קאווע שטיבל טראגט אן אחריות

[שמעקעדיג]

יעדער איד (מיט א אידיש הארץ) באשר הוא שם איז נאך טיף שאקירט און צעטרייסלט פון די שרעקליכע טראגעדיע וואס האט פאסירט באותו מקום ובאותו זמן, אויף אזא הייליגן מקום און אזא הייליגע צייט, ווי ס'איז ליידער געווען נהפך לאבל מחולנו במלוא מובן המלה, א טראגעדיע וואס האט איבערגעלאזט יעדן נארמאלן מענטש צושאקלט און צעטרייסלט, מיט א הארץ מלא התבוננות, צו וועלן פארשטיין וואס דא גייט פאר. די פשוט'ע דעת בעל הבית וויל פארשטיין ווער עס איז שולדיג, צי איז געווען א געיט אדער נישט; די דעת תורה וויל פארשטיין על מ"ה עשה ה' ככה, וואס וויל דער רבש"ע פון כלל ישראל, און וואס דארפן מיר מתקן זיין.

עס איז זעלבסטפארשטענדליך אז יעדער רבי און רב - מיט האלבע און גאנצע דעת תורה – זאגן זייערע סברות פאר זייערע מענטשן השומעים לקחם, הגם נישט אלעס מאכט אינגאנצן סענס אין יעדנ'ס אויגן.

צווישן אלע מעסעדזשעס און סברות שיינט ארויס איין מעסעדזש גאר שטארק און קלאר – וואס דאס איז ממש "מדה כנגד מדה" פון די שוידערליכע פאסירונג – און דאס איז דער ענין פון "אחדות" און אהבת ישראל. קודם כל, וויבאלד עס האט גענומען קרבנות פון אלע שיכטן און קרייזן ווייזט דאס ווי כלל ישראל איז למעשה איינס; צווייטנס וויבאלד עס איז געשען אויף אופן פון "וכשלו איש באחיו", אז איין איד האט ליידער צעטרעטן דעם צווייטן, זאגט די סברא אז דער סארט הנהגה ביי כלל ישראל דארף די שטארקסטע תיקון; און דריטנס, וויבאלד דאס איז געשען אינעם טאג ל"ג בעומר וואס די תלמידי ר"ע האבן אויפגעהערט צו שטארבן "משום שלא נהגו כבוד זה בזה", און דא זענען ליידער אומגעקומען חשוב'ע אידן תיכף נאך די ימי אבילות, איז א דערמאנונג אז ליידער דארף מען נאך מתקן זיין דעם ענין פון נוהגין כבוד זה בזה.

[center]***[/center]
אפתח פי במשל.

עס טוט זיך א בהלה, עס האט פאסירט א שרעקליכע שיסעריי אין א רואיגע געגנט פון א קליין שטעטל, א מערדער א באנדיט האט געשאסן פילע אומשולדיגע מענטשן אין א פולע רעסטוראנט, פאליציי שאצט צענדליגער טויטע און דאפעלט אזויפיל פארוואונדעטע רח"ל... די שטעטל איז צושאקלט און אין אויפברויז, אזויפיל פון זייערע באליבטע חברים זענען מער נישט דא... די מענטשן קלאפן אין טיש אז זיי ווילן יוסטיץ, און זיי ווילן מונע זיין מהיום והלאה אזעלכע פאסירונגען, און שרייען אז זיי ווילן "גאן קאנטראל", עס זאל זיין פארבאטן אריינצוברענגען ביקסן אין דעם גאנצן געגענט.

מען מאכט אן אסיפה, מען גייט נעמען עקשאן און איינמאל פאר אלעמאל אפשטעלן די זינלאזע רציחות. די רעדנערס ברענגען ארויף די גרויסע שאדן וואס די גאנס מאכן אן פאר אמעריקע, און מען איז מטכס עצה ווי אזוי פטור צו ווערן פון דעם פראבלעם. אינמיטן..... הערט מען שאסן! איינער אין זאל האט מיטגעברענגט א ביקס און בבחי' לכבוש את המלכה עמי בבית האט ער אנגעהויבן שיסן אויף די אומשולדיגע פארזאמעלטע, וועלכע האבן מיט אומבאנומענע קולות און די הענט אויפן קאפ ארויסגעשטורעמט פון זאל ווי פייל פון בויגן...

מען האט געכאפט דעם נייעם שיסער, און געשטעלט פאר אן אויספארשונג, על מה ולמה? האט ער געענטפערט זייער פשוט... די "פאונדינג פאטערס" פון אמעריקע האבן אריינגעשטעלט אין די קאנסטיטוציע די רעכטן צו מעגן האבן גאנס, און דאס דארף מען פארטיידיגן בכל תוקף ועוז! און אויב מאכט מען אסיפות דאס צו מבטל זיין, דארף מען זיך אנטקעגנשטעלן און זיי שיקן א "לעססאן" אז גאנס איז היער טו סטעי.....

[center]***[/center]

די נמשל (הגם נישט פונקטליך) איז ווי פאלגענד.

פארשעמען אנדערע אידן, זאגן אונז חז"ל, איז בגדר לא תרצח, כאילו שופך דמים. אזיל סומקא ואתי חיוורא. עס גייט אוועק די רויטע קאליר פון פנים און מען ווערט אינגאנצן ווייס. נישטא נאך א זאך וואס חז"ל זאגן אונז אז "מוטב שיפיל עצמו לכבשן האש", ווי ביי "אל ילבין פני חבירו ברבים".

נישטא נאך א זאך אין די תורה וואס ברענגט ממש עונש מיתה אויפן מענטש ווי מחלוקת און שנאת חנם, ווי מען טרעפט ביי קרח, ביי חורבן בית המקדש השני, און פארשטענדליך אויך ביי תלמידי ר"ע, ווי אויך ביים מבול איז לא נחתם גזר דינם אלא על הגזל. בין אדם למקום איז אייביג גרינגער, ד"ה כאטש מען טרעפט אין די תורה עונשי מיתה, למשל ביי חילול שבת, שטראפט נישט הקב"ה גלייך אויפן פלאץ נאר ער איז מאריך אף, ועד יום מותם תחכה לו, משא"כ ביי מחלוקת זעהט מען מער אפן דעם יד ה', וויפיל עלטערע בחורים וואס טרעפן נישט זייערע באשערטע פארציילן אז ווי נאר מען האט מפייס געווען אן אלטן חבר וואס מען האט אמאל גע'רודפ'ט איז די ישועה געקומען, און דאס זעלבע ביי מענטשן וואס זענען נישט זוכה צו קינדער, והדברים ידועים, איך בין נישט דא צו אויסרעכענען די גרויסקייט פון אהבת ישראל און גנות המחלוקת צווישן כלל ישראל.

עס איז ליידער געקומען א שרעקליכע דערמאנונג פאר כלל ישראל אז די מחלוקת'ן מוזן זיך סטאפן. ליידער הערט מען זיך אן טאג-טעגליך נאך שמועות פון מחלוקת, צווישן משפחות, ירושה, שלום בית, ביזנעס און שותפים, דיני תורה, ערכאות, אידן הרג'ענען זיך ארום (אין די זעלבע צייט וואס עס קומט פאר אויסטערלישע חסד צווישן אידן...). איך מיין אז יעדער נארמאלער מענטש כאפט די מעסעדזש; איז זיך מתבונן וואו בין איך נכשל געווארן אין מחלוקת, וואו קען איך מתקן זיין, לאמיר מאכן א קבלה טובה אין אהבת ישראל, לאמיר אנהויבן ארבעטן אויף "מחלוקת קאנטראל", מחלוקת איז דאך א שרעקעדיגע געווער וואס איז הורגת טובים ורעים ואף יונקי שדים!

אבער דא קומען אריין אפאר "קנאים" ומוחים. זיי וועלן זיך נישט לאזן. מען וועט אפירברענגען עפעס א מו"ר ר' אביגדור מיללער, מען וועט אפירקראצן עפעס א גזירה שוה ובנין אב מכתוב אחד כלל ופרט וכלל פון עגלה ערופה, מען וועט פאדערן "אקאונטעביליטי" גענוי ווי ווען א גוי'אישער ליידיגגייער אדער פאליטיקאנט וואלט געמאכט א ראלי וואלט געשיקט א טוויט (וואס וואלט גארנישט געמיינט נאר אפשר ווייטאג אז ער האט פארלוירן 45 פענ'ס אדער וואוטערס) און שוין, דאס גייט בארואיגן דעם מצב, כאילו דאס וועט לעבעדיג מאכן די טויטע און וועט ברענגען אלעס אין ארדענונג...

רבותי – אפילו ווען יעדע ווארט וואלט געווען אמת, דהיינו תו"א איז מחוייב זיך צו פארענטפערן און נעמען אקאונטעביליטי, איז אויך נישט יעצט די צייט צו רעדן דערפון! והמשכיל בעת ההוא ידום! יעצט ברענט די ערד, די בלוט איז נאך ווארעם, מען לעקט זיך נאך די וואונדן, מיר שפירן די ביטערע רעזולטאטן פון מחלוקת און פארשעמען אנדערע, און שוין הייבסטו אן נאכאמאל? ניטאמאל רעדט עס צו דיר? אתמהה!

דא אויף קאווע שטיבל דרייען זיך א גרופע פון "וואטש דאגס" וואס מאכן זיכער אז אלע רבנים זענען מקיים די תורה בכל דקדוקיה וכוונותיה, זיי האלטן נישט אויס אז מען פארדרייט עפעס פון די פאונדינג פאדערס, און אויב עפעס א רבי האט נישט צוזאמענגעשטעלט זיין דורכפאל מיט א עגלה ערופה גייען זיי ארום צו "חשוב'ע רבנים" (...) צו הערן ראשי תיבות אז יענער רבי האט געטון א געוואלדיגע עוולה, און ווער קען זיך דען מתווכח זיין מיט א ראשי תיבות.... מען גייט פארלאנגען "אקאונטעביליטי"!!

איך בין נישט מלמד זכות דא אויף א ספעציפישן מענטש. איך גיי נישט פארטיידיגן תו"א, אבער איך גיי זיי נישט באשולדיגן מער ווי איך וואלט סיי וועלכע אנדערע חסידות. אפילו נניח אז די לשה"ר איז אמת אז געוויסע עסקנים האבן געלייגט דרוק אויף די אינסטאנצן אז מען זאל נישט צולאזן קיין אנדערע הדלקה אין זייער שעה (מיט אלע תירוצים אז זיי זענען שוין דארט יארן לאנג און אנדערע זענען נאכגעקומען נאך זיי), איז אויך נישט יעצט די צייט צו פארפירן! קענסט זיכער זיין אז די אלע וואס האבן אנטייל גענומען אין אזעלכע אקציעס ווייסן נישט וואו זיך אהינצוטון, זוכן א מייזן לאך זיך צו באגראבן, גייען ארום מיט משונה'דיגע גילטי פילינגס, און 'אין אדם נתפס על צערו', און קיינער איז נישט אינטערעסירט אויף זייער אקאונטעביליטי, עס איז נאר גוט צו קענען שרייען אויף זיי.

אבוויעסלי קיינעם דא אינטרעסירט נישט אז דער תו"א רבי איז א מענטש (לפי ידיעתי) וואס לעבט מער אין הימל ווי אויף דער ערד, א גאון עצום בנגלה ובנסתר, אן עובד ה' במסירות נפש בתעניתים וסיגופים, טוט אזויפיל צדקה וחסד פאר צעבראכענע משפחות, און ניטעמאל איז ער א רבי וואס פייניגט זיינע חסידים ווי פילע אנדערע רבי'ס, ער פארקויפט פשוט עבודת ה' פאר זיינע חסידים און לעבט א העכערע לעבן און לעבט מיט'ן רבש"ע, עכ"פ ער פארדינט נאך אזויפיל רעספעקט ווי אן אנדערער גדול בישראל, און עס איז זייער ווייט פון כבוד התורה און כבוד הבריות אז אפאר טוטערס וואס באהאלטן זיך אונטער א ניק זאלן אים איינטיילן וואס צו טאן בשעת די וואונדן זענען אים נאך רוי, פשוט ווייל ער האט נישט קיין "מסורה" ווי אזוי מען פירט זיך אין אזא עת צרה. איך בין זיכער אז קיינער וואלט נישט געוואלט זיין אין זיינע שיך און שפירן די שרעקליכע הרגשים וואס ער האט כסדר.

די יונגאטשעס און וואטש-דאג גרופעס דא וועלן נישט צורו לאזן. איך גלייב אז איך גיי דא אריינכאפן חיצים ובליסטראות פאר מיין תגובה, פאר די חוצפה זיך אנצונעמען פאר א גדול בישראל. דא איז מען נאר מחשיב משכילים און פילאזאפן. עס איז דאך א "מקום חכמה"... דא איז מען גאנץ ווייניג אינטרעסירט צו הערן אז דער אומגליק איז געווען באשערט פון הימל. מען דארף טרעפן מענטשן צו בלעימען, נאר אזוי וועט זיך דאס כעס אפשטילן.

איך ציטער אז די שרעקליכע אקציעס וואס גייט פאר אין שטיבל קען זיין א גורם פאר נאך א טראגעדיע ח"ו. איך וואלט געדארפט אוועקגיין פון אזא פלאץ! דערווייל בין איך דא, און איך בין מעורר מיינע טייערע ברודער, גיטס אכטונג וואס עטץ טוטס, עס איז א שפיל מיט פייער!

קאווע שטיבל טראגט אן אחריות!!!

[טאמבל סאס]

אבוויעסלי קיינעם דא אינטרעסירט נישט אז דער תו"א רבי איז א מענטש (לפי ידיעתי) וואס לעבט מער אין הימל ווי אויף דער ערד, א גאון עצום בנגלה ובנסתר, אן עובד ה' במסירות נפש בתעניתים וסיגופים, טוט אזויפיל צדקה וחסד פאר צעבראכענע משפחות, און ניטעמאל איז ער א רבי וואס פייניגט זיינע חסידים ווי פילע אנדערע רבי'ס, ער פארקויפט פשוט עבודת ה' פאר זיינע חסידים און לעבט א העכערע לעבן און לעבט מיט'ן רבש"ע, עכ"פ ער פארדינט נאך אזויפיל רעספעקט ווי אן אנדערער גדול בישראל

מיך קוקט אויס אז דאס איז די עיקר ריזען פארוואס די בארעדונגען באדערן דיך אזוי. דו ווייסט אז תו"א רבי איז אן עקסעפשן און במילא פאסט זיך מען זאל זיך באציען צו אים און צו די קאנסעקווענצן פון די ארבעט פון זיינע חסידים, מער מיט חסד.

איז לאמיך פארשטיין. פארוואס ווען א רבי איז יא אן ערנסטע און אויסגעארבעטע איד מיינט שוין אז דער פראיעקט, אדער חסידות וואס ער האט אויפגעבויעט, איז א אויסגעהאלטענע זאך? ווייל ער איז א גאון, אויסגעטוהן פון די וועלט, ארטיסטישע נשמה, מחדש און בעל סיגופים, עושה צדקה וחסד מיינט שוין אז זיינע חסידים קענען נישט געפייניגט ווערן אומדירעקט אלס א תוצאה פון די סיסטעם וואס ער העלפט אויספארעמען און ממשיך זיין? מאכן חתונה אינגע קינדער און האבן אזויפיל ארעמע מענטשן וואס ברויכן זיין אנגעוויזן אויף אנדערע מענטשנ'ס טובות איז אזא נאבעלע זאך? אויפציען א דור וואס גייט ארויס יעדן שבת נאכמיטאג שפייען אויף די פאליציי און חסידות'טעס וואס גייען אנגעטוהן אין שווארצן און דיסקרימינירן געגן אזעלכע וואס גייען נישט אנגעטוהן ווי זיי איז א מוסטער פון א העכערע לעבן? ארויסגיבן אזעלכע פירות ווי יהודה משי זהב און נאך א רייע אנדערע באקאנטע חזירים איז א באווייז אויף א מסופק'דיגע חינוך, קדושה וטהורה? איך פארשטיי נישט פארוואס אפילו אויב דער רעבע איז אן אמת'ער מלאך, דארף ער באקומען א פעסס פאר מכשולים וואס קומען ארויס פון זיינע חסידים צוליב מעשים וואס זיי האבן געטוהן פאר זיינעט וועגן?? ער וויל זיין א הימל איד? פיין, זאל ער גיין ביים ווינקל פון ביהמ"ד און ווערן א יושב, פארוואס אבער פירן אן עדה אין באד אריין?

[מיליאנער]

דשאסט צו פארשטיין די קאנווערסעישאן דא, @טאמבל סאוס וואס ענטפערסטו דא פאר @שמעקעדיג?
ער האט קיינעם נישט פארענטפערט, ער האט דשאסט געזאגט אז ס'מאכט נשט קיין סענס אז בשעת די בלוט איז נאך ווארעם קומט נישט זיך צו באשולדיגן איינער דעם אנדערן.
איז אויף וואס באציט זיך דיין תגובה?

[איך אויך]

עטץ זענטס אלע דריי גערעכט.

[אישתישבי]

איך מיין אז דער משל איז א מעשה שהיה.

לעיקר הדבר זעה איך נישט וואס ווארימע בלוט האט מיט באשולדיגונגען פאר אן עוולה. און איך רעד נישט אריין אויב דער רבי איז שולדיג אדער נישט (איך בין מער נוטה אז נישט, נאר די כלליות'דיגע הנהגה פין חרדים אין ארץ ישראל איז דער גורם).

[מפיל קינד]

שמעקעדיג, איך האב דיר געגעבן א לייק ווייל איך פארשטיי דיין ווייטאג.

אבער איך פארשטיי אויך די צד השני...

[berlbalaguleh]

שמעקעדיג: איך בין נישט מסכים מיט א יעדן ווארט וואס דו זאגסט דא (ווער ביניך דען?!).
אבער מיט דעם עצם רעיון וואס דו ווילסט ארויסברענגען אין דיין תגובה ביניך מסכים . 100%

[כרם זית]

אפשר טאקע דא איז די פלאץ אביסל אויסדריקן מיין איינטריסונג.

איך האב אלס געשעצט קאווע שטיבל אלס א מקום פון חכמה ודעת. א פלאץ ווי ערליכע משכילים קענען זיך פריי אויסדריקן און דעבעטירן. דאס איז טאקע די סיבה פארוואס איך האב מיך דא איינגעשריבן, כדי עפעס פון די חנויות של בושם זאל זיך אנקלעבן אין מיר.

די ערשטע צייט וואס איך האב זיך דא געדרייט איז טאקע אזוי געווען (כאטש געוויסע לייבן האבן מער נישט באזיכט דא רגלמעסיג). איך האב אסאך געשריבן מיינע צוויי זאקן, זיך געאישיט מיט אזאנע לייבן ווי מי אני והדומים לו (אשר אי אפשר לפרטם כי רבים הם), און איך האב געמאכט א לעבן...

אבער די לעצטע האלבע יאר האט זיך די שטיבל געגעבן א דריי (זעט אויס די שטאט האט אויסגעטיילט צופיל אומזיסטיגע מילך פאר די קאווע). אנשטאט׳ס א מקום פון חכמה ודעת איז עס געווארן א מקום פון ביטערניש און עסעניש. אנשטאטש משכילים זאלן זיך דא דרייען, איז עס געווארן א פלאץ פאר נמוכי הרוח וואס זיכן אויסצוגעבן זייער ווייטאג פאר עטליכע לייקס.

אודאי איז קאווע שטיבל אלס געווען א פלאץ ווי מען האט זיך געהאלטן א טפח העכער די בלאטע פון די סיסטעם. אבער די וועג ווי די משכילים א שטייגער ווי הוגה, זענען צו געגאנגן דערצו איז געווען ווי א בר דעת, משוקל בפלס האמת, נישט סתם געשאסן א תגובה ווי א ריפליי אויף וואטס אפ.

די ווייטאגליכע פאקט טרייבט ארויס אינזער גיטע חברה. ווען האט ליטוואק פון בודאפעסט לעצט באזיכט ווען ער פלעגט אריינטשעקן יעדן טאג? און ער איז נאר א משל ויש עוד אחרים כמותו.

וואס וועט זיין מיט מיין באליבטע שטיבל?

[סמבטיון]

כרם, ביזט פארפארן מיט דיינע לעצטע צוויי שורות, ליטוואק איז דער ערשטער וואס האט אנגעהויבן דעם טרענד פון האקן אויף יעדע גדול בישראל.
שמעקעדיג, ידעס ווארט אמת, איך וויס נישט פארוואס איך עפן נאך קאווע שטיבל היינטיגע טעג.

[בענדזשאמין פרענקלין]

אפשר טאקע דא איז די פלאץ אביסל אויסדריקן מיין איינטריסונג.

איך האב אלס געשעצט קאווע שטיבל אלס א מקום פון חכמה ודעת. א פלאץ ווי ערליכע משכילים קענען זיך פריי אויסדריקן און דעבעטירן. דאס איז טאקע די סיבה פארוואס איך האב מיך דא איינגעשריבן, כדי עפעס פון די חנויות של בושם זאל זיך אנקלעבן אין מיר.

די ערשטע צייט וואס איך האב זיך דא געדרייט איז טאקע אזוי געווען (כאטש געוויסע לייבן האבן מער נישט באזיכט דא רגלמעסיג). איך האב אסאך געשריבן מיינע צוויי זאקן, זיך געאישיט מיט אזאנע לייבן ווי מי אני והדומים לו (אשר אי אפשר לפרטם כי רבים הם), און איך האב געמאכט א לעבן...

אבער די לעצטע האלבע יאר האט זיך די שטיבל געגעבן א דריי (זעט אויס די שטאט האט אויסגעטיילט צופיל אומזיסטיגע מילך פאר די קאווע). אנשטאט׳ס א מקום פון חכמה ודעת איז עס געווארן א מקום פון ביטערניש און עסעניש. אנשטאטש משכילים זאלן זיך דא דרייען, איז עס געווארן א פלאץ פאר נמוכי הרוח וואס זיכן אויסצוגעבן זייער ווייטאג פאר עטליכע לייקס.

אודאי איז קאווע שטיבל אלס געווען א פלאץ ווי מען האט זיך געהאלטן א טפח העכער די בלאטע פון די סיסטעם. אבער די וועג ווי די משכילים א שטייגער ווי הוגה, זענען צו געגאנגן דערצו איז געווען ווי א בר דעת, משוקל בפלס האמת, נישט סתם געשאסן א תגובה ווי א ריפליי אויף וואטס אפ.

די ווייטאגליכע פאקט טרייבט ארויס אינזער גיטע חברה. ווען האט ליטוואק פון בודאפעסט לעצט באזיכט ווען ער פלעגט אריינטשעקן יעדן טאג? און ער איז נאר א משל ויש עוד אחרים כמותו.

וואס וועט זיין מיט מיין באליבטע שטיבל?

אזא און ענליכע תגובה קענסטו טרעפן יעדע חודש אויף קאווע שטיבל פון א צווייטער ניק זינט איר עקזיסטענץ, די זעלבע כלה אנדערש געשלייערט.
וואס איך מיין צו זאגן איז אזוי, אני הגבר וואס זיצט דא זייט איר געבורט (כמעט), קען איך זאגן דור הולך ודור בא והכל אותו חארא, יעדע תקופה קענסטו טרעפ דא אריות שעולים וחרקים, יעדער מיט זיין פייפערע זינגעריי, שפראך, און חזעריי, דער מנשה פענאמענן למשל זיצט דא זונט איר גרונדונג, עס גייט אריבער ווי א פייערדיגע פאקל פון איין ניק צום צווייטן אז חלילה לא תשתכח תורת מנשה. און א געוויסע זון זע איך למשל רבה"ק ווי א גלגל פון געפילטע פיש, בדרך רמז קען מען זאגן אז צדיקים ווערן מגלגול אין געפילטע פיש והבן כי פשוט. נאך מער, די רעדסט פון ביטערנישט וואס די געפינסט דא, דערמאנט אייך נאר פון מושב זקנים וואס האס און ביטערניש האט געשפריצט פון זיין פעדער ווי גיפט פון א דיינעסאר.
עניוועי חברים יקרים אלטע און נייע מגולגלים און ארגינעלע זייטס ממשיך וואס איר טוט שרייט שפייט בלאזט און קלאגט לאזט דעם עולם געמאכט, און סמבטיון בלייבט אויף אנדערע זייט טייך.

[שמעון וואלף]

כרם, ביזט פארפארן מיט דיינע לעצטע צוויי שורות, ליטוואק איז דער ערשטער וואס האט אנגעהויבן דעם טרענד פון האקן אויף יעדע גדול בישראל.
שמעקעדיג, ידעס ווארט אמת, איך וויס נישט פארוואס איך עפן נאך קאווע שטיבל היינטיגע טעג.

איך בין מוחה
@ליטוואק איז פון די מערסט באזעסענע שרייבער דא און ער האקט נישט אויף גדולי ישראל סתם זיי ארינטערצורייסן.

[קאצקע ציקער]

כרם, ביזט פארפארן מיט דיינע לעצטע צוויי שורות, ליטוואק איז דער ערשטער וואס האט אנגעהויבן דעם טרענד פון האקן אויף יעדע גדול בישראל.
שמעקעדיג, ידעס ווארט אמת, איך וויס נישט פארוואס איך עפן נאך קאווע שטיבל היינטיגע טעג.

איך בין מוחה
@ליטוואק איז פון די מערסט באזעסענע שרייבער דא און ער האקט נישט אויף גדולי ישראל סתם זיי ארינטערצורייסן.

נאר אויף?

[בענדזשאמין פרענקלין]

נאר ער האלט אז זיי זענען נישט גדולי ישראל

[תרמב]

פרענקלין האט א שטארקע פוינט, זאל יעדער האקן און זעצן וואס ער וויל, ווילאנג מ’שרייבט כאטש, אז ס’געפעלט דיר נישט עפעס וואס איינער שרייבט לייען עס נישט! קאווע שטיבל טראגט נישט קיין גרויסע אחריות ווייל סאיז היפש א פארשלאפענע פלאץ, און ווען ווילסטו אז איינער זאל קריטיקירן תולדות אהרן? א האלבע יאר ארום ווען ס’אינטערסירט שוין נישט קיינעם, איך זאג נישט אז תו’’א איז שולדיג אין עפעס, איך האלט נאר אז מ’זאל לאזן יעדן אויסגוסן זיין בויכווייטאג מיט א רואיגקייט.

[[NAMELESS]]

אבוויעסלי קיינעם דא אינטרעסירט נישט אז דער תו"א רבי איז א מענטש (לפי ידיעתי) וואס לעבט מער אין הימל ווי אויף דער ערד, א גאון עצום בנגלה ובנסתר, אן עובד ה' במסירות נפש בתעניתים וסיגופים, טוט אזויפיל צדקה וחסד פאר צעבראכענע משפחות, און ניטעמאל איז ער א רבי וואס פייניגט זיינע חסידים ווי פילע אנדערע רבי'ס, ער פארקויפט פשוט עבודת ה' פאר זיינע חסידים און לעבט א העכערע לעבן און לעבט מיט'ן רבש"ע, עכ"פ ער פארדינט נאך אזויפיל רעספעקט ווי אן אנדערער גדול בישראל

מיך קוקט אויס אז דאס איז די עיקר ריזען פארוואס די בארעדונגען באדערן דיך אזוי. דו ווייסט אז תו"א רבי איז אן עקסעפשן און במילא פאסט זיך מען זאל זיך באציען צו אים און צו די קאנסעקווענצן פון די ארבעט פון זיינע חסידים, מער מיט חסד.

איז לאמיך פארשטיין. פארוואס ווען א רבי איז יא אן ערנסטע און אויסגעארבעטע איד מיינט שוין אז דער פראיעקט, אדער חסידות וואס ער האט אויפגעבויעט, איז א אויסגעהאלטענע זאך? ווייל ער איז א גאון, אויסגעטוהן פון די וועלט, ארטיסטישע נשמה, מחדש און בעל סיגופים, עושה צדקה וחסד מיינט שוין אז זיינע חסידים קענען נישט געפייניגט ווערן אומדירעקט אלס א תוצאה פון די סיסטעם וואס ער העלפט אויספארעמען און ממשיך זיין? מאכן חתונה אינגע קינדער און האבן אזויפיל ארעמע מענטשן וואס ברויכן זיין אנגעוויזן אויף אנדערע מענטשנ'ס טובות איז אזא נאבעלע זאך? אויפציען א דור וואס גייט ארויס יעדן שבת נאכמיטאג שפייען אויף די פאליציי און חסידות'טעס וואס גייען אנגעטוהן אין שווארצן און דיסקרימינירן געגן אזעלכע וואס גייען נישט אנגעטוהן ווי זיי איז א מוסטער פון א העכערע לעבן? ארויסגיבן אזעלכע פירות ווי יהודה משי זהב און נאך א רייע אנדערע באקאנטע חזירים איז א באווייז אויף א מסופק'דיגע חינוך, קדושה וטהורה? איך פארשטיי נישט פארוואס אפילו אויב דער רעבע איז אן אמת'ער מלאך, דארף ער באקומען א פעסס פאר מכשולים וואס קומען ארויס פון זיינע חסידים צוליב מעשים וואס זיי האבן געטוהן פאר זיינעט וועגן?? ער וויל זיין א הימל איד? פיין, זאל ער גיין ביים ווינקל פון ביהמ"ד און ווערן א יושב, פארוואס אבער פירן אן עדה אין באד אריין?

זאלסט מיר אנטשולדיגן אבער ביסט נישט גערעכט.

תולדות אהרן רבי ווערט גאר דערנידערט און פאררעכנט אלס א שנה ופירש׳ניק אין די קנאי׳שע קרייזן. ער איז דער וואס האט אפגעשטעלט דאס גאנצע הפגנה געגייעריי, זיינע אינגעלייט זיצן און הארעווען על התורה אדער זענען זיי אין ביזנעס. עס זענען פארהאן היינט הונדערטער אויב נישט טויזענטער אינגעלייט מיט די גאנצע טשאלמער לבוש וועלכע זענען געהעריגע ערליכע ארבעטער, פון טעקסי דרייווערס ביז גרויסע ריעל איסטעיט אייגנטימער, נישט נאר דאס, נאר ער שיקט אפילו זיינע אינגעלייט אין די היימישע ׳מכללה׳ וואס דארטן לערנען זיי קאריערעס ווי פראגראמינג אדער פסיכאלאגיע וואס דערמיט שטייגן זיי אפילו איבער די אמעריקאנע ׳נארמאלע׳ מענטשן פון וויליאמסבורג.

און ער כאפט אריין שלעק דערפאר פון די קנאים!

ביי די אלע פרעות אויף די רחובות ירושלים וועסטו זעלטן זען א תולדות אהרן׳ע אינגערמאן, פארקערט, אויב גייט א בחור צו הפגנות ווערט ער שטרענג געקנס׳עט. תולדות אהרן היינט איז א הערליכע קהילה וואו מען זארגט זיך פאר יעדן אינדעווידואל.

איך זאג נאר כדי די אלע וואס זוכן וועמען צו באשולדיגן זאלן טרעפן א צווייטן אדרעס.

[פאליטיקאנט]

כבוד הרב שמעקעדיג;
די נקודה וואס דו ווילסט ארויסברענגען פארשטיי איך, אבער די וועג אהין איז עפעס צומישט און אומקלאר אריינגעטייטשט.

די נקודה אז אויף "קאווע שטיבל" איז מען נישט מחשיב גדולי ישראל און רבנים, איז נישט אזוי פשוט און לאמיר עס צונעמען.

רבניַ וגדולי ישראל:
אויף אמת'ע גדולי ישראל און תורה'דיגע רבנים בדרך כלל, האב איך כמעט נישט געטראפן קיין זלזול עכ"פ נישט מער ווי אין יעדע פיזישע קאווע שטיבל אין ביהמ"ד א שטייגער ווי ראדני, אויף ר' משה פיינשטיין, רב עובדיה יוסף, און רב וואזנער זצ"ל (וואס האט געשריבן א שארפע פסק קעגן סמארטפון'ס און וואלט לכאורה נישט געדארפט זיין איבעריג באליבט דא) צו סיי וועלכע אנגענומענע פוסק וואס פירט זיך על התורה (מיינענדיג ער לייגט זיך קלאר נישט צונאר מיט זייטיגע השקפה ענינים) וועסטו נישט טרעפן קיין זלזול.

אדמורי"ם:
אדמורי"ם און רבי'ס למיניהם, זיי פארנעמען די רוב ניכר פון די קריטיק (און זלזול) דא. לא כאן המקום לפרט מיט וואס זיי זענען אנדערש, אבער פאר א שיינע צאל מיטגלידער דא איז עס נישט די זעלבע ווי "תורה'דיגע רבנים" און קריטיק אויף זיי איז מותר, עס קען אפי' אנגעקוקט ווערן נישט אנדערש ווי קריטיק אויף אן [אומ]ערוויילטע פירער וואס איז א פארשטענדליכע זאך
(איך וויל דווקא נישט אריינגיין דערין צו עס איז גוט, גערעכט, איבערגעטריבן, ווייל דאס איז נישט די עיקר נקודה דא היינט).


יעצט צו דיין לאנגע ארטיקל, איך זע עס עפעס זייער נישט שמעקעדיג, און גאנץ שוואך געבויעט, כ'וועל פרובירן ארויסברענגען אן פארדרייען און לויט די צייט וואס איך האב, אויך גיי איך אביסל שפילן די "דעווילס אדוואקאט" אפי' עס קומט נישט קלאר אריין, נאר בלויז צו באלאנסירן די צדדים, קענסט פשוט איגנארירן די רויטע ווערטער;

יעדער איד (מיט א אידיש הארץ) באשר הוא שם איז נאך טיף שאקירט און צעטרייסלט פון די שרעקליכע טראגעדיע וואס האט פאסירט באותו מקום ובאותו זמן, אויף אזא הייליגן מקום און אזא הייליגע צייט, ווי ס'איז ליידער געווען נהפך לאבל מחולנו במלוא מובן המלה, א טראגעדיע וואס האט איבערגעלאזט יעדן נארמאלן מענטש צושאקלט און צעטרייסלט, מיט א הארץ מלא התבוננות, צו וועלן פארשטיין וואס דא גייט פאר. די פשוט'ע דעת בעל הבית וויל פארשטיין ווער עס איז שולדיג, צי איז געווען א געיט אדער נישט; די דעת תורה וויל פארשטיין על מ"ה עשה ה' ככה, וואס וויל דער רבש"ע פון כלל ישראל, און וואס דארפן מיר מתקן זיין.

עס איז זעלבסטפארשטענדליך אז יעדער רבי און רב - מיט האלבע און גאנצע דעת תורה – זאגן זייערע סברות פאר זייערע מענטשן השומעים לקחם, הגם נישט אלעס מאכט אינגאנצן סענס אין יעדנ'ס אויגן.

צווישן אלע מעסעדזשעס און סברות שיינט ארויס איין מעסעדזש גאר שטארק און קלאר – וואס דאס איז ממש "מדה כנגד מדה" פון די שוידערליכע פאסירונג – און דאס איז די מעסעדזש פון "אחדות". קודם כל, וויבאלד עס האט גענומען קרבנות פון אלע שיכטן און קרייזן ווייזט דאס ווי כלל ישראל איז למעשה איינס; צווייטנס וויבאלד עס איז געשען אויף אופן פון "וכשלו איש באחיו", אז איין איד האט ליידער צעטרעטן דעם צווייטן, זאגט די סברא אז דער סארט הנהגה ביי כלל ישראל דארף די שטארקסטע תיקון; און דריטנס, וויבאלד דאס איז געשען אינעם טאג ל"ג בעומר וואס די תלמידי ר"ע האבן אויפגעהערט צו שטארבן "משום שלא נהגו כבוד זה בזה", און דא זענען ליידער אומגעקומען חשוב'ע אידן תיכף נאך די ימי אבילות, איז א דערמאנונג אז ליידער דארף מען נאך מתקן זיין דעם ענין פון נוהגין כבוד זה בזה.

[center]***[/center]

א שיינע געדאנק פון מוסר, יעדע קען רילעיטן צו דעם, עס הערט זיך אויכעט זייער שכל'דיג. אדרבה לאמיר זען זיך צו פארבעסערן דערין, כלל ישראל דארף אחדות גאר וויכטיג.

אבער דאס איז נאכאלס נישט קיין בת קול. פונקט ווי אדמו"ר מ**** פארשטייט אז נישט דאס דארף מען ארויסנעמען, נאר אינטערנעט אדער שייטלעך איז די עיקר דארף נישט יעדער דא אין שטיבל זיך אונטערווארפן און יעצט לעבן ע"פ דעם געדאנק.
איך און אנדערע למשל, וואס קוקן מיט א מער ראציאנאליסטישע / רעאליסטישע / פראקטישע מהלך, קענען דאס הערן אבער וועלן נאך אלס פארפירן אז די עיקר איז אז מען דארף זען צו ארבעטן אויף סעיפטי, און געוויסע קענען אינגאנצן נישט זען קיין מעסעדש פון הימל, נאר בלויז דרך הטבע ווייל מען האט נישט געטוען וואס נויטיג עס אפצוהאלטן.

פארשעמען אנדערע אידן, זאגן אונז חז"ל, איז בגדר לא תרצח, כאילו שופך דמים. אזיל סומקא ואתי חיוורא. עס גייט אוועק די רויטע קאליר פון פנים און מען ווערט אינגאנצן ווייס. נישטא נאך א זאך וואס חז"ל זאגן אונז אז "מוטב שיפיל עצמו לכבשן האש", ווי ביי "אל ילבין פני חבירו ברבים".

נישטא נאך א זאך אין די תורה וואס ברענגט ממש עונש מיתה אויפן מענטש ווי מחלוקת און שנאת חנם, ווי מען טרעפט ביי קרח, ביי חורבן בית המקדש השני, און פארשטענדליך אויך ביי תלמידי ר"ע, ווי אויך ביים מבול איז לא נחתם גזר דינם אלא על הגזל. בין אדם למקום איז אייביג גרינגער, ד"ה כאטש מען טרעפט אין די תורה עונשי מיתה, למשל ביי חילול שבת, שטראפט נישט הקב"ה גלייך אויפן פלאץ נאר ער איז מאריך אף, ועד יום מותם תחכה לו, משא"כ ביי מחלוקת זעהט מען מער אפן דעם יד ה', וויפיל עלטערע בחורים וואס טרעפן נישט זייערע באשערטע פארציילן אז ווי נאר מען האט מפייס געווען אן אלטן חבר וואס מען האט אמאל גע'רודפ'ט איז די ישועה געקומען, און דאס זעלבע ביי מענטשן וואס זענען נישט זוכה צו קינדער, והדברים ידועים, איך בין נישט דא צו אויסרעכענען די גרויסקייט פון אהבת ישראל און גנות המחלוקת צווישן כלל ישראל.

עס איז ליידער געקומען א שרעקליכע דערמאנונג פאר כלל ישראל אז די מחלוקת'ן מוזן זיך סטאפן. ליידער הערט מען זיך אן טאג-טעגליך נאך שמועות פון מחלוקת, צווישן משפחות, ירושה, שלום בית, ביזנעס און שותפים, דיני תורה, ערכאות, אידן הרג'ענען זיך ארום, געוויסע קהילות ווערן צוטיילט בלויז ווייל צוויי ברידער קענען זיך נישט אויסקומען, מען איז משפיל די אנדער צד, גאנצעטע משפחות צו קריגן זיך און זיידעס קומען נישט צו אייניקלעך'ס שמחות, מען בויעט ווענט אין בית החיים, און מען לאזט נישט די אנדער צד ווערן באערדיגט אין זיין פון פאראויס באצאלטן נחלה אפי' אינמיטן א מגיפה וכו', מסירות ווערט מותר, שלאגן איז די נאָרמע, און געפילן ווערן אויסגעריסן פונעם יוגנט, וכו'. (אין די זעלבע צייט וואס עס קומט פאר אויסטערלישע חסד צווישן אידן...).

איך מיין אז יעדער נארמאלער מענטש כאפט די מעסעדזש; איז זיך מתבונן וואו בין איך נכשל געווארן אין מחלוקת, וואו קען איך מתקן זיין, לאמיר מאכן א קבלה טובה אין אהבת ישראל, לאמיר אנהויבן ארבעטן אויף "מחלוקת קאנטראל", מחלוקת איז דאך א שרעקעדיגע געווער וואס איז הורגת טובים ורעים ואף יונקי שדים!

אבער דא קומען אריין אפאר "קנאים" ומוחים. זיי וועלן זיך נישט לאזן.
זיי וועלן אויפווייזן אין א בריוו אז די אנדערע צד זענען אפיקורסים, וואס זייער גאנצע תכלית איז אונטערצוברענגען דעם רבין, אדער אז איינער וואס פירט זיך נישט פונקטליך ווי זיי איז נישט קיין איד.. אופס כ'האב געמיינט גייסט דעס שרייבן
מען וועט אפירברענגען עפעס א מו"ר ר' אביגדור מיללער, מען וועט אפירקראצן עפעס א גזירה שוה ובנין אב מכתוב אחד כלל ופרט וכלל פון עגלה ערופה, מען וועט פאדערן "אקאונטעביליטי" גענוי ווי ווען א גוי'אישער ליידיגגייער אדער פאליטיקאנט וואלט געמאכט א ראלי וואלט געשיקט א טוויט (וואס וואלט גארנישט געמיינט נאר אפשר ווייטאג אז ער האט פארלוירן 45 פענ'ס אדער וואוטערס) און שוין, דאס גייט בארואיגן דעם מצב, כאילו דאס וועט לעבעדיג מאכן די טויטע און וועט ברענגען אלעס אין ארדענונג...

ניין, פאדערן אקאונטעביליטי איז קלאר נישט אויף צו אוועקמאכן אחדות! עס איז אויף צו מונע זיין דאס קומענדיגע, אדער איז עס פשוט קריטיקירט לשם קריטיק ווייל איינעם באדערט אז א פשוט'ע פארלאנגטע זאך (עכ"פ לויט יענעם) פון א סאסייעטי פעלט ביי אונז.

ווען איינער האט פארלאנגט אן אפיציעלע סטעיטמענט מיינט נישט אז ער האט מיט דעם געוואלט אפ'פטרן די גאנצע מעשה און זיך בארואיגן אז יענער איז שולדיג, מ'קען פארלאנגען אקאונטעביליטי און ווייטער פאמפן אחדות און ליבע.
איך פארלאנג אויך שינויים און איך האב ווייטער גרויס רעספעקט פאר'ן רבי'ן.

אגב אחדות וועט אויך נישט לעבעדיג מאכן די טויטע, דאס איז נישט די ציל מיט'ן פארלאנגען אקאונטעביליטי.

רבותי – אפילו ווען יעדע ווארט וואלט געווען אמת, דהיינו תו"א איז מחוייב זיך צו פארענטפערן און נעמען אקאונטעביליטי, איז אויך נישט יעצט די צייט צו רעדן דערפון! והמשכיל בעת ההוא ידום! יעצט ברענט די ערד, די בלוט איז נאך ווארעם, מען לעקט זיך נאך די וואונדן, מיר שפירן די ביטערע רעזולטאטן פון מחלוקת און פארשעמען אנדערע, און שוין הייבסטו אן נאכאמאל? ניטאמאל רעדט עס צו דיר? אתמהה!

אמת, הייליג גערעכט.
(פאר די וואס האבן געזוכט אמת'ע טויש לגבי זיכערהייט איז עס נישט אזוי שווער, ווייל אויף דעם דארף מען יא גלייך זיך נעמען ארבעטן, און מיט'ן ווארטן, איז ברור אז עס איז סאך שוואכער מיט'ן אויפטון שפעטער פונקט ווי די קאמפיינען פאר די אלמנות הייבן זיך גלייך אן, ווייל דעמאלטס איז די עולם נאך ווארעם)

דא אויף קאווע שטיבל דרייען זיך א גרופע פון "וואטש דאגס" וואס מאכן זיכער אז אלע רבנים זענען מקיים די תורה בכל דקדוקיה וכוונותיה, זיי האלטן נישט אויס אז מען פארדרייט עפעס פון די פאונדינג פאדערס, און אויב עפעס א רבי האט נישט צוזאמענגעשטעלט זיין דורכפאל מיט א עגלה ערופה גייען זיי ארום צו "חשוב'ע רבנים" (...) צו הערן ראשי תיבות אז יענער רבי האט געטון א געוואלדיגע עוולה, און ווער קען זיך דען מתווכח זיין מיט א ראשי תיבות.... מען גייט פארלאנגען "אקאונטעביליטי"!!

יא, אין די אלגעמיינע וועלט איז עס אן ארויפגעקוקטע זאך, טאקע דאס איז די געדאנק פון א פרייע פרעסע. צו האלטן די מנהיגים 'אין טשעק'.
און ניין, דו פארשטייסט אויך אז די נקודה איז נישט געווען עגלה ערופה אוו די ראשי תיבות, נישט "וועגן דעם" פארלאנגט מען אקאונטעביליטי, פוק חזי וואס פרעשור פון אקאונטעביליטי האט אויפגעטון איבער די וועלט.

(און אלס וואטש דאג, פארגעס נישט אז 'יעדע' חסידות האט זיך זייער וואטש דאג פון עקסטרעמיסטן וואס טעראריזירן די וואס גייען נישט אין שפאן, דארט מאכט עס טאקע אויס, און פארמערט שנאה אויף א פאקטישע פארנעם)

איך בין נישט מלמד זכות דא אויף א ספעציפישן מענטש. איך גיי נישט פארטיידיגן תו"א, אבער איך גיי זיי נישט באשולדיגן מער ווי איך וואלט סיי וועלכע אנדערע חסידות. אפילו נניח אז די לשה"ר איז אמת אז געוויסע עסקנים האבן געלייגט דרוק אויף די אינסטאנצן אז מען זאל נישט צולאזן קיין אנדערע הדלקה אין זייער שעה (מיט אלע תירוצים אז זיי זענען שוין דארט יארן לאנג און אנדערע זענען נאכגעקומען נאך זיי), איז אויך נישט יעצט די צייט צו פארפירן! קענסט זיכער זיין אז די אלע וואס האבן אנטייל גענומען אין אזעלכע אקציעס ווייסן נישט וואו זיך אהינצוטון, זוכן א מייזן לאך זיך צו באגראבן, גייען ארום מיט משונה'דיגע גילטי פילינגס, און 'אין אדם נתפס על צערו', און קיינער איז נישט אינטערעסירט אויף זייער אקאונטעביליטי, עס איז נאר גוט צו קענען שרייען אויף זיי.

אמת, תו"א איז קלאר נישט "שולדיג", כמעט קיינער באשולדיגט זיי נישט, סך הכל האט מען פארלאנגט אחריות / אקאונטעביליטי, געוויסע האבן פשוט פארלאנגט פון א מנהיג העדה צו טוען וואס (לויט זיי און לויט די אלגעמיינע וועלט) פארלאנגט זיך פון א מנהיג, נאכדערצו בשעת א קריזיס.

[די נישט צולאזן אנדערע הדלקות האט מען סתם דעבאטירט, נאכאמאל קיינער באשולדיגט נישט קיינער, יעדער פארשטייט אז גארנישט איז געווען דא במכוון אז עס זאל געשען אן אומגליק, און מ'רעדט אפי' נישט צו עס איז א שוגג אדער קרוב לשוגג, סך הכל רעדט מען פון יעצט - לאמיר המעשה - וואס פעלט זיך אויס, סיי אלס פשוט'ע נארמאלקייט און טרייסט, סיי צו פארהאלטן מעגליכע טראגעדיעס אינעם עתיד]

אבוויעסלי קיינעם דא אינטרעסירט נישט אז דער תו"א רבי איז א מענטש (לפי ידיעתי) וואס לעבט מער אין הימל ווי אויף דער ערד, א גאון עצום בנגלה ובנסתר, אן עובד ה' במסירות נפש בתעניתים וסיגופים, טוט אזויפיל צדקה וחסד פאר צעבראכענע משפחות, און ניטעמאל איז ער א רבי וואס פייניגט זיינע חסידים ווי פילע אנדערע רבי'ס, ער פארקויפט פשוט עבודת ה' פאר זיינע חסידים און לעבט א העכערע לעבן און לעבט מיט'ן רבש"ע, עכ"פ ער פארדינט נאך אזויפיל רעספעקט ווי אן אנדערער גדול בישראל, און עס איז זייער ווייט פון כבוד התורה און כבוד הבריות אז אפאר טוטערס וואס באהאלטן זיך אונטער א ניק זאלן אים איינטיילן וואס צו טאן בשעת די וואונדן זענען אים נאך רוי, פשוט ווייל ער האט נישט קיין "מסורה" ווי אזוי מען פירט זיך אין אזא עת צרה. איך בין זיכער אז קיינער וואלט נישט געוואלט זיין אין זיינע שיך און שפירן די שרעקליכע הרגשים וואס ער האט כסדר.

איך האב עטליכע מאל געהאט גערעדט מיט'ן רבי'ן ביי קבר ר' מאיר בעל הנס, און איך רעספעקטיר זייער דעם רבי'ן.
אבער יעדע מעג שרייבן וואס זיי ווילן און פאקטיש האב'ך נישט געזען [כמעט] קיין אומרעספעקטפולע תגובות אויף עם פערזענליך, און דאס הייסט נישט איינגעטיילט (קיינער האט עם נישט אנגערופן מיט מוסר), דאס הייסט געשמועסט און דעבאטירט, און אנאנים קומט נישט אריין דא.

די יונגאטשעס און וואטש-דאג גרופעס דא וועלן נישט צורו לאזן. איך גלייב אז איך גיי דא אריינכאפן חיצים ובליסטראות פאר מיין תגובה, פאר די חוצפה זיך אנצונעמען פאר א גדול בישראל. דא איז מען נאר מחשיב משכילים און פילאזאפן. עס איז דאך א "מקום חכמה"... דא איז מען גאנץ ווייניג אינטרעסירט צו הערן אז דער אומגליק איז געווען באשערט פון הימל. מען דארף טרעפן מענטשן צו בלעימען, נאר אזוי וועט זיך דאס כעס אפשטילן.

איך ציטער אז די שרעקליכע אקציעס וואס גייט פאר אין שטיבל קען זיין א גורם פאר נאך א טראגעדיע ח"ו. איך וואלט געדארפט אוועקגיין פון אזא פלאץ! דערווייל בין איך דא, און איך בין מעורר מיינע טייערע ברודער, גיטס אכטונג וואס עטץ טוטס, עס איז א שפיל מיט פייער!

קאווע שטיבל טראגט אן אחריות!!!

עםםםם, הלוואי זאל קאווע שטיבל טראגן אן אחריות, פאקטיש מאכט עס נישט אויס וואס מ'שרייבט דא און אויב יא גלייב איך נישט לרעה.
*****


@שמעקעדיג כ'האב אייך זייער ליב און איך ווייס ס'קען אויסזען ווי כ'האב אינגאנצן אוועקגעמאכט דיין ארטיקל, איז לאמיך קלארשטעלן איך האלט אויך אז ווען מען רעדט פון סיי וועם דארף עס זיין מיט רעספעקט ובפרט איינער וואס איז ארויפגעקוקט און געשעצט ביי פילע. אין די פריערדיגע יארן פלעגט די תקנה זיין מער אינפארסירט (נישט נאר אויף מנשה), און אפשר טאקע זאלן @סדרן און @מנהל זען זיך צו מער שטעלן דערויף.

[טאמבל סאס]

דשאסט צו פארשטיין די קאנווערסעישאן דא, @טאמבל סאוס וואס ענטפערסטו דא פאר @שמעקעדיג?
ער האט קיינעם נישט פארענטפערט, ער האט דשאסט געזאגט אז ס'מאכט נשט קיין סענס אז בשעת די בלוט איז נאך ווארעם קומט נישט זיך צו באשולדיגן איינער דעם אנדערן.
איז אויף וואס באציט זיך דיין תגובה?

דערפאר האב איך אים געקוואָט אויף א געוויסע פאראגראף און געזאגט אז פון יענץ (און פון אנדערע תגובות ארום אין שטיבל) זעט זיך אויס אז דאס איז דער עיקר וואס באדערט אים - תו"א רבי'ס פערזענליכקייט, און נישט די ווארעמע בלוטן.

[טאמבל סאס]

אבוויעסלי קיינעם דא אינטרעסירט נישט אז דער תו"א רבי איז א מענטש (לפי ידיעתי) וואס לעבט מער אין הימל ווי אויף דער ערד, א גאון עצום בנגלה ובנסתר, אן עובד ה' במסירות נפש בתעניתים וסיגופים, טוט אזויפיל צדקה וחסד פאר צעבראכענע משפחות, און ניטעמאל איז ער א רבי וואס פייניגט זיינע חסידים ווי פילע אנדערע רבי'ס, ער פארקויפט פשוט עבודת ה' פאר זיינע חסידים און לעבט א העכערע לעבן און לעבט מיט'ן רבש"ע, עכ"פ ער פארדינט נאך אזויפיל רעספעקט ווי אן אנדערער גדול בישראל

מיך קוקט אויס אז דאס איז די עיקר ריזען פארוואס די בארעדונגען באדערן דיך אזוי. דו ווייסט אז תו"א רבי איז אן עקסעפשן און במילא פאסט זיך מען זאל זיך באציען צו אים און צו די קאנסעקווענצן פון די ארבעט פון זיינע חסידים, מער מיט חסד.

איז לאמיך פארשטיין. פארוואס ווען א רבי איז יא אן ערנסטע און אויסגעארבעטע איד מיינט שוין אז דער פראיעקט, אדער חסידות וואס ער האט אויפגעבויעט, איז א אויסגעהאלטענע זאך? ווייל ער איז א גאון, אויסגעטוהן פון די וועלט, ארטיסטישע נשמה, מחדש און בעל סיגופים, עושה צדקה וחסד מיינט שוין אז זיינע חסידים קענען נישט געפייניגט ווערן אומדירעקט אלס א תוצאה פון די סיסטעם וואס ער העלפט אויספארעמען און ממשיך זיין? מאכן חתונה אינגע קינדער און האבן אזויפיל ארעמע מענטשן וואס ברויכן זיין אנגעוויזן אויף אנדערע מענטשנ'ס טובות איז אזא נאבעלע זאך? אויפציען א דור וואס גייט ארויס יעדן שבת נאכמיטאג שפייען אויף די פאליציי און חסידות'טעס וואס גייען אנגעטוהן אין שווארצן און דיסקרימינירן געגן אזעלכע וואס גייען נישט אנגעטוהן ווי זיי איז א מוסטער פון א העכערע לעבן? ארויסגיבן אזעלכע פירות ווי יהודה משי זהב און נאך א רייע אנדערע באקאנטע חזירים איז א באווייז אויף א מסופק'דיגע חינוך, קדושה וטהורה? איך פארשטיי נישט פארוואס אפילו אויב דער רעבע איז אן אמת'ער מלאך, דארף ער באקומען א פעסס פאר מכשולים וואס קומען ארויס פון זיינע חסידים צוליב מעשים וואס זיי האבן געטוהן פאר זיינעט וועגן?? ער וויל זיין א הימל איד? פיין, זאל ער גיין ביים ווינקל פון ביהמ"ד און ווערן א יושב, פארוואס אבער פירן אן עדה אין באד אריין?

זאלסט מיר אנטשולדיגן אבער ביסט נישט גערעכט.

תולדות אהרן רבי ווערט גאר דערנידערט און פאררעכנט אלס א שנה ופירש׳ניק אין די קנאי׳שע קרייזן. ער איז דער וואס האט אפגעשטעלט דאס גאנצע הפגנה געגייעריי, זיינע אינגעלייט זיצן און הארעווען על התורה אדער זענען זיי אין ביזנעס. עס זענען פארהאן היינט הונדערטער אויב נישט טויזענטער אינגעלייט מיט די גאנצע טשאלמער לבוש וועלכע זענען געהעריגע ערליכע ארבעטער, פון טעקסי דרייווערס ביז גרויסע ריעל איסטעיט אייגנטימער, נישט נאר דאס, נאר ער שיקט אפילו זיינע אינגעלייט אין די היימישע ׳מכללה׳ וואס דארטן לערנען זיי קאריערעס ווי פראגראמינג אדער פסיכאלאגיע וואס דערמיט שטייגן זיי אפילו איבער די אמעריקאנע ׳נארמאלע׳ מענטשן פון וויליאמסבורג.

און ער כאפט אריין שלעק דערפאר פון די קנאים!

ביי די אלע פרעות אויף די רחובות ירושלים וועסטו זעלטן זען א תולדות אהרן׳ע אינגערמאן, פארקערט, אויב גייט א בחור צו הפגנות ווערט ער שטרענג געקנס׳עט. תולדות אהרן היינט איז א הערליכע קהילה וואו מען זארגט זיך פאר יעדן אינדעווידואל.

איך זאג נאר כדי די אלע וואס זוכן וועמען צו באשולדיגן זאלן טרעפן א צווייטן אדרעס.

פיין, אפשר בנוגע הפגנות האט זיך עס געטוישט. ווען איך בין דארטן געווען אין ירושלים מיט יארן צוריק האבן זיי אויך אנטייל גענומען. און אין בית שמש האבן זיי ביז לעצטנס נאך גערודערט און זיך געריבן מיט די שכנים.

בנוגע דאס ארבעטן דארף איך דיך גלייבן אויפ'ן ווארט ווייל דא אין חוץ לארץ זעה איך נאר די שנארערס. איך קען אויך סאטמערע וואס זענען ריעל עסטעיט אייגענטומער דאס מיינט אבער נאכנישט אז די געווענליכע מענטש לערנט אין די יוגנט און האט אויף דער עלטער די סקילס זיך צו מפרנס זיין אליינס. ווי זענען זיי די תולדות אהרנע פראגרעמערס? אוואו האבן זיי זיך דאס געלערנט? אין חדר דארטן? קאמאן, גימי עי ברעיק.

[תרמב]

איך האב אויך געהערט אז תולדות אהרן גייט דורך א מעיזשער טראנספארמאציע, ס’נעמט צייט אז מ’זאל אנזעהן די טויש, און ס’נעמט צייט אז א טויש זאל זיך איינעסן, דו קענסט נישט פארלאנגען פון מענטשן וואס זענען נישט געגאנגען אין שויער משבת לשבת זאלן פלוצלינג גיין יעדן טאג, וכדומה.

[אלע צוזאמען]

פיין, אפשר בנוגע הפגנות האט זיך עס געטוישט. ווען איך בין דארטן געווען אין ירושלים מיט יארן צוריק האבן זיי אויך אנטייל גענומען. און אין בית שמש האבן זיי ביז לעצטנס נאך גערודערט און זיך געריבן מיט די שכנים.

בנוגע דאס ארבעטן דארף איך דיך גלייבן אויפ'ן ווארט ווייל דא אין חוץ לארץ זעה איך נאר די שנארערס. איך קען אויך סאטמערע וואס זענען ריעל עסטעיט אייגענטומער דאס מיינט אבער נאכנישט אז די געווענליכע מענטש לערנט אין די יוגנט און האט אויף דער עלטער די סקילס זיך צו מפרנס זיין אליינס. ווי זענען זיי די תולדות אהרנע פראגרעמערס? אוואו האבן זיי זיך דאס געלערנט? אין חדר דארטן? קאמאן, גימי עי ברעיק.

קומענדיג פון א''י קען איך מעיד זיין, תולדות אהרן פארמאגט היינט צענדליגע בעלי בתים און יונגעלײַט וואס ארבייטן על המחיה ועל הכלכלה, די אלע וואס די זעהסט וואס מאכן די טראבל, באלאנגען נישט צו קיין שום קהילה, זיי זענען וואס מ'רופט 'טשאלמער'ס.

[[NAMELESS]]

זיי גייען אויך מיט זעבראס און קאפטענעס אבער זיי געהערן נישט צו תולדות אהרן בכלל.

[[NAMELESS]]

אבוויעסלי קיינעם דא אינטרעסירט נישט אז דער תו"א רבי איז א מענטש (לפי ידיעתי) וואס לעבט מער אין הימל ווי אויף דער ערד, א גאון עצום בנגלה ובנסתר, אן עובד ה' במסירות נפש בתעניתים וסיגופים, טוט אזויפיל צדקה וחסד פאר צעבראכענע משפחות, און ניטעמאל איז ער א רבי וואס פייניגט זיינע חסידים ווי פילע אנדערע רבי'ס, ער פארקויפט פשוט עבודת ה' פאר זיינע חסידים און לעבט א העכערע לעבן און לעבט מיט'ן רבש"ע, עכ"פ ער פארדינט נאך אזויפיל רעספעקט ווי אן אנדערער גדול בישראל

מיך קוקט אויס אז דאס איז די עיקר ריזען פארוואס די בארעדונגען באדערן דיך אזוי. דו ווייסט אז תו"א רבי איז אן עקסעפשן און במילא פאסט זיך מען זאל זיך באציען צו אים און צו די קאנסעקווענצן פון די ארבעט פון זיינע חסידים, מער מיט חסד.

איז לאמיך פארשטיין. פארוואס ווען א רבי איז יא אן ערנסטע און אויסגעארבעטע איד מיינט שוין אז דער פראיעקט, אדער חסידות וואס ער האט אויפגעבויעט, איז א אויסגעהאלטענע זאך? ווייל ער איז א גאון, אויסגעטוהן פון די וועלט, ארטיסטישע נשמה, מחדש און בעל סיגופים, עושה צדקה וחסד מיינט שוין אז זיינע חסידים קענען נישט געפייניגט ווערן אומדירעקט אלס א תוצאה פון די סיסטעם וואס ער העלפט אויספארעמען און ממשיך זיין? מאכן חתונה אינגע קינדער און האבן אזויפיל ארעמע מענטשן וואס ברויכן זיין אנגעוויזן אויף אנדערע מענטשנ'ס טובות איז אזא נאבעלע זאך? אויפציען א דור וואס גייט ארויס יעדן שבת נאכמיטאג שפייען אויף די פאליציי און חסידות'טעס וואס גייען אנגעטוהן אין שווארצן און דיסקרימינירן געגן אזעלכע וואס גייען נישט אנגעטוהן ווי זיי איז א מוסטער פון א העכערע לעבן? ארויסגיבן אזעלכע פירות ווי יהודה משי זהב און נאך א רייע אנדערע באקאנטע חזירים איז א באווייז אויף א מסופק'דיגע חינוך, קדושה וטהורה? איך פארשטיי נישט פארוואס אפילו אויב דער רעבע איז אן אמת'ער מלאך, דארף ער באקומען א פעסס פאר מכשולים וואס קומען ארויס פון זיינע חסידים צוליב מעשים וואס זיי האבן געטוהן פאר זיינעט וועגן?? ער וויל זיין א הימל איד? פיין, זאל ער גיין ביים ווינקל פון ביהמ"ד און ווערן א יושב, פארוואס אבער פירן אן עדה אין באד אריין?

זאלסט מיר אנטשולדיגן אבער ביסט נישט גערעכט.

תולדות אהרן רבי ווערט גאר דערנידערט און פאררעכנט אלס א שנה ופירש׳ניק אין די קנאי׳שע קרייזן. ער איז דער וואס האט אפגעשטעלט דאס גאנצע הפגנה געגייעריי, זיינע אינגעלייט זיצן און הארעווען על התורה אדער זענען זיי אין ביזנעס. עס זענען פארהאן היינט הונדערטער אויב נישט טויזענטער אינגעלייט מיט די גאנצע טשאלמער לבוש וועלכע זענען געהעריגע ערליכע ארבעטער, פון טעקסי דרייווערס ביז גרויסע ריעל איסטעיט אייגנטימער, נישט נאר דאס, נאר ער שיקט אפילו זיינע אינגעלייט אין די היימישע ׳מכללה׳ וואס דארטן לערנען זיי קאריערעס ווי פראגראמינג אדער פסיכאלאגיע וואס דערמיט שטייגן זיי אפילו איבער די אמעריקאנע ׳נארמאלע׳ מענטשן פון וויליאמסבורג.

און ער כאפט אריין שלעק דערפאר פון די קנאים!

ביי די אלע פרעות אויף די רחובות ירושלים וועסטו זעלטן זען א תולדות אהרן׳ע אינגערמאן, פארקערט, אויב גייט א בחור צו הפגנות ווערט ער שטרענג געקנס׳עט. תולדות אהרן היינט איז א הערליכע קהילה וואו מען זארגט זיך פאר יעדן אינדעווידואל.

איך זאג נאר כדי די אלע וואס זוכן וועמען צו באשולדיגן זאלן טרעפן א צווייטן אדרעס.

פיין, אפשר בנוגע הפגנות האט זיך עס געטוישט. ווען איך בין דארטן געווען אין ירושלים מיט יארן צוריק האבן זיי אויך אנטייל גענומען. און אין בית שמש האבן זיי ביז לעצטנס נאך גערודערט און זיך געריבן מיט די שכנים.

בנוגע דאס ארבעטן דארף איך דיך גלייבן אויפ'ן ווארט ווייל דא אין חוץ לארץ זעה איך נאר די שנארערס. איך קען אויך סאטמערע וואס זענען ריעל עסטעיט אייגענטומער דאס מיינט אבער נאכנישט אז די געווענליכע מענטש לערנט אין די יוגנט און האט אויף דער עלטער די סקילס זיך צו מפרנס זיין אליינס. ווי זענען זיי די תולדות אהרנע פראגרעמערס? אוואו האבן זיי זיך דאס געלערנט? אין חדר דארטן? קאמאן, גימי עי ברעיק.

די שנארערס זענען נישט פון תולדות אהרן בכלל, זיי זענען ירושלימ׳ער מעישאָרעמדיקע… און יא, די תולדות אהרן׳ע אינגעלייט זענען טכנאים און מוזיקאנטן, טעקסי דרייווערס און נגידים פונקט ווי פאפא און קראסנא.

[תרמב]

איך האב נישט געוויסט אז קראסנא האט מוזיקאנטן און טעקסי דרייווערס......