעם, האב איך נישט קיין טענות,
איך האב אבער יא א פראבלעם מיט זיי, און מיין כהן שבימיך קען זיי מיין מערב וואנט שכן, און מיין קארנער ביהמ"ד, א איד וועלכע איז זיך ממית אויף תורה, און האט נישט קיין צענטל די תאוות און מותרות וואס דיינע כהנים האבן, ער פארט נישט נאות דשא'נען אינערגעץ, (ב)ריעט זיך נישט אפ אין מיאמי יעדן חצי שנה, זיין יאר באשטייט פון איין מעגל השנה פון תורה ועבודה.


אדער, איז מיין עשה לך רב א חסידיש ספר, ש'מער ש'ווייניגער!

איר הערט?! איך בין א בעלזער!
דו א בעלזער?!? מיט וואס ביזטו א בעלזער?
איך בין א בעלזער מיט כאטש אזויפיל ווי דו ביזט.

דער ערשטער בעלזער רב ז"ל האט געזאגט אז "בעלזא וועט זיין א ווינקל פאר תורה ויר"ש ביז משיח וועט קומען"

בעלזא איז און אוקריינע, וואס איז געבליבן מיט'ן ווינקל? א ביה"ח? ניטאמאל דער הייליגער שוהל שטייט

נע…. בעלזא איז אין ירושלים, דארט איז דער ווינקל. איי ער האט געזאגט אז "בעלזא" וועט זיין א ווינקל, לאו דווקא... יעדעס פלאץ וואס רופט זיך בעלזא וועט זיין א ווינקל….

אהא, און וואס איז מיט טויזנטער אנדערע אייניקלעך פון בעלזע רביים? זיי האבן נישט קיין פלאץ אין דעם ווינקל?
(איך מאך נישט אוועק דער פאקט אז דער היינטיגער רב איז א פלימעניק פון ר' אהרעלע ז"ל און ער איז דער יורש (גיי ווייס פארוואס…))

נאאא אבער ער רופט זיך בעלזא, זיי נישט…

אהא... הייסט אז איך וועל ארויפקנאקן א סיין ביי מיר אין דיינינג רום "ק"ק בעלזא" וועט דאס אויך זיין א ווינקל?

איי העוו ניוס פאר יו…, יא!! עס וועט זיין א ווינקל פאר תורה ויר"ש ביז משיח וועט קומען, ועד בכלל!!!!

האט דען בעלזער רב געמיינט דאס ווארט בעלזא? בהמה דו! קומסט מיר אפיר ווי איינער וואס פארהייליגט דאס ווארט סאטמאר' אפי' עס שטאמט פון א קריסטליכער שמייליגטום,
(איך רעד נישט פון בארדיטשוב, אויף וועלכע גדולים וטובים האבן געזאגט אז דאס עצם דערמאנען דער שטאט איז ממתיק דינים)
בעלזער רב האט געמיינט צו זאגן אז "בעלזא", דער דרך פון בעלזא, די תורות, די שיטות, די קאך, די ווארימקייט, דאס מקפיד זיין אויף א מנהג קדמון, וועט זיין א ווינקל פאר תורה ויר"ש ביז משיח וועט קומען!!

דאס הייסט איך קען וואוינען אין אלאסקע, און מיין הויז איז אט דער ווינקל וועלכע דער ערשטער בעלזער רב האט גערעדט פון!
און יתכן אז בעלזא בעלזא, איז טאקע א ווינקל פאר תורה.
אויב פירן זיי זיך אויף די בעלזא לערעס, זענען זיי טאקע אט דער ווינקל.{ איך בין נישט באקאנט, אבער איך הער אז יש מרננין אחריו אז נישט…}

עכ"פ די געדאנק איז, עשה לך רב שטייט אינערגעץ אז דער רבי ברויך לעבן, עס איז מסתבר אז א לעבעדיגער רבי איז בעסער, און שכל'דיג איז אזוי, אבער אינה מוחרכת.

מיין מעסעדש איז: הדבק בת"ח! נעם דיר א רבי'ן, מוז נישט דווקא זיין א שטרויענע קאלב פארפעלצט אין א בעקיטשע, עס קען פונקט אזוי זיין א שטויס פאפירן גערופן קדושת לוי, באר מים חיים, מאור ושמש, נועם אלימלך, תפארת שלמה, און לערן זייערע אש שחורה על גבי לבינה מיט א ריינקייט אז דו ווילסט פון זיי שעפן און יונק זיין, און אלע דיינע ספיקות וועלן פארענטפערט ווערן.
איך האב שוין כמה פעמים געהאט אפענע זאכן! אוודאי דארף מען אויף דעם סייעתא דשמיא צו זעהן יעדעס מאל א תשובה קולע אל השערה, אבער ווען איך פרעג אן להבדיל דער פאץ אויפ'ן שטוהל, דארף איך אויך סייעתא דשמיא ער זאל מכוון זיין צום זאך, ולזה יש לו בחירה….


אלזא וועלכע חסידות ביסטו? אלע!!!

ממש אזוי?! יא ממש אזוי!!
און איך טויש חסידות שנעלער ווי איך טויש זאקן... ווען איך נעם ארויס א דברי חיים בין איך א צאנזער, ווען איך נעם ארויס א דברי יואל בין איך א סאטמארער, און תוך כדי דיבור בין איך א גר"א'ניק,
איך בין א ברסלב'ער, א ראדאמסקער,
איך בין א חסיד און דיין חסידות נאך מער ווי די מיינסט, און נאך מער ווי דיר אפילו!!

ודוק כי קצרתי…….

נ.ב. געשריבן אונטער'ן רושם פון דער אשכול

[מארמאראשער]

תמצית שיטת רבינו הקדוש מסאקמאר זצ"ל
יישר כח פארן אזוי שיין ארויסברענגן

די רבי האט עס נאר געזאגט און לשון קודש סוף מאמר שלש שבועות און געשריגן צווישן די שורות כמעט יעדע תורה
נאר די אויפגעקלערטע עולם גולם האט טענות אויף די ווערטער.... נו גיי זיי זיי מסביר וואספארא ברייטקייט און אויפגעקלערקייט עס ליגט און זיינע ווערטער
אפשר אין יודיש העט עס דער עולם פארשטיין

[מי אני]

‏דא הא׳מיר דערמאנט די געדאנק פון ראָזי רעטראָספּעקשאן וואס ווערט דערמאנט דא.

[איך אויך]

אינטרעסאנט נאר אז ווי 'קיהל' דו פראבירסט זיך אוועקצושטעלן שפראצט ארויס דיין איינגעבאקענע שנאה צו די הייליגע בעלזער רבי'ס. איך וואלט געוועט אן אלפ'ל אז דו ביסט פון די פירות הבאושים פון ר' זלמניו'ס מוסדות.

[תורה ומדע]

א פשוטער פראבע אויפן ממשיך איז מפי כתבם. לית מאן דפליג אז דער שפת אמת און רא״מ מגור זענען געווען ענקים, וה״ה די פיהר בעלזער רביס, שינאווער רב ושאר בני הרה״ק מסאנז, אדמור״י ראפשיץ דזיקוב, ועוד, ווייל סאיז אלץ דאקיומענטירטע גדלות. דאס אז זייערע עלטערן זענען אויך געווען ריזן גיבט נאר צו, און סנעמט גארנישט אוועק.
לעניין בעלזא בזמננו. היינט בעלזא פירט זיך בדרך הסלולה פון בעלזא אין גאליציע דורך א פילטער פון בעלזער רב מהר״א זצוק״ל, און פון זיין ברודער דער בילגרייער רב וועלכער האט געהאט א גרויס השפעה אויף דער גאנג פון דער התפתחות פון בעלזא אין ארץ ישראל. דער בילגרייער רב בנוסף פון מקבל זיין א דרך פון זיין שארפען טאטן און זייענדיג א חסיד פון זיין הימלישען ברודער, האט ער געהאט א וויזיע און א דיעה צלולה ווי אזוי זיך צו באנעמן מיט ענייני הזמן. אז דו וועסט אדורך טוהן די היסטאריע אהנע נגיעות, וועסטו טרעפן אז דער היינטיגער בעלזער רב איז ממשיך אט א דעם דרך הממוצע פון זיין פאטער. ועין בקובצי אור הצפון ותהנה.

[מנחם ציון]

אינטרעסאנט נאר אז ווי 'קיהל' דו פראבירסט זיך אוועקצושטעלן שפראצט ארויס דיין איינגעבאקענע שנאה צו די הייליגע בעלזער רבי'ס.

חס ושלום!!
אין פאקט ווי איך האב געשריבן דא לערן איך דווקא אסאך בעלזא תורות, ומימיהם אני שותה.
איך פיל אז זיי רעדן צו מיין נשמה, על אף וואס איך בין אויפגעוואקסן אין א סאטמאר געשטימיטע מוסד, לאו דווקא זאליס אדער ארוינים אדער בני יואל.

איך ברענג נאר ארויס די פונקט, ווי נאריש מענטשן קוקן אן דאס אז איך א בעלזער, איך בין א באבובער, איך בין א סלונימער.
די תורות פון אלע אויבנדערמאנטע רביים זענען נחלת הכלל, ומונחת בקרן זויות, וכל הרוצה ליטול את השם יבוא ויטול!

ווייל דו ביזט געבוירן ביי עלטערן, וואס זייערע עלטען זענען געבוירן ביי עלטערן, וואס זענען געפארן קיין בעלזא, (אגב אינדערהיים, איז ווער נישט געפארן אהין) איז נאך נישט פשט אז דו ביזט א בעלזער, און ס'איז נישט פשט אז איך בין נישט.
ווייל דו גייסט שווארצע זאקן שבת, ווייל דער רב האט דיר "אליינס געזאגט" צו גיין דערמיט, מיינט נישט אז דו ביזט א באבובער

דער יסוד פון חסידות איז געווען צו נענטער ווערן צו הקב"ה, און גרויס טייל דורך א מורה דרך, אפגעזען פון וועם דער מורה דרך אליין האט קונה געווען,
אויב דו פילסט אז דער געוויסע מורה דרך הייבט דיר, סטיק וויט הים,
און אז פילסט נישט אזוי, נאר דו גאנצע סיבה פון דיין אנגעהערשאפט אהין איז בלויז ווייל מיין טאטע איז דארט, און מיין זיידע איז נאך געווען שוחט\חזן\מוהל דארט, ביזטו א פשוט'ע בהמה
און אז איך פיהל אז בעלזא תורות הייבן מיר, און ברענגן מיר נענטער צו אלקות ביז למעשה, בין איך נאך אזא בעלזער ווי דיר, וועטדער יו לייק איט אר נאט!!
(ענד איי רעפיט! אויב דו זעהסט נישט קיין סיבה פארוואס נישט צו בלייבן, צו דיר רעדט איך נישט.
איך רעדט צו די וואס זענען נישט צופרידן זיך צו רופן מיט סיי וועלכע חסידות שיהיה, נאר זיי ווילן זיך זוכן זייער אייגענע מורה דרך)


אגב מ'קען אזוי אפטוהן גאנץ סקווער
איך וועל לערנען טשערנאבלע תורות, בין איך א סקווערער, און מיטדעם אלעם דאווען אינדרויסן פון שטעטל......!!!

[מנחם ציון]

א פשוטער פראבע אויפן ממשיך איז מפי כתבם. לית מאן דפליג אז דער שפת אמת און רא״מ מגור זענען געווען ענקים שבענקים, וה״ה די פיהר בעלזער רביס, שינאווער רב ושאר בני הרה״ק מסאנז, אדמור״י ראפשיץ דזיקוב, ועוד, ווייל סאיז אלץ דאקיומענטירטע גדלות. דאס אז זייערע עלטערן זענען אויך געווען ריזן גיבט נאר צו, און סנעמט גארנישט אוועק.
לעניין בעלזא בזמננו. היינט בעלזא פירט זיך בדרך הסלולה פון בעלזא אין גאליציע דורך א פילטער פון בעלזער רב מהר״א זצוק״ל, און פון זיין ברודער דער בילגרייער רב וועלכער האט געהאט א גרויס השפעה אויף דער גאנג פון דער התפתחות פון בעלזא אין ארץ ישראל. דער בילגרייער רב בנוסף פון מקבל זיין א דרך פון זיין שארפען טאטן און זייענדיג א חסיד פון זיין הימלישען ברודער, האט ער געהאט א וויזיע און א דיעה צלולה ווי אזוי זיך צו באנעמן מיט ענייני הזמן. אז דו וועסט אדורך טוהן די היסטאריע אהנע נגיעות, וועסטו טרעפן אז דער היינטיגער בעלזער רב איז ממשיך אט א דעם דרך הממוצע פון זיין פאטער. ועין בקובצי אור הצפון ותהנה.

איך האב בכלל נישט בארירט צו בעלזא גייט יא נאך זייער מסורה צו נישט
אפי' די וואס טענה'ן אז נישט, זענען נאך אזוי ווייט פון זייער מסורה ווי בעלזא איז.

איך האב נאר דערמאנט בעלזא צוליב דער באקאנטער מימרא פונעם שר שלום, וואס אין בעלזא איז מען שטארק פארקאכט דערין, הגם איך זעה נישט וואס זיי האבן מער בעלות אין "דער ווינקל" ווי מיר.

מיין פלאץ אין ווינקל קען קיינער נישט צונעמען, און איך פיל מיר זייער באקוועם דארט אפילו מיט גאנץ בעלזא אלס שכנים, אבער און יענער ווינקל האט מען נאר איינטריט מיט געוויסע תנאים. עפעס מער ווי סתם ארויפהאקן שילדן אויף ריזן בנינים וואס זעהן אויס "גענוי" ווי יענע שוהל

[אישתישבי]

לית מאן דפליג אז דער שפת אמת און רא״מ מגור זענען געווען ענקים, וה״ה די פיהר בעלזער רביס, שינאווער רב ושאר בני הרה״ק מסאנז, אדמור״י ראפשיץ דזיקוב, ועוד, ווייל סאיז אלץ דאקיומענטירטע גדלות

אבי גערעדט.
גאר אסאך פין דיע זענען געוועהן ווייט פון ענקים.

לעיקר הענין, אסאך מאל הערט מען מענטשן רעדן אז די עיקר קובע איז וויאזוי איז דער רבי געוועהן פאר ער איז געווארען א רבי, אדער וויאזוי ער וואלט געוועהן ווען ער איז נישט א רבי, לדעתי מיינט עס גארנישט, דער עיקר איז וואס קען ער מיר געבן היינט. מיר איז נישט קיין חילוק אױב דער רבי בחדרי חדרים טוט וואס ער וויל, דער עיקר שאלה איז וואס איז ער מיר מדריך, און וואס פאר א עקזאמפעל שטעלט ער אוועק היינט, היינט נישט פאר צוואנציג יאר צוריק. מיר גייט ווייניג אהן, אױב ווען ער איז געוועהן א בחור האט ער ליב געהאט בחורישע תאוות יהיה מה שיהיה.

[תורה ומדע]

ניט אלע זענען געווען אייניג אין גרויסקייט. אבער דאס מערהייט פון זיי זענען געווען גדולי בתורה וביראה.

[תורה ומדע]

א פשוטער פראבע אויפן ממשיך איז מפי כתבם. לית מאן דפליג אז דער שפת אמת און רא״מ מגור זענען געווען ענקים שבענקים, וה״ה די פיהר בעלזער רביס, שינאווער רב ושאר בני הרה״ק מסאנז, אדמור״י ראפשיץ דזיקוב, ועוד, ווייל סאיז אלץ דאקיומענטירטע גדלות. דאס אז זייערע עלטערן זענען אויך געווען ריזן גיבט נאר צו, און סנעמט גארנישט אוועק.
לעניין בעלזא בזמננו. היינט בעלזא פירט זיך בדרך הסלולה פון בעלזא אין גאליציע דורך א פילטער פון בעלזער רב מהר״א זצוק״ל, און פון זיין ברודער דער בילגרייער רב וועלכער האט געהאט א גרויס השפעה אויף דער גאנג פון דער התפתחות פון בעלזא אין ארץ ישראל. דער בילגרייער רב בנוסף פון מקבל זיין א דרך פון זיין שארפען טאטן און זייענדיג א חסיד פון זיין הימלישען ברודער, האט ער געהאט א וויזיע און א דיעה צלולה ווי אזוי זיך צו באנעמן מיט ענייני הזמן. אז דו וועסט אדורך טוהן די היסטאריע אהנע נגיעות, וועסטו טרעפן אז דער היינטיגער בעלזער רב איז ממשיך אט א דעם דרך הממוצע פון זיין פאטער. ועין בקובצי אור הצפון ותהנה.

איך האב בכלל נישט בארירט צו בעלזא גייט יא נאך זייער מסורה צו נישט
אפי' די וואס טענה'ן אז נישט, זענען נאך אזוי ווייט פון זייער מסורה ווי בעלזא איז.

איך האב נאר דערמאנט בעלזא צוליב דער באקאנטער מימרא פונעם שר שלום, וואס אין בעלזא איז מען שטארק פארקאכט דערין, הגם איך זעה נישט וואס זיי האבן מער בעלות אין "דער ווינקל" ווי מיר.

מיין פלאץ אין ווינקל קען קיינער נישט צונעמען, און איך פיל מיר זייער באקוועם דארט אפילו מיט גאנץ בעלזא אלס שכנים, אבער און יענער ווינקל האט מען נאר איינטריט מיט געוויסע תנאים. עפעס מער ווי סתם ארויפהאקן שילדן אויף ריזן בנינים וואס זעהן אויס "גענוי" ווי יענע שוהל

מסכים

[אישתישבי]

ניט אלע זענען געווען אייניג אין גרויסקייט. אבער דאס מערהייט פון זיי זענען געווען גדולי בתורה וביראה.

הייבט מען אהן מיט דער מערהייט פין זיי, און גדולים בתורה ויראה, און עס איז דאקומענטירט.

ווי איז דאקומענטירט די גדלות בתורה פין די פיר בעלזער רבי'ס?
די קינדער פין צאנזער רב איז דער איינציגסטער וואס מען קען זאגען איז דאקומענטירט איז דער שינאווער רב. דער בייטשער ווייס איך נישט אױב אפילו איינער האט געוואלט זאגן אז ער איז בכלל געוועהן א יש ( חוץ קענען שפילען קארטען), און די צוויי יונגסטע איז בעסער אויב מען רעדט ווייניגער. די רעשט זענען אפשר געוועהן שטארקע עובדים טאפס.
די דזיקובער רבי'ס, עס איז געוועהן דארט גרויסע ת"ח, אבער למשל דער לעצטער רבי פאר דער קריג, ר' אלתר, וואס פונקטליך האט ער געשריבן? ר' שיעלע איז געוועהן א געלונגענע און א ת"ח האט מען אים נישט פארגינען האט מען אויף אים גערעדט אנדערע זאכן, און איך קען דיר זאגן אסאך מער.

[תורה ומדע]

גערעכט. סאיז שווער צו האבן דאקיומענטירטע גדלות אויף גדולי ישראל פון איבער הונדערט יאר צוריק.
האועבער, אויפן שפ״א מיטן רי״ם, און אויפן אבנ״ז מיטן שם משמואל איז אפגערעדט. שינאווער רב מיטן פאטער אפגערעדט. פון די בעלזער רביים, די יושבים, די אויסגעארבייטער מנהגי ישראל עפ״י שו״ע, די סארט רבנים וועלכער זענען געפארען אהין, און פון די בעלזער דברי תורה וואס מיר האבן היינט איז ניכר גדלות אין תורה און אויך אין לומדות און הבנה.
ווארשיינליך האט אדמורות בירושה מעלות, נישט נאר חסרונות.

[מנחם ציון]

ניט אלע זענען געווען אייניג אין גרויסקייט. אבער דאס מערהייט פון זיי זענען געווען גדולי בתורה וביראה.

הייבט מען אהן מיט דער מערהייט פין זיי, און גדולים בתורה ויראה, און עס איז דאקומענטירט.

ווי איז דאקומענטירט די גדלות בתורה פין די פיר בעלזער רבי'ס?
די קינדער פין צאנזער רב איז דער איינציגסטער וואס מען קען זאגען איז דאקומענטירט איז דער שינאווער רב. דער בייטשער ווייס איך נישט אױב אפילו איינער האט געוואלט זאגן אז ער איז בכלל געוועהן א יש ( חוץ קענען שפילען קארטען), און די צוויי יונגסטע איז בעסער אויב מען רעדט ווייניגער. די רעשט זענען אפשר געוועהן שטארקע עובדים טאפס.
די דזיקובער רבי'ס, עס איז געוועהן דארט גרויסע ת"ח, אבער למשל דער לעצטער רבי פאר דער קריג, ר' אלתר, וואס פונקטליך האט ער געשריבן? ר' שיעלע איז געוועהן א געלונגענע און א ת"ח האט מען אים נישט פארגינען האט מען אויף אים גערעדט אנדערע זאכן, און איך קען דיר זאגן אסאך מער.

גערעכט. סאיז שווער צו האבן דאקיומענטירטע גדלות אויף גדולי ישראל פון איבער הונדערט יאר צוריק.
האועבער, אויפן שפ״א מיטן רי״ם, און אויפן אבנ״ז מיטן שם משמואל איז אפגערעדט. שינאווער רב מיטן פאטער אפגערעדט. פון די בעלזער רביים, די יושבים, די אויסגעארבייטער מנהגי ישראל עפ״י שו״ע, די סארט רבנים וועלכער זענען געפארען אהין, און די דברי תורה וואס מיר האבן היינט איז ניכר גדלות אין תורה און אויך אין לומדות און הבנה.

אויב איך מעג זאגן; באמת איז שווער, אויב מען קען נישט וויסן ווער איז באמת א גדול און ווער איז סתם א חוטר מגזע, נו ווי שטעלט זיך עס אפ?
ווער זאגט אז דער בעש"ט איז א בר סמכא? אפשר איז ער פונקט ווי אן אנדערער בעל שם, וואס פון זיי האט בכלל נישט געפעלט.

און נאך פריער, ווער זאגט אז די תנאים ואמוראים זענען דאס, וואס מיר מיינען זיי זענען?

אבער הנראה לעניות דעתי איז אזוי.

ווען איינער האט איבער געלאזט עפעס נאך זיך, איז נישט שייך צו טענה'ן דערויף, ס'איז מעשיהם מוכיחות עליהם. טאפ נאר אויס זייערע ספרים, און איבערצייג דיך אליינס ווי גרויסע ענקים זיי זענען געווען. האסט ספיקות און די גדלות פון תנאים ואמוראים? קוק נאר אריין און א מימרא'לע פון זיי, קוק ווי פיל חידושים וביאורים זענען נובע פון דעם, ווי פיל עמקות עס ליגט דארט, ווי פיל הלכתות מ'נעמט ארויס דערפון, אנגעהויבן פון די ראשונים ביז די אחרונים, איז פשט אז די מענטשן זענען געווען ריזן.

האסט צווייפלען און סמכות פון בעש"ט? אר"י? קוק וואס זיי האבן באוויזן, וואסערע ירושה זיי האבן נאך זיך איבערגעלאזט, ווייזט אויס אז זיי זענען טאקע געווען עפעס העכערס.

די זעלבע איז מיט יעדע ספר חסידות, אויב איז דא אידן וואס ווערן דערהויבן דורך זיי, איז פשט אז זיי זענען נישט סתם אבי ווער.

משא"כ איינער וואס האט גארנישט איבערגעלאזט נאך זיך, איז יש לדון מה טיבו. איז ער טאקע אזוי גרויס?
יעצט אזוי, ווען מען רעדט פון איינעם וואס געפראווטע גדולים רעדן פון אים שטארק, דהיינו גדולים וואס האבן נאך זיך איבערגעלאזט עפעס צום זאך, דארף איך נישט מער ווי דעם. א קלאסישער ביישפיל איז דער רבי ר' זושא, ער פאר זיך האט גארנישט איבער געלאזט געשריבן, אבער אנדערע דאקומענטירטע גדולים, וואס האבן יא געלאזט נאך זיך עפעס, רעדן פון אים מורא'דיג, ווייזט אויס אז ער איז געווען א בר סמכא.
אבער איינער וואס נישט ער האט איבערגעלאזט עפעס שפירן, און נישט ער ווערט דערמאנט צו סאך, פארוואס ברויך איך אננעמען אז ער איז געווען אן אדם גדול?
נאכאמאל, עס מוז נישט זיין, עס קען זיין אז יענער איז א גרויסע מענטש אפי' ער האט נישט קיין סאך דעקונג, אבער עס אז עס איז שווער צו פראוון, איז שווער צו גלייבן, און איך ווייס נישט צו איך דארף גלייבן.

יעצט ווען@תורה ומדע דערמאנט די בעלזע רביים, ס'נישט שייך זיך צו טענה'ן אין זייער גדלות, סיי צוליב די ירושה וואס זיי האבן איבערגעלאזט, און סיי צוליב די פילע עדות'שאפט וואס איז פארבליבן פון גדולים איבער זיי, ווי אויך אז גרויסע "דאקומענטירטע" גדולים זענען צו זיי געפארן, א שטייגער ווי דער ערוגת הבושם וצאצאיו, דער סאטמארער רב, און נאך.
ווי אויך דער אהבת ישראל איז די זעלבע זאך, קען זיין אז ער האט נישט איבערגעלאזט צו סאך, (מעמער פרעגן @שבת אחים....) אבער די געפארעכטס צו אים זאגט אסאך איבער אים.

[מנחם ציון]

כל התגובה נכלל בעמקות דבריו של @תורה ומדע ולא באתי רק לפרש דבריו הק'

[תורה ומדע]

כל התגובה נכלל בעמקות דבריו של @תורה ומדע ולא באתי רק לפשר דבריו הק'

ישר כחכם.

[מרדכי מרדכי]

זאל איינער טאקע ברענגען נעמען מיט מקורות פון רבי'ס וואס זענען געגאנגען בדרך הרמ"מ מויזשניץ וכדומה

[שמעי']

און וואס טוט זיך מיט'ן רמב"ם אז אלע שררות און מינויין בישראל גייען אריבער בירושה מדור דור?

Sent from my SM-G973F using Tapatalk

[מנחם ציון]

און וואס טוט זיך מיט'ן רמב"ם אז אלע שררות און מינויין בישראל גייען אריבער בירושה מדור דור?

Sent from my SM-G973F using Tapatalk

עס איז נאריש צו זאגן אז חסידות איז פון די מנויים ושררות פון וואס דער רמב"ם רעדט און עס איז א שאד מאריך צו זיין דערין
(אויב איך מאך נישט קיין טעות רעדט דער רמב"ם אויך נאר אין פעלער וואס דער זוהן איז ראוי איבערצונעמען)

[שמעי']

איך האב געמיינט ארויסציברענגען אז ס'דא אזא מושג פון מורש זיין.

Sent from my SM-G973F using Tapatalk

[אישתישבי]

אמת, שררה גייט בירושה, און די הנהלה פין די מוסדות באלאנגט צו דער יורש. לית מאן דפליג. עס שטייט אז אפילו דער זוהן איז נישט ראוי אזויווי דער טאטע, כל זמן ער איז ראוי איז ער יורש.

דער שאלה וואס מען רעדט דא איז, צו מען דארף זיין א "חסיד" פין די רבי'ס, דאס האט נישט מיט ירושה.

אבער דער פראבלעם היינט ווערסעס אמאהל, אמאהל איז מען געפארן צום רבי'ן, און ווען דער רבי איז אוועק, האט מען געקענט פראבירען דער יורש, אױב איז ער נישט געוועהן צופרידן, איז ער מער נישט געפארן, און געענדיגט, היינט איז טרעפען א נייע רבי ווי מופען צו א נייע שטאט.

די חסידים וואס וואוינען טאקע אין דער פרעמד, און דאווענען אפילו נישט אין א שטיבעל פין זייערע רבי, זיי קענען זיך אנפוצען און אפילו נישט פילען דער שוועריגקייט. אפילו דו וואס דאווענען אין א שטיבעל איז גרינגער ווי אוועקגיין פין הויפט קווארטיר.

[מנחם ציון]

מענין לענין, איך האב א מומע אן אלמנה, וואס איז פון די חסידות פון ווי מיר קומען ארגינעל
איר זוהן, א חשוב'ער אינגערמאן, איז געווארן א ברסלב'ר, און האט לכבוד דעם געטוישט זיין לבוש, - וואס דאס איז אן עוולה פאר זיך, ווילסט זיין א ברסלב'ר זיי איינס, אבער דו ביסט מוזט נישט גארנישט טוישן.
אבער די מומע מיינע האט עס גענומען זייער צום הארצן, ער ווערט א ברסלב'ר ה' ישמרנו...
איך האב איר פרובירט מסביר צו זיין, מה כל הרעש, מ'רעדט בסך הכל פון נאך א חסידיש מקום ווי ער פילט א סיפוק, ער ווערט נישט שוואכער, ער דראפט נישט אידישקייט, אבער היא בשלה...
איך ווייס נישט צו יעצט האט זי שוין יא שלום געמאכט מיט'ן מציאות

[חכמה גדולה]

ניתי ספר ונחזי.

עפן אויף א גמרא מסכת כתובות (קג, ב)

"מאי קאמר? הכי קאמר, אע"פ ששמעון בני חכם, גמליאל בני נשיא.
אמר לוי צריכא למימר?!
אמר רבי שמעון בר רבי צריכא לך ולמטלעתך.
מאי קשיא ליה, הא קרא קאמר (דברי הימים ב כא, ג) ואת הממלכה נתן ליהורם כי הוא הבכור,
ההוא ממלא מקום אבותיו הוה, ורבן גמליאל אינו ממלא מקום אבותיו הוה.
ורבי מאי טעמא עבד הכי?
נהי דאינו ממלא מקום אבותיו בחכמה ביראת חטא ממלא מקום אבותיו הוה

וואס דארפ'ן מיר מער פון דעם?

רבינו הקדוש (דער עכטע) האט שוין אויסגעפסקנ'ט א ממלא מקום אבותיו ביראת חטא, איז פאר א ממלא מקום בחכמה