[center]דער גרינער יצר-טוב[/center]
[center]גלאָסאַר - ערשטער קאַפּיטל[/center]
[center]וְאֶל הַיְּהוּדִים כִּכְתָבָם וְכִלְשׁוֹנָם [/center]
[center]"רבי הונא בשם בר קפרא אמר, בזכות ארבעה דברים נגאלו ישראל ממצרים: שלא שינו את שמם, ולא שינו את לשונם, וכו'" (שיר השירים רבה פ"ד וכן בויקרא רבה פרשה ל"ב).[/center]
אויס|דריבל|ען (-גע-ט) — fray, unravel
אויס|ריסעווע|ן (-גע-ט) — sketch, draw
אויפגעפּוישט — puffy
אויפ|שנורעווע|ן (-גע-ט) unlace, untie
איינקאַרב|ן (-גע-ט) — carve, notch
אַלמער — closet
אָנגעדרודלט — piqued, in a huff
אָנגעזאׇטענע — seeth|ed/ing (זידן בלשון-עבר = געזאָטן).
אַנומלט — recently
אַסקעטיש — ascetic
אָפּגעבליאַקעוועט — faded, tarnished, discolored
אָפּ|סקריפּע|ן (-גע-ט) squeak, grate, creak
אָקאָרשט — a moment ago, just now
אַרויס|פּירכע|ן (-גע-ט) — snort, pant, gasp
אַרומ|שמייע|ן (-גע-ט) — bustle around
באַדרענגעניש — anxiety
באַוול — cotton
באָמבל|ען (גע-ט) — dangle
בורטשע|ן (גע-ט) — grumble
בורשטין — amber
ביסטרע — swift, agile
ביצעפּס — biceps
בליאַסק — luster, glare, sparkle
ברומבלען (גע-ט) — murmur, hum
גאָלעבּראָדניק|עס — א איד א מְגוּלָּח/ פרייער איד
גומי — (rubber (elastic
גומע-רייף — rubber tire
געבריל — roar
געטאַפּ — (feel (of fabric
גרימפּל|ען (-גע-ט) — strum tunelessly
דלאָניע — palm of hand
דעמב-ן — oaken
דריבנע — minute, fine (פּיצינקע).
הוידע|ן (-גע-ט) — sway, swing
וויע — eyelash
טראַף — syllable
יאָדערדיג — (robust, vigorous (person
כיכעניש — giggling, chuckle
כראָמאַטיש — chromatic
מאַנקעט (מאַנזשעט) — cuff
מרוקע|ן (גע-ט) — grumble, purr
נאַוויגיר-סיסטעם — Navigation, GPS
נעווראָטיש — neurotic
נעפּל-לעמפּ — fog lights
סופיט — ceiling
סליאָטע — slush
פּאַטילניצע — nape of neck
פּוכיג — fluffy, downy
פּיאַטע|ס — heel of foot
פּריזמאַטיש — prismatic
פּריקרע — awkward, embarrassing, disagreeable
פּרישטשיק — pimple
פאַלדעווען (גע-ט) — fold, pleat
פאַסאָן — fashion
פאַרזשמורען (-ט) די אויגן — squint
פאַרכריפּעט — raspy, hoarse
פאַרסמאַרקעט — smeared with snot
פאַרשטאַרט — frozen stiff
פליטער|ן (-גע-ט) — scintillate, sparkle
פראָסטבלומען — fern front (ice flowers on window)
פרענדזעלעך — fringes
צישעדיג — sibilant
צעהאַווקע|ן זיך (-ט) — start barking
צעספּוזשע|ן זיך (-ט) — spook, frighten away, run off
קאָטער — (tomcat (male
קאַלוזשע — puddle
קאָרטשעט — (twist (as in wrinkle
קופּע|ס — pile, heap
קלימפּער|ן (-גע-ט) — jingle, clink
קנאָכיג — bony
ראַנד — rim
ראַפּטעם — abruptly
ריטשע|ן (-גע-ט) — bellow, roar
שאַבלאָן — cliché
שאָדנפרייד — schadenfreude
שלענדער|ן (זיך) — meander
שמאָך — condescending smile
שמאָרגלעכץ — snot
שמייע|ן (-גע-ט) — bustle
שנאָל|ן — buckle
שפּילקע — needle
[center]אַמעריקאַניזם: לשון נכרים הם — וּבְתוֹךְ עַם טְמֵא שְׂפָתַיִם אָנֹכִי יוֹשֵׁב[/center]
אינטש|עס — צאָל|ן — inch
אָל-וויל-דרייוו — דער אַלראָדיגער אָנטרייב — AWD — הָאוֹפַנִּים וּמַעֲשֵׂיהֶם… דְמוּת אֶחָד לְאַרְבַּעְתָּן (יחזקאל, א, טז)
אַסאָרטירט — פאַרשידן, געקליבן —assorted
באַדערן — bother — קאָנטעקסט: בּאַנג-טון
באָמפּער — שיצבלעך — bumper
ווענדינג-מאַשין — פאַרקויף-מאַשין — vending machine
מאָפלער — פאַרדומפּער — muffler
מייל-מאַרקער — mile marker
[center]נעאָלאָגיזם: לשון שבדו להם חכמים[/center]
דער טריפּל-זעראָ — א פּיצינקער שיעור האָר, 0.5 - 0.2 מילימעטער צום סקאַלפּ פון קאָפּ, נישט אריינרעכענענדיג די פּאוֹת. (געווענליך דערגרייכט ביים אָפּגאָלן זיך מיט די #000-#00000 שער-מעסערלעך). איז די עמבלעם פון אידיש-נחת פאַרהייליגט צווישן תּורה-טריי מאַמעס.
טריפּעווע|ן (-גע-ט) — אִתְעָרוּתָא דִּלְעֵלָּא. זיין הויך און גיין נאָך העכער. מלשון 'trippin בלע"ז.
דאָס צדיקוואַרג — רבישע עקסטראַוואַגאַנצן. ספּעציעל אַזוי לוקסוס מיט א קלאַסישן טעם, ווי כֵּלִים-מִכֵּלִים-שׁוֹנִים* און מלבושים פון גאָלד, זילבער, בריליאַנטן, און אפילו קריסטאָל; חיה-פעל, בהמה-הויט, פייגל-פעדערן, שפּּייעכץ פון שרצים, און סְנַפִּיר-וְקַשְׂקֶשֶׂת פון פיש, צווישן אַנדערע. דאָס צדיקוואַרג העלפט אַרויס דעם צדיק אין דער עבודת-הקודש זיינער, און איז אויך מבדיל בין קודש לחול מיטן אַראָפּשטעלן קלאָרע גרעניצן צווישן די סאָציאַלע ראַנגען אינערהאַלב דער געזעלשאַפט.
*כפּשוטו. נישט זיך טועה זיין מיט די געאסרטע טעלעפאָנען און מאַכערייקעס צווישן דעם המון-עם. תַּאֲוַת צַדִּיקִים אַךְ טוֹב תִּקְוַת רְשָׁעִים עֶבְרָה (משלי, יא, כג).
דער גרינער יצר-טוב - גלאָסאַר - וועקער #18
איך האב געליינט די גאנצע מעשה איין מאל כמו שהיא און אפילו איך האב נישט פארשטאנען געוויסע ווערטער האט עס נישט געשטערט. נאכדעם האב איך עס געליינט נאכמאל און נאכגעקוקט אסאך ווערטער.
דארף עס נישט זיין גאלעגבארדניק, ד.ה. א "געגאלטע" "בארד"?
יואב האט געשריבן:
גאָלעבּראָדניק|עס — א איד א מְגוּלָּח/ פרייער איד
דארף עס נישט זיין גאלעגבארדניק, ד.ה. א "געגאלטע" "בארד"?
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 1677
- זיך רעגיסטרירט: מיטוואך פעברואר 27, 2013 2:55 am
- געפינט זיך: בגאַטקעס דרבינו־תּם
- האט שוין געלייקט: 5634 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 6194 מאל
חתם סופר האט געשריבן:יואב האט געשריבן: גאָלעבּראָדניק|עס — א איד א מְגוּלָּח/ פרייער איד
דארף עס נישט זיין גאלעגבארדניק, ד.ה. א "געגאלטע" "בארד"?
דאַרף? וואָס ווייס איך! גאָלעבּראָדע/גאָלעבּראָדניק, דאָס איז אַלץ וואָס איך ווייס. ווי ס'איז די קעיס מיט פילע אַנדערע ווערטער האָט מען ליידער מיט מיר זיך נישט שואל עצה געווען ביים ברית.
אַז מ'וויל קען מען סטיקן מיטן "באָדערענעם" אויף יעדן ראַזירטן איד מיט א נעקטיי, אָדער קען מען אַריינעמען אויך דעם גאָלעבּראָדניק אינעם רינג. אַנדערש ווי געלט-גייער ביי היימישע חתונות זענען איבערצייגט, מוז דער יעניגער עלטער-פעטער לאו דווקא זיין א גביר. צי ער איז א באָדערענער, גאָלעבּראָדניק, אָדער האָט סתם אַזוי גרייזיג אָפּגעלערנט פּשט אינעם "שלא שינוי את לבושם."
אמת, ס'מאַכט סענס אַז דאָס וואָרט איז א סאָרט portmanteau פון גאָלן + באָרד, און אפילו אַזוי איז ווייטער העכסט נאָרמאַל אַז דער מחבר(ים) האָט דווקא פּרעפערירט גאָלעבּראָדניק. ס'קען אויך זיין אַז דאָס אידישע וואָרט "גאָלע" (sheer, pure) פאַרמאָגט א רעפערענץ דאָ (גאָלע נאַראָנים, גאָלע גאָרנישט, גאָלע לעכער אא"וו). זייער מעגליך אז ס'פאַרמאָגט א רעפערענץ צו דער שטאָט בראָד וועלכע פאַרמאָגט בלי ספק טיפע וואָרצלען אין פילע אַספּעקטן פונעם אידישן לעבן אין אייראָפּע. (אַזוי אויך זענען פאַראַן פילע אידאָמען אויף אידיש אַרום בראָד. א סוד פאַר גאַנץ בראָד, ווייט ווי ביז בראָד, כ'וועל שיקן נאָך דיר דעם בראָדער שמש, בראָדער זינגער, בראָדער סוחר, בראָדער ["באַקסעדיגע/יום-טוב"] לאָקשן וכו').
ס'קען אויך זיין אַז אינגאַנצן נישט, אַביסל נישט, אַביסל יאָ, אַביסל ביידע, און אַביסל אַלע. קען זיין אַז א פּורים רב בימים ההם האָט זיך באַשעפטיגט מיט עפּעס אַנדערש אויסער יום-הששי. כ'זאָג נאָר אַז כ'ווייס נישט די פּינקטליכע עטימאָלאָגיע פון דאָזיגן טערמין. וואָס איז זיכער איז אַז מ'רעדט נישט דאָ פון קיין גאָר ערנסטער טערמין, נאָר א הומאָריסטישער אויסדריק וועמענס קאָנסטרוקציע גענוי איז לכאורה — משום איזו סיבה — געזען געוואָרן דווקא פּאַסיג פאַרן מענטש, פּלאַץ, און צייט פונעם באַשאַף.
לגופו של גאָלעבּראָדניק! ביסטו מיט יאָסל'ן אַז דער דאָזיגער טערמין קריגט לפּחות א נומער ניין אויף דער חן-וואָג פון אידישע ווערטער? ווער ס'איז דאָ איינשטימיג מיט יאָסל'ן, דער גייט אַריין אינעם גרויסן איינמאָליגן גורל צו געווינען א קוואָדער געבענטשט באַזונדער דורך דריי פון די לעצט-פאַרבליבענע צדיקי הדור. דער קוואָדער קומט פאַרמאַכט אין א גאָר הערליכן פּיצי זיפּלאַק.
- מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
האב׳יך א חקירה. גייט דער קוואָדער אריין אין כלל פון ״צדיקוואַרג״ וויבאלד דאס איז דאך פונעם צדיק און ווי נישט מבדיל בין קודש לחול אין די סאציאלע ראנגען, אדער נישט וויבאלד דאס איז דאך למעשה נישט קיין עקסטראוואגאנץ פאר אים/זיי גופא?...
יואב האט געשריבן:ווער ס'איז דאָ איינשטימיג מיט יאָסל'ן, דער גייט אַריין אינעם גרויסן איינמאָליגן גורל צו געווינען א קוואָדער געבענטשט באַזונדער דורך דריי פון די לעצט-פאַרבליבענע צדיקי הדור. דער קוואָדער קומט פאַרמאַכט אין א גאָר הערליכן פּיצי זיפּלאַק.
האב׳יך א חקירה. גייט דער קוואָדער אריין אין כלל פון ״צדיקוואַרג״ וויבאלד דאס איז דאך פונעם צדיק און ווי נישט מבדיל בין קודש לחול אין די סאציאלע ראנגען, אדער נישט וויבאלד דאס איז דאך למעשה נישט קיין עקסטראוואגאנץ פאר אים/זיי גופא?...
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 1677
- זיך רעגיסטרירט: מיטוואך פעברואר 27, 2013 2:55 am
- געפינט זיך: בגאַטקעס דרבינו־תּם
- האט שוין געלייקט: 5634 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 6194 מאל
מי אני האט געשריבן:יואב האט געשריבן:ווער ס'איז דאָ איינשטימיג מיט יאָסל'ן, דער גייט אַריין אינעם גרויסן איינמאָליגן גורל צו געווינען א קוואָדער געבענטשט באַזונדער דורך דריי פון די לעצט-פאַרבליבענע צדיקי הדור. דער קוואָדער קומט פאַרמאַכט אין א גאָר הערליכן פּיצי זיפּלאַק.
האב׳יך א חקירה. גייט דער קוואָדער אריין אין כלל פון ״צדיקוואַרג״ וויבאלד דאס איז דאך פונעם צדיק און ווי נישט מבדיל בין קודש לחול אין די סאציאלע ראנגען, אדער נישט וויבאלד דאס איז דאך למעשה נישט קיין עקסטראוואגאנץ פאר אים/זיי גופא?...
דער קוואָדער גלייב איך איז נישט קיין עקסטראַוואַגאַנץ. דאָס געבענטשעכץ אָבער איז שוין לכאורה יאָ. וואו איך בין אָגנאַסטיק איז בנוגע דעם פּיצי זיפּלאַק. דערווייל קוקט אויס ווי כ'וועל מוזן שלעפּן א תיקו דאָ. אדרבה, אויב ווייסטו אַן ענטפער, דאַן טייל מיט ביטע.