דורש אמת האט געשריבן:ס׳קוקט דא אויס ווי א קינדערגארטן
Sent from my iPad using Tapatalk
די ביסט דער וואס שרייט קינדער ארויס פרייטאג אין מקוה?
שארית מנחםאישתישבי האט געשריבן:ווי אזוי הייסט דער ספר פין ווישיווער רב?
אמת וצדק האט געשריבן:שארית מנחםאישתישבי האט געשריבן:ווי אזוי הייסט דער ספר פין ווישיווער רב?
שבת אחים האט געשריבן:די היינטיגע סאטמארע יונגען מיינען אז רביה״ק האט געהאלטן אז וויזניץ איז עפעס אפגעפרעגט. און דאס איז א ריזיגע טעות. ער האט גאר שטארק געהאלטן פון די אהבת ישראל און פון ווישעווער רב, די דמשק אליעזר. פון די אמרי חיים האט ער נישט געהאלטן ווייל ער איז געוועהן א אגודיסט. אבער דאך שרייבט ר׳ משה שנעבאלג אז ער האט זייער הנאה געהאט ווען ער האט זיך געטראפן מיט אים און אפאר מאל געזאגט “ער איז א קלוגער איד”
און אמאל נאכן זיך טרעפן מיט אים האט ער געזאגט “א חכם איז ער אבער נאכאלץ נישט ווי זיין טאטן”. ר׳ משה שנעבאלג שרייבט אז די איינציגסטער מאל וואס סאטמארער רב האט זיך געטראפן מיט א רב פארן דאווענען שחרית, און די איינציגסטער מאל וואס ער האט געטרינקן א קאווע פארן דאווענען איז געוועהן נאך א ברית פון איינע פון די קינדער פון די פאליטשאנער רב הגה”צ ר’ ישראל אברהם שטיין. די אמרי חיים איז פונקט דעמאלטס געוועהן אין אמעריקע און די פאליטשאנער רב האט מכבד געוועהן זיין רבי’ן דעם אמרי חיים מיט סנדקאות אבער ער איז אויך געוועהן זייער נאנט מיט סאטמארער רב. איז אריין צו סאטמארער רב און געזאגט אז לעולם האט ער געפלאנט צו געבן סנדקאות פאר סאטמארער רב ווייל די אמרי חיים איז נאר דא געקומען פאר א קורצע באזוך אבער איז למעשה געבליבן דא פאר א יאהר צייט. האט ער געפרעגט סאטמארער רב צי ער וואלט געקומען צו וויזנצער רבי’ס ביהמ”ד און ער וועט מכבד זיין די אמרי חיים מיט סנדקאות און סאטאמער רב מיט די ברכות. און סאטמארער רב האט געזאגט אז ער וועט קומען. און נאכן ברית האט די אמרי חיים געפרעגט סאטמארער רב צי ער וויל אריינקומען צו אים אין שטוב אויף א באזוך. סאטמארער רב האט מסכים געוועהן אפילו ער האט נאך געהאלטן פארן דאווענען. די אמרי חיים האט אים געמאכט א קאווע און די סאטמארער רב האט געטרונקען. און געזיצן און פארברענגט מיט אים כמעט א שעה צייט. נאכן ארויסגיין האט זיך אנגעזעהן אז סאטמארער רב האט זייער הנאה געהאט.
פון די ווישעווער רב האט ער גאר שטארק געהאלטן און געהאט פאר אים אסאך רעספעקט.
ער האט אזוי שטארק געהאלטן פון אים אז ער האט זיך אייביג גערעכענט מיט די מיינוג פון ווישעווער רב ביי די אסיפות הרבנים אינדערהיים און אפילו געזאגט אמאל בנוגע א געוויסע ענין וואס מ׳האט דורכגערעדט ביי א אסיפה “איך האלט אנדערש אבער קעגן ווישעווער רב וועל איך נישט גיין”. הגה״ק ר׳ יהודא׳לע האראוויץ מדזיקוב האט אלץ פארציילט אז ביי די מיטונגען אינדערהיים פלעגט אלץ סאטמארער רב מיטן ווישעווער פעטער ארויסגיין פונעם צימער, געכאפט א שפאציר און זיך דורכגעשמוסט וואס צוזאגן, און וויאזוי צוגיין ווייטער מחזק צוזיין אידישקייט, תורה און דת.
ווען ווישעווער רב איז קראנק געווארן נאך פארן קריג האט סאטמארער רב געהייסן זיינע תלמידים זאלן זאגן תהילים פאר אים. און ער איז אים געגעאנגען באזוכן אין שפיטאל. און ווען ער איז נפטר געווארן האט ער זיך באטייליגט אין די לוי’.
אויפן סערטער האט ער שוין יא געלאזט פאלן ווערטער.
די סערטער איז געוועהן א גאון און חריף אבער איז געווארן א מזרחיסט מעהר ווייניגער נאכן קריג. געהאלטן פון שיטת הרב קוק. און ער האט געפירט מעהר א מאדערנע- חסידות.
אינטערסאנט נאר וויאזוי ער איז געווארן אריינגעכאפט אין די שיטה. וואס איז קלאר קעגן זיין טאטע’ס שיטה. ער איז געוועהן א איידעם ביי הרה”ק ר׳ ישכר דב מבעלזא פון די גרעסטע קנאים. און ער האט זיך געגעט ווייל זיין ווייב מיט זיין זוהן ר׳ מעכלע חלוץ האגער זענען געווארן מאדנערזירט און אריינגעכאפט אין ציונת. ער האט א גאנץ לעבן גערעדט וועגן זיין געוועזענע שווער ער פלעגט אים רופן “די רב”. אבער דאך איז ער געוועהן א מזרחיסט. אבער אזויווי אלע קינדער פון די אהבת ישראל האט ער ליב געהאט יעדען איד אן קיין שום חשבונות. ווער ס׳האט אים געקענט וועט אייך דאס זאגן. ער איז געוועהן א זיסע איד!
די “תורת מרדכי” האט אים ארויסגעווארפן פון זיין ביהמ”ד. ער פלעגט קומען יערליך קיין אמעריקע נאך געלט פאר זיינע מוסדות, האלטן דרשות. און ער פלעגט רעדן פון די גרויסקייט פון שטיצן תורה אין די נייע מדינה. ער האט אויך גערעדט ברמיזה קעגן סאטמאר רב. האט אים די תורת מרדכי געזאגט אז אין זיין ביהמ”ד ווי ער איז רב קען מען נישט רעדן וועגן די גרויסקייט פון די מדינה אדער ציונת. און נעקסטע יאהר האט ער ווייטער גערעדט די זעלבע. האט אים די תורת מרדכי ארויסגעווארפן.
ווען די תורת מרדכי איז געקומען צופארן חודש תשרי צום טאטן דער אמרי חיים (ער פלעגט פארן יערליך אויף גאנץ תשרי) האט אים זיין פאטער געבעטן ער זאל גיין איבערבעטן די פעטער און פארן צו אים אויף א שבת. די תורת מרדכי האט געפאלגט אבער ער האט מיטגעברענגט זיינע אייגענע עסען און נישט געוואלט גארנישט עסען פון די פעטער...
תרמב האט געשריבן:די טשערנאוויצער זיצט יעצט שבעה נאך זיין טאטע, קענסט אים גיין מנחם אבל זיין, און אנפרעגן דיינע שאלות.
קל וחומר האט געשריבן:ייש"כ שבת פאר די אלע שיינע באשרייבונגען אויף דעם צדיק!
ס'איז כדאי צו באמערקן אן אינטערעסאנטן צופאל, אז די גרעסטע מושלם איז פונקט געבוירן געווארן ביי דעם אהבת ישראל!
אבער ס'איז אויך יתכן אז דער אהבת ישראל האט אים מחנך געווען אזוי אז ער זאל האבן די אלע מעלות.
מחצה''ק האט געשריבן:יא דער ווישעווער איז געווען א גאון הגאונים די אהבת ישראל דאכט זיך מיר פלעגט עם ריפן מיין ספרים שאנק
שבת אחים האט געשריבן:מחצה''ק האט געשריבן:יא דער ווישעווער איז געווען א גאון הגאונים די אהבת ישראל דאכט זיך מיר פלעגט עם ריפן מיין ספרים שאנק
ער האט געהאט עפעס א משוגענע מוח. ער האט ממש געדענקט כל התורה כולה אויסווענדיג. מ’קען שרייבן וועגן זיין גדלות בתורה און אנפילן גאנצע ביכער. נישט געוועהן קיין גדול בישראל אפילו די ליטווישע גדולים וואס זענען נישט ארויס פון התפעלות פאר זיין גאונת. ער איז אוועק ביי די 55. ווען ער לעבט ווען לענגער און ווען ער וואלט נישט געדארפט ארומלויפן אין די גאנצע וועלט נאך געלט פאר זיין ישיבה וואלט ער מסתם געשריבן די מערסטע ספרים פון אלע חסידישע רביס.
ער איז אמאל געוועהן אין דעטרויט. די רב איז געוועהן א ליטוואק. ווען ער איז אריינגעקומען האט ער זיך נישט אויפגעשטעלט פאר אים. נאך די לאנגע דרשה פון ווישעווער רב האט זיך יענע רב אויפגעשטעלט און אויסגעקלאפט “לכתחילה ווען די רב איז אריינגעקומען האבן זיך נישט אלע אידן אויפגעשטעלט פאר אים, אבער נאך אזא דרשה בעט איך אלע מתפללים מ׳זאל זיך דריי מאל אויפשטעלן לכבודו!” און דער רב האט זיך אויפגעשטעלט דריי מאל.
יונגערהייט האט מען אים געוואלט ארייננעמען אין די קאנצליי פון רבנים. אבער דארטן האבן די עלטערע רבנים פארהערט יעדען רב פארדעם. ווען זיי האבן פארהערט די ווישעווער רב. זענען זיי נתפעל געווארן פון זיין ברייטע קענטעניס אין תורה און איינער פון די רבנים האבן זיך אנגערופן “ער קען אונז פארהערן...”
ער האט אמאל באזוכט א רב דא אין אמעריקע און פארן באזוך האט ער געדארפט ווארטן אפאר מינוט אין א פאדער צימער. דארט איז געליגן א ספר וואס איינער האט געבערענגט צו יענע אמריקאנער רב, אז ער זאל אים געבן א הסכמה. ווישעווער רב האט אריינגעקוקט דערין פאר ממש אפאר מינוט. און בשעת די באזוך ביים רב האט ער געזאגט כהאב געזעהן די ספר דא ביי אייך. און אנגעפאנגן צו געבן הערות אויף די “גאנצע ספר” יענע רב איז געוועהן געשטוינט. ווי האט איר געהאט צייט צו לערנען אזא גרויסע ספר אין אפאר מינוט???
בד”וו איך האלט מיך ביי מיינס אז די אמרי חיים איז אויך געוועהן א גרויסער גאון.
ער נאך געוועהן מעהר ווי ווישעווער רב ווייל ער איז געוועהן סיי א גאון און סיי ער האט עס באהאלטן פון רוב מענטשען. ווייל ווי רבי יהודא׳לע האט געזאגט אז די אמרי חיים מיט די אהבת ישראל האבן א גאנץ לעבן געארבעט אויף
תיקון המידות.
די אמרי חיים האט געהאט א ישיבה נאך אין גרויסווארדיין פאר א שיינע פאר יאהר ווי ער פלעגט אליינס פאר לערנען טעגליך די שיעורים פאר די בחורים. אין יענע ישיבה האט געלערנט איינע פון זיינע גרעסטע תלמידים הגה”צ ר׳ אליעזר דוד פרידמאן זצ”ל. אלט זייענדיג 16 יאהר אלט. און זינט דאן פארבליבן מקושר צו אים ביז די לעצטע רגע פון זיין לעבן. ער האט געברענגט גאנצע משפחות קיין וויזניץ!
נאך די מרידה איז ער געווארן די משגיח און די ראש הישיבה און האט פאר אפאר יאהר געארבעט שווער צוריק צן בויען די וויזניצער ישיבה. ער איז געוועהן א גענעראל פארן הייליגען אמרי חיים.
מיין פאטער פארציילט א ליטווישע איד פון בני ברק האט אמאל געזאגט פאר ר׳ אליעזר דוד “אבער דיין רבי איז דאך א גרויסער עם הארץ!” האט ר׳ אליעזר דוד גענטפערט מיט א שמייכל “ס’מוז זיין אונז רעדן פון צוויי באזונדערע מענטשן, ווייל איך האב נאך געלערנט תורה ביי אים אין גרויסווארדיין און אסאך קונה געוועהן פון אים!”
הרה”ק ר׳ יהודא׳לע איז נישט געוועהן קיין נער. ער איז געוועהן גאר א גרויסער חכם און א מבין אויף מענטשען ער האט זיך געשוואוירן איז די אמרי חיים איז געוועהן די גרעסטע פון אלע קינדער פון די אהבת ישראל און אז ער איז געוועהן א גאון עצום. אן ער האט אים צוגעגליכן צו די בעש״ט און די קדושת לוי. ער האט אים געקענט פון אלץ קליין קינד. ער איז ממש אויפגעוואקסן ביי אים. געוועהן זיין מאמעס ברודער. זיי זענען ביידע אויפגעוואקסן אין שטוב פון די אהבת ישראל. ר’ יהודא’לע האט בעסער געקענט די אמרי חיים ווי זיינע זוהן ספעציעל ר׳ מאטעלע. (אפשר ר׳ מוישעלע טאקע נישט)
ר׳ יהודא׳לע האט גערעדט מיט אים אין לערנען גענוג און נאך אין זיין לעבן.
די אמרי חיים האט באקומען סמיכה אלץ יונגערמאן פון פריערדיגע גדולים בתוכם הגאון ר׳ שלום מרדכי שוואדראן המהרש"ם מברעזאן זצ״ל.
גיי זאג פאר ר׳ משה שנעבאלג אדער ר׳ מאטל שטיין, ר׳ שמואל יעקב קאהן אז די אמרי חיים האט נישט געקענט קיין לערנען לאכן זיי פון דיר!
איין מאל איז פונקט געוועהן דאן די צייט ווען די ציונים האבן געזאגט אז זיי האבן געטראפן די קבר פון דוד המלך. און סאטמארער רב האט עס אוועקגעמאכט און געזאגט “ווייסט מען דען פונקטליך וואו ער ליגט?” האט אים די סערטער גענטפערט “ער ליגט א מעטער ארויף, א מעטער אראפ, אויף בעדפארד עוועניו ליגט ער זיכער נישט...!