ענליך צו דאס אריינגעבוירענע אמונה האט דער קאטוילישער פילאזאף און טעאלאג טאמאס אקינאס געהאלטן, בדרכו של אריסטו, אז דאס געדאנק פון שלימות המדות [
ווירטוּ] איז בעצם אז נאר דאדורך קען דאס מענטש צוקומען צו ענדגילטיגע צופרידענהייט אין לעבן [
יוּדיימאניא]. אבער ער האט געהאלטן אז דאס איז למעשה נישט גענוג, און מ׳דארף די ״בין אדם למקום״ רעליגיעזע סארט
ווירטוּס אויף צוצוקומען צום שלימות וממילא ריכטיגע צופרידענהייט [
בּיעטיטוּד]. דאס איז וויבאלד אינעם נפש האדם ליגט שוין אריינגעבויט דאס נייגונג דערצו
(א סארט סינדעריסיס) וואס טרייבט דעם מענטש דערצו מעצמו.
דאס גייט אויך לכאורה אין איינקלאנג מיט זיין מהלך בנוגע דאס נאטורליכע געזעץ, וואס קומט צושטאנד מכח דאס אריינגעבויטע ראציאנאל אינעם מענטש (ועיין, להבדיל, בכעין זה בספר העיקרים מאמר א פ״ז), און דאס דיוויין געזעץ וואס טוהט און דארף דאס ערגענצן צו דאס אָוועראָל צאמשטעל צוזאמען צו דאס אייביגע געזעץ.דער נוצרי׳שער טעאלאג הענרי פון גהענט האט געהאלטן אז דאס סיבה פון דעם אז עס איז בעצם נשרש בהאדם הכרת הבורא איז ווייל ער איז די שורש פון דאס עצם ״זיין״ וואס פון דעם קומט דאך ארויס דאס עצם ״זיין״ פונעם מענטש. דאס איז עפ״י דאס וואס מ׳נעמט דאס געדאנק פון אבן סינא [אביסענא], אין זיין חילוק בין ״עקזיסטענץ״ ל״עסענס״, אז ביים בורא איז דאס דאס ״עקזיסטענץ״ א חלק ממש פון זיין עצם ״עסענס״ כביכול, והיינו אז זיין ״עקזיסטענץ״ איז אן אנדערע סארט ״עקזיסטענץ״ ווי אין אלגעמיין [
עקוויוואקעל]. דער נוצרי׳שער טעאלאג דאנס סקאטוס האט זיך אבער געהאט געדינגען דערויף מכח זיין שיטה פון דאס
יוּניוואסיטי פון ״זיין״. דהיינו, אז בעצם איז דאס ענין ״עקזיסטענץ״ ביים בורא כביכול יא בעצם אינעם זעלבן טערמין און באדייט ווי אין אלגעמיין [
יוּניפיקעל], והא ראיה אז אפילו פשוטי עם קענען בעצם משיג זיין דאס געדאנק פון ״מציאות״ הבורא. ס׳איז נאר אז עס קומט צו דערצו באדייטן אינעם עצם ״עקזיסטענץ״ זיינע כביכול: אינפיניט, אחדות וכו׳ וכו׳.
מי אני האט געשריבן:די מאמר אין וועקער איז אפשר געבויט אביסל אויף שיטת בן רשד [אוועראס] לגבי וואס איז די שכל [אינטעלעקט] פונ׳ם מענטש, וואס דער רלב״ג ברענגט אראפ אין מאמר א׳ פון מלחמות ה׳. אנדערש ווי אלכסנדר (פון אפרודיזיאוס) און תמסטיוס האלט ער אז די מאטעריאלע שכל איז די העכערע און טראנסענדענט אינטעלעקט (וואס איז נישט קיין גשם); די (באקאנטע פילאזאפישע) אקטיווע (אגענט) אינטעלעקט. אין אנדערע ווערטער, די שכל חומרי איז בעצם די העכערע אינטעלעקט. אבער מיט דעם אלעם, הגם עס איז ממש דעם שכל החומרי, איז עס דאך אויך העכער און טראנסענדענט דערפון; עס איז סיי ממש דעם שכל החומרי און סיי העכער דעם ביינאנזאם.
יעצט, די סארט העכערע טראנסענדענט שכל/אינטעלעקט איז איינס בשורשו. און וויבאלד עס קומט אויס פון בן רשד׳ס שיטה אז בעצם איז די סארט שכל/אינטעלעקט מיט׳ן שכל/אינטעלעקט החומרי איינס און די זעלבע, זענען אלע שכליים (החומריים) פון מענטשן איינס. (דאס איז פון די פירכות אויף די שיטה (ווי אויך אויף שיטת תמסטיות אין דעם), לויט דעם וועג ווי אזוי מ׳פארשטייט עס/אים.)
עס איז אינטרעסאנט צו באמערקן אז דער נוצרי׳שער טעאלאג און פילאזאף בּאָנאווענטשור האט צאמגעשטעלט די קאנטראווערסיאנאלע געדאנק פון אבן רשד [אוועראס] איבער דאס אחדות פון אלע אינטעלעקטן (מיט וואס בּאָנאווענטשור האט זיך אויך געדינגען), מיט׳ן זיין האלטן פון קדמות העולם. דאס הייסט אז אבן רשד וועט זיך נישט דארפן ספראווען מיט די קשיא אויף אבן סינא [אביסענא] אז דאס וועט אפירברענגען אז עס זענען דא אן
אקטועלע אינפיניט צאל פון עקסטערע נשמות וואס זענען שוין געווען בעולם, וויבאלד לפי קדמות איז דאך שוין געווען אן אינפיניט צאל פון נשמות, ווייל
אלע נשמות/אינטעלעקטן פון מענטשן זענען דאך נאר איינס.
