דער אינדיאנער הינדוּ פילאזאף אַדיִ שׁאַנקאַראַ(טשאַריאַ) איז געווען פון די מייסדים פונעם אַדוואַינטאַ וועדאַנטאַ חדר. דאס האט אנגענומען אן אנטי-ריעליסט פאזיציע אז דאס גאנצע רעאליטעט איז אן אילוזיע און נאר בּראַחמאַן, וואס איז דער אונטערליגענדער מקור פאר אלס איז ״עכט״; אלעס אנדערש, ובנוסף דעם זעלבסט [אַטמאַן], זענען אילוזיעס וכעין מאַניפעסטעישאנס דערפון.
איינמאל האט ער געטראפן א מענטש אויף די גאס וואס איז געווען פון א נידעריגערע קלאס/קעסט און דעריבער האט ער אים נישט געוואלט צורירן אלס׳ן זיין זיין ״טמא״. האט אים דער מענטש געפרעגט אז לשיטתו איז דאך דאס, די חילוק אין קלאס וכו׳ צווישן זיי צוויי, נאר אן אילוזיע.
סיפורי צדיקים
-
berlbalaguleh
- שריפטשטעלער
- הודעות: 20420
- זיך רעגיסטרירט: דינסטאג יולי 17, 2012 12:57 pm
- האט שוין געלייקט: 25361 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 15512 מאל
- קאנטאקט:
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
מ׳פארציילט אויפ׳ן פילאזאף סעקונדוס דער שטילער אן ענליכע מעשה צו דאס וואס להבדיל רש״י זאגט אויף מעשה דברוריא בע״ז חי: דהיינו, אז ער׳ז אוועקגעגאנגען לערנען און ווען ער׳ז צוריקגעקומען בחתימת זקן האט מען אים נישט דערקענט. ער האט געוואלט אויספּרואוון דאס צו נשים דעתן קלות עליהן איז וויבאלד מ׳האט אים נישט דערקענט איז ער געגאנגען מפתה זיין זיין מאמע. זי איז איבערגערעדט געווארן פון אים און ווען ער האט איר אויסגעזאגט ווער ער איז האט זי זיך מחמת רוב בושה געהאנגען.
סעקונדוס האט באשולדיגט זיין רעדן אין די טראגעדיע און זייט דעמאלטס האט ער אונטערגענומען אויף זיך א שבועה של תענית דיבור נישט צו רעדן. הערענדיג פון דעם פילאזאף האט אים אדריאנוס קיסר גערופן צו זיך און אים געסטראשעט אז ער גייט אים הרג׳ענען טאמער ער ענטפערט אים נישט, אבער ער האט פארט נישט געבראכן זיין שבועה. ער איז נאר גרייט געווען צו שרייבן ענטפערס. זעהענדיג דאס האט אדריאנוס נאכגעלאזט.
סעקונדוס האט באשולדיגט זיין רעדן אין די טראגעדיע און זייט דעמאלטס האט ער אונטערגענומען אויף זיך א שבועה של תענית דיבור נישט צו רעדן. הערענדיג פון דעם פילאזאף האט אים אדריאנוס קיסר גערופן צו זיך און אים געסטראשעט אז ער גייט אים הרג׳ענען טאמער ער ענטפערט אים נישט, אבער ער האט פארט נישט געבראכן זיין שבועה. ער איז נאר גרייט געווען צו שרייבן ענטפערס. זעהענדיג דאס האט אדריאנוס נאכגעלאזט.
-
אישתישבי
- חבר ותיק
- הודעות: 3541
- זיך רעגיסטרירט: דינסטאג מערץ 08, 2016 11:19 pm
- האט שוין געלייקט: 121 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 2068 מאל
מי אני האט געשריבן:מ׳פלעגט אפט קנס׳ענען גאלילעיאו גאלילעי פאר׳ן נישט גיין מיט די גאַוּן קלייד וואס די לעהרערס פלעגן דארפן טראגן אין די יוניווערזיטעטן. האט ער געשריבן א גאנצע פיוט אלס א סאטייר אז דאס שטערט פון משתין זיין און פון צו גיין אין בתי זונה. ווי אויך האט ער זיך דארט בכלליות געשטעלט כאילו ער טענה׳ט קעגן דעם גאנצן געדאנק פון דעם אז מ׳דארף גיין באקליידעט בכלל און אז מ׳וואלט מער געקענט דערקענען דאס עצם חשיבות פון א מענטש ווען מענטשן וואלטן ווען געגאנגען נאקעט; קעגן דעם געדאנק פון מאני מכבדותא. (ועיין במו״נ ח״ג פ״ח.)
ווי אדם הראשון פאר די חטא.
א קונץ צו זיין אליהו הנביא? א קונץ צו זיין איש תשבי!
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
נו, ווי באקאנט האט דאך גאלילעיאו זיך אנגענומען פאר קאפּערניקוס און זיין היִליִאוסענטריק מאדעל. עפי״ז האט מען דאך א נאמען געגיבן דעם געדאנק אז דער מין האדם בעולמינו איז נישט עפעס א ספעציעלער אבזערווער פונעם יוּניווערס, די קאפּערניקען פרינציפ. איז לעומת זה האט ער יא מרמז געווען צו אדה״ר פאר׳ן חטא, צו מעלת שלימות האדם, למתק זה...
viewtopic.php?f=47&t=9853
***
ווען דער עטיאפּיען פילאזאף זעראַ יאַקוּבּ איז געווען אמאל צוגאסט ביי איינעם האט ער אים געפרעגט איבער א מיידל דארט וועמען ער האט געוואלט הייראטן. זי איז געווען דאס דינסט פונעם גאסטגעבער און ער האט אים געזאגט אז ער גיבט איר אווער פאר אים און זי איז יעצט דיין דינסט. האט ער געזאגט אז א א מאן און ווייב זענען שוה און ס׳פעהלט אויס ונשאלה את פיה און אזוי האט ער טאקע געטוהן.
ס׳דא א קאנטראווערסיע צו ער האט בכלל עקזיסטירט און צו זיינע ווערק זענען זיופים פון א שפעטערדיגן; דער וואס האט זיי געפונען. אפאר פון די טענות אויף זייער ווארהייט איז אביסל ענליך צום דעבאטע איבער׳ן זוהר.
***
דר. רודיגער סאפראנסקי דערציילט אין זיין בוך אז דער דייטשער פייטן און פילאזאף פרידריך שילער פלעגט האלטן פארפוילטע עפלעך אין זיין דעסק, טענה'נדיג אז זייער ריח העלפט אים שרייבן. פון די איינציגסטע וועמען די ריח האט נישט געשטערט איז געווען זיין חבר דער באקאנטער שרייבער יאהאן גאטה.
viewtopic.php?f=47&t=9853
***
ווען דער עטיאפּיען פילאזאף זעראַ יאַקוּבּ איז געווען אמאל צוגאסט ביי איינעם האט ער אים געפרעגט איבער א מיידל דארט וועמען ער האט געוואלט הייראטן. זי איז געווען דאס דינסט פונעם גאסטגעבער און ער האט אים געזאגט אז ער גיבט איר אווער פאר אים און זי איז יעצט דיין דינסט. האט ער געזאגט אז א א מאן און ווייב זענען שוה און ס׳פעהלט אויס ונשאלה את פיה און אזוי האט ער טאקע געטוהן.
ס׳דא א קאנטראווערסיע צו ער האט בכלל עקזיסטירט און צו זיינע ווערק זענען זיופים פון א שפעטערדיגן; דער וואס האט זיי געפונען. אפאר פון די טענות אויף זייער ווארהייט איז אביסל ענליך צום דעבאטע איבער׳ן זוהר.
***
דר. רודיגער סאפראנסקי דערציילט אין זיין בוך אז דער דייטשער פייטן און פילאזאף פרידריך שילער פלעגט האלטן פארפוילטע עפלעך אין זיין דעסק, טענה'נדיג אז זייער ריח העלפט אים שרייבן. פון די איינציגסטע וועמען די ריח האט נישט געשטערט איז געווען זיין חבר דער באקאנטער שרייבער יאהאן גאטה.
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
דער איטאליענער הומעניסט רענאסאנס פילאזאף מארסיליאו פיטשינו האט דאס געהאלטן פאר א רמז אז אפלטון איז געשטארבן אויף זיין געבורטסטאג (וכעין, להבדיל, משרע״ה בקידושין לח.) און געווען 81 וואס איז א סקווער נומער [9²] (אונז טרעפן מיר גראדע אויך ביי משרע״ה, בנדרים לב., אז ״אף״ [81] פון אף וחימה, איז יא איבערגעבליבן...)
***
***
היפּארטשיע פון מאראנעיא די סיניק האט אמאל געשטעלט אזא סארט סאפיסטישע טענה צו טעאדארוס דער כופר. זי האט אים געזאגט אז ״עפעס וואס טעאדארוס מעג טוהן מעג זי אויך טוהן. טעאדארוס מעג זיך אליין שלאגן וממילא מעג זי אים אויך שלאגן״. טעאדארוס האט גארנישט געענטפערט נאר ארויפגעשלעפט איר קלייד: אז זי מעג מעג ער אויך.
זי האט זיך נישט באליידיגט.
*
היפּארטשיע האט געהאט אויפגעגיבן אויף עשירות צו חתונה האבן מיט קרעיטיס און לעבן א סיניק פילאזאפישן אייניגע לעבן מיט אים אויפ׳ן גאס. זי האט אנגעהאט מענערישע סארט בגדים און אפילו געטוהן חיי אישית ברבים מיט איר מאן.
איר מאן קרעיטיס ווען ער האט זיך צום ערשט געהאט געטראפן מיט אירע עלטערן, האבן זיי אים געבעהטן איר אפצורעדן פון חתונה האבן מיט אים, וואס זי האט געזאגט אז טאמער טוהט זי דאס נישט וועט זי באגיין זעלבסטמארד. ער האט זיך אויסגעטוהן נאקעט און געזאגט, ״דאס בין איך און דאס איז מיין פארמעגן.״ [אלס׳ן געדאנק פון זיין רייכטום קעגן זייערס.]
*
טעאדארוס האט איר געהאט געפרעגט פארוואס זי האט אויפגעגיבן דעם פלך פון פרויען. זי האט אים טאקע געענטפערט אז פילאזאפיע וחכמה איז וויכטיגער. ועיין, להבדיל, ביומא סו:
***
***
היפּארטשיע פון מאראנעיא די סיניק האט אמאל געשטעלט אזא סארט סאפיסטישע טענה צו טעאדארוס דער כופר. זי האט אים געזאגט אז ״עפעס וואס טעאדארוס מעג טוהן מעג זי אויך טוהן. טעאדארוס מעג זיך אליין שלאגן וממילא מעג זי אים אויך שלאגן״. טעאדארוס האט גארנישט געענטפערט נאר ארויפגעשלעפט איר קלייד: אז זי מעג מעג ער אויך.
זי האט זיך נישט באליידיגט.
*
היפּארטשיע האט געהאט אויפגעגיבן אויף עשירות צו חתונה האבן מיט קרעיטיס און לעבן א סיניק פילאזאפישן אייניגע לעבן מיט אים אויפ׳ן גאס. זי האט אנגעהאט מענערישע סארט בגדים און אפילו געטוהן חיי אישית ברבים מיט איר מאן.
איר מאן קרעיטיס ווען ער האט זיך צום ערשט געהאט געטראפן מיט אירע עלטערן, האבן זיי אים געבעהטן איר אפצורעדן פון חתונה האבן מיט אים, וואס זי האט געזאגט אז טאמער טוהט זי דאס נישט וועט זי באגיין זעלבסטמארד. ער האט זיך אויסגעטוהן נאקעט און געזאגט, ״דאס בין איך און דאס איז מיין פארמעגן.״ [אלס׳ן געדאנק פון זיין רייכטום קעגן זייערס.]
*
טעאדארוס האט איר געהאט געפרעגט פארוואס זי האט אויפגעגיבן דעם פלך פון פרויען. זי האט אים טאקע געענטפערט אז פילאזאפיע וחכמה איז וויכטיגער. ועיין, להבדיל, ביומא סו:
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
***
דער מאטעמאטיקער יעקב בּראנאווסקי האט פארציילט אז ער׳ט זיך אמאל גע׳טענה׳ט מיט דזשאן וואן-ניומאן. אינמיטן די נאכט האט ער איינגעזעהן אז וואן-ניומאן איז גערעכט. האט ער אים גערופן אינדערפרי אים דאס צו זאגן. האט אים וואן-ניומאן געזאגט, ״האסט מיר אויפגעוועקט מיר צו זאגן אז איך בין גערעכט? ביטע ווארט ביז איך בין נישט גערעכט.״
בּערטראנד ראססעל האט געהאט געזאגט אויף וואן-ניומאן אז ער האט שוין א תירוץ צו זיינס א קשיא פאר ראססעל פארשטייט אפילו די קשיא.
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
דער מאטעמאטיקער דזשארדזש פּאָליאַ האט פארציילט אז ער האט אמאל געגיבן א שיעור ביי וועלכעס דזשאן וואן ניומאן האט זיך באטייליגט זייענדיג א סטודענט. אינמיטן שיעור איז ער געקומען צו א געוויסן (כעין) טעארעם און דערמאנט אז דאס איז שווער און נאך נישט אויפגעוואוזן. 5 מינוט שפעטער האט דזשאן אויפגעהויבן זיין האנט, געגאנגען צום בּאָרד און אפגעשריבן א פּרוּף דערויף. זייט דעמאלטס, האט פּאָליאַ געזאגט, האט ער מורא באקומען פון דעם דזשאן.
***
איינמאל האט דער קאמפיוטער סייענטיסט דר. גונטער האָטץ זיך אויסגעדרוקט אויף עפעס א פראבלעם אז דער וואס אנטשיידט דאס קומט זיך אים/איר א PhD. א שטיק צייט שפעטער איז צוגעקומען צו אים וואלפגאנג פּאָל און אים געוואוזן אז ער האט אנטשיידט א חלק [לעממאַ] דערין. ער האט אים נאכדעם געפרעגט צו ער געדענקט וואס ער האט געזאגט בנוגע דעם פראבלעם און א דאקטאראט. ווען ער האט אים געזאגט אז יא, האט ער אים געוואוזן א טעזע פון 38 זייטן וואו ער אנטשיידט דאס. ער האט טאקע באקומען דעם דאקטאראט.
ער איז געווען 22 יאר אלט דעמאלטס. ווען איינער האט געפרעגט האָטץ איבער פּאָל האט ער געענטפערט אז ער איז די בעסטע אין זיין יארגאנג גרופע. פּאָל איז געווען דער איינציגסטער אין זיין יארגאנג גרופע אזוי אינג...
***
איינמאל האט דער קאמפיוטער סייענטיסט דר. גונטער האָטץ זיך אויסגעדרוקט אויף עפעס א פראבלעם אז דער וואס אנטשיידט דאס קומט זיך אים/איר א PhD. א שטיק צייט שפעטער איז צוגעקומען צו אים וואלפגאנג פּאָל און אים געוואוזן אז ער האט אנטשיידט א חלק [לעממאַ] דערין. ער האט אים נאכדעם געפרעגט צו ער געדענקט וואס ער האט געזאגט בנוגע דעם פראבלעם און א דאקטאראט. ווען ער האט אים געזאגט אז יא, האט ער אים געוואוזן א טעזע פון 38 זייטן וואו ער אנטשיידט דאס. ער האט טאקע באקומען דעם דאקטאראט.
ער איז געווען 22 יאר אלט דעמאלטס. ווען איינער האט געפרעגט האָטץ איבער פּאָל האט ער געענטפערט אז ער איז די בעסטע אין זיין יארגאנג גרופע. פּאָל איז געווען דער איינציגסטער אין זיין יארגאנג גרופע אזוי אינג...
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
דער מאטעמאטיקער און פילאזאף דר. אלפרעד נאָרט ווייטהעד איז אמאל אריינגעקומען פרי אין קלאס צו געבן זיין שיעור. קיינער איז נאך נישט דארט געווען און ער האט זיך גענומען ארבעטן אויפ׳ן בּאָרד אויף א מאטעמאטישע פראבלעם וואס ער האט געהאט. צוביסלעך זענען די תלמידים אנגעקומען, אבער ער איז געווען אינגאנצן אריינגעטוהן אינעם ארבעט/פראבלעם און זיי נישט באמערקט. אזוי האט ער געארבעט דערויף די גאנצע צייט און די תלמידים האבן אים נישט געשטערט. עס איז אזוי דורכגעגאנגען די גאנצע זמן און די תלמידים זענען ארויס בשעת ווייטהעד איז נאך אלס פארטוהן. צום סוף האט זיך ווייטהעד אויסגעדרייט און זעהענדיג אז קיינער איז נישט דארט און די זמן איז שוין דורך איז ער אהיים געגאנגן. ער האט אינדערהיים פארציילט פאר זיין ווייב אז עס איז אינטרעסאנט אבער קיין איין סטודענט איז נישט געקומען צום שיעור היינט...
***
דער מאטעמאטיקער דר. ראבערט ליִ מור איז אמאל אריינגעקומען אין קלאס און די תלמידים זענען געווען צולאזט. ער האט ארויסגענומען א רעוואלווער, דאס געלייגט אויפ'ן טיש, און פארגעלערענט כאילו לא היה. די תלמידים האבן זיך איינגעשטילט.
ער איז גראדע געווען א ראסיסט.
***
דער מאטעמאטיקער דר. דזשארדזש דאנציג אבל סטודענט איז אמאל אנגעקומען שפעט אין קלאס ווען קיינער איז שוין נישט דארט געווען. ער האט געזעהן געשריבן צוויי סטאטיסטישע/מאטעמאטישע פראבלעמען אויפ׳ן בּאָרד. קלערענדיג אז זיי זענען געגעבן געווארן פאר היימארבעט האט ער זיי אפגעשריבן און דאס צוריקגעברענגט דעם נעקסטן טאג. זיין פּראפעסאר האט אים דערנאך געזאגט אז דאס זענען געוועזן צוויי אפענע שווערע פראבלעמען אין מאטעמאטיקס וואס מ׳האט נאך נישט געהאט אנטשיידט און ער האט דאס באוואוזן.
***
דער מאטעמאטיקער דר. ראבערט ליִ מור איז אמאל אריינגעקומען אין קלאס און די תלמידים זענען געווען צולאזט. ער האט ארויסגענומען א רעוואלווער, דאס געלייגט אויפ'ן טיש, און פארגעלערענט כאילו לא היה. די תלמידים האבן זיך איינגעשטילט.
ער איז גראדע געווען א ראסיסט.
***
דער מאטעמאטיקער דר. דזשארדזש דאנציג אבל סטודענט איז אמאל אנגעקומען שפעט אין קלאס ווען קיינער איז שוין נישט דארט געווען. ער האט געזעהן געשריבן צוויי סטאטיסטישע/מאטעמאטישע פראבלעמען אויפ׳ן בּאָרד. קלערענדיג אז זיי זענען געגעבן געווארן פאר היימארבעט האט ער זיי אפגעשריבן און דאס צוריקגעברענגט דעם נעקסטן טאג. זיין פּראפעסאר האט אים דערנאך געזאגט אז דאס זענען געוועזן צוויי אפענע שווערע פראבלעמען אין מאטעמאטיקס וואס מ׳האט נאך נישט געהאט אנטשיידט און ער האט דאס באוואוזן.
-
רביה''ק זי''ע
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5435
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג פעברואר 15, 2018 8:46 pm
- געפינט זיך: אין קוויטל-שטוב
- האט שוין געלייקט: 5089 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 6524 מאל
מי אני האט געשריבן:דער מאטעמאטיקער דר. ראבערט ליִ מור איז אמאל אריינגעקומען אין קלאס און די תלמידים זענען געווען צולאזט. ער האט ארויסגענומען א רעוואלווער, דאס געלייגט אויפ'ן טיש, און פארגעלערענט כאילו לא היה. די תלמידים האבן זיך איינגעשטילט.
כל מי שאינו עוסק בתורה ידקר בחרב זו?
Do y'all remember before the internet that people thought the cause of stupidity was the lack of access to information? Yeah, it wasn't that
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
זייענדיג א ראסיסט האט ער געוואלט אז זיין דור זאל קענען מאכן חילוקים בין וואס איז ״טמא לטהור״ אין זיינע אויגן... 
***
ווען דער מאטעמאטיקער קורט גאדעל האט עמיגרירט קיין אמעריקע איז אויף כדי צו ווערן א בירגער האט ער געמוזט האבן איינער וואס נעמט זיך אן פאר זיין כאראקטער און דורכגיין אן אינטערוויו. איינשטיין איז געווען דער וואס האט זיך אנגענומען פאר אים און איז אראפ מיט אים צום אינטערוויו. ביים אינטערוויו האט דער אפיציר געזאגט ווי געוואלדיג עס איז אז אמעריקע איז נישט און קען נישט ווערן א דיקטעיטארשיפּ. האט זיך גאדעל אנגערופן אז עפ״י א געוויסע לוּפּהאָל אין די קאנסטיטושאן איז עס יא מעגליך. איינשטיין האט שנעל אוועקגעדרייט דעם שמועס...
***
ווען דער מאטעמאטיקער קורט גאדעל האט עמיגרירט קיין אמעריקע איז אויף כדי צו ווערן א בירגער האט ער געמוזט האבן איינער וואס נעמט זיך אן פאר זיין כאראקטער און דורכגיין אן אינטערוויו. איינשטיין איז געווען דער וואס האט זיך אנגענומען פאר אים און איז אראפ מיט אים צום אינטערוויו. ביים אינטערוויו האט דער אפיציר געזאגט ווי געוואלדיג עס איז אז אמעריקע איז נישט און קען נישט ווערן א דיקטעיטארשיפּ. האט זיך גאדעל אנגערופן אז עפ״י א געוויסע לוּפּהאָל אין די קאנסטיטושאן איז עס יא מעגליך. איינשטיין האט שנעל אוועקגעדרייט דעם שמועס...
-
אונטער חכם
- וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
- הודעות: 1003
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג מערץ 02, 2017 4:42 pm
- האט שוין געלייקט: 565 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 524 מאל
Re: סיפורי צדיקים
@מי אני די אלע מעשהלעך זענען טאַקע אמתע מעשיות, אָדער בלויז אזוי ווי אונזערע היימישע מעשיות וואס מען דארף גלייבן אז עס קען זיין אמת?
רעדאגירט געווארן צום לעצט דורך 2 אום אונטער חכם, רעדאגירט געווארן 0 מאל בסך הכל.
-
רביה''ק זי''ע
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5435
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג פעברואר 15, 2018 8:46 pm
- געפינט זיך: אין קוויטל-שטוב
- האט שוין געלייקט: 5089 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 6524 מאל
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
א חלק פון די מעשיות בנוגע מאטעמאטיקערס זענען טאקע עפּאקריפאל/אורבאן לעגענדעס; למשל, גאדעל אדער איינשטיין האבן (ווי ווייט מ׳ווייסט) למעשה נישט פארציילט וואס איז פארגעגאנגען ביים אינטערוויו.אונטער חכם האט געשריבן:@מי אני די אלע מעשהלעך זענען טאַקע אמתע מעשיות, אָדער בלויז אזוי ווי אונזערע היימישע מעשיות וואס מען דארף גלייבן אז עס קען זיין אמת?
די מעשיות איבער די גריכישע פילאזאפן קומען בעיקר פונעם בוך ״דאס לעבן און מיינונגען פון חשובע פילאזאפן״ פון דייאדזשיניס לייערטיאוס.
דאס אלעס דערמאנט פונעם אנעקדאט (אהעם... ״מעשה״...) פון הרב שטיינמאן זצ״ל צוגעברענגט אין וועקער 12
-
אונטער חכם
- וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
- הודעות: 1003
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג מערץ 02, 2017 4:42 pm
- האט שוין געלייקט: 565 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 524 מאל
Re: סיפורי צדיקים
די מעשה מיט איינשטיין און גאדעל גייט רואיג אריין אין כלל פון מעשיות וואס איך גלייב אז עס קען זיין אמת, מיין קטני אמונה איז מער אויף אזעלכע מעשיות ווי דעם [emoji3596]
מי אני האט געשריבן:
דער מאטעמאטיקער דר. דזשארדזש דאנציג אבל סטודענט איז אמאל אנגעקומען שפעט אין קלאס ווען קיינער איז שוין נישט דארט געווען. ער האט געזעהן געשריבן צוויי סטאטיסטישע/מאטעמאטישע פראבלעמען אויפ׳ן בּאָרד. קלערענדיג אז זיי זענען געגעבן געווארן פאר היימארבעט האט ער זיי אפגעשריבן און דאס צוריקגעברענגט דעם נעקסטן טאג. זיין פּראפעסאר האט אים דערנאך געזאגט אז דאס זענען געוועזן צוויי אפענע שווערע פראבלעמען אין מאטעמאטיקס וואס מ׳האט נאך נישט געהאט אנטשיידט און ער האט דאס באוואוזן.
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
דער איטאליענישע רענעסאנס מאטעמאטיקער דזשעראָלאַמאָ קארדאנוֺ האט פאראויסגעזאגט זיין יום המיתה עפ״י אסטראלאגיע. זעהענדיג אז די טאג איז אנגעקומען און ער איז געזונט און שטארק האט ער געטרינקען סם און אזוי געשטארבן.
ער איז געבוירן טראץ דעם וואס זיין מאמע האט געטרינקען סמים כדי אים מפיל צו זיין.
*
דער איטאליענישע רענעסאנס מאטעמאטיקער ניקאלוֺ פאָנטאַנוֺ טארטאגליא האט אמאל אנטשיידט א מאטעמאטישן פראבלעם. קארדאנוֺ האט אים געבעהטן אז ער זאל אים דאס לאזן דרוקן אין זיין בוך אבער ער האט נישט געלאזט, ווייל ער האט געווארט דאס צו דרוקן אין זיין אייגענעם בוך. נאך דעם וואס קארדאנוֺ האט אים געגעבן אסאך מתנות האט פאָנטאַנוֺ מסכים געווען על תנאי אז קארדאנוֺ ווארט צו ביז פאָנטאַנוֺ דרוקט עס ערשט. קארדאנוֺ האט מסכים געווען און געשוואוירן דערויף.
קארדאנוֺ האט אבער נאכדעם געהערט אז דער מאטעמאטיקער סיפּיִאָנע דעל פערוֺ האט דאס אויך אנטשיידט און פאר זיין שטארבן האט ער דאס איבערגעגעבן לתלמידו אַנטאָניאוֺ פיִאָר. נאכ׳ן ווערן איבערגערעדט האט דאס פיִאָר אויסגעזאגט פאר קארדאנוֺ. קארדאנוֺ האט דערנאך עס געדרוקט און גע׳טענה׳ט אז וויבאלד א צווייטער האט דאס שוין אנטשיידט איז ער באפרייט משבועתו.
דאס דערמאנט אביסל פון סעיר׳ס געזעץ.
*
דער ניקאלוֺ פאָנטאַנוֺ טארטאגליא ווען ער איז געווען א קינד האט אים א פראנצויזישער סאלדאט, בשעת׳ן קריג פון די ליִג פון קאמבּראי, געשניטן אדורך זיין מויל און אים געלאזט פאר טויט. ער האט זיך ערהוילט אבער וועגן דעם געבליבן א כבד פה. דעריבער האט מען אים גערופן ״טארטאגליא״ וואס מיינט ״שטאלפערער״ אין איטאליעניש. ער האי זיך אלס געלאזט וואקסן א בארד צו באהאלטן זיין וואונד.
זיין מאמע נאכ׳ן טויט פון זיין טאטע איז געווען אזוי אָרים אז זי האט נישט געהאט קיין געלט צו צאלן פאר א לערער זאל אים אויסלערנען דאס גאנצע אלפאבּעט אלס קינד. האט ער זיך דאס איבעריגע אליין אויסגעלערענט.
***
עפ״י פיזיקס ווען איינער פארט, למשל, 60 מפ״ש טוהט די חלק פונעם רעדל וואס רירט אן די ערד האבן א [פאראויס] וועלאסיטי פון 0. דאס איז וויבאלד די נוֺי-סליפּ קאנדישאן (וואס בעצם איז נאר ביי ״פלוּאידס״ אבער האלט ביי ראָבּער/גומי פון רעדלעך זייענדיג אן עמאָרפאָס סאליד אן קיין שטארקע קריסטאליין סטרוקטור) זאגט אז די חלק וואס רירט אן די גבול, אין אונזער פאל די ערד, האבן די זעלבע וועלאסיטי, און אונז ווייסן אז די ערד האט א וועלאסיטי פון 0. עפי״ז קומט אויס אז די עקסעל פונעם רעדל, וואס האט א וועלאסיטי פון 60 מפ״ש, האט אן עוורידזש פון די 2 פונקטן אויפ׳ן רעדל וואס זענען זו לעומת זו וואס די עקסעל איז אינדערמיט פון זיי צוויי. וממילא אויב האט די אונטערשטע פונקט א וועלאסיטי פון 0 מפ״ש האט די אויבערשטע, וואס איז דירעקט לעומתה, א וועלאסיטי פון 120 מפ״ש, וואס די עוורידזש פון זיי ביידע צוזאמען איז 60 מפ״ש. דער מאטעמאטיקער און פיזיקער דר. דניאל קלייטמאן האט זיך אמאל פרובירט ארויסצודרייען פון א טיקעט מיט׳ן זאגן אז די רעידאַר פונעם פאליציי האט אויפגעכאפט די חלק פונעם רעדל וואס איז געגאנגען צי שנעל. ס׳האט נישט געארבעט.
דער דר. קלייטמאן איז א חלק אין א גרופע פון מאטעמאטיקערס וואס געבן ארויס פאפירן אפטמאל צוזאמען אונטער א פיקטיוון נאמען פון ״ג. וו. פּעק״, וכעין ניקאלאס בּורבּאקי. (ס׳דא אנדערע אזעלכע גרופעס אונטער איין פיקטיווע נאמען, כעין ״ארטור בּעס״, ״דזשאן רעינוואָטער״ [וואס האט זיך אנגעהויבן אלס א שפיצל פון סטודענטן], און ״בּלענק דעקארט״.)
ער איז געבוירן טראץ דעם וואס זיין מאמע האט געטרינקען סמים כדי אים מפיל צו זיין.
*
דער איטאליענישע רענעסאנס מאטעמאטיקער ניקאלוֺ פאָנטאַנוֺ טארטאגליא האט אמאל אנטשיידט א מאטעמאטישן פראבלעם. קארדאנוֺ האט אים געבעהטן אז ער זאל אים דאס לאזן דרוקן אין זיין בוך אבער ער האט נישט געלאזט, ווייל ער האט געווארט דאס צו דרוקן אין זיין אייגענעם בוך. נאך דעם וואס קארדאנוֺ האט אים געגעבן אסאך מתנות האט פאָנטאַנוֺ מסכים געווען על תנאי אז קארדאנוֺ ווארט צו ביז פאָנטאַנוֺ דרוקט עס ערשט. קארדאנוֺ האט מסכים געווען און געשוואוירן דערויף.
קארדאנוֺ האט אבער נאכדעם געהערט אז דער מאטעמאטיקער סיפּיִאָנע דעל פערוֺ האט דאס אויך אנטשיידט און פאר זיין שטארבן האט ער דאס איבערגעגעבן לתלמידו אַנטאָניאוֺ פיִאָר. נאכ׳ן ווערן איבערגערעדט האט דאס פיִאָר אויסגעזאגט פאר קארדאנוֺ. קארדאנוֺ האט דערנאך עס געדרוקט און גע׳טענה׳ט אז וויבאלד א צווייטער האט דאס שוין אנטשיידט איז ער באפרייט משבועתו.
דאס דערמאנט אביסל פון סעיר׳ס געזעץ.
*
דער ניקאלוֺ פאָנטאַנוֺ טארטאגליא ווען ער איז געווען א קינד האט אים א פראנצויזישער סאלדאט, בשעת׳ן קריג פון די ליִג פון קאמבּראי, געשניטן אדורך זיין מויל און אים געלאזט פאר טויט. ער האט זיך ערהוילט אבער וועגן דעם געבליבן א כבד פה. דעריבער האט מען אים גערופן ״טארטאגליא״ וואס מיינט ״שטאלפערער״ אין איטאליעניש. ער האי זיך אלס געלאזט וואקסן א בארד צו באהאלטן זיין וואונד.
זיין מאמע נאכ׳ן טויט פון זיין טאטע איז געווען אזוי אָרים אז זי האט נישט געהאט קיין געלט צו צאלן פאר א לערער זאל אים אויסלערנען דאס גאנצע אלפאבּעט אלס קינד. האט ער זיך דאס איבעריגע אליין אויסגעלערענט.
***
עפ״י פיזיקס ווען איינער פארט, למשל, 60 מפ״ש טוהט די חלק פונעם רעדל וואס רירט אן די ערד האבן א [פאראויס] וועלאסיטי פון 0. דאס איז וויבאלד די נוֺי-סליפּ קאנדישאן (וואס בעצם איז נאר ביי ״פלוּאידס״ אבער האלט ביי ראָבּער/גומי פון רעדלעך זייענדיג אן עמאָרפאָס סאליד אן קיין שטארקע קריסטאליין סטרוקטור) זאגט אז די חלק וואס רירט אן די גבול, אין אונזער פאל די ערד, האבן די זעלבע וועלאסיטי, און אונז ווייסן אז די ערד האט א וועלאסיטי פון 0. עפי״ז קומט אויס אז די עקסעל פונעם רעדל, וואס האט א וועלאסיטי פון 60 מפ״ש, האט אן עוורידזש פון די 2 פונקטן אויפ׳ן רעדל וואס זענען זו לעומת זו וואס די עקסעל איז אינדערמיט פון זיי צוויי. וממילא אויב האט די אונטערשטע פונקט א וועלאסיטי פון 0 מפ״ש האט די אויבערשטע, וואס איז דירעקט לעומתה, א וועלאסיטי פון 120 מפ״ש, וואס די עוורידזש פון זיי ביידע צוזאמען איז 60 מפ״ש. דער מאטעמאטיקער און פיזיקער דר. דניאל קלייטמאן האט זיך אמאל פרובירט ארויסצודרייען פון א טיקעט מיט׳ן זאגן אז די רעידאַר פונעם פאליציי האט אויפגעכאפט די חלק פונעם רעדל וואס איז געגאנגען צי שנעל. ס׳האט נישט געארבעט.
דער דר. קלייטמאן איז א חלק אין א גרופע פון מאטעמאטיקערס וואס געבן ארויס פאפירן אפטמאל צוזאמען אונטער א פיקטיוון נאמען פון ״ג. וו. פּעק״, וכעין ניקאלאס בּורבּאקי. (ס׳דא אנדערע אזעלכע גרופעס אונטער איין פיקטיווע נאמען, כעין ״ארטור בּעס״, ״דזשאן רעינוואָטער״ [וואס האט זיך אנגעהויבן אלס א שפיצל פון סטודענטן], און ״בּלענק דעקארט״.)
רעדאגירט געווארן צום לעצט דורך 1 אום מי אני, רעדאגירט געווארן איין מאל בסך הכל.
-
קאך_לעפל
- שריפטשטעלער
- הודעות: 2367
- זיך רעגיסטרירט: מאנטאג דעצעמבער 10, 2012 11:16 am
- האט שוין געלייקט: 268 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 3324 מאל
[justify]
כי מדי דברי בו זכור אזכרנו...
היפּערטשיאַ, איז געווען די ערשטע פרוי וואס מיר ווייסן אז זי האט זיך עמטליך באשעפטיגט מיט פילאזאפיע. זי האט זיך אנגעקערט מיט די ציניקס באוועגונג. די ציניקעס האבן געהאלטן אז קאלטור, רעליגיע, און געזעלשאפט, באשרענקט דאס זעלבסט-באפרידיגונג פון דאס מענטש. א מענטש וועט זיך אפהאלטן צו טאן זאכן אדער צו לעבן ווי גענוי זיין הארץ באגערט, צוליב קאלטור, רעליגיע, און געזעלשאפט, אד''ג. און דאס איז נישט ריכטיג! און דורך פראקטעצירן א איינגארטיגער הכנות-לאזע לעבנס שטייגער קען מען דאס עטוואס איבערקומען. זיי האבן געלעבט ווי די חיות און בהמות אין וואלד, זיי האבן דורך געפירט זייער מערסט אינטימעטע באשעפטונגען א שטייגער ווי הכנות און געשלעכט, אין די ברייטע עפענטליכקייט און אן קיין שום שאנדע. און באדייט, זיי האבן א גאנץ לעבן געלעבט הכנה-לאז מיטן ציל צו צוקומען צו א אומבאגרעניצטע פרייהייט און זעלבסט-באפרידיגונג.
זי האט אמאל געהאט די פאלגענדע ווערטער אויסטויש מיט טעאדארוס דער אטעאיסט.
אויב ס'איז ערלויבט פאר טעאדארוס צו טאן א געוויסע זאך, דאן איז דאס אויך ערלויבט פאר היפּערטשיאַ. און טעאדארוס איז ערלויבט זיך זעלבסט צו פראסקענען, דאן איז אויך ערלויבט פאר היפּערטשיאַ אים צו פראסקענען!
טעאדארוס האט דערהערט איר ארגומענט, און אין רעאקציע האט זיך דערנענטערט צו איר און ער האט אנגעהויבן צו איר אנטקליידן! און צו זיין וואונדער האט היפּערטשיאַ זיך גארנישט געשעמט צו שטיין נאקעט און אנטבלויזט פאר די גאנצע געמיינדע. האט טעאדארוס הויך געפרעגט, ווער איז די פרוי וואס האט פארלאזט דאס שפין נאדל? האט זי גענטפערט דאס בין איך! צי געפעלט אייך נישט אז צו אנטשטאט צו פארווערן די צייט מיט שפינען פארווער איך עס מיט פילאזאפיע? (ווי הער מי אני האט געשריבן)
דער געלערענטער טעאדארוס איז געבליבן שטיין מיטן צונג אינדרויסן פאר א פרוי. דאס איז געווען א באדייטענעם געווינס פאר די אנטי פעמיניסטישע באוועגונג אין די גריכיש-פילאזאפישער וועלט.[/justify]
מי אני האט געשריבן:דער איטאליענער הומעניסט רענאסאנס פילאזאף מארסיליאו פיטשינו האט דאס געהאלטן פאר א רמז אז אפלטון איז געשטארבן אויף זיין געבורטסטאג (וכעין, להבדיל, משרע״ה בקידושין לח.) און געווען 81 וואס איז א סקווער נומער [9²] (אונז טרעפן מיר גראדע אויך ביי משרע״ה, בנדרים לב., אז ״אף״ [81] פון אף וחימה, איז יא איבערגעבליבן...)
***
***
היפּארטשיע פון מאראנעיא די סיניק האט אמאל געשטעלט אזא סארט סאפיסטישע טענה צו טעאדארוס דער כופר. זי האט אים געזאגט אז ״עפעס וואס טעאדארוס מעג טוהן מעג זי אויך טוהן. טעאדארוס מעג זיך אליין שלאגן וממילא מעג זי אים אויך שלאגן״. טעאדארוס האט גארנישט געענטפערט נאר ארויפגעשלעפט איר קלייד: אז זי מעג מעג ער אויך.
זי האט זיך נישט באליידיגט.
*
היפּארטשיע האט געהאט אויפגעגיבן אויף עשירות צו חתונה האבן מיט קרעיטיס און לעבן א סיניק פילאזאפישן אייניגע לעבן מיט אים אויפ׳ן גאס. זי האט אנגעהאט מענערישע סארט בגדים און אפילו געטוהן חיי אישית ברבים מיט איר מאן.
איר מאן קרעיטיס ווען ער האט זיך צום ערשט געהאט געטראפן מיט אירע עלטערן, האבן זיי אים געבעהטן איר אפצורעדן פון חתונה האבן מיט אים, וואס זי האט געזאגט אז טאמער טוהט זי דאס נישט וועט זי באגיין זעלבסטמארד. ער האט זיך אויסגעטוהן נאקעט און געזאגט, ״דאס בין איך און דאס איז מיין פארמעגן.״ [אלס׳ן געדאנק פון זיין רייכטום קעגן זייערס.]
*
טעאדארוס האט איר געהאט געפרעגט פארוואס זי האט אויפגעגיבן דעם פלך פון פרויען. זי האט אים טאקע געענטפערט אז פילאזאפיע וחכמה איז וויכטיגער. ועיין, להבדיל, ביומא סו:
כי מדי דברי בו זכור אזכרנו...
היפּערטשיאַ, איז געווען די ערשטע פרוי וואס מיר ווייסן אז זי האט זיך עמטליך באשעפטיגט מיט פילאזאפיע. זי האט זיך אנגעקערט מיט די ציניקס באוועגונג. די ציניקעס האבן געהאלטן אז קאלטור, רעליגיע, און געזעלשאפט, באשרענקט דאס זעלבסט-באפרידיגונג פון דאס מענטש. א מענטש וועט זיך אפהאלטן צו טאן זאכן אדער צו לעבן ווי גענוי זיין הארץ באגערט, צוליב קאלטור, רעליגיע, און געזעלשאפט, אד''ג. און דאס איז נישט ריכטיג! און דורך פראקטעצירן א איינגארטיגער הכנות-לאזע לעבנס שטייגער קען מען דאס עטוואס איבערקומען. זיי האבן געלעבט ווי די חיות און בהמות אין וואלד, זיי האבן דורך געפירט זייער מערסט אינטימעטע באשעפטונגען א שטייגער ווי הכנות און געשלעכט, אין די ברייטע עפענטליכקייט און אן קיין שום שאנדע. און באדייט, זיי האבן א גאנץ לעבן געלעבט הכנה-לאז מיטן ציל צו צוקומען צו א אומבאגרעניצטע פרייהייט און זעלבסט-באפרידיגונג.
זי האט אמאל געהאט די פאלגענדע ווערטער אויסטויש מיט טעאדארוס דער אטעאיסט.
אויב ס'איז ערלויבט פאר טעאדארוס צו טאן א געוויסע זאך, דאן איז דאס אויך ערלויבט פאר היפּערטשיאַ. און טעאדארוס איז ערלויבט זיך זעלבסט צו פראסקענען, דאן איז אויך ערלויבט פאר היפּערטשיאַ אים צו פראסקענען!
טעאדארוס האט דערהערט איר ארגומענט, און אין רעאקציע האט זיך דערנענטערט צו איר און ער האט אנגעהויבן צו איר אנטקליידן! און צו זיין וואונדער האט היפּערטשיאַ זיך גארנישט געשעמט צו שטיין נאקעט און אנטבלויזט פאר די גאנצע געמיינדע. האט טעאדארוס הויך געפרעגט, ווער איז די פרוי וואס האט פארלאזט דאס שפין נאדל? האט זי גענטפערט דאס בין איך! צי געפעלט אייך נישט אז צו אנטשטאט צו פארווערן די צייט מיט שפינען פארווער איך עס מיט פילאזאפיע? (ווי הער מי אני האט געשריבן)
דער געלערענטער טעאדארוס איז געבליבן שטיין מיטן צונג אינדרויסן פאר א פרוי. דאס איז געווען א באדייטענעם געווינס פאר די אנטי פעמיניסטישע באוועגונג אין די גריכיש-פילאזאפישער וועלט.[/justify]
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
דער פראנצויזישער חכם גערבּערט פון אָרילעק, וואס איז צום סוף געווארן פויבסט סילוועסטער II, איז בעצם געווען דער ערשטער אין אייראפע זיך צו באנוצן מיט די אראבישע נומערן סיסטעם (פאר פיבּאָנאַטשי האט דאס אריינגעברענגט אין פארשפרייט אין אייראפע א 200 יאר שפעטער); אונזער סיסטעם פון שרייבן נומערן. דאס האט אים געלאזט אזוי שנעל רעכענען, שנעלער ווי דורך די רוימישע נומערן גענוצט אין אלגעמיין אין יענע תקופה, אז מ׳האט געזאגט אויף אים אז דער טייוול זאגט אים דאס אלעס אויס.
***
דער ביזנעסמאן און ארכיאלאג היינריך שלימאן האט זיך זייער שנעל געקענט אויסלערנען שפראכן. ער פלעגט רעדן צו זיך אליין גאנצעטע דיאלאגן אין דאס נייע שפראך און דינגען איינעם זאל דארט זיצן און אים אויסהערן.
***
דער ביזנעסמאן און ארכיאלאג היינריך שלימאן האט זיך זייער שנעל געקענט אויסלערנען שפראכן. ער פלעגט רעדן צו זיך אליין גאנצעטע דיאלאגן אין דאס נייע שפראך און דינגען איינעם זאל דארט זיצן און אים אויסהערן.
-
מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
מי אני האט געשריבן:יעקב טראכטענבערג [א אידישע מאטעמאטיקער], כדי צו באשעפטיגן און אונטערהאלטן זיין מח בשעת׳ן זיין א העפטלינג ביי די נאציס אין קאנצענטראציע לאגער, איז אויפגעקומען מיט דעם טראכטענבערג סיסטעם פון רעכענען אריטמעטיק אין קאפ.
עדוארד זעקענדארף האט אויך אויפגעוואוזן זיין טעארעם בעת׳ן זיין א געפאנגענער ביי די דייטשן. ווי אויך האט זשאן לערעי האט אויך מחדש געווען ספּעקטראל סיִקווענסעס אין אלגעברא און טאפּאלאגיע בעת׳ן זיין א געפאנגענער ביי זיי. אויך האט דער פראנצויזישער מוזיקער אליוויער מעסיען געמאכט זיין בארימטע קאָרטעט פאר די ענד פון צייט מיט די פיר עוועילעבּל אינסטרומענטן אינעם קאנצענטראציע לאגער.
***
דזשאן סטוערט מיל.
***
דער דייטשער פילאזאף היינריך דזשעקאָבּי האט זיך אמאל געטראפן מיט׳ן פילאזאף גאטהאלד אפרים לעסינג (א חבר פון משה מענדעלסאן). דזשעקאָבּי איז געווען קעגן דאס ארויסהייבן פון ״ראציאנאל״ העכער אלעם פונעם ענלייטענמענט און האט זיך אויך געהאט גע׳טענה׳ט מיט אים איבער שפינאזיזם. ער האט אים דעמאלטס געזאגט אז לעסינג, אלס שטייפע פילאזאף, טוהט וואָקן אויף זיין קאפ מיט די פיס אין די לופטן, און ער האט אים געבעהטן צו מאכן א טאמבל סאס זיך צוריק אויפצושטעלן ווי א נארמאלע מענטש. לעסינג האט אים געענטפערט אז ער׳ס שוין צי אלט צו מאכן א טאמבל סאס...
פון די שמועס איז ארויסגעוואקסן די ״פּאנטעאיזם דעבאטע״ צווישן דזשעקאָבּי און מענדעלסאן, צי דאס איז אין איינקלאנג מיט עיטיאיזם אדער נישט והמסתעף.
***
דזשוּליוּס סאָמנער מילער איז געווען אן אמעריקאנער פיזיקער וואס האט געהאט א טעלעוויזיע שׁוֺי אין אוסטראליע איבער סייענס. ער האט אמאל פרובירט צו צייגן דערויף אז א פאפירענע שטרוי קען דורכלעכערען א רויע קארטאפל אויב פּינטשט מען איין זייט פונעם שטרוי וממילא ווערט די לופט דערין קאמפּרעסט און ווערט אזוי ווי א פּיסטאן/פּלאָנדזשער. ס׳האט נישט געארבעט און ער׳ט זיך אנגערופן הויך, ״אוסטראלישע שטרויען זענען נישט ווערט גארנישט״. דעם נעקסטן טאג ווען ער איז אנגעקומען אין זיין אפיס האט ער געטראפן טויזענטער שטרויען וואס מ׳האט אים געשיקט מיט א בייגעלייגטן צעטל, ״אפשר וועט איינע פון די זיין גוט פאר וואס דו דארפסט״. ער האט זיך אויסגעדרוקט, ״א שאד כ׳האב נישט געזאגט אז אוסטראלישע קארטאפל איז נישט ווערט גארנישט, ווייל דעמאלטס וואלט איך געהאט די גאנצע מארקעט פון קארטאפל אין אוסטראליע״.