קאווע מיט מילעך האט געשריבן:אנשולדיגטס מיר "לעיקוואד", איך וואלט ווען געדארפט אליין כאפען אז סע האנדלט'סעך פון א יוד א תלמיד חכם!
איז לאמיר רעדען:
אדרבה, לאמיר זעהן וואס טוהט זאך דא.
א'. בנוגע צו "לכאורה דעם חז"ל מיינט אוודאי די נקודה פון חומר הדין אנע וויתורים": אזוי קוקט אויס לערענט דער ים של שלמה (ציטירט אין מגן אברהם, או"ח סימן קנו אין דעם לאנגען ס"ק ב) אז "א מענטש זאל נישט זאגען אז איך האב מער פון וואס עס קומט מיר לויט מיינע מעשים און "שעבודי נגד השם", ווייל עס קומט'עך אויס אז ער זאגט אז הקב"ה וותרן". (דער מג"א זעלבסט זעט נישט מיט אזא דיבור קיין פראבלעם וויייל ס'קען דאך זיין אז מ'האט איהם איבער געצאלט אויף מצוה אדער דבר טוב, אבער איז זעט אויס מסכים מיט אייער/יש"ש פשט אין די גמרא).
אבער מ'קען ווען מדייק זיין אין רשי (אויפען פלאץ ב"ק נ,א ד"ה ותרן. לעבור על כל פשעם: יותרו חייו. יופקרו חייו וגופו שמורה אל הבריות לחטוא:) אז מע רעדט גארנישט פון נישט מוותר זיין אויפען חומר הדין נאר פון אזא איינעם וואס טענה'ט אז הקב"ה איז אינגאנצען מוותר אויף אלע עבירות, ד.ה. אז ער גלייבט איגאנצען נישט אין שכר ועונש (אין אעפי"כ האבען איהם חז"ל געשאלטען נאר ווייל ער לערענט אנדערע צו זינדיגען).
דער יש"ש איך דאך צ"ע לכאורה סתם אזוי, צו דען איז נישט דא אזא זאך ווי מתנת חנם אז דער אייבישטער גיט פאר א מענטש מער פון וואס ס'קומט זיך עם? די גמרא איז מסיק אין ברכות יט ע"א מען זאל נישט זאגען "ולא נפרעת ממני אחד מני אלף" וועגן אל תפתח פה לשטן, וואס איז מיט האומר הקב"ה וותרן? לכאו' איז פשוט אז נישט דאס מיינט עס . נאר וואס, יעצט דארף מען טראכטען וואס קען דאס מיינען בכלל האומר הקב"ה וותרן, מיר וויסען דאך אוודאי אז ס'דא מתנת חנם און מידת הרחמים וכו'.
איר זענט מדייק פון רש"י אז דא רעדט זיך פון ווער סאיז כופר בכלל אין שכר ועונש, לכאו' איך שיהיה איז נישט די ווארט דא אלס כפירה בשכר ועונש, דאנסמאל וואלט מען געדארפט זאגן דאס, ווי די משנה זאגט אין סנהדרין ואלו שאין להם חלק וכו'. נאר דא האנדלט זיך פון דאס וואס ער איז מזלזל אין שכר ועונש און מאכט מענטשען טראכטען אז עבירות איז נו ביג דיאל, איז קען מען נישט מדייק זיין פון דא גארנישט לגבי וויאזוי ארבעט שכר ועונש בפועל, וויל די זעלבע זאך קען מען זאגען מיט א וועג וואס וועט ברענגען זלזול ביי מענטשען, כנוסח וותרן, משא"כ ווען מזאגט די זעלבע זאך בנוסח אחר פון רחמים און דאס ברענגט נישט קיין זלזול , דאס מעג מען. לכאו' איז דאס די נקודה דא, אינטרעסאנט נאר אז דער מסלת ישרים האט יא אנגענומען אז פון דא לערנט מען וויאסוי שכר ועונש ארבעט בכלל און פארענפערט כמדומה אז רחמים איז תמיד נאר בבחי' מאריך אף וגבי דיליה.
ב. "ויאזוי אנדערש קען מען מחלק זיין?" אז כל האומר ותרן איז נאר אויף די נקודה פון שכר ועונש - (און אויף וואס מ'כאפט, כאפט מען פונקט ווי דער ר"ח מאלט אויס) אבער עס מיינט נישט "ממש אזוי חמור ווי מ'מאכט עס יעדער קליינע עבירה וכו' ".
ג. לגבי "איז דאס נישט ממש מוכרח, עכ"פ מען קען מעיין זיין ווי ווייט עס איז א משל, וייל חז"ל זאגען אז הקב"ה דן את הנשמה ביחד עם הגוף, במשל החיגר והעיוור. ועי' רמב"ן בשער הגמול וואס ער איז מסביר אז אין גיהנום איז ממש דא אש, נישט ממש גשמי, אבער אויך נישט אז סממש א משל, נאר אזא גשם דק וואס אין דעם פארברענט זיך די נשמה כפשוטו": איר זאגט דאך ממש מיין ווארט! אז סע'קען נישט זיין כפשוטו (עונשים בגוף) און עס מוז זיין א משל (דער נמשל: ס'וועט זיין זייער אומבאקוועם).
(ס'ביי מיר גאנץ פשוט אז דער (המיוחס ל) רמב"ן מיינט פונקט אט א די נקודה
טאקע נישט כפשוטו אין גוף אוודאי נישט. אבער אויך בנשמה איז דא כמה מדרגות צו עס איז כפשוטו אדער ונישט, דער רמב"ן איז מחולק אין דעם מיטן רמב"ם וואס האלט אויך לגבי די נשמה איז נישטא קיין אומבאקוועמקייט נאר אז מען האט נישט קיין קיום נצחי, ויל"ע הרבה בדיוק בשיטת הר"מ, עכ"פ זיכער אז דער רמב"ן [אדער ווי איר זאגט מיוחס לו] איז מער "מגשם" דעם גיהנום ווי דער רמב"ם וואס האלט אפשר אז ס'בכלל נישט דא אזא זאך אויך נישט ברוחניות.
כמו"כ ברגע וואס נישט גשמיות איז נישט קלאר צו מיר קענען בכלל באגרייפען פון וואס מיר רעדן איז אפשר בעסער צו שווייגען. כמו שכבר העירו בזה כאן.
[/quote]ואעפ"י שאין ראיה לדבר זכר לדבר איז דא אין די גמרא (ע"ז ג:) "דאמר רבי שמעון בן לקיש אין גיהנם לעתיד לבא אלא הקדוש ברוך הוא מוציא חמה מנרתיקה ומקדיר רשעים נידונין בה וצדיקים מתרפאין בה"
אמנם דער גמרא לכאו' איז מחלק צווישען לעת"ל און היינט וואס ס'יא דא א גיהנום.
[/quote]אביסעל מער פון דעם אפילו: דער תולדות (כתונת פסים, צו, דף ו' ע"ד אין דפו"ר לבוב תרכ"ו) איז מסביר די גמרא ווי פולגענד: "איך האב געהערט אז סע איז נישט דא קיין גרעסערער גיהנם ווי אין גן עדן, וואו עס איז נישט'דא קיין שום תענוג אויסער דברים רחניים פון לערנען און דאווענען. אין וויבאלד זיי {די רשעים} זיינען נישט צוגעוווינט צו די תענוגים, וועט'סעך עס שפירען ווי א גיהנם"
זייט פריילאך!
דער תולדות דערמאנט מיר פון וואס מונקאטשער רב ברענגט אין דברי תורה אז א חסידישער יוד מיט א מתנגד קומען אין ב"ד שלמעלה, ביידע געווען ערליכע יודען נאר דארפען אפקומען אפאר עבירות, איז דער פסק אז ביידע מוזען זיצען צוזאמען, דער חסיד דרייט זיך מיט הכנות וכו' און דער ליטוואק האלט דאס נישט אויס נו זמן תפלה שולחן ערוך, ווידער דער ליטוואק זיצט אגענצע טאג פארטריקנט ביים גמרא און דער חסיד האלט דאס נישט אויס, אן דאס איז ביידענס גיהנום...
פריילעך דארף מען אלעמאל זיין, כמ"ש כמה צדיקים אז אין גיהנום קען מען אויך מאכען א ריקוד פאר השי"ת.. בפרט ערב ר"ה...
