יעקב מעקסוועל האט געשריבן:עס וואלט נישט געווען קיין ליצנות באמת, עכ"פ נישט מער ליצנות ווי עס איז שוין, עס נעמט פשוט צייט צו אקצעפטירן. פונקט ווי עס איז געווען שווער צו מקבל זיין אז דער וועלט איז נישט די צענטער פונעם יקום, און היינט שטימט עס שוין זייער גוט מיט די תורה.
געב עס נאך א דור צוויי, עוואלוציע וועט זיין געהעריג מסודר מיט ארטאדאקסישע אידנטום. ווער ווייסט מיט וועלכע שוועריקייטן אין אמונה יענע דור וועט זיך מוטשענען.
יעקב מעקסוועל האט געשריבן:עס וואלט נישט געווען קיין ליצנות באמת, עכ"פ נישט מער ליצנות ווי עס איז שוין, עס נעמט פשוט צייט צו אקצעפטירן. פונקט ווי עס איז געווען שווער צו מקבל זיין אז דער וועלט איז נישט די צענטער פונעם יקום, און היינט שטימט עס שוין זייער גוט מיט די תורה.
געב עס נאך א דור צוויי, עוואלוציע וועט זיין געהעריג מסודר מיט ארטאדאקסישע אידנטום. ווער ווייסט מיט וועלכע שוועריקייטן אין אמונה יענע דור וועט זיך מוטשענען.
רביה''ק זי''ע האט געשריבן:אישתישבי האט געשריבן:ער מעג אלעס, אבער ער האט זיך פארקויפט אלץ א רמבם'יסט, האט ער געקענט זאגן אז אלעס איז שלא כפשוטו. וואס איז געוועהן זיין הכרח?
דער רמב״ם האט זיך אויך געהאט זיינע זאכן אויף וואס ער האט זיך גע׳עקשנ׳ט, צ.ב. אויף די ענין אז גאט האט באשאפן די וועלט יש מאין (נישט יש מיש) עקשנ׳ט ער זיך טראץ דעם וואס פון די פסוקים האט ער נישט קיין הכרח ווייל ״הנה היא סותרת הדת מעיקרה ומכזבת לכל אות בהכרח ומבטלת כל מה שתיחל בו התורה או תפחיד ממנו - האלוקים״ (מורה נבוכים ח״ב פכ״ה). איך פארשטיי נישט פונקטליך וואס די ווערטער דארפן צו מיינען, זעהט אויס אז ער האט פארשטאנען אז אויב די גאנצע וואס גאט האט צו פארקויפן איז א בריאת יש מיש וועט עס האבן יענע פנים האט ער זיך געדארפט עקשנ׳ען דערויף. דאס איז אין מיין מיינונג דער זעלבער סיבה פארוואס חרדים עקשנ׳ען זיך קעגן אבולוציה, יא מ׳קען אלעס פארענטפערן, אבער דאן וועט שוין די גאנצע זאך זיין א האלבע לצנות...
צפור בודד האט געשריבן:אפילו אז דארווין איז אפגעשלאגן מכל וכל איז נאך אלץ נישט קיין ראיה צו מעשה בראשית וואס האט נאך ווייניגער סברא און עווידענס.
עובדיה האט געשריבן:ער זאגט עס גראדע נישט קעגן די שיטה פון בריאה יש מיש (השקפת אפלטון) נאר קעגן די שיטה פון קדמות העולם (השקפת אריסטו) וואס לויט דעם איז נישט שייך קיין נסים שלא כדרך הטבע. בנוגע די שיטה פון בריאת יש מיש, זאגט ער אז מ'וואלט געקענט אזוי זאגן, נאר ס'פעהלט נישט אויס.
אבער פון דעם האב איך גערעדט, אויף דעם זאגט דער רמב״ם דריי טעמים פארוואס ער שלאגט עס אפ (בנוסף צום טעם אז ס׳נישט מוכרח): 1) ווייל די עצם שיטה פון קדמות העולם איז א סתירה מיט רעליגיע. 2) ווייל לויט דעם קען נישט זיין קיין נסים. 3) ווייל ס׳נעמט אוועק די גאנצע חשיבות פון גאט, ד.ה. א גאט וואס האט נאר באשאפן זאכן אין אן עולם קדמון איז נישט ווערד מ׳זאל איהם פארכטן און דינען (אין ענגליש הייסט דאס circular reasoning). יעצט, ס׳איז מעגליך אז בעצם איז דאס איין גרויסע טעם, קדמות העולם איז א סתירה מיט רעליגיע ווייל לויט דעם קען נישט זיין קיין נסים און א גאט וואס קען נישט באווייזן קיין נסים איז ווערדלאז, בכל אופן זעהט מיר אויס אז די עיקר סיבה פארוואס חרדים זענען אזוי קעגן אבולוציה איז פאר דעם זעלבן (אדער ענליכן) טעם ווי דער רמב״ם׳ס קעגנערשאפט צו די שיטה פון עולם קדמון, און ס׳איז שטארק יתכן אז ווען דער רמב״ם לעבט ווען היינט וואלט ער אויך געלייקנט אין אבולוציה, ר׳ אביגדור עכ״פ האט מן הסתם אזוי געהאלטן. אין אנדערע ווערטער, ס׳איז נישט קיין מחלוקת אין פאקטן, ס׳איז א מחלוקת אין השקפה.רביה''ק זי''ע האט געשריבן:איך בין דאך נישט קיין פילאזאף האב איך נישט געוואוסט די נאמען פון אריסטו׳ס שיטה
אבער פון דעם האב איך גערעדט, אויף דעם זאגט דער רמב״ם דריי טעמים פארוואס ער שלאגט עס אפ: 1) ווייל די עצם שיטה פון קדמות העולם איז א סתירה מיט רעליגיע. 2) ווייל לויט דעם קען נישט זיין קיין נסים. 3) ווייל ס׳נעמט אוועק די גאנצע חשיבות פון גאט, ד.ה. א גאט וואס האט נאר באשאפן זאכן אין אן עולם קדמון איז נישט ווערד מ׳זאל איהם פארכטן און דינען
(אין ענגליש הייסט דאס circular reasoning).
הקטן האט געשריבן:אויב די רמב"ם האט געגלייבט אין גאט ווייל ער האלט חידוש העולם און ער האלט ניטש פין קדמות העולם ווייל ער האלט פין גאט
וואלט דאס טאקע געווען א ריכטיגער circular reasoning
אויבערפלעכליך עס-יאזעל
אישתישבי האט געשריבן:דיין תירוץ אז עס איז אזוי ווי קדמות העולם וואס דער רמב"ם האט נישט געוואלט טוישן, ווייל עס איז צו א גרויסער עיקר, איז נישט אזוי דומה צו עוואלוציע. מיט וואס איז בריאת העולם כפשוטו א עיקר?
רביה''ק זי''ע האט געשריבן: א גאט וואס די גאנצע אויף וואס ער טויג איז צו באשאפן זאכן וואס זאלן עוואלוון אין משך פון מילליאנען יארן איז פיל ווייניגער שרעקעדיג ווי א גאט וואס קען נאר באשאפן זאכן אין אן עולם קדמון. מעגסט זיך דינגען אבער אזוי קוקן עס חרדים אן.
הקטן האט געשריבן:באשאפען א סינגעל-סעל קליין מאשינקע, מיט א סיסטעם פין פיזישע געזעצען, וואס קען דערנאך אהער שטעלן א גאנצער וועלט, אין משך פון מילליאנען יארן פין זיך אליין איז פיל מער שרעקעדיג אזוי קוק איך דאס אן.
א גאט וואס די גאנצע אויף וואס ער טויג איז צו באשאפן זאכן וואס זאלן עוואלוון אין משך פון מילליאנען יארן איז פיל ווייניגער שרעקעדיג ווי א גאט וואס קען נאר באשאפן זאכן אין אן עולם קדמון.
אישתישבי האט געשריבן:א גאט וואס די גאנצע אויף וואס ער טויג איז צו באשאפן זאכן וואס זאלן עוואלוון אין משך פון מילליאנען יארן איז פיל ווייניגער שרעקעדיג ווי א גאט וואס קען נאר באשאפן זאכן אין אן עולם קדמון.
ע"כ דברי רביה"ק, והקטן חולק.
הקטן האט געשריבן:עוולוציע (און ביג-בענק) איז שולל קדמות העולם.
יעקב מעקסוועל האט געשריבן:הקטן האט געשריבן:עוולוציע (און ביג-בענק) איז שולל קדמות העולם.
קדמות העולם מיינט נישט אז אלעס איז אייביג געווען אזויווי יעצט, קדמות העולם מיינט אז אלעס פירט זיך א גאנצע צייט ע"פ טבע, יעדע סיבה האט א מסובב, פונקט ווי די ביג בענג טעאריע.
