א אידיש ווערטערבוך

[diff]

באווייז מחייב

[berlbalaguleh]

דיףף: ניין. דאס ענגלישע ווארט פאר באווייז איז..."Evidence"...!

מחייב ווערט איבערגעטייטשט ווי...Indict...Accuse...Obligate...!

[diff]

דיףף:
מחייב ווערט איבערגעטייטשט ווי...Indict...

[איסר האטלקי]

כ'קען נאר רעדן פאר מיר, און איך וואלט מיך מחיה געווען מיט אזא זאך.

פליז, און ווי פריער, איך וואלט געהאלפן מיט וואס מעגליך

וואס וואלט געווען ניצליכער: אידיש מיט דעפיניציעס אויף ענגליש, צי אידיש-אידיש? אדער אין ביידע שפראכן?
מסביר זיין, ווערב (מסביר געווען) - explain
מסביר זיין, ווערב (מסביר געווען) - דערקלערן, ערקלערן, געבן צו פארשטיין, עקספלעינען

אגב, דאס אז וואס א. ראטה האט אין זיין ווערטער אוצר אויף דער ווארט "ערקלערן":
מסביר זיין, מפרש זיין, טייטשן, מבאר זיין, אויסלערנען, באצייכענען, מגדיר זיין, באשיידן, פותר זיין; שילדערן, פארשטעלן, באשרייבן, אפמאלן, אויס'משל'ען, אראפלייגן; אויסרופן, פראקלאמירן, מעלדן, מודיע זיין, צואוויסן טון, לאזן וויסן, מבשר זיין, באקאנט מאכן, פארעפנטליכן.

[איסר האטלקי]

והנה...איך זוך א אידיש דעפינישן פאר דעם ווארט אין ענגליש..."Indicative"...!

אפשר אנדייטונג, אדער כאראקטעריזירט, סימבאליזירט.

[berlbalaguleh]

איסר האיטלקי: דיינע דעפינישנס זענען גוט. נאר איך האב אן אנדער ווארט...איך ווילל טאקע הערן וואס דער עולם האט צו זאגן..."מאסגעבנד"...!
און אויף לשון הקודש (לשון התלמוד)...בנין אב...דאס הייסט עכט א פראטאטייפ..."Prototype"...און אויף עברית (מאדערן היברו) הייסט עס "אב טיפוס"...!

יעצט וועט קומען ---פון --- און ער וועט אויפווייזן אז בנין אב מיינט ניט אטע דאס...!

[איסר האטלקי]

מאסגעבנד איז מער די מציאות הדברים, דער אפטייטש פון קראנט און באגלייבט. אידיקעטיוו איז אביסל מער ווי איך האב געשריבן, כנלע"ד.

[לבי ובשרי]

און וואס איז מיט "אידיש ווערטער אוצר" פון א. ראטה?

[berlbalaguleh]

לבי ובשרי: דער בוך איז נישט זייער שטארק בנמצא. איך האב עס ערגעץ געזעהן. אבער זיינע אפטייטשן און איבערזעצן גאנצע זאצן (טרענסלעיט'ן סענטענסעס) זענען מער אויפ'ן אידישיסטישן סטייל. און דאס איז נישט שטארק אינטרעסאנט פאר'ן היימישן עולם וואס רעדט אידיש...! דאס האט א פנים ווי ..."גוגל טרענסלעיט"...ס'איז ווי א גוף אן א נשמה...!

[איסר האטלקי]

ס'גאנץ גוט א. ראטה'ס בוך. ס'איז אבער ווייט פון א השלמה. קודם ס'פעלט זייער אסאך, און צווייטנס ס'איז זייער קורצזיכטיג לויט יענעמ'ס אייגענע שיטות, ווען אסאך מאל האלטן רוב שרייבער אנדערש.

ס'איז אזא מעלות סטייל שפראך.

[נײגעריגער]

עטליכע יאר צוריק האט א היימישע פרוי פרידא וויזעל אנגעהויבן זאמלען ווערטער דורך א פעיסבוך גרופע, עס איז נישט קיין דבר השלם אבער הרב [tag]לאשיצער[/tag] עס וועט זיכער צוניץ קומען.

https://www.facebook.com/groups/chassid ... ish/files/

זי האט אויך א קורצע אבער אינטערעסאנטע ליסטע פון היימישע טערמינען אויף איהר בלאַג: https://friedavizel.com/2020/07/18/glos ... ish-terms/

[תוהו ובוהו]

אפשר ווייסט איינער ווי מ'זאגט 'הווה' אין אידיש?
לעצטענס זיך אנגעשטויסן אז אין דויטש זאגט מען 'געגנווארט', וואס אין אונזער אידיש דאכצעך נוצט מען פאר 'סביבה'.
(מעגליך די זעלבע מכוון נאר אין זמן..)

Sent from my KFDOWI using Tapatalk

[רביה''ק זי''ע]

אפשר ווייסט איינער ווי מ'זאגט 'הווה' אין אידיש?

אפשר ׳יעצט׳?

גראדע אין ענגליש נוצט מען אויך דאס זעלבע ווארט פאר ביידע, דאס ווארט present מיינט סיי ׳הווה׳ און סיי ׳נוכח׳, מ׳נוצט עס אויך פאר א געשאנק וואס מ׳שטעלט עס פאר׳ן געגנווארט פונעם מקבל.

[תוהו ובוהו]

אפשר ׳יעצט׳?

לכאורה נישט

גראדע אין ענגליש נוצט מען אויך דאס זעלבע ווארט פאר ביידע, דאס ווארט present מיינט סיי ׳הווה׳ און סיי ׳נוכח׳,

ריכטיג, כ'האב אויך געקלערט דערפון

מ׳נוצט עס אויך פאר א געשאנק וואס מ׳שטעלט עס פאר׳ן געגנווארט פונעם מקבל.

אינטערסאנט, כ'זעה טאקע וועבסטער זאגט מתנה: something presented

אבער ס'איז אביסל אן אנדער ווארט: 'אנוועזענד' (נוכח),
(א גיפט איז 'פרעזענט' ווייל מ'מאכט עס אנוועזענד, מ'טוט עס פרעזענטירן) וואס זאגט זיך אויך אין זמן אז די צייט איז יעצט אנוועזענד...

דאס איז לכאורה אנדערש ווי אונזער באנוץ פון 'געגנווארט' (סביבה), און ס'זאגט זיך דאכטצעך שווערער אז די זמן איז אין אונזער געגנווארט..


Sent from my KFDOWI using Tapatalk

[berlbalaguleh]

אפשר ווייסט איינער ווי מ'זאגט 'הווה' אין אידיש?
לעצטענס זיך אנגעשטויסן אז אין דויטש זאגט מען 'געגנווארט', וואס אין אונזער אידיש דאכצעך נוצט מען פאר 'סביבה'.
(מעגליך די זעלבע מכוון נאר אין זמן..)

Sent from my KFDOWI using Tapatalk

תוהו ובוהו: ניין. אין אידיש נוצט מען אויך דאס ווארט ..."געגנווארט"... פאר א לשון של הוה. דאס ווארט ווערט בכלל נישט באנצוצט אין רעאלם פון די סביבה און איהר באשיצונג... ס'איז אינגאנצן אנ'אנדער שורש...! (געגן ווס. געגנט.)...!

[סאנטיאגא]

חשוב'ע שרייבערס,

איך וויל וויסן וואס איר מיינט וועגן דעם:
ווען ס'וואלט עקזיסטירט א ווערטערבוך, וואס טייטשט איבער פון אידיש אויף ענגליש, צי אפילו שווערע/זעלטענע אידישע ווערטער אויף פשוט אידיש -- און דווקא "אידיש", נישט "יידיש" -- וואלט מען דאס געניצט? איז דא בכלל א באדערפעניש פאר אזא מין זאך? אגב איך האב אינזינען אן אי-בוק צי א וועבזייטל, וואס מ'קען ניצן אויף א קאמפיוטער אדער סעלפאון, נישט פאפיר.

דאס בוך וואלט אריינגענומען דעם גראמאטישן מין פון סובסטאנטיוון (דער, די, דאס) און אנדערע וויכטיגע גראמאטישע אינפארמאציעס. איך קלער אז דער עולם וואלט געקענט אריינשיקן נייע ווערטער, אבער איינער אן אויטאריטעט (א פראפעסיאנעלער שרייבער) וואלט געדינט ווי דער רעדאקטאר וואס נעמט אן/בעסערט אויס די אריינגעשיקטע ווערטער.

דערווייל איז מיין פראגע בלויז היפאטעטיש.

א שאלה? 100% שרייבערס וואלטן זיך מחיה געווען מיט אזא בוך! ליינערס אויך. ס'אהרט מיר שוין יארן לעולם, אז קיינעם איז עס נאכנישט בייגעפאלן צוצושטעלן, בעת ווען ענגליש פארמאגט צענדליגע ווערטער-ביכער, אויב נישט הונדערטע, און ארטאדקסיש אידיש פארמאגט נישט קיין איינס? כ'הער זאגן נאר די לימודי חול איז פארנאכטלעסיגט גאר?.. ס'וואלט געווען א זעלטענע הילף פאר ליינער און אידיש ליבהאבער. אויך וואלט געווען שיין ווען מ'לייגט צו אזא בוך צו די שיינשרייבן סוביעקט, מלמדים וואלטן געקענט העלפן בויען דעם קינד'ס אידישע לעקסיקאן פון קליינווייז אן מיטן אוועקשענקען גאנצע עקסטערע 5 מינוט פון סדר. מ'קען מאכן א word of the day סיסטעם, א deck of cards פאר יונגערע קינדער, פארשידנ'ס. מ'קען אפילו אנהייבן גאר יונג כתה ב-ג מיט גרינגע ווערטער, און וואס עלטער מ'ווערט אפגרעידן צו שווערע רייכערע סארט ווערטער וואס מ'אנטדעקט אין שמעון ראלניצקי'ס ארטיקלען.

מ'רעדט אלס ווי ארעם אידיש איז, און ווי ס'ווערט נאר פארלוירן און מער פארנאכטלעסיגט מיט די יונגע דור, אוודאי, אז ס'איז נישט דא קיין אידישע ווערסיע פון cambridge dictionary (פארגעס פון א בוך, קיין אפיציעלע וועבסייט איז נישט דא!) ווי מ'קען עפעס נאכקוקן ווען מ'דארף, און די חדרים און ישיבות לייגן נישט קיין שום דגוש דערויף וואס וויל מען? נאר איינער וואס גלייכט ליינען אדער שרייבן פון נאטור אויס וועט עס אנטדעקן עווענטועל. די איבריגע וועלן בלייבן מיטן ארימען שאפינג-פיקסן-קראסן וואקאבולאר. כ'ווייס נישט אויב ס'איז דא נאך א שפראך וואס די אלגעמיינע רעדן איז אזוי אפגעריקט פון די ליטעראטור, עד כדי כך אז רוב עמך עולם קען זיך פילן מאדנע און awkward ווען איינער נוצט א הויעכע ווארט ווייל זיי קענען עס ליידער נישט. חבל.

דער ביכל איז די נאנסטע זאך אויף חסידיש אידיש וואס עקזיסטירט היינט צו א דיקשינערי, ס'איז א ליסטע פון סינאנימען, גאנץ א פיינע ארבעט, אבער ס'האט אויך אסאך לשון קודש אריינגערוקט. ס'איז נישט ריין אידיש. ס'האט אויך גראמאטיק לעקציעס צום סוף. ווער ס'האט געמאכט די רולס וויל איך שוין לאנג דערגרינטעווען
"אידיש ווערטער אוצר א זאמלונג פון 6000 ווערטער" https://www.greenfieldjudaica.com/yiddi ... 29543.html

[סאנטיאגא]

כ'קען נאר רעדן פאר מיר, און איך וואלט מיך מחיה געווען מיט אזא זאך.

פליז, און ווי פריער, איך וואלט געהאלפן מיט וואס מעגליך

וואס וואלט געווען ניצליכער: אידיש מיט דעפיניציעס אויף ענגליש, צי אידיש-אידיש? אדער אין ביידע שפראכן?
מסביר זיין, ווערב (מסביר געווען) - explain
מסביר זיין, ווערב (מסביר געווען) - דערקלערן, ערקלערן, געבן צו פארשטיין, עקספלעינען

אגב, דאס אז וואס א. ראטה האט אין זיין ווערטער אוצר אויף דער ווארט "ערקלערן":
מסביר זיין, מפרש זיין, טייטשן, מבאר זיין, אויסלערנען, באצייכענען, מגדיר זיין, באשיידן, פותר זיין; שילדערן, פארשטעלן, באשרייבן, אפמאלן, אויס'משל'ען, אראפלייגן; אויסרופן, פראקלאמירן, מעלדן, מודיע זיין, צואוויסן טון, לאזן וויסן, מבשר זיין, באקאנט מאכן, פארעפנטליכן.

אה.. ברוך שכוונתי יא ס'איז זייער א נוצליכן בוך אבער עט טיימס קען עס נערווירן.

למשל ביי די ווארט מאראליש זענען די סינאנימען: אויסגעלאסן, אומאיידל, געמיין, פארשייט.

די לעצטע ווארט האב איך אין מיין לעבן נישט געהערט, געמיין קען נאך מיטפארן אבער אויסגעלאסן? אומאיידל? ווי אין די וועלט קומט דאס צו אוממאראליש? איך וואלט געזאגט 'אומריכטיג' 'אומעטיש' אדער 'אומאקצעפטירט' גוגל געט נאך גענוג טראנסלירבארע ווערטער לאל...

[berlbalaguleh]

סאנטיאגא: אבער די גאנצע דעפינישן פונ'ם בוך איז נישט אויפ'ן ריכטיגן פלאץ. (אויב ס'איז אזוי ווי דו זאגסט.). ווייל סינאנים מיינט א ווארט וואס האט די זעלבע מיין. נישט די פארקערטע מיין. דאס הייסט אן אנטא-נים. למשל. די סינאנים פון מאראל קען נישט זיין אויסגעלאסן אדער אומאיידל. דאס דארף צו זיין איידל. צניעות'דיג...!

[פרנס החודש]

דער איצטיגער מאמר/תגובה איז אדרעסירט צום הער לאשיצער שליט"א. ווייל לויט מיין אפשאצונג האט ער די בעסטע טשענסעס צו טרעפן וואס איך זוך. נאר א יעדער איינער וואס האט א פענסיל, אדער א קיעבאורד קען זיך אנרופן. והנה...איך זוך א אידיש דעפינישן פאר דעם ווארט אין ענגליש..."Indicative"...!

איך ווארט א תשובה פון די אלע קלוגע און אויפגעקלערטע מענטשן וועלכע זענען זייער גוט אין דעבאטירן די אריגינס פון די חיות, בהמות און עופות. און דעם גאנצן יקום. די יוניווערס...און זיי פאררופן זיך אויף זייערע גרויסע רעבעס. טשארלס דארווין. סטיוו האוקינס. און דאוקינס. וואס כ'האב שוין (ב"ה) פארגעסן זיין ערשטן נאמען...!

אנצייגענד

Sent from my SM-G930V using Tapatalk

[פרנס החודש]

אפשר ווייסט איינער ווי מ'זאגט 'הווה' אין אידיש?
לעצטענס זיך אנגעשטויסן אז אין דויטש זאגט מען 'געגנווארט', וואס אין אונזער אידיש דאכצעך נוצט מען פאר 'סביבה'.
(מעגליך די זעלבע מכוון נאר אין זמן..)

Sent from my KFDOWI using Tapatalk

זיין.
"Sein" in deutsch.

Sent from my SM-G930V using Tapatalk

[קהל'ס נער]

אפשר ווייסט איינער ווי מ'זאגט 'הווה' אין אידיש?
לעצטענס זיך אנגעשטויסן אז אין דויטש זאגט מען 'געגנווארט', וואס אין אונזער אידיש דאכצעך נוצט מען פאר 'סביבה'.
(מעגליך די זעלבע מכוון נאר אין זמן..)

Sent from my KFDOWI using Tapatalk

האמיר בקבלה פון איינשטיין אז צייט און פלאץ זענען די זעלבע זאך, מילא קען מען זאגן געיגענווארד אויף ביידע.

[מונטסורי]

לעצטענס בין איך אקעגנגעקומען א ענגליש-יידיש ווערטערבוך וועבזייטל וואס האט גאנץ א גוטע איבערזעצונג, עס וואלט ווען געקענט זיין גאר נוצבאר פארן היימישען שרייבער, אבל דא עקא, די סייט זעלבסט איז פאצעריש ביז גאר, די גאנצע ווערטערבוך איז אויף איין גרויסע בלאט און עס נעמט א יאר מיט א מיטוואך צו לאָדענען, אלענספאלס, דא האט איר:
https://yiddishculturaldictionary.org

[הגאון הצדיק]

חשוב'ע שרייבערס,

איך וויל וויסן וואס איר מיינט וועגן דעם:
ווען ס'וואלט עקזיסטירט א ווערטערבוך, וואס טייטשט איבער פון אידיש אויף ענגליש, צי אפילו שווערע/זעלטענע אידישע ווערטער אויף פשוט אידיש -- און דווקא "אידיש", נישט "יידיש" -- וואלט מען דאס געניצט? איז דא בכלל א באדערפעניש פאר אזא מין זאך? אגב איך האב אינזינען אן אי-בוק צי א וועבזייטל, וואס מ'קען ניצן אויף א קאמפיוטער אדער סעלפאון, נישט פאפיר.

דאס בוך וואלט אריינגענומען דעם גראמאטישן מין פון סובסטאנטיוון (דער, די, דאס) און אנדערע וויכטיגע גראמאטישע אינפארמאציעס. איך קלער אז דער עולם וואלט געקענט אריינשיקן נייע ווערטער, אבער איינער אן אויטאריטעט (א פראפעסיאנעלער שרייבער) וואלט געדינט ווי דער רעדאקטאר וואס נעמט אן/בעסערט אויס די אריינגעשיקטע ווערטער.

דערווייל איז מיין פראגע בלויז היפאטעטיש.

לאשיצער וואס וועט זיין שוין אריבער גאנצע 5 יאהר זייט וואס האסט געשריבן האט זיך עפעס געריקט זייט דעמאלט?