די וויזשניצע נדחים (מורדים)

[berlbalaguleh]

ניין: עקיבא קליין איז א פרייוועט מענטש. ער האטציך נישט ארויסגעשטעלט אין פאבליק מרוצונו. משא"כ משה בער [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] יא. ער האט געגעבן אינטערוויוס פאר די אידישע און גוי'אישע מידיא מרצונו...!

[שבת אחים]

שבת אחים: איך ווייס נישט וואס ס'איז געווען מיט עטליכע פופציג יאר צוריק. (איך בין נאך דאמאלס געווען א יונגל/בחור.) איך קען נאר ר' משה בער בעק פון היינט. כאטש ער פרובירט צו זיין א מעסיגער, איז ער ארומגענומען מיט משוגעים און חיות. און ער טוט פאררוקטע מעשים. אזוי ווי האלזן און קושן זיך מיט איינעם פון די גרעסטע מערדערס פון דעם דור. אכמאדינעזשאד, ימ"ש...! ער רעדט טאקע שטיל און איידל. אבער מ'משפט' לויט זיינע מעשים...!

כ'רעד נישט פון די היינטיגע ר' משה בער בעק. היינט איז ער א עקסטרעמיסט לכל הדעות. אבער די אמאליגע ר' משה בער בעק מיט בערך פופציג יאהר צוריק האט בכלל נישט געהאט קיין פראבלעם מיט אגודיסטן, בחירות. איך האב געוואלט וויסן וויאזוי דאס איז געשעהן?

מיין פאטער זאגט אז ער איז אמאל בכלל נישט געוועהן קיין עקסטרעמיסט. ער איז אריינגעשלעפט געווארן דורך זיין שווער'ס משפחה שפעטער, מעהר און מעהר.

די זעלבע מיט אלע מורדים, זיי האבן נאך דעמאלטס נישט געהאט קיין פראבלעם מיט אגודיסטן ווילאנג מ'רעדט אידיש אין שיכון וויזניץ.

פאר די היינטיגע בתוכם איך איז עס געוועהן זייער אינטערעסאנט וויאזוי איז ר' משה בער געגעאנגען פון זיין א הייסע חסיד פון די אמרי חיים וואס איז געוועהן א מעסיגער און אגודיסט צו זיין די גרעסטע קנאי און עקסטרעמיסט אויף די וועלט.

און די תירוץ איז אז סאיז נישט געשעהן איבערנאכט נאר סהאט זיך evolved במשך א לאנגע צייט.

[תרומה]

TheRabbisSpeakOut_img_181.jpg

[ישעיה]

תשל"ח
https://hebrewbooks.org/53507

[קוויטעל]

ר' לייזר דוד פאל האט בימים ההם געהאט א שטארקע שריפה, זייענדיג אין ניו יארק ווי זיינע עלטערן האבן געוואוינט אין שיכון סקווירא, האט ער זיך אריינגעצויגן אהין.
און דער פריערדיגע סקווערער רבי זצוק''ל האט געהערט אז ער איז אנגעקומען אין שטעטל, האט ער געשיקט זאגן; אפילו איין נאכט זאל ער נישט נעכטיגן דא! איך דארף נישט קיין עזות פענימער ביי מיר אין שטעטל...

[קוויטעל]

download.jpg

אליעזר דוד פאל

[איתן]

קען זיין יש דברים בגו,
היות משה בער בעק ועמיה זענען געווען בשורשם פון די מורדים, אזוי אויך רבי מאטיל שטיין אבד"ק פאלטישאן איז געוועהן מצד די מורדים, נישט פון די הויפט, אבער באלאנגט צו די זייט פון די מורדים, שפעטער איז ער געווארן א ר"מ בישיבת סאטמאר סענזס סטריט, שפעטער ר"י אין קרית יואל, נאך ווערן פארוויקלט אין פראבלעמען געווארן ר"י אין מונקאטש, און האט שטארק גערעדט אויף סאטמאר בכלל און אויף דער ברך משה'ס הנהגה בפרט, אין שטארק געשטיצט די בני יואל, גערעדט ביי זייערע מסיבות וכדומה.

דא זעט מען ר' מאטל שטיין'ס אייניקל - עבי סטיין - האלט די מייק פאר זיין זיידע...
אפשר איז דאס, אז זיין אייניקל איז געווארן נגד רצונו, אויך א עונש צוליב זיין שריט קעגן דעם הייליגן ישועות משה.
https://www.youtube.com/watch?v=AQa2WrkMIUU

[אמת וצדק]

קען זיין יש דברים בגו,
היות משה בער בעק ועמיה זענען געווען בשורשם פון די מורדים, אזוי אויך רבי מאטיל שטיין אבד"ק פאלטישאן איז געוועהן מצד די מורדים, נישט פון די הויפט, אבער באלאנגט צו די זייט פון די מורדים, שפעטער איז ער געווארן א ר"מ בישיבת סאטמאר סענזס סטריט, שפעטער ר"י אין קרית יואל, נאך ווערן פארוויקלט אין פראבלעמען געווארן ר"י אין מונקאטש, און האט שטארק גערעדט אויף סאטמאר בכלל און אויף דער ברך משה'ס הנהגה בפרט, אין שטארק געשטיצט די בני יואל, גערעדט ביי זייערע מסיבות וכדומה.

דא זעט מען ר' מאטל שטיין'ס אייניקל - עבי סטיין - האלט די מייק פאר זיין זיידע...
אפשר איז דאס, אז זיין אייניקל איז געווארן נגד רצונו, אויך א עונש צוליב זיין שריט קעגן דעם הייליגן ישועות משה.
https://www.youtube.com/watch?v=AQa2WrkMIUU

א שרעק! אזוי בא׳חנ׳ט געווען.

[[NAMELESS]]

לייזר דוד פאל האט בימים ההם געהאט א שטארקע שריפה, זייענדיג אין ניו יארק ווי זיינע עלטערן האבן געוואוינט אין שיכון סקווירא, האט ער זיך אריינגעצויגן אהין.
און דער פריערדיגע סקווערער רבי זצוק''ל האט געהערט אז ער איז אנגעקומען אין שטעטל, האט ער געשיקט זאגן; אפילו איין נאכט זאל ער נישט נעכטיגן דא! איך דארף נישט קיין עזות פענימער ביי מיר אין שטעטל...

איך פארשטיי נישט פינקטלעך, מהאט געמאכט א שריפה ווייל די רבי האט געזאגט אז ער זאל נישט נעכטיגן דא?

[איתן]

לייזר דוד פאל האט בימים ההם געהאט א שטארקע שריפה, זייענדיג אין ניו יארק ווי זיינע עלטערן האבן געוואוינט אין שיכון סקווירא, האט ער זיך אריינגעצויגן אהין.
און דער פריערדיגע סקווערער רבי זצוק''ל האט געהערט אז ער איז אנגעקומען אין שטעטל, האט ער געשיקט זאגן; אפילו איין נאכט זאל ער נישט נעכטיגן דא! איך דארף נישט קיין עזות פענימער ביי מיר אין שטעטל...

איך פארשטיי נישט פינקטלעך, מהאט געמאכט א שריפה ווייל די רבי האט געזאגט אז ער זאל נישט נעכטיגן דא?

אליעזר דוד פאל האט געוואוינט אין חוץ לארץ, און איין טאג האט ער געהאט א שריפה, ווי זיין הויז האט אפגעברענט. און זיין פאטער ר' חיים פאל האט געוואוינט אין שיכון סקווירא, און וויבאלד ער איז געבליבן אן א דאך אויבערן קאפ, איז ער געקומען וואוינען ביי זיין טאטן אין בוידעם. ווען דער סקווערער רבי זצוק''ל האט געהערט אז ער געפונט זיך אין שטעטל, האט ער געהייסן מ'זאל עהם שוין פארשיקן פון דארט. זאגענדיג; איך וויל נישט אין מיין שטעטל אזא עזות פנים, אפילו איין לינת לילה זאל ער נישט בלייבן.

[[NAMELESS]]

לייזר דוד פאל האט בימים ההם געהאט א שטארקע שריפה, זייענדיג אין ניו יארק ווי זיינע עלטערן האבן געוואוינט אין שיכון סקווירא, האט ער זיך אריינגעצויגן אהין.
און דער פריערדיגע סקווערער רבי זצוק''ל האט געהערט אז ער איז אנגעקומען אין שטעטל, האט ער געשיקט זאגן; אפילו איין נאכט זאל ער נישט נעכטיגן דא! איך דארף נישט קיין עזות פענימער ביי מיר אין שטעטל...

איך פארשטיי נישט פינקטלעך, מהאט געמאכט א שריפה ווייל די רבי האט געזאגט אז ער זאל נישט נעכטיגן דא?

אליעזר דוד פאל האט געוואוינט אין חוץ לארץ, און איין טאג האט ער געהאט א שריפה, ווי זיין הויז האט אפגעברענט. און זיין פאטער ר' חיים פאל האט געוואוינט אין שיכון סקווירא, און וויבאלד ער איז געבליבן אן א דאך אויבערן קאפ, איז ער געקומען וואוינען ביי זיין טאטן אין בוידעם. ווען דער סקווערער רבי זצוק''ל האט געהערט אז ער געפונט זיך אין שטעטל, האט ער געהייסן מ'זאל עהם שוין פארשיקן פון דארט. זאגענדיג; איך וויל נישט אין מיין שטעטל אזא עזות פנים, אפילו איין לינת לילה זאל ער נישט בלייבן.

אהא, פארשטאנען, שכח,

ביידעוועי, ווען שרייבסטי מיט די קוויטעל ניק אין ווען מיט די איתן ניק? סהאט עפעס א חשבון?

[berlbalaguleh]

די רבי, זי"ע וואס איז געווען באוואוסט פאר א צדיק יסוד עולם, און פאר זיין גוט הארץ האטציך נישט גערעכנט מיט גארנישט. און ר'האט געהייסן אז דער גרויסער בעל מחלוקת זאלל אפפיצצן פון שטעטל...!

זעה מיר דאך פון דעם וואספארא געמיינע ברואים (און צודרייטע) די מורדים זענען געווען...!

איך ווייס אז מיך האט עס פערזענליך זייער שטארק בארירט (די גאנצע פרשה מיט די מרידה). איך בין נאך דאמאלס געווען א בחור. אבער מיך האט מען אויסגעלערנט אז די רבי'ס זענען הייליג. און דא קומען א פאר יודן און זיי וויללן מכלומרש'ט זיין פרומער פונ'ם רבי'ן...!

און איבער וואס?.. שטותים...!

[איתן]

ביידעוועי, ווען שרייבסטי מיט די קוויטעל ניק אין ווען מיט די איתן ניק? סהאט עפעס א חשבון?

קוויטל איז מיין מאנ'ס ניק

[רביה''ק זי''ע]

מאך נישט אזעלכע וויצן ווייל ס'דרייען זיך דא חברה וואס ליידן פון האמאפאביע...

[כרם זית]

עס הייסט ג-טפאביע.

[רביה''ק זי''ע]

יא, ס׳נאר אינטערעסאנט פארוואס ווען ס׳קומט צו בלאפן אין ביזנעס וואס די תורה רופט פונקט אזוי אן ״תועבה״ (דברים כה:טז) איז עפעס די ג-טפאביע נישט אזוי שטארק, זעהט אויס אז ס׳איז א באזונדערע דין. ג-טפאביע לחוד והאמאפאביע לחוד, צומאל קען זיך פונקט מאכן אז די צווייטע זאל זיין א רעזולטאט פונעם ערשטן אבער זיי זענען לאו דוקא געבינדן.

[שמעון וואלף]

די רבי, זי"ע וואס איז געווען באוואוסט פאר א צדיק יסוד עולם, און פאר זיין גוט הארץ האטציך נישט גערעכנט מיט גארנישט. און ר'האט געהייסן אז דער גרויסער בעל מחלוקת זאלל אפפיצצן פון שטעטל...!

זעה מיר דאך פון דעם וואספארא געמיינע ברואים (און צודרייטע) די מורדים זענען געווען...!

איך ווייס אז מיך האט עס פערזענליך זייער שטארק בארירט (די גאנצע פרשה מיט די מרידה). איך בין נאך דאמאלס געווען א בחור. אבער מיך האט מען אויסגעלערנט אז די רבי'ס זענען הייליג. און דא קומען א פאר יודן און זיי וויללן מכלומרש'ט זיין פרומער פונ'ם רבי'ן...!

און איבער וואס?.. שטותים...!

היינט אז די האסט שוין איינגעזעהן וואספארא געמיינע ברואים רבי'ס קענען זיין (פארשטייצעך חוץ דיין הגה"ק), וואלסטי שוין געמעגט טוישן דיין בליק אויף די מורדים

[איתן]

די רבי, זי"ע וואס איז געווען באוואוסט פאר א צדיק יסוד עולם, און פאר זיין גוט הארץ האטציך נישט גערעכנט מיט גארנישט. און ר'האט געהייסן אז דער גרויסער בעל מחלוקת זאלל אפפיצצן פון שטעטל...!

זעה מיר דאך פון דעם וואספארא געמיינע ברואים (און צודרייטע) די מורדים זענען געווען...!

איך ווייס אז מיך האט עס פערזענליך זייער שטארק בארירט (די גאנצע פרשה מיט די מרידה). איך בין נאך דאמאלס געווען א בחור. אבער מיך האט מען אויסגעלערנט אז די רבי'ס זענען הייליג. און דא קומען א פאר יודן און זיי וויללן מכלומרש'ט זיין פרומער פונ'ם רבי'ן...!

און איבער וואס?.. שטותים...!

היינט אז די האסט שוין איינגעזעהן וואספארא געמיינע ברואים רבי'ס קענען זיין (פארשטייצעך חוץ דיין הגה"ק), וואלסטי שוין געמעגט טוישן דיין בליק אויף די מורדים

די פראבלעם איז אבער, אז די מורדים האבן אויך גארנישט צוגעגעבן פאר די מענטשהייט. ממילא אויב זיי זענען געווען דא אלץ די אמת, וואלטן זיי געדארפט עפעס בעסערס דעליווערן

[מה בכך]

לייזר דוד פאל האט בימים ההם געהאט א שטארקע שריפה, זייענדיג אין ניו יארק ווי זיינע עלטערן האבן געוואוינט אין שיכון סקווירא, האט ער זיך אריינגעצויגן אהין.
און דער פריערדיגע סקווערער רבי זצוק''ל האט געהערט אז ער איז אנגעקומען אין שטעטל, האט ער געשיקט זאגן; אפילו איין נאכט זאל ער נישט נעכטיגן דא! איך דארף נישט קיין עזות פענימער ביי מיר אין שטעטל...

איך האב געהערט די מעשה מפי אחד מזקני השיכון אביסל אנדערש, און ביטע אויב די ווייסט קלארע פאקטן אנדערש לאז מיר וויסן.
אז גלייך נאך די מרידה ווען מהאט אים ארויסגעטראסקעט פון וויזניץ איז ער געקומען צום טאטן ר' חיים פאל קיין סקווירא, פאר מנחה איז ער צוגעגאנגען נעמען שלום פונעם רבי'ן ז"ל, און דער רבי ז"ל האט גארנישט געזאגט, באלד נאך מנחה, האט דער רבי ז"ל באפוילן פארן גבאי ר' ישעי' צוצוזאם רופן אלע קהל'ישע יודן, אלע זענען טאקע אריין צום רבי'ן ז"ל און מ'האט געזען ווי מרן ז"ל איז שטארק פארקאכט, און דער רבי ז"ל האט אנגעהויבן רעדן לגבי דעם אליעזר דוד: "שיעור דירה בהלכות מזוזה, איז דרייסיג טעג, איך וויל אז אונטער דרייסיג טעג זאל ער זיין אינדרויסן פון שטעטל...!"
בערך א וואך שפעטער איז ר' מרדכי אריין צום רבי'ן ז"ל נאך שחרית עפעס אדורך צו רעדן, דער רבי ז"ל גיבט אים א קוק אן און פרעגט: "דער צָדיק איז נאך אלץ דא?! דער צָדיק איז נאך אלץ דא?!..." ר' מרדכי האט פאררופן א זיצונג פון ר' מאיר יודא, להבחל"ח ר' חיים בערגער ע"ה, ר' דניאל גאלדשטיין ע"ה און די גאנצע חברייא,( דרך אגב, ר' מאיר יודא איז געווען דער וואס איז געגאנגען מיט א רואיגער געמיט, ר' חיים בערגער מיט בייזן, און ר' מרדכי שווארץ האט גענומען די מיטל וועג )און מ'האט דארטן אנגערופון אליעזר דוד פאל, און מ'האט אים געמאלדן אז נאך פארן שקיעה זאל ער זיין אינדרויסן...
איז געווען א יוד אין שטעטל וואס געהייסן משולם ראטנבערג, וואס ער האט געהאט א הויז אין מאנסי, האט ער אנגעטראגן פאר אליעזר דוד אזוי: הייב זיך נישט אן מיטן רבי'ן, גיי היינט ארויס, און איך פארדינג דיר דאס דירה, וכך הוה. יענע נאכט איז געשען א שריפה אין יענע הויז, און א קינד איז מיטגעגאנגען ה"י...
איך ווייס נישט צו ער האט געדארפט טוהן אלס מחותן, אדער פשוט פראקטיש גערעדט אז ער זאל נישט אנדרייען וואס האט אנגעדרייעט אין וויזניץ....

[berlbalaguleh]

די רבי, זי"ע וואס איז געווען באוואוסט פאר א צדיק יסוד עולם, און פאר זיין גוט הארץ האטציך נישט גערעכנט מיט גארנישט. און ר'האט געהייסן אז דער גרויסער בעל מחלוקת זאלל אפפיצצן פון שטעטל...!

זעה מיר דאך פון דעם וואספארא געמיינע ברואים (און צודרייטע) די מורדים זענען געווען...!

איך ווייס אז מיך האט עס פערזענליך זייער שטארק בארירט (די גאנצע פרשה מיט די מרידה). איך בין נאך דאמאלס געווען א בחור. אבער מיך האט מען אויסגעלערנט אז די רבי'ס זענען הייליג. און דא קומען א פאר יודן און זיי וויללן מכלומרש'ט זיין פרומער פונ'ם רבי'ן...!

און איבער וואס?.. שטותים...!

היינט אז די האסט שוין איינגעזעהן וואספארא געמיינע ברואים רבי'ס קענען זיין (פארשטייצעך חוץ דיין הגה"ק), וואלסטי שוין געמעגט טוישן דיין בליק אויף די מורדים

ניין: די אלטע רבי'ס פארבלייבן אויף זייער חשוב'ן ארט. ס'נאר א טייל פון די היינטיגע רעבעס וועלכע זענען פאלש...! די

[נאך א מיינונג]

די רבי, זי"ע וואס איז געווען באוואוסט פאר א צדיק יסוד עולם, און פאר זיין גוט הארץ האטציך נישט גערעכנט מיט גארנישט. און ר'האט געהייסן אז דער גרויסער בעל מחלוקת זאלל אפפיצצן פון שטעטל...!

זעה מיר דאך פון דעם וואספארא געמיינע ברואים (און צודרייטע) די מורדים זענען געווען...!

איך ווייס אז מיך האט עס פערזענליך זייער שטארק בארירט (די גאנצע פרשה מיט די מרידה). איך בין נאך דאמאלס געווען א בחור. אבער מיך האט מען אויסגעלערנט אז די רבי'ס זענען הייליג. און דא קומען א פאר יודן און זיי וויללן מכלומרש'ט זיין פרומער פונ'ם רבי'ן...!

און איבער וואס?.. שטותים...!

היינט אז די האסט שוין איינגעזעהן וואספארא געמיינע ברואים רבי'ס קענען זיין (פארשטייצעך חוץ דיין הגה"ק), וואלסטי שוין געמעגט טוישן דיין בליק אויף די מורדים

די פראבלעם איז אבער, אז די מורדים האבן אויך גארנישט צוגעגעבן פאר די מענטשהייט. ממילא אויב זיי זענען געווען דא אלץ די אמת, וואלטן זיי געדארפט עפעס בעסערס דעליווערן

פארוואס זאגסטו אזוי? ר' אליעזר דוד האט געשטעלט א הערליכע ספר שאין כדוגמתו אויף מסכת כלים. אלס איינער וואס האט פראבירט צו לערנן כלים אן זיין ספר, קען איך מעיד זיין אויף די געוואלדיגע אויפטו פון זיין ספר.

[איתן]

די רבי, זי"ע וואס איז געווען באוואוסט פאר א צדיק יסוד עולם, און פאר זיין גוט הארץ האטציך נישט גערעכנט מיט גארנישט. און ר'האט געהייסן אז דער גרויסער בעל מחלוקת זאלל אפפיצצן פון שטעטל...!

זעה מיר דאך פון דעם וואספארא געמיינע ברואים (און צודרייטע) די מורדים זענען געווען...!

איך ווייס אז מיך האט עס פערזענליך זייער שטארק בארירט (די גאנצע פרשה מיט די מרידה). איך בין נאך דאמאלס געווען א בחור. אבער מיך האט מען אויסגעלערנט אז די רבי'ס זענען הייליג. און דא קומען א פאר יודן און זיי וויללן מכלומרש'ט זיין פרומער פונ'ם רבי'ן...!

און איבער וואס?.. שטותים...!

היינט אז די האסט שוין איינגעזעהן וואספארא געמיינע ברואים רבי'ס קענען זיין (פארשטייצעך חוץ דיין הגה"ק), וואלסטי שוין געמעגט טוישן דיין בליק אויף די מורדים

די פראבלעם איז אבער, אז די מורדים האבן אויך גארנישט צוגעגעבן פאר די מענטשהייט. ממילא אויב זיי זענען געווען דא אלץ די אמת, וואלטן זיי געדארפט עפעס בעסערס דעליווערן

פארוואס זאגסטו אזוי? ר' אליעזר דוד האט געשטעלט א הערליכע ספר שאין כדוגמתו אויף מסכת כלים. אלס איינער וואס האט פראבירט צו לערנן כלים אן זיין ספר, קען איך מעיד זיין אויף די געוואלדיגע אויפטו פון זיין ספר.

כ'מיין נישט אלץ תורה, כ'מיין אלץ אויפטו אינעם חינוך הטהור געביט

[כרם זית]

מפי השמועה איז דער היינטיגער סקווירא רעביצין געווען אריינגעדרייט אז ער זאל גיין. נאכן שריפה האט זי זיך נישט געקענט מוחל זיין...