א חסיד פון ווילנא האט געשריבן:קיינער נאך נישט גענטפערט דעם אפיקורס? זעט אויס אז מענטשן דא האבן מער שכל סאטמארער רב ז"ל האט נישט פיינט געהאט קיין יוד, געווען דער גרעסטער אוהב ישראל בדורינו, טאקע ווייל ער האט ליב געהאט א יעדן איד האט אים וויי געטון ווען מ'איז געפאלן אין די אמונה (לשיטתו, נישט יעדער האט אזוי געהאלטן). עס איז דא טויזענטער מעשיות ווי ער אדער זיינע חסידים האבן אוועקגעגעבן אלעס פאר אנדערע יודן, נישט קיין חילוק חסידים מתנגדים, אלע האבן געטראפן א אוזן קשבת ביי אים, אוועקגעטיילט מיליאנען פאר צדקה און אזוי האט ער אויסגעלערנט זיינע חסידים ביקור חולים (פאר יעדן) וכדומה
ער האט פיינט געהאט א יוד?
איר גייט אין רבינס שיטה. “אויב גייט ער נישט אין מיין שיטה הייסט ער אפיקורס און סע איז א מצווה אים פיינט האבן”. די קריסטליכע אינקוויזיטארן האבן אויך געהארגעט און געפייניגט מענטשן מתוך אהבה. זיי האט וויי געטון וואס מע איז געפאלן אין די אמונה און האבן רחמנות געהאט אויף די נשמה זי זאל ניט דארפן ליידן אין גיהינום.
א קארגער עושר האט אמאל דערלאנגט פאר א ארעמאן פארשטונקענע פיש פון מיסטקאסטן צום עסן. דער האט זיך פארדארבן דעם מאגן און געווארן שטארק קראנק. דער עושר איז געגאנגען מבקר חולה זיין. נאך א וואך איז ער געשטארבן. דער גביר האט מיטגעהאלטן די לוויה. נאך דריי טעג איז ער מיט זיין ווייב געגאנגען מנחם אבל זיין. אהיימגייענדיג פרעגט די ווייב, וואס עפעס ביסטו היינט אזוי אויפגעלייגט? זאגט ער צו איר, וואס הייסט? אין די לעצטע צען טעג האב איך געהאט דעם זכות מקיים צו זיין דריי גרויסע מיצוות: ביקור חולים, הלוית המת-חסד של אמת, און ניחום אבלים. אזוי קוקט עס אויס ביי אונז אינעם סיסטעם, מע לאזט נישט לעבן נארמאל , מע ווערט קראנק, און דעמאלטס קומט דער געוואלדיגער ביקור חולים… מענטשן ווערן דער'הרג'עט און תוך כדי כך איז מען פארנומען אריינצוכאפן מצוות.
מיר דארפן אויסרופן הויך אויפן קול: לא מדובשך ולא מעוקצך!
תרמב האט געשריבן:@רביה’’ק זי’’ע איך זעה ווי דו לייקסט די אלע תגובות וואס הומאניסט שרייבט לעצטנס קעגן סאטמאר, וואס איז פשט פון דעם, דו ביזט דאך רביה’’ק אליינס? וויאזוי לאזטו צו מ’זאל גיסן אזוי פעך און שוועבל אויף דיין אייגענע חסידות, און נאך לייקן אויך?
חותמו של רבינו הקדוש אמת.
(הגם די קשיא וואלט באדארפט צו זיין פון דעם וואס איך בין א חרדי ווייל ער מיינט לאו דוקא סאטמאר נאר חרדים אין אלגעמיין, און די תירוץ גייט ארויף אויף דעם אויך.)
Do y'all remember before the internet that people thought the cause of stupidity was the lack of access to information? Yeah, it wasn't that
סאטמאר האט א מיינונג לגבי ציונית, מיר זענען ענטייטלד פאר די מיינונג, אבער אסאך האלטן דאס נישט אויס, קומען זיי מיט כלערליי ווייצידקתך סברות כאילו דאס זאל זיין עפעס א פגיעה אינעם תחום פון אהבת ישראל און שלום, אדרבא איר זענט די אגרעסער און די בעלי מחלוקת..
תרמב האט געשריבן:אבער אויב סאטמאר איז פארקערט פון אמת, אזוי ווי ער לייגט עס אראפ, איז דאך א סתירה, אדער שטייסטו פאר רביה’’ק, און דו ביזט פון די שקר, אדער ביזטו נישט, קענסט זיין משה רבינו פאר די געלט.
1) איך געדענק נישט וואו ער האט געזאגט די ווערטער ״סאטמאר איז פארקערט פון אמת״, און אפילו אויב יא קומט זיך איהם א לייק פאר די אמת׳ע מעסעדש וואס ער דעליווערט, צו סאטמאר איז ״אמת״ צו נישט איז נישט די נושא (וואס דארף עס בכלל צו מיינען? ס׳קען מיינען טויזענט זאכן).
2) איך שטיי נישט פאר רבינו הקדוש, איך בין רבינו הקדוש, קען זיין אז ס׳דא אנדערע וואס פאררופן זיך אויף מיין נאמען אבער איך בין נישט אחריות אויף זיי.
3) איך קוק עס אן פארקערט. מה נפשך, אויב שטייט רבינו הקדוש פאר אמת דארף איך איהם לייקן ווייל ער זאגט אמת, און אויב שטייט רבינו הקדוש פאר שקר וועט דאס זיין א חלק פונעם שקר אז רבינו הקדוש וואס שטייט פאר שקר נעמט זיך אן פאר׳ן אמת...
קודם וויל איך באגריסן אונזער נייעם באחנטן ניק מיט'ן נאמען הומאניסט, שטייצעך איך האלט אז דו האקסט אין קאפ דא אין דעם ארטיקל אבער ביזטו כאטש אן אינטעליגענטער קאפ האקער, נו, וואו דען זאל אן אינטעליגענטער קאפ האקער האקן אין קאפ אויב נישט אין קאווע שטיבל.
איבער דיין הערליכע לאקשן תורה וואס האסט אזוי שיין אויסגעבויעט מתורה נביאים וכתובים ומפי ספרים וסופרים, איז דא ווי אנדערע האבן שוין דערמאנט צוויי גראבע שוברו בצידו'ס, קודם כל ס'איז זעלבסט פארשטענדליך וואס סאטמארער רב האט געוואלט און וואו ער האט געצילט מיט דעם תורה'לע, ער האט נישט געמאכט קיין נייע שיטה איבער אהבה און נישט קיין נייע שיטה איבער שנאה, בסך הכל האט ער ארומגעבויעט לויט דעם יסוד וואס מ'טרעפט אן א שיעור מאל אין חז"ל אז אלע מצוות התורה איז נאר בעושה מעשה עמך און ממש לעצטנס האב איך געלערנט ערגעצוואו (מסתמא אין דף היומי) אז אויף אן עם הארץ זאל מען נישט צוריקגעבן זיין פארלוירענע אבידה און רש"י ווערט זייער דערשראקן ווי קען מען מבטל זיין א מצוות עשה דאורייתא צוליב שנאת ת"ח לעם הארץ און רש"י גיט זיך דארט זייער שנעל אן עצה מיט די גמרא אין אלו מציאות אז ס'דארף זיין אחיך און עם הארץ מיינט מען דא איינער וואס איז לאו אחיך.
בכלל האט דארט די גמרא א גאנצע עמוד ווי געפערליך אן עם הארץ איז אז ממש דו מעגסט אים צערייסן ווי א פיש און הרג'ענען אום יו"כ און אלע ראשונים ואחרונים געבן זיך שוין אן עצה צי ס'מיינט יא ליטערלי אדער נישט ליטערלי און פונקטליך וועלכע גדר עם הארץ מ'רעדט.
אפאר בלעטער שפעטער איז דא א גמרא אז עפעס א קעניג האט גענומען זיין טאטנ'ס טויטן גוף און האט עס מבזה געווען ווייל ער איז געווען א רשע והודו לו חכמים. בקיצור, יעדער איינער ווייסט אז חז"ל געבן א מקום פיינט צו האבן דעם רשע און אלע הלכות פון בין אדם לחבירו ווי כיבוד אב אדער השבת אבידה, גייט נישט אן און בסך הכל האט סאטמארער רב גענומען א צווענגל און אריינגעשטיפט דעם געדאנק אויך אין פסוק פון ואהבת לרעיך כמוך אדער "חבריך" וואטעווער לשון ער האט גענוצט דארט.
סאו אויב עפעס איז עס אן אומגעלונגענע אונגארישע טייטשל פאר א נישט פארגעקוקטע פתיחה אין ישיבה אבער צוזאגן אז סאטמארער רב האט דא געלאזט עפעס א באמבע איז פאלג מיר גאנג.
והשנית, דארף מען קוקן אויף דעם מענטש און וויאזוי ער האט זיך געפירט, ווייל יתכן, אז איינער לערנט גאנץ ויואל משה ליטערלי וואלט ער אפשר געדארפט זיך פירן ווי דו זאגסט, מיט אפ'פסל'ען ממש יעדן איינעם וואס גייט נישט אין שפאן פון דער שיטה און אז ר' אהרן קאטלערס וויין וואלט געדארפט זיין יין נסך וכו'. דער מציאות איז אבער נישט אזוי, סאטמארער רב האט געלעבט גוט אדער עכ"פ נישט שלעכט מיט יעדן (סיידן מיט מענטשן וואס זענען געשטאנען אין וועג אדער געשפריצט פעפער אין וויידל האט ער זיך נישט געהאלטן ביים לאזן שפייען אין די קאשע) און ער פלעגט אויפנעמען וויזשניצער און גורער און ליטווישע רביים און פרובירט מכבד זיין לפי ערך, אפגערעדט ווען ס'איז געקומען צו העלפן האט ער יעדן געהאלפן אן קיין חשבונות.
סאו אויב עפעס קען מען זאגן אז סאטמארער רב האט געטון אן עבירה לשמה און ער האט זיך נישט געהאלטן צו זיין שיטה וויאזוי ער פארשטייט אז ואהבת לרעיך כמוך דארף ארבעטן און לויט'ן עקסטרעמעסטן טייטש אין זיין תורה'לע האט ער עס אליין נישט מקיים געווען און מ'קען זאגן אז דער ערשטער מענטש וואס האט געטון עבירות לשמה וועגן אהבת ישראל איז גאר געווען דער סאטמארער רב און נישט שלמה קארליבאך און אויב עפעס האט ער מחדש געווען אז ווען ס'קומט צו אהבת ישראל אפילו ווען מ'האלט "בשיטה" אז יענער איז א כופר איז אבער בפועל ממש דארף מען אים האנדלען ווי אן ערליכער איד און זיך שוין אן עצה געבן מיט חז"ל, ממילא, דער ערשטער פרעדיגער פון אנקאנדישינעל לאוו ווען עס קומט צו "למעשה" איז נישט געווען אבי פישאף אדער מוטה פראנק נאר דער סאטמארער רב.
צוריק צו דיין שאלה אין קעפל צי סאטמאר איז א המשך צו דער אידישער מסורה, האב איך מורא אז ביזט גערעכט און אפשר טאקע נישט, און סאטמארער רב האט אויסגעבויעט א נייער מהלך וואס מ'האט נישט געזען אין אלע דורות, אז אפילו ווען יענער גייט מיט א שיטה פון כפירה וואס איז ביהרג ועל יעבור, בלייבט עס אבער נאר אן ארגומענט אין ספרים שאפע און אפשר אמאל ביי א שובבים תורה, אבער בפועל ממש איז יענער ווייטער דיין גוטער ברודער וועמען איך וועל העלפן חתונה מאכן די קינדער.
צום שלוס טייערער הומאניסט, כ'האב זייער הנאה געהאט פון די פילע מראה מקומות וואס האסט דא צוזאמגעווארפן אין דעם מאמר, האסט אבער נישט געברענגט קיין גענויער מראה מקום סיידן צו דער סאטמארער תורה, אויב איך מעג דיך מטריח זיין, ביטע ברענג די גענויע מראה מקום צו אלע אנדערע ספרים וואס האסט ציטירט ווי דער חתם סופר דער ספר הברית דער בשמים ראש וכו' וכו' אז מ'זאל קענען נאכקוקן. אדאנק.
הומאניסט האט געשריבן:אין אנדערע ווערטער סאטמאר איז מער סעפיסטקעיטעד אין מערכות, אין טעראר, אין שטעכן פון אונטערן רוקן, אחד בפה ואח בלב דיפלאמאטיש, סטראטעגיש, פארשטייען צו פאליטיק, “האלט דיינע שונאים נאענט צו זיך” און ארבעטן אזוי ווי די מאפיא. ארגענייזד קריים, דאס איז בעסער אדער ערגער? היזהרו מן הצבועין יותר מכולם און זע רמבן אויפן פסוק לא תשנא את אחיך.
Sent from my iPad using Tapatalk
קיינער האט נישט געשטאכן פון אונטערן רוקן, און מיט די שונאים האט מען קיינמאל נישט געארבעט, סאיז דא אזא זאך ווי פאליטיק, א פאטש פאר א פאטש [נישט אז סאיז בארעכטיגט אבער ווייניג מענטשן וואלטן געטון אנדערש.] נאך אלע רדיפות וועסטו כמעט נישט טרעפן א סאטמארער וואס וועט בשיטה נישט אריינגיין אין הופער אדער אין ראדני ווייל דארטן דרייען זיך מענטשן וואס איך האב פיינט. קלאר?
הומאניסט האט געשריבן:אין אנדערע ווערטער סאטמאר איז מער סעפיסטקעיטעד אין מערכות, אין טעראר, אין שטעכן פון אונטערן רוקן, אחד בפה ואח בלב דיפלאמאטיש, סטראטעגיש, פארשטייען צו פאליטיק, “האלט דיינע שונאים נאענט צו זיך” און ארבעטן אזוי ווי די מאפיא. ארגענייזד קריים, דאס איז בעסער אדער ערגער? היזהרו מן הצבועין יותר מכולם און זע רמבן אויפן פסוק לא תשנא את אחיך.
Sent from my iPad using Tapatalk
קיינער האט נישט געשטאכן פון אונטערן רוקן, און מיט די שונאים האט מען קיינמאל נישט געארבעט, סאיז דא אזא זאך ווי פאליטיק, א פאטש פאר א פאטש [נישט אז סאיז בארעכטיגט אבער ווייניג מענטשן וואלטן געטון אנדערש.] נאך אלע רדיפות וועסטו כמעט נישט טרעפן א סאטמארער וואס וועט בשיטה נישט אריינגיין אין הופער אדער אין ראדני ווייל דארטן דרייען זיך מענטשן וואס איך האב פיינט. קלאר?
סוי מיינט עס ביזט מסכים מיט׳ן OP אז ס׳איז אחד בפה ואחד בלב...
איך האב א סאטמארע קוזינע וואס איז האלב אינעווייניק און האלב אינדרויסן און כהאב איר נאכגעזאגט דעם סאטמער רבין׳ס ווארט, אז דער וויכטיגסטער יסוד פון די תורה איז שנאה האט זי די פרוי מיר געענטפערט אזוי: איך גלייב נישט אז דער רבי האט דאס געזאגט. איך מיז אבער מודה זיין אז דאס איז דער געדאנקען גאנג אין סאטמער… ווער האט שוין פארגעסן וויאזוי סאטמאר האט זיך אויפגעפירט כלפי דעם גאון רבי משה פיינשטיין, ליובאוויטש, קלויזענבורג און לגבי יעדן פאטענציאלן קאנקורענט? און ווער האט נישט געזען די שינאה און רישעות וואס איז פארגעגאנגען צווישן די אייגענע סאטמארע סעקטעס צווישן זיך? דער רביס גבאי עזריאל גליק האט לויט ווי מע דערציילט זיך אין סאטמאר, געלאזט מי רגליים אינעם טלית זעקל פון ליובאוויטשר רבי. זיין איידעם דער מנהל פון חדר אין קרית יואל האט יארן באלעסטיקט קליינע קינדער ווי מע קען דאס זען אויף יוטיוב. און אפילו דעמאלטס ווען מע האט געוויזן דעם ווידעאו קליפ פאר ר׳ יאסל וואלדמאן האט ער דאס נאך פארטיידיגט. ר׳ מנדל וועכטער האט מען געקידנעפט, צעמזיקט און ארויסגעווארפן א נאקעטן אויפן הויפט שאסיי. א יינגל פון ק.י. האט מען צוגענומען די בגדים אין מיקווה און ארויסגעווארפן אין ווינטער אויפן שניי א נאקעטן. די דערהוילונגס היים אין ק.י. האט מען פארברענט. דעם פלימעניק פונעם רבין דער קלויזענבורגער רבי האט מען געשלאגן אויפן גאס און אנגעשמירט דעם גאנצן שטול זיינעם מיט צואה. ווער ווייסט דען נישט וויאזוי מע האט אנגעמאכט א שינאה צווישן די רעבעצן און די פארשוואנגערטע טאכטער, וויאזוי די רעבעצין האט אראפגעשטופט די שטיף–טאכטער פון די טרעפ און איר דערהרגעט (און סע איז נישט געבליבן קיין אפשטאמיקע פונעם רבין). די ליסטע איז נאך זייער לאנג. און קוקט אייך ארום וואס סע טוט זיך היינט וויאזוי מען באשיצט די באלעסטיקער און מע רופט אן די קרבנות חצופות און זונות. וויאזוי מע ׳בלעקמעילד׳ יונגעלייט וואס האבן באזוכט א קלוב. וויאזוי מע רודפט אויס יעדן איינעם וואס פרובירט זיך אביסל צו באפרייען פון דעם סאטמארן יאך און תפיסה. וויאזוי מע רעדט אן קינדער זיי זאלן באקומען א פחד און א שינאה צו די אייגענע טאטע מאמע, וויאזוי מע רויבט אוועק קליינע קינדער פון דער מאמעס שויס און מע צוברעכט מישפחות, (פארקערט ווי דער מיסיע פונעם גרעסטער קנאי אליהו הנביא וואס דארף צוריקקערן די הערצער פון עלטערן מיט קינדער), וויאזוי טאטע מאמע זאגן זיך אפ פון די אייגענע קינדער, מען ווארפט ארויס קינדער פון די מוסדות, אויב די מאמע פירט אן אויטא, אדער זי שערט זיך נישט אפ דעם קאפ, מען לאזט נישט קינדער רייטן אויף א ביציקל, א.א.וו. און פארשטייט זיך אז אלעס ווערט געטון אין נאמען פון גאט!
ווען רבי הילל קאלאמייער האט געגעסן ביים צאנזער צדיקס טיש און האט נישט געוואלט עסן די זופ צוליב א חשש פוּן כשרות האט דאס פארדראסן רבי ליפאלע טייטלבוימען (דעם סאטמאר רבינס פאטער) און האט זיך שפעטער געאייסערט צו א פלימעניק פון רבי היללן ’ווען נישט וואס איך האב מורא פארן רב (מיינענדיג דעם צאנזער רב) וואלט איך אים געבראכן רוקן און לענדן׳...
ווען די מישנה דערציילט וועגן דעם שליח וואס פירט דעם שעיר לעזאזל אום יום כיפור אז די בבליים פלעגן אים רייסן די האר און זאגן ״נעם און גיי, נעם און גיי״ האט דער רבי פארטייטשט אז זייערע ווילדע אוממענטשליכע מעשים האט פונדעסטוועגן א חשיבות...וויבאלד זיי טוען דאס מחמת אמונה און קנאות און דערפאר האט מען זיי נישט באקעמפט. ( ווייל אמונה (?) איז וויכטיגער ווי מידות טובות און א גוטע כאראקטער, דערפאר איז פשוט אז מהריט״ב איז גרעסער ווי הרב פאַם…) . ווען רמב״ן איז מסביר אז די הנהגה פון שרה אימנו צו איר מצרישע דינסט הגר איז אומבארעכטיגט און מיר ליידן נאך דערפון ביז היינט צו טאג, האט עס דעם רבין נישט געשמעקט און געטענהט: ״וואס הייסט, שרה אימנו איז דאך א צדיקת און אלעס געטון לשם שמים?״.... אלע אוממענטשליכע מעשים וואס דער רבי האט אנגעפירט במשך זיין פירערשאפט איז דאך אויך אוודאי געווען לשם שמים און נישט חלילה פאר הונגער נאך מאכט און קאנטראל...דער רבי איז דאך געווען דער 18טער דור וואס האט נישט פוגם בברית קודש געווען...און נישט געשלאפן אין קיין בעט פאר יארן... (לויט די וויסנשאפטלער האבן די מענטשן וואס זענען נישט באפרידיקט ******* א ספעציעלן הונגער נאך מאכט).
די משנה וואס האט זיך אנטפלעקט צום בית יוסף אין געשטאלט פון א מגיד וואס האט ארויסגערעדט פון זיין מויל האט געזאגט אז זי אנטפלעקט זיך נישט צו רבי יוסף טייטאצאק צוליב זיינע גאווהדיגע אמביציעס. (מגיד מישרים) און טרעפט וואס... דער לעצטער איז פאר 30 יאר געשלאפן מיט די פיס אראפ פונעם בעט ווי דער ראשית חכמה דערציילט. זעט מען פון דא א זאך וואס יעדער געלערנטער פארשטייט אליינס אז קדושה פרישות און אסקעטיזם (סגפנות) איז בכלל נישט קיין סתירה צו תאוות השררה והשלטון. אדרבה ואדרבה.
אין דער אמת׳ן האט שוין דער בעל התניא געזאגט אז אלדאס שלעכטס קומט ארויס פון מחלוקת לשם שמים. ◦ און סע איז נאך ערגער ווי סתם א מחלוקת, ווייל סע איז נאך דערצו א חילול השם. לא תשא את שם השם אלוקיך לשווא!
ואנשי סדום רעים וחטאים לשם מאוד, זאגט רשי רעים בגופם וחטאים בממונם. רבי יודעלע דזיקעווער פלעגט נאכצוזאגן פונעם מלמד, רעים וחטאים– שלעכט און זינדיג צו אנדערע מענטשן, אבער לשם– ווען סע קומט צו גאט, דעמאלטס איז מאוד– פרום ביזן בוידעם!
רימון האט געשריבן:והשנית, דארף מען קוקן אויף דעם מענטש און וויאזוי ער האט זיך געפירט, ווייל יתכן, אז איינער לערנט גאנץ ויואל משה ליטערלי וואלט ער אפשר געדארפט זיך פירן ווי דו זאגסט, מיט אפ'פסל'ען ממש יעדן איינעם וואס גייט נישט אין שפאן פון דער שיטה און אז ר' אהרן קאטלערס וויין וואלט געדארפט זיין יין נסך וכו'. דער מציאות איז אבער נישט אזוי, סאטמארער רב האט געלעבט גוט אדער עכ"פ נישט שלעכט מיט יעדן (סיידן מיט מענטשן וואס זענען געשטאנען אין וועג אדער געשפריצט פעפער אין וויידל האט ער זיך נישט געהאלטן ביים לאזן שפייען אין די קאשע) און ער פלעגט אויפנעמען וויזשניצער און גורער און ליטווישע רביים און פרובירט מכבד זיין לפי ערך, אפגערעדט ווען ס'איז געקומען צו העלפן האט ער יעדן געהאלפן אן קיין חשבונות.
מיסטער רימון הער נאר: איך בין מכבד דיין דעה און אוודאי אז דו ביסט א הויעכבאשפריצטער 'שריפטנשטעלער'. דאס איז אבערנאר לגבי דיין דעה, ווען עס קומט צו פאקטן ביסטו א טיפיקל סאטמארער שקרן וזייפן.
דו ווייסט זייער גוט אז דא שטייט נישט אפילו קיין האלבן אות אמת, דער- צוזאמען מיט זיינע געטרייע כלבים- האבען כל ימיו ממש אויסגעצאפט דאס דם התמצית פון זיינע אומצאליגע קורבנות. אויב דו פלאנסט צו זיין דער נעקסטער שלמה יאנקל בעקער וואלט איך פארגעשלאגן אז סאטמארוועלט איז מער געאייגענט דערפאר. דא וועט מען היבש שנעל צובלאזן דיינע בעקערייען, אזויווי ר' דורש האט אקארשט געטוהן.
די גאנצע פוינט פון די סארט שמועסן איז אז מ׳זאל זיך נישט האלטן צום פוינט, ס׳איז אפיציעל א טראללינג אשכול, זיך האלטן צום נקודת הפתיחה וואלט געווען פארפארן פונעם פוינט..
Do y'all remember before the internet that people thought the cause of stupidity was the lack of access to information? Yeah, it wasn't that
