סידור קידושין מערכה פלאקערט ווידער אויף אין קרית יואל

[וואסער]

א גאר גוטע שורה פונעם קונטרס.
מיין משפחה איז דיין פאליטיק און דיין משפחה איז מיין פאליטיק!

[אינטערסאנטער]

און מ'חזר'ט איבער די שטותים און שקר נאכאמאל און נאכאמאל.

ר' געציל איז "נישט" קיין תלמיד פון ריח"מ ווי שוין ערווענט אפאר מאל, פון זאגן נאך צען מאל ווערט עס נישט קיין פאקט.

אויב עפעס זאגט ער אז ר' אברהם לייטנער ז"ל איז רבו בהוראה.

ביי די הספד אויף דעם גרויסן פוסק ראב"ד סאטמאר ז"ל זאגט ר'געציל אליינס אז ער איז א תלמיד מובהק פון אים, ער פארציילט דארט ווי דער ראב"ד איז איבערגעגאנגען מיט אים במשך עטליכע יאר אינעווייניג צענדליגער סימנים אין שולחן ערוך און אויף אלעס האט אים דער ראב"ד אנגעוויזן די ריכטיגע דרך ההוראה, וואס פון דארט האט ער מקבל געווען זיין גאנצן דרך הפסק.

אין לשון קודש רופט זיך דאס א תלמיד.

[שבעים לשון]

און מ'חזר'ט איבער די שטותים און שקר נאכאמאל און נאכאמאל.

ר' געציל איז "נישט" קיין תלמיד פון ריח"מ ווי שוין ערווענט אפאר מאל, פון זאגן נאך צען מאל ווערט עס נישט קיין פאקט.

אויב עפעס זאגט ער אז ר' אברהם לייטנער ז"ל איז רבו בהוראה.

וליטעמך, גייט ער יא לשיטתו פון זיין רבו בהוראה הרב לייטנער ז"ל אין דעם מרא דאתרא\סידור קידושין סומאטאכע?

[גאלד]

אגב, כ'וויל נישט אריינגיין אין דעם נושא דא, ווייל כ'בין זאט דערווייל, אבער איך וויל נאר זאגן א זייטיגע זאך ס'א נארמאלע זאך אז א תלמיד זאל זיך מחולק זיין מיט א רבי, דאס זעהט מען אומצאליגע מאל אנגעהויבן נאך פון חז"ל.

[תפוח]

אזוי זיס צוזעהן ווי יעדער לעבט אין זייער באבל, די גאנצע טענה פון דעם שרייבער איז, אז יעדער האט זיך זיין רב און מ׳קען נישט צווינגען איינעם צו פאלגן מיין רב, תוך כדי וואס ער ברענגט די עירוב מיט די בחירות וואס דארט גייט נישט אן די כלל פארשטייטזיך, און ער כאפט אפילו נישט די סתירה מיניה וביה….

הפוך בה והפוך בה דכולא בה.

די זעלביגע פארטיי וואס שרייט נאך פרויען מיט קינדער אין די ווילאמסבורגע גאסן, ווייל וואס זייער רב/בי"ד/רבי האט גע'פסק'נט איז מחייב די גאנצע שטאט. הגם די עירוב טראגער האבן גענוג און נאך רבנים המתירים.

אט די זעלבע פארטיי וויינט און שטורעמט אז מען פארשעמט און מען איז מצער אין קרית יואל'ע גאסן ווייל די אנדערע קהילה האלט אז וואס זייער רב/בי"ד/רבי האט גע'פסק'נט איז מחייב די גאנצע שטאט.

זאלט עטס שפירן א טעם פון אייער אייגענע מעדיצין.

[שבעים לשון]

גוט וואך

ביים עירוב איז דאס מאכן אן עירוב געווען די נושא, און כהיום אינעם מציאות זאגסטו גוט יעדער זאל רעספעקטירן זיין מורה הוראה דומ"ץ רב בי"ד וכו',

אין קרית יואל אדער סיי ווי אין די וועלט איז נישטא אזאנס אז א קהלה פאר זיך מיט אלע פונקציעס זאל זיין משועבד צו א צווייטן רב לגבי סידור קידושין, עס עקזיסטירט נישט אזא הלכה אזא תשובה אדער קול קורא. די היינטיגע הנהגה (מעין סטריעם דערווייל) פון קרית יואל האט דא גענומען א נושא וואס איז נאך נישט געווען קיינמאל און פראבירט צו מאכן דערפון א תורה שלימה.

עס עקזיסטירט היינט דריי פולקאמע קהלות בעיר קרית יואל קיט"ל מהר"א - מהרי"י - קהל בני יואל
באזונדערע מוסדות - קהלישע אינסטיטוציעס - דיינים ומורי הוראה - בתי דינים - קופות צדקה - בתי חיים - פלייש - זאלן - און וואס נישט. נאר טעקסעס באצאלט יעדער פאר די לאקאלע רעגירונג און דאס מאכט נישט קיין רבנות עקסקלוסיוו, פינטל

עס איז נאכנישט געדריקט געווארן אדער בעסער נאכנישט געבוירן געווארן דער פוסק וואס באהאנדלט אזא עסק. עס איז ריין פאליטיק לשם מחלוקת. און צוליב דעם צוועק איז דאך אלעס מותר לכתחילה, אלע איסורי דאורייתא איז דאך נדחה פאר חסידות כידוע מפי ספרים וסופרים אז פאר א רבין'ס כבוד איז אפילו שפיכת דמים מותר. נו דא רעדט מען דאך נישט פון שפיכת דמים סאיז דאך נאר אז ממאכט אביסל מחלוקהלך צווישן משפחות איבער קומען צו שמחות נו דאס איז דאך נישט קיין שום שאלה.

לאן הגענו אז גאנץ ארנטליכע מענטשן שאקלען זיך נישט אפ פון אזא שגעון, איך מיין אז יעדער פון זיי אז מזאל זיי אנטראגן א שידוך פאר זייער קינד און די משפחה איז צעקריגט וועט עס זיין א שאלה אויפן שידוך, וויאזוי איז דאס אז מהענגט א צעטל אין ביהמ"ד און ווער הענגט דאס אזא מענטש וואס אין אלע זייטן פון די משפחה איז דא פאליטיק און מחלוקןת און ער פארשטייט אז דער מהלך דארף ווערן מער פאפולער כדי ער זאל נישט שפירן אז זיין משפחה איז עפעס א פראבלעם

מי שיש לו מוח בקדקדו, זאגט אזא צייט הרף קריגט ענק ארום, איך נוץ נאך מיינע ברודערס שוואגערס שוועסטערס שכינים פאר טובות, שפילן די קינדער אינאיינעם, בעביסיטינג, בארגן געלט, חפיצים, ארלעדיגן, וכו' און יא איך גיי מיך נישט מיט זיי צערייסן ווייל א געוויסע משפחה האט נישט געקענט סאלוון א ירושה עסק. און איך גיי זיך משתתף זיין אויף אלע שמחות סיי וואו יענער האט מחליט געווען.

[שבעים לשון]

שוין האב איך געליינט דעם ביכל מיט די העתקות פון די דרשה פון הרב טייטלבוים בנו בכורו פון מהר"א, אוודאי איז עס געשריבן מיט א שארפע גאנג צוגלידערט אפילו איבעריגע ווערטער אויך אבער איזה נקודות אמת וואס צעווארפט די איסור מאוומענט און עס וועט נישט גוט אויסנעמען ביי זיינע חסידים און פארעהרער.

א. מהר"א האט גענצליך געטוישט דעם צוגאנג אין קנאות וואס איז די יסוד פון די סאטמארער קהלה אלוועלטליך. ער האט געעפנט בריקן קיין בעלז קלויזענבורג וכו' קען זיין מיט רעכט איך רעד נישט אריין. אבער א חלק פון זיינע סברות זענען געווען אז ער האט קירבה משפחתית מיט די אלע און אזוי מוז עס זיין. אני הקטן בין געווען ביי א שמחה בקרית יואל און עס איז אנוועזנד געווען אייינער פון די מנהלי ישיבה גדולה א שטארקער חסיד פון מהר"א אויף די פראגע פון עמיצן זיצנדיג דארט הלמאי ער קומט אויף די שמחה, האט ער געענטפערט מיט א צינישקייט בעלז איז אים א קרוב און דער היינטיגער מחותן איז מיר א קרוב.

ב. עס איז צו מיינע הענט אנגעקומען א ליסטע פון די אלע וואס מהאט איינגעלאדענט צו די אסיפה בראשות הרב בערקאוויטש און הרב טייטלבוים און אויף די רעפארטן איז א חלק ניכר פון גאנץ חשובע נעמען פון אינערהאלב די קהלה די ישיבה וכו' וואס האבן זיך נישט באטייליגט, נאר דער עקסטרעמער פליגל זענען אנוועזנד והמקרא הזה אומר דרשוני. עס ווייזט אן אינערליכער לאך און די אמונה איבער די מערכה.

ג. הרב בערקאוויטש דער עומד בראש פון די מערכה האט געהאט א משפחה חתונה אינעם זאל וואס ער האט אנגעבליך געאסרט השתתפות, זיינע קינדער האבן זיך אלע משתתף געווען ביי די שמחה.

איך וועל ממשיך זיין

[גאלד]

שוין האב איך געליינט דעם ביכל מיט די העתקות פון די דרשה פון הרב טייטלבוים בנו בכורו פון מהר"א, אוודאי איז עס געשריבן מיט א שארפע גאנג צוגלידערט אפילו איבעריגע ווערטער אויך אבער איזה נקודות אמת וואס צעווארפט די איסור מאוומענט און עס וועט נישט גוט אויסנעמען ביי זיינע חסידים און פארעהרער.

א. מהר"א האט גענצליך געטוישט דעם צוגאנג אין קנאות וואס איז די יסוד פון די סאטמארער קהלה אלוועלטליך. ער האט געעפנט בריקן קיין בעלז קלויזענבורג וכו' קען זיין מיט רעכט איך רעד נישט אריין. אבער א חלק פון זיינע סברות זענען געווען אז ער האט קירבה משפחתית מיט די אלע און אזוי מוז עס זיין. אני הקטן בין געווען ביי א שמחה בקרית יואל און עס איז אנוועזנד געווען אייינער פון די מנהלי ישיבה גדולה א שטארקער חסיד פון מהר"א אויף די פראגע פון עמיצן זיצנדיג דארט הלמאי ער קומט אויף די שמחה, האט ער געענטפערט מיט א צינישקייט בעלז איז אים א קרוב און דער היינטיגער מחותן איז מיר א קרוב.
געעפנט די בריק האט צד בעלז נישט צד סאטמאר, מתוך הפיוס ע"י עשרה אנשים, ואין לך דבר העומד בפני תשובה, ולא יהא כאכזר,
קלויזנבורג מעולם לא הי' מחמת "קנאות", רק מחמת כבוד רבינו, ושניהם כבר הלכו לעולמם, ונהנים מזיו השכינה ויהי' חלקנו עימהם,

ב. עס איז צו מיינע הענט אנגעקומען א ליסטע פון די אלע וואס מהאט איינגעלאדענט צו די אסיפה בראשות הרב בערקאוויטש און הרב טייטלבוים און אויף די רעפארטן איז א חלק ניכר פון גאנץ חשובע נעמען פון אינערהאלב די קהלה די ישיבה וכו' וואס האבן זיך נישט באטייליגט, נאר דער עקסטרעמער פליגל זענען אנוועזנד והמקרא הזה אומר דרשוני. עס ווייזט אן אינערליכער לאך און די אמונה איבער די מערכה.
יתכן, אבל זה לא משנה כלל לעצם הענין, לא מינהו ולא מקצתו

ג. הרב בערקאוויטש דער עומד בראש פון די מערכה האט געהאט א משפחה חתונה אינעם זאל וואס ער האט אנגעבליך געאסרט השתתפות, זיינע קינדער האבן זיך אלע משתתף געווען ביי די שמחה.
וואסי דאס "עומד בראש המערכה"? זה איננו "מערכה", זה דעת תורתו הפרטי לגבי סידור קידושין,
ושורש הדיון איז בכלל נישט צו מ'זאל יא גיין צו א חתונה צו נישט, צו א געוויסער זאל איז מותר אדער אסור, ער'ט קיינמאל אריינגערעט אין דעם נושא,
דער שורש הדבר איז צו קרית יואל יש לו דין מרא דאתרא, און ס'גייט אריין בגדר מה שגדרו הר"ת והשבות יעקב, ודעימי' אחריהם,
וויזוי פונקטליך מ'זאל זיך אומגיין מיט די פורצים, האט ער קיינמאל נישט ציגערירט כמלא נימא,
ער'ט זיך קיינמאל מתעסק געווען דערין און פלאנט נישט, ס'נישט זיין דשאב,

איך וועל ממשיך זיין

[קאך_לעפל]

מ'רעדט און מ'רעדט און.....

דאס שטעטל קרית יואל איז געגרינדעט געווארן דורך רבינו הקדוש והטהור זי''ע אין יאר תשל''ד לפ''ק.
אין יאר תשל''ז זענען די דיינים פון די קהלה, אינאיינעם מיט די פירער דעמאלסדיגע פון קרית יואל, אריינגעגאנגען אל הקודש פנימה. זיי האבן פארלאנגט פון רבי'ן אנווייזונג, ווי אזוי צו גרינדן א פירערשאפט אונטער וועלכע דאס גאנצע שטעטל זאל זיין אונטערגעווארפן אונטער זיי. האט דער רבי גענטפערט, אז דאס איז אן הלכה אנגעלעגנהייט, און ער האט געפרעגט רבי יחזקאל רוטה ז''ל, וועלעכער איז אנוועזן געווען דארט אין צימער זיין מיינונג. האט רבי יחזקאל גענטפערט אז ס'איז פארהאן צוויי וועגן ווי אזוי מ'קען דאס צושטאנד ברענגן.
א) דורך וואלן.
ב) אויב דער גדול הדור אונטער וועמען דאס גאנצע געמיינדע איז אונטערגעווארפן באשטומט זיי.
די אנוועזענע דארט אינעווייניג אין צימער האבן זעלבסטפארשטענדליך אנגענומען די צווייטע אפציע. זיי האבן געבעטן אז דער רבי זעלבסט זאל באשטומען שבעה טובי העיר. און דער רבי האט טאקע אזוי געטאן.

ווען שמואל הנביא איז אלט געווארן, האבן די אידן אין ארץ ישראל אנגעהויבן פארפירן, אז זיי ווילן אויפנעמען אויף זיך א קעניג. און דאס האט זייער געארט פאר שמואל, און פארן באשעפער האט דאס נאך מער געארט. פארט אז דער באשעפער געזאגט פאר שמואל, אז די אידן באגערן א קעניג דאן קרוין פאר זיי א קעניג. וואס איז דאס באדייט? זייער גלייך! בלויז דאס פאלק האט דאס אויסשליסליכסטע רעכט אפצומאכן ווער און ווי אזוי זיי זאלן ווערן רעגירט. דאס גאנצע מאכט פון סיי וועלכע סארט רעגירונג קומט בלויז דורך די פאלק.

ווען דער רבי האט געלעבט, האט קיינער נישט געהאט קייט אייגענע מיינונג אין קיין שום הינזיכט! די מיינונג פון רבי'ן איז געווען די מיינונג פון די גאנצע געמיינדע. און אויב דער רבי האט באשטומט די שבעה טובי העיר, איז דאס אויטעמאטיש געווען דאס ווילן פון די געמיינדע. אבער ווען ס'האט פאסירט וואס ס'האט פאסירט, אין יענעם שווארצן טאג וואס דער רבי איז ארויף מיט א שטורם ווינט אין הימל, האט די געמיינדע אנגעהויבן צובאקומען א אייגענעם מיינונג.

ווען וועלט איז נאך געווען וועלט, פלעגט פארקומען אין קהל יטב לב "דעמאקראטישע" וואלן, אין וועלכע די מיטגלידער פון די קהילה האבן אויסגעקליבן זייער ראשי הקהלה. אין יאר תשמ''ה האבן ראשי הקהלה אויסגעקליבן כ''ק רבינו שליט''א אלס מרא דאתרא אין קרית יואל. דאס באדייט אז דאס מערהייט פון די געמיינדע, וועלכע האבן אויסגעקליבן ראשי קהילה וועלכע זאלן זיי פארטרעטן, האבן אויסגעקליבן רבינו שליט''א פאר מרא דאתרא אין קרית יואל.

ס'איז אזוי אוועק געשטעלט געווארן אין אלע דורות אין די קהילות אין אשכנז, אז בלויז דער לעגעטימע מרא דאתרא פארמאגט די רעכטן צו זיין דער מסדר קידושין אין שטאט. די אורזאך דערפון איז געווען צווייפאכיג:
א) זיכער צומאכן אז פסולי חיתון זאלן נישט האבן די מעגליכקייטן חתונה צו האבן אין שטאט.
ב) רח''ש (רב, חזן, שוחט) ווי באלד דער מרא דאתרא פלעגט צו ערהאלטן א באדייטענדע מטבע פאר יעדע סידור קידושין, האט מען נישט געוואלט דאס אוועק נעמען פון אים.

אצינד איז אזוי:
אויב נעמען מיר אן אז די ראשי הקהלה אין יאר תשמ''ה, זענען לעגאל ערוועלט געווארן אין קרית יואל, און זיי האבן איינשטימיג אויפגענומען רבינו שליט''א פאר מרא דאתרא אין קרית יואל, דאס האט קיין שום רב אין די וועלט נישט קיין רעכט צו זיין א מסדר קידושין אין קרית יואל! ווארום רבינו שליט''א איז דער לעגעטימע מרא דאתרא! אויסגעשלאסן אויב דאס מערהייט פון די איינוואוינער פון שטאט, אנערקענען אים נישט אלס מרא דאתרא. און דאס פעסטצושטעלן איז בלויז מעגליך מיט לעגעטימע וואלן אין וועלכע אלע איינוואוינער פון שטאט זאלן אנטייל נעמען.

אונזער אלעם באליבטער הגרז''ל, הייליג זאל זיין גרויסער נאמען, איז קיינמאל נישט אויפגענומען געווארן פאר קיין רב מיטן ווילן פון מערהייט פון געמיינדע, נאר גאר קאפויער, ער איזאויפגענומען געווארן מיט שלעק און פאליציי גענוי ווי א דיקטאטור אין דריטע וועלט לענדער. און פאר די דאזיגע וואס זאגן אז ער קעניגט אנגעבליך אונטער מאנטל, אז זיין פאטער איז געווען מרא דאתרא איבער גאנץ סאטמאר, אריינגערעכנט קרית יואל, הבל יפצה פיהם! ס'איז נישט קיין שום סוד אז דער רבי דער ברך משה זי''ע האט שוין דאן נישט געוויסט אפילו אז הגרז''ל איז שוין נישט מער קיין מג''ש אין ישיבה צעירים.... און אויב ווילט איר מיר זאגן אנדערש, גייט ארויס אין פעלד און זאגט מיר אז איר זעט א רעגן בויגן....

[berlbalaguleh]

קאך לעפל: ישק פיך דברי נכונים. (אויב ס'איז נישט דא אזא פסוק האביך עס יעצט אויפגעמאכט.). צוערשט א ייש"כ פאר די אמת'דיגע דיבורים. דו האסט אין א פאר ווערטער געזאגט וואס איך שריי שוין פון לאנג. ערשטנס אז מהר"א שליט"א איז דער לעגיטימער ערוועהלטער מרא דאתרא אין קר"י והגלילות. צווייטנס אז די אלע וועלכע רייסן זיך איינצוזעצן אז מהרז"ל שליט"א איז (אויך) דער מרא דאתרא זענען נאר די העצערס און מאניפולאטארס (יהיו מי שיהיו). ווייל א יעדער נארמאלער מענטש איז מקבל מרות פון מהר"א שליט"א. (מ'רעדט דאך נישט דא פון די בני יואל וועלכע זענען אינגאנצן ארויס פון גדר פון נארמאלע פארהאנדלונגען. און א יעדער איז ביי זיי א שייגעץ (אפילו מהרז"ל וסייעתו). נאר די אנשי מהרז"ל (ספעציעל מהר"מ הי"ו) זענען , צוליעב זייערע אייגענע נגיעות פארעקשנ'ט נישט איינצוערקענען די פשוט'ע פאקטן אז מהר"א שליט"א איז דער מרא דאתרא. קעיס קלאוז'ד.

לאמיר האפן אז דער חונן לאדם דעת וועט זיי אריינגעבן דעם ריכטיגן דעת. והעושה שלום במרומיו הוא יעשה שלום עלינו ועל כל ישראל ואמרו אמן...!

[פתחון פה]

מ'רעדט און מ'רעדט און.....

דאס שטעטל קרית יואל איז געגרינדעט געווארן דורך רבינו הקדוש והטהור זי''ע אין יאר תשל''ד לפ''ק.
אין יאר תשל''ז זענען די דיינים פון די קהלה, אינאיינעם מיט די פירער דעמאלסדיגע פון קרית יואל, אריינגעגאנגען אל הקודש פנימה. זיי האבן פארלאנגט פון רבי'ן אנווייזונג, ווי אזוי צו גרינדן א פירערשאפט אונטער וועלכע דאס גאנצע שטעטל זאל זיין אונטערגעווארפן אונטער זיי. האט דער רבי גענטפערט, אז דאס איז אן הלכה אנגעלעגנהייט, און ער האט געפרעגט רבי יחזקאל רוטה ז''ל, וועלעכער איז אנוועזן געווען דארט אין צימער זיין מיינונג. האט רבי יחזקאל גענטפערט אז ס'איז פארהאן צוויי וועגן ווי אזוי מ'קען דאס צושטאנד ברענגן.
א) דורך וואלן.
ב) אויב דער גדול הדור אונטער וועמען דאס גאנצע געמיינדע איז אונטערגעווארפן באשטומט זיי.
די אנוועזענע דארט אינעווייניג אין צימער האבן זעלבסטפארשטענדליך אנגענומען די צווייטע אפציע. זיי האבן געבעטן אז דער רבי זעלבסט זאל באשטומען שבעה טובי העיר. און דער רבי האט טאקע אזוי געטאן.

ווען שמואל הנביא איז אלט געווארן, האבן די אידן אין ארץ ישראל אנגעהויבן פארפירן, אז זיי ווילן אויפנעמען אויף זיך א קעניג. און דאס האט זייער געארט פאר שמואל, און פארן באשעפער האט דאס נאך מער געארט. פארט אז דער באשעפער געזאגט פאר שמואל, אז די אידן באגערן א קעניג דאן קרוין פאר זיי א קעניג. וואס איז דאס באדייט? זייער גלייך! בלויז דאס פאלק האט דאס אויסשליסליכסטע רעכט אפצומאכן ווער און ווי אזוי זיי זאלן ווערן רעגירט. דאס גאנצע מאכט פון סיי וועלכע סארט רעגירונג קומט בלויז דורך די פאלק.

ווען דער רבי האט געלעבט, האט קיינער נישט געהאט קייט אייגענע מיינונג אין קיין שום הינזיכט! די מיינונג פון רבי'ן איז געווען די מיינונג פון די גאנצע געמיינדע. און אויב דער רבי האט באשטומט די שבעה טובי העיר, איז דאס אויטעמאטיש געווען דאס ווילן פון די געמיינדע. אבער ווען ס'האט פאסירט וואס ס'האט פאסירט, אין יענעם שווארצן טאג וואס דער רבי איז ארויף מיט א שטורם ווינט אין הימל, האט די געמיינדע אנגעהויבן צובאקומען א אייגענעם מיינונג.

ווען וועלט איז נאך געווען וועלט, פלעגט פארקומען אין קהל יטב לב "דעמאקראטישע" וואלן, אין וועלכע די מיטגלידער פון די קהילה האבן אויסגעקליבן זייער ראשי הקהלה. אין יאר תשמ''ה האבן ראשי הקהלה אויסגעקליבן כ''ק רבינו שליט''א אלס מרא דאתרא אין קרית יואל. דאס באדייט אז דאס מערהייט פון די געמיינדע, וועלכע האבן אויסגעקליבן ראשי קהילה וועלכע זאלן זיי פארטרעטן, האבן אויסגעקליבן רבינו שליט''א פאר מרא דאתרא אין קרית יואל.

ס'איז אזוי אוועק געשטעלט געווארן אין אלע דורות אין די קהילות אין אשכנז, אז בלויז דער לעגעטימע מרא דאתרא פארמאגט די רעכטן צו זיין דער מסדר קידושין אין שטאט. די אורזאך דערפון איז געווען צווייפאכיג:
א) זיכער צומאכן אז פסולי חיתון זאלן נישט האבן די מעגליכקייטן חתונה צו האבן אין שטאט.
ב) רח''ש (רב, חזן, שוחט) ווי באלד דער מרא דאתרא פלעגט צו ערהאלטן א באדייטענדע מטבע פאר יעדע סידור קידושין, האט מען נישט געוואלט דאס אוועק נעמען פון אים.

אצינד איז אזוי:
אויב נעמען מיר אן אז די ראשי הקהלה אין יאר תשמ''ה, זענען לעגאל ערוועלט געווארן אין קרית יואל, און זיי האבן איינשטימיג אויפגענומען רבינו שליט''א פאר מרא דאתרא אין קרית יואל, דאס האט קיין שום רב אין די וועלט נישט קיין רעכט צו זיין א מסדר קידושין אין קרית יואל! ווארום רבינו שליט''א איז דער לעגעטימע מרא דאתרא! אויסגעשלאסן אויב דאס מערהייט פון די איינוואוינער פון שטאט, אנערקענען אים נישט אלס מרא דאתרא. און דאס פעסטצושטעלן איז בלויז מעגליך מיט לעגעטימע וואלן אין וועלכע אלע איינוואוינער פון שטאט זאלן אנטייל נעמען.

אונזער אלעם באליבטער הגרז''ל, הייליג זאל זיין גרויסער נאמען, איז קיינמאל נישט אויפגענומען געווארן פאר קיין רב מיטן ווילן פון מערהייט פון געמיינדע, נאר גאר קאפויער, ער איזאויפגענומען געווארן מיט שלעק און פאליציי גענוי ווי א דיקטאטור אין דריטע וועלט לענדער. און פאר די דאזיגע וואס זאגן אז ער קעניגט אנגעבליך אונטער מאנטל, אז זיין פאטער איז געווען מרא דאתרא איבער גאנץ סאטמאר, אריינגערעכנט קרית יואל, הבל יפצה פיהם! ס'איז נישט קיין שום סוד אז דער רבי דער ברך משה זי''ע האט שוין דאן נישט געוויסט אפילו אז הגרז''ל איז שוין נישט מער קיין מג''ש אין ישיבה צעירים.... און אויב ווילט איר מיר זאגן אנדערש, גייט ארויס אין פעלד און זאגט מיר אז איר זעט א רעגן בויגן....

האבן די שבעה טובי העיר ערוועלט ר'אהרן אלס רב אין קרית יואל ? זאת ועוד אז זיי זענען די ענדגילטיגע כוח קענען זיי מעביר זיין איינעם פון די רבנות אויב זיי ווילן

Sent from my SM-G981U1 using Tapatalk

[berlbalaguleh]

פתחון פה: איך וועלל לאזן אז 'קאך לעפל זאלל דיר ענטפערן אויף דעם. נאר אפי' את"ל אז נישט. וועלל איך דיר זאגן אז דאס אז דער ברך משה האט איהם ממנה געווען איז גענוג. ווייל ער איז געווען דער יורש דאורייתא (כ'ווייס אז א סאך אידן לאכן זיך אונטער פון דעם דאזיגן סטעיטמענט. אבער דאס טוישט נאכנישט די פאקטן.). און אונז האמיר שוין כמה פעמים געשמועסט אז קרית יואל איז נישט גלייך צו וויליאמסבורג, בארא פארק, מאנסי אדער לעיקוואוד, וואס דארט קען קיין איין יחיד נישט טענה'ן אז ער איז דער מרא דאתרא פון יענע שטאט. משא"כ קרית יואל. וואס איז נתייסד געוווארן דורך רביה"ק הדברי יואל, זי"ע. דארט איז ער (און זיינע יורשים) געווען בעה"ב. און פאר וועם ס'געפעלט נישט האט א ברירה צו גיין וואוינען ערגעץ אנדערש. מ'צווינגט קיינעם נישט צו וואוינען דארט. די אלע וועלכע האבן א שטארקע התנגדות צו מהר"א שליט"א זוכן זיך ארויס פארשידענע טענות שווא און תירוצים. אז זיי זענען געווען דארט פריער פון איהם. אט דאס מיינט גארנישט. לו יצוייר אז אן אלטער איינוואוינער פון וואשינגטאן וועט זאגן פאר'ן פרעזידענט אז ער דארף פיהרן דאס לאנד ווייל ער האט שוין דארט געוואוינט פון פריער וועט מען איהם אויסלאכן. די זעלבע איז דא...!

[שבעים לשון]

מ'רעדט און מ'רעדט און.....

דאס שטעטל קרית יואל איז געגרינדעט געווארן דורך רבינו הקדוש והטהור זי''ע אין יאר תשל''ד לפ''ק.
אין יאר תשל''ז זענען די דיינים פון די קהלה, אינאיינעם מיט די פירער דעמאלסדיגע פון קרית יואל, אריינגעגאנגען אל הקודש פנימה. זיי האבן פארלאנגט פון רבי'ן אנווייזונג, ווי אזוי צו גרינדן א פירערשאפט אונטער וועלכע דאס גאנצע שטעטל זאל זיין אונטערגעווארפן אונטער זיי. האט דער רבי גענטפערט, אז דאס איז אן הלכה אנגעלעגנהייט, און ער האט געפרעגט רבי יחזקאל רוטה ז''ל, וועלעכער איז אנוועזן געווען דארט אין צימער זיין מיינונג. האט רבי יחזקאל גענטפערט אז ס'איז פארהאן צוויי וועגן ווי אזוי מ'קען דאס צושטאנד ברענגן.
א) דורך וואלן.
ב) אויב דער גדול הדור אונטער וועמען דאס גאנצע געמיינדע איז אונטערגעווארפן באשטומט זיי.
די אנוועזענע דארט אינעווייניג אין צימער האבן זעלבסטפארשטענדליך אנגענומען די צווייטע אפציע. זיי האבן געבעטן אז דער רבי זעלבסט זאל באשטומען שבעה טובי העיר. און דער רבי האט טאקע אזוי געטאן.

ווען שמואל הנביא איז אלט געווארן, האבן די אידן אין ארץ ישראל אנגעהויבן פארפירן, אז זיי ווילן אויפנעמען אויף זיך א קעניג. און דאס האט זייער געארט פאר שמואל, און פארן באשעפער האט דאס נאך מער געארט. פארט אז דער באשעפער געזאגט פאר שמואל, אז די אידן באגערן א קעניג דאן קרוין פאר זיי א קעניג. וואס איז דאס באדייט? זייער גלייך! בלויז דאס פאלק האט דאס אויסשליסליכסטע רעכט אפצומאכן ווער און ווי אזוי זיי זאלן ווערן רעגירט. דאס גאנצע מאכט פון סיי וועלכע סארט רעגירונג קומט בלויז דורך די פאלק.

ווען דער רבי האט געלעבט, האט קיינער נישט געהאט קייט אייגענע מיינונג אין קיין שום הינזיכט! די מיינונג פון רבי'ן איז געווען די מיינונג פון די גאנצע געמיינדע. און אויב דער רבי האט באשטומט די שבעה טובי העיר, איז דאס אויטעמאטיש געווען דאס ווילן פון די געמיינדע. אבער ווען ס'האט פאסירט וואס ס'האט פאסירט, אין יענעם שווארצן טאג וואס דער רבי איז ארויף מיט א שטורם ווינט אין הימל, האט די געמיינדע אנגעהויבן צובאקומען א אייגענעם מיינונג.

ווען וועלט איז נאך געווען וועלט, פלעגט פארקומען אין קהל יטב לב "דעמאקראטישע" וואלן, אין וועלכע די מיטגלידער פון די קהילה האבן אויסגעקליבן זייער ראשי הקהלה. אין יאר תשמ''ה האבן ראשי הקהלה אויסגעקליבן כ''ק רבינו שליט''א אלס מרא דאתרא אין קרית יואל. דאס באדייט אז דאס מערהייט פון די געמיינדע, וועלכע האבן אויסגעקליבן ראשי קהילה וועלכע זאלן זיי פארטרעטן, האבן אויסגעקליבן רבינו שליט''א פאר מרא דאתרא אין קרית יואל.

ס'איז אזוי אוועק געשטעלט געווארן אין אלע דורות אין די קהילות אין אשכנז, אז בלויז דער לעגעטימע מרא דאתרא פארמאגט די רעכטן צו זיין דער מסדר קידושין אין שטאט. די אורזאך דערפון איז געווען צווייפאכיג:
א) זיכער צומאכן אז פסולי חיתון זאלן נישט האבן די מעגליכקייטן חתונה צו האבן אין שטאט.
ב) רח''ש (רב, חזן, שוחט) ווי באלד דער מרא דאתרא פלעגט צו ערהאלטן א באדייטענדע מטבע פאר יעדע סידור קידושין, האט מען נישט געוואלט דאס אוועק נעמען פון אים.

אצינד איז אזוי:
אויב נעמען מיר אן אז די ראשי הקהלה אין יאר תשמ''ה, זענען לעגאל ערוועלט געווארן אין קרית יואל, און זיי האבן איינשטימיג אויפגענומען רבינו שליט''א פאר מרא דאתרא אין קרית יואל, דאס האט קיין שום רב אין די וועלט נישט קיין רעכט צו זיין א מסדר קידושין אין קרית יואל! ווארום רבינו שליט''א איז דער לעגעטימע מרא דאתרא! אויסגעשלאסן אויב דאס מערהייט פון די איינוואוינער פון שטאט, אנערקענען אים נישט אלס מרא דאתרא. און דאס פעסטצושטעלן איז בלויז מעגליך מיט לעגעטימע וואלן אין וועלכע אלע איינוואוינער פון שטאט זאלן אנטייל נעמען.

אונזער אלעם באליבטער הגרז''ל, הייליג זאל זיין גרויסער נאמען, איז קיינמאל נישט אויפגענומען געווארן פאר קיין רב מיטן ווילן פון מערהייט פון געמיינדע, נאר גאר קאפויער, ער איזאויפגענומען געווארן מיט שלעק און פאליציי גענוי ווי א דיקטאטור אין דריטע וועלט לענדער. און פאר די דאזיגע וואס זאגן אז ער קעניגט אנגעבליך אונטער מאנטל, אז זיין פאטער איז געווען מרא דאתרא איבער גאנץ סאטמאר, אריינגערעכנט קרית יואל, הבל יפצה פיהם! ס'איז נישט קיין שום סוד אז דער רבי דער ברך משה זי''ע האט שוין דאן נישט געוויסט אפילו אז הגרז''ל איז שוין נישט מער קיין מג''ש אין ישיבה צעירים.... און אויב ווילט איר מיר זאגן אנדערש, גייט ארויס אין פעלד און זאגט מיר אז איר זעט א רעגן בויגן....

כגלייך זייער דיין סטיל פון שרייבן פעסטע און שטארקע סטעימענטס. פון דיין שרייבן זעט נישט אויס אז דו זאלסט זיין באהאוונט מיטן התמנות פון מהר"א בעיר קרית יואל בשנת תשמ"ה (נישט קיין שום מסתם ביזטו יונגער פון דעם צו געדענקן) מקען קיינעם נישט פארקויפן אז א מרא דאתרא פון סיי וואו אין די וועלט איז געווארן אויפגענומען אנע כתב. דער ברך משה איז געווען אויפגענומען דאקומענטירט למלא מקום רבינו אין אלע סאטמארער אינסטיטוציעס. מהר"א איז געווארן אויפגענומען בשנת תשמ"ה אלס א רב בעיר קרית קרית אבער בכתב שטייט נישט אין ערגעץ אז זיין תפקיד איז מרא דאתרא וואס נעמט אריין די שטאט, און יא סאיז געווען אן ערנסטער קול ענות אויף דעם התמנות בשעתו, נאך בעפאר בני יואל האט עקזסיטירט צא ובדוק.

קענסטו מגיה זיין אביסל און תושרייבן אז מהר"א און מהרי"י זענען ביידע קיינמאל נישט געווארן אויפגענומען מיט וואלן מיטן גוטן ווילן פון א מערהייט תושבי קרית יואל ממילא כהיום איז אין קרית יואל נישטא קיין מרא דאתרא להלכה ולמעשה און יעדער זאל אויסהערן די הלכה פון זיין רב רבי דיין מו"צ בי"ד און יעדער זאל אריינרעדן נאר ביי זיך ווי סאיז נוגע להלכה, פאליטיק זאל מען לאזן פאר די מקוה זיצערס, דיינים און מוצי"ם זאלן נישט משוגע מאכן און לאזן די בירגער לעבן בשלום על מי מנוחות.

[קאך_לעפל]

ס'איז געווען א אקור''ט זיצונג, א טייל פון זיי אויב נישט אלע, זענען געווען פון די אריגאנאלע שבעה טובי העיר. משה מאנראער, שלמה מעכל, און שלמה זלמן סאנדער, לייביש לעפקאוויטש, און סענדער דייטש. און זיי האבן איינשטימיג אים אויפגענומען פאר מרא דאתרא.

יא און אמת די בני יואל, אדער די רעביצינס מענטשן ווי אזוי מ'האט זיי דאן גערופן, האט נישט איינגעשטימט, און שטימען נישט איין דערצי ביז צום היינטיגן טאג.

און ס'איז געווען א אונטערגעשריבענע כתב הכתרה פון אלע ראשי הקהלה.

אגב די כתב הכתרה איז געשריבן געווארן דורך מ. ל. דייטש, ס'האט זיך דערקענט מיט די אפוועזנהייט פון די וועערטער בס''ד....

[שבעים לשון]

און דארט שטייט נישט מרא דאתרא נאר מסייע. ווייל מרא דאתרא איז לכל הדיעות דעמאלס זיכער געווען דאר ברך משה. ואיני יודע אויב מרא דאתרא איז א ירושה אבדזשעקט ווי א מנורה פון יטב לב.

און ווילאנג דער פראטעסט איז רעבעצינס מענטשן כלשונך אדער יחידים פאר זיך, איז דא א ר"ת א שבות יעקב א מעגלי צדק וכו', אבער ווען סאיז דא א קהלה א פולקאמע קהלה מיט רבנות וואס האבן די זעלבע לעגיטימאציע ווייל שניהם מכתוב אחד דרשו. דהיינו ביידע מהר"א און מהרי"י זענען אריינגעקומען בכח הזרוע פונעם ברך משה,
איינער פריער איינער שפעטער
איינער מיט א כתב א צוואה וואס מקריגט דערויף, און איינער מיט א התמנות אקרו"ט וואס מקריגט דערויף,
ובאופן כזה אין כאן לא מרא ולא אתרא ולא גזירה ולא ולא ולא, איז נישטא קיין ר"ת נישטא קיין שבות יעקב און סאיז נישטא קיין מעגלי צדק, סאיז נאר דא פאליטיק לשם פאליטיק.

און פארדעם מאכט מען משוגע דעם המון עם זיך צעקריגן מיט שכינים גוטע פריינד קרובים ידידים שותפים בעה"ב ארבייטער קינדער איידעמער אייניקלעך, ס'ארא טפשות יש בו?

[קאך_לעפל]

נישט ריכטיג!

מיר וועלן זיך דא אפשטעלן פאר איצט!

[אינטערסאנטער]

שוין האב איך געליינט דעם ביכל מיט די העתקות פון די דרשה פון הרב טייטלבוים בנו בכורו פון מהר"א, אוודאי איז עס געשריבן מיט א שארפע גאנג צוגלידערט אפילו איבעריגע ווערטער אויך אבער איזה נקודות אמת וואס צעווארפט די איסור מאוומענט און עס וועט נישט גוט אויסנעמען ביי זיינע חסידים און פארעהרער.

א. מהר"א האט גענצליך געטוישט דעם צוגאנג אין קנאות וואס איז די יסוד פון די סאטמארער קהלה אלוועלטליך. ער האט געעפנט בריקן קיין בעלז קלויזענבורג וכו' קען זיין מיט רעכט איך רעד נישט אריין. אבער א חלק פון זיינע סברות זענען געווען אז ער האט קירבה משפחתית מיט די אלע און אזוי מוז עס זיין. אני הקטן בין געווען ביי א שמחה בקרית יואל און עס איז אנוועזנד געווען אייינער פון די מנהלי ישיבה גדולה א שטארקער חסיד פון מהר"א אויף די פראגע פון עמיצן זיצנדיג דארט הלמאי ער קומט אויף די שמחה, האט ער געענטפערט מיט א צינישקייט בעלז איז אים א קרוב און דער היינטיגער מחותן איז מיר א קרוב.
געעפנט די בריק האט צד בעלז נישט צד סאטמאר, מתוך הפיוס ע"י עשרה אנשים, ואין לך דבר העומד בפני תשובה, ולא יהא כאכזר,
קלויזנבורג מעולם לא הי' מחמת "קנאות", רק מחמת כבוד רבינו, ושניהם כבר הלכו לעולמם, ונהנים מזיו השכינה ויהי' חלקנו עימהם,
ן

אויף אזעלכע שטותים האב איך געמיזט אריינסיינען און קלארשטעלן די בלאף דערפון.

דער בעלזא'ר האט געהאלטן א מיאוסע דרשה קעגן דעם ויואל משה, אזאנס וואס איך געדענק נישט זיינס גלייכן אין די היסטאריע. יעדער ערליכער איד ווייסט, אפילו די מתנגדים פונעם ויואל משה, אז כל מעשיו איז געווען לשם שמים, מען האט זיך געקריגט אהער און אהין אויף שיטות אבער מען האט נישט געהאלטן חלילה אז דער ויואל משה איז חלילה בעצם א נידריגע פאליטישען ח"ו, און ווער עס האט נאר די מינדעסטע ידיעה אין תולדות ימי חייו ווייסט דאס.

איז געקומען דער בעלזא'ר און אראפגעריסן דעם בעל ויואל משה כאחד הריקים ממש, ער האט געמאכט א גאנצע פשט'ל פארוואס ער האט בכלל ארויסגעגעבן דעם ספר ויואל משה, ווייל ער האט געוויסט אז אנדערע געבן נישט ארויס קיין ספרים, ממילא וועט נאר בלייבן זיין ספר, און האט מיט שרעקליכע דברי זלזול מבזה געווען דעם ספר מיט דעם מחבר אינאיינעם. ווער עס האט נאר אויסגעהערט די דרשה, כאפט א פחד פון די מיאוסע בזיונות וואס דער בעלזא'ר האט דארט אראפגעריסן דעם סאטמארע רבי בעל ויואל משה, ממש געפערליך, ה"י.

די דרשה איז געהערט געווארן דורך די גאנצע חרדישע וועלט, טויזענטער אידן האבן געזעהן און געהערט די דברי זלזול ובזיון וואס דער מחוצף האט פוער פיו געווען קעגן דעם צדיק הדורות.

אויף אזעלכע דברי בלע וואס איז געזאגט געווארן פאר טויזענטער מענטשן, העלפט נישט צו שיקן צען מענטשן צו א קבר פארליינען א בריוו. די ווערטער פון די חוצפה'דיגע דרשה האט די גאנצע וועלט געזעהן, משא"כ די בריוו האט כמעט קיינער נישט געזעהן.

פארוואס זאל א סאטמארע איד קענען מוחל זיין דעם מחוצף בשעת ער האט קיינמאל נישט געהעריג איבערגעבעטן. אויסשרייען און אראפרייסן סאטמארער רב פאר די גאנצע וועלט, און פארליינען א בריוו דורך צען מענטשן, איז נישט מער ווי א ליצנות פון א איבערבעטונג.

ווען דער בעלזא'ר שטעלט זיך אליינס אויף, און ער זאגט בפירוש, דברים שאמרתי לפניכם טעות הוא, און ער באציט זיך דירעקט אויף די דברי בלע זיינע, אז חס ושלום צו זאגן אז דער הייליגער סאטמארער רב האט געמיינט פאליטיק, כל מעשיו פון סאטמאר רב איז געווען לשם שמים, און די ספר ויואל משה איז קודש קדשים, הגם אונז האמיר אן אנדערע דרך, אבער דער צדיק איז געווען איין שטיק מסירת נפש און דאס איז געווען זיין ציל מיט'ן ארויסגעבן דעם ויואל משה אא"וו, ווע דער בעלזא'ר זאגט ווען דאס דאן וואלט איך געהערט אז מען זאל אים מוחל זיין.

דערווייל איז דאס נאכנישט געשעהן, אראפגעריסן האט ער דעם סאטמאר רב כאחד הריקים פארנט פון טויזענטער מענטשן אז די ווערטער זענען אנגעקומען צו די גאנצע וועלט, יעדער האט געהערט די דברי בזיון, און א בריוו שיקט ער דורך צען מענטשן וואס כמעט קיינער האט נישט געזעהן וואס דארט שטייט. דאס הייסט נישט איבערגעבעטן, סאררי.

און ר'אהרן טייטלבוים אלס דער פארטרעטער און יורש פון פארשידענע ריעל עסטעיט וואס דער ויואל משה האט געשוויצט דערפאר, וואלט זיך געמעגט אביסל מער רעכענען מיט זיין פעטער'ס כבוד און נישט מאכן שלום מיט אים ווילאנג ער איז נישט געהעריג מפייס ברבים דעם סאטמאר רב.
נישט קיין פורימ'דיגע לופטיגע איבערבעטונג וואס ברענגט ארויס אז ער האט בכלל נישט חרטה געהאט אויף זיינע שרעקליכע דיבורים, און האט קיינמאל נישט געזאגט ברבים אז ער האלט אנדערש ווי ער האט דעמאלס געזאגט.

[קאך_לעפל]

שוין האב איך געליינט דעם ביכל מיט די העתקות פון די דרשה פון הרב טייטלבוים בנו בכורו פון מהר"א, אוודאי איז עס געשריבן מיט א שארפע גאנג צוגלידערט אפילו איבעריגע ווערטער אויך אבער איזה נקודות אמת וואס צעווארפט די איסור מאוומענט און עס וועט נישט גוט אויסנעמען ביי זיינע חסידים און פארעהרער.

א. מהר"א האט גענצליך געטוישט דעם צוגאנג אין קנאות וואס איז די יסוד פון די סאטמארער קהלה אלוועלטליך. ער האט געעפנט בריקן קיין בעלז קלויזענבורג וכו' קען זיין מיט רעכט איך רעד נישט אריין. אבער א חלק פון זיינע סברות זענען געווען אז ער האט קירבה משפחתית מיט די אלע און אזוי מוז עס זיין. אני הקטן בין געווען ביי א שמחה בקרית יואל און עס איז אנוועזנד געווען אייינער פון די מנהלי ישיבה גדולה א שטארקער חסיד פון מהר"א אויף די פראגע פון עמיצן זיצנדיג דארט הלמאי ער קומט אויף די שמחה, האט ער געענטפערט מיט א צינישקייט בעלז איז אים א קרוב און דער היינטיגער מחותן איז מיר א קרוב.
געעפנט די בריק האט צד בעלז נישט צד סאטמאר, מתוך הפיוס ע"י עשרה אנשים, ואין לך דבר העומד בפני תשובה, ולא יהא כאכזר,
קלויזנבורג מעולם לא הי' מחמת "קנאות", רק מחמת כבוד רבינו, ושניהם כבר הלכו לעולמם, ונהנים מזיו השכינה ויהי' חלקנו עימהם,
ן

אויף אזעלכע שטותים האב איך געמיזט אריינסיינען און קלארשטעלן די בלאף דערפון.

דער בעלזא'ר האט געהאלטן א מיאוסע דרשה קעגן דעם ויואל משה, אזאנס וואס איך געדענק נישט זיינס גלייכן אין די היסטאריע. יעדער ערליכער איד ווייסט, אפילו די מתנגדים פונעם ויואל משה, אז כל מעשיו איז געווען לשם שמים, מען האט זיך געקריגט אהער און אהין אויף שיטות אבער מען האט נישט געהאלטן חלילה אז דער ויואל משה איז חלילה בעצם א נידריגע פאליטישען ח"ו, און ווער עס האט נאר די מינדעסטע ידיעה אין תולדות ימי חייו ווייסט דאס.

איז געקומען דער בעלזא'ר און אראפגעריסן דעם בעל ויואל משה כאחד הריקים ממש, ער האט געמאכט א גאנצע פשט'ל פארוואס ער האט בכלל ארויסגעגעבן דעם ספר ויואל משה, ווייל ער האט געוויסט אז אנדערע געבן נישט ארויס קיין ספרים, ממילא וועט נאר בלייבן זיין ספר, און האט מיט שרעקליכע דברי זלזול מבזה געווען דעם ספר מיט דעם מחבר אינאיינעם. ווער עס האט נאר אויסגעהערט די דרשה, כאפט א פחד פון די מיאוסע בזיונות וואס דער בעלזא'ר האט דארט אראפגעריסן דעם סאטמארע רבי בעל ויואל משה, ממש געפערליך, ה"י.

די דרשה איז געהערט געווארן דורך די גאנצע חרדישע וועלט, טויזענטער אידן האבן געזעהן און געהערט די דברי זלזול ובזיון וואס דער מחוצף האט פוער פיו געווען קעגן דעם צדיק הדורות.

אויף אזעלכע דברי בלע וואס איז געזאגט געווארן פאר טויזענטער מענטשן, העלפט נישט צו שיקן צען מענטשן צו א קבר פארליינען א בריוו. די ווערטער פון די חוצפה'דיגע דרשה האט די גאנצע וועלט געזעהן, משא"כ די בריוו האט כמעט קיינער נישט געזעהן.

פארוואס זאל א סאטמארע איד קענען מוחל זיין דעם מחוצף בשעת ער האט קיינמאל נישט געהעריג איבערגעבעטן. אויסשרייען און אראפרייסן סאטמארער רב פאר די גאנצע וועלט, און פארליינען א בריוו דורך צען מענטשן, איז נישט מער ווי א ליצנות פון א איבערבעטונג.

ווען דער בעלזא'ר שטעלט זיך אליינס אויף, און ער זאגט בפירוש, דברים שאמרתי לפניכם טעות הוא, און ער באציט זיך דירעקט אויף די דברי בלע זיינע, אז חס ושלום צו זאגן אז דער הייליגער סאטמארער רב האט געמיינט פאליטיק, כל מעשיו פון סאטמאר רב איז געווען לשם שמים, און די ספר ויואל משה איז קודש קדשים, הגם אונז האמיר אן אנדערע דרך, אבער דער צדיק איז געווען איין שטיק מסירת נפש און דאס איז געווען זיין ציל מיט'ן ארויסגעבן דעם ויואל משה אא"וו, ווע דער בעלזא'ר זאגט ווען דאס דאן וואלט איך געהערט אז מען זאל אים מוחל זיין.

דערווייל איז דאס נאכנישט געשעהן, אראפגעריסן האט ער דעם סאטמאר רב כאחד הריקים פארנט פון טויזענטער מענטשן אז די ווערטער זענען אנגעקומען צו די גאנצע וועלט, יעדער האט געהערט די דברי בזיון, און א בריוו שיקט ער דורך צען מענטשן וואס כמעט קיינער האט נישט געזעהן וואס דארט שטייט. דאס הייסט נישט איבערגעבעטן, סאררי.

און ר'אהרן טייטלבוים אלס דער פארטרעטער און יורש פון פארשידענע ריעל עסטעיט וואס דער ויואל משה האט געשוויצט דערפאר, וואלט זיך געמעגט אביסל מער רעכענען מיט זיין פעטער'ס כבוד און נישט מאכן שלום מיט אים ווילאנג ער איז נישט געהעריג מפייס ברבים דעם סאטמאר רב.
נישט קיין פורימ'דיגע לופטיגע איבערבעטונג וואס ברענגט ארויס אז ער האט בכלל נישט חרטה געהאט אויף זיינע שרעקליכע דיבורים, און האט קיינמאל נישט געזאגט ברבים אז ער האלט אנדערש ווי ער האט דעמאלס געזאגט.

האסט אים דען געשיקט אן אימעיל? שיק אים אן אימעיל פונקטליך וואס דו האלסט, כ'בין זיכער אז דער רבי וועט זיך רעכענען מיט דיין מיינונג...

[אינטערסאנטער]

איך אימעיל מיך מיט אים יעדן טאג, ששש.

דו ביסט זיכער אז ער וועט זיך רעכענען? איך בין זיכער אז נישט, ווייל אים גייט אהן די כבוד פונעם פעטער אינעם לינקן בוזעם טאש. ווען עס גייט אים ווען די מינדעסטע אן, וואלט ער אליינס פארשטאנען אזעלכע דברים פשוטים.

[שבעים לשון]

מטאר נישט מישן לאקשן מיט מויסטשור קיור. דאס פיוס פון בעלזא איז געטון ריכטיג מצד עצמו ווייל אזוי שטייט אין שו"ע

דאס אז מהר"א האט געבויעט א בריק אלס קירבה משפחתית דאס איז א שאלה פאר זיך און סהאט גארנישט מיטן איבערבעטן רביה"ק על קברו. דער בריק כשר'ט זיינע מערכות וואס איז אקטועל היינט ווי אימער אויף די וועלט סאיז דא א מערכה איז בעלזא די פארגייער אין פשרות וכדומה ואכמ"ל. דער בעלזאר רב האט א ליבעראלע גאנג און וואס דארף זיין מופרך אין סאטמאר בכל עוז און מהר"א מיט זיין שארפקייט וואלט שענער געשטאנען עומד צו זיין אקעגן די פירצות למיניהם פונעם בעלזאר קהלה סיי בנושא טעכנאלגיע, חינוך, רעגירונג פשרה, וכו' .

אבער דאס איז נישט דער מדובר דא, און מיש נישט כנ"ל. קום צוריק אל הנושא הלז. מהר"א האט אין ערגעץ נישט קיין פראבלעם מיט מרא דאתרא, דהיינו ירושלים, מאנטריאל, אנטווערפען, בני ברק, לאנדאן, ווי עס עקזיסטירט אן ערוועלטער מרא דאתרא וואס איז אחראי אוןיף געוויסע שטאטישע פונקציעס ומבלעדיו לא ירים איש את ידו אויף די זאכן. יעדע שטאט מיט אירע אייגענע זאכן למשל הכשר, שחיטה, וכדומה.

אין די אלע דערמאנטע מקומות איז דער מרא דאתרא בי"ד אחראי אויף זאכן אבער סידור קידושין לא הי' ולא נברא אז עז זאל אויסשליסליך באלאנגען, ווען סאיז דא קהלות מיט אייגענע רבנים יושבים על מדין און פסקנען די הארבסטע שאלות לבני קהלתם.

כש"כ עיר החסד קרית יואל האט קיינמאל נישט ערוועלט קיין מרא דאתרא, קרית האט היינט כמה קהלות בכל פרטיה ודקדוקיה, רבנים מובהקים וואס האבן מקבל הוראתם כולם מרועה אחד ווי פריער דערמאנט, און נאר דא זאל מען גאר האבן א קידושין פראבלעם מהיכן דנתני?

אלא מאי נאכאמאל עס האט מיט הלכה, מיטן ר"ת מיטן שבות יעקב מיטן מעגלי צדק וכו' ווי לאקשן האט מיט מויסטשור קיור, עס איז ריין פאליטיק און צוליב פאליטיק איז אלעס מותר.

[אינטערסאנטער]

מטאר נישט מישן לאקשן מיט מויסטשור קיור. דאס פיוס פון בעלזא איז געטון ריכטיג מצד עצמו ווייל אזוי שטייט אין שו"ע
.

קען זיין אז אזוי שטייט אין שולחן ערוך, איך ווייס נישט. אבער על פי דעם פיפטן שולחן ערוך הייסט דאס נישט קיין מחילה, דהיינו שכל'דיג גערעדט קען נאכנישט א סאטמארע איד מוחל זיין דעם חצוף.

נישט אלעמאל קען מען בלויז פאללאוען די בוק'ס (להבדיל אלף אלפי הבדלות, איך ניץ בלויז די אויסדריק אז אפילו אין די גויאישע וועלט פארשטייט מען אזא מושג פון נישט בלויז פאללאוען די בוק'ס, נאר ניצן צו דעם אביסל שכל אויך) און על פי שכל האט נאך דער בעלזא'ר בכלל נישט פארראכטן זיינע ווערטער.

[berlbalaguleh]

מ'רעדט און מ'רעדט און.....

דאס שטעטל קרית יואל איז געגרינדעט געווארן דורך רבינו הקדוש והטהור זי''ע אין יאר תשל''ד לפ''ק.
אין יאר תשל''ז זענען די דיינים פון די קהלה, אינאיינעם מיט די פירער דעמאלסדיגע פון קרית יואל, אריינגעגאנגען אל הקודש פנימה. זיי האבן פארלאנגט פון רבי'ן אנווייזונג, ווי אזוי צו גרינדן א פירערשאפט אונטער וועלכע דאס גאנצע שטעטל זאל זיין אונטערגעווארפן אונטער זיי. האט דער רבי גענטפערט, אז דאס איז אן הלכה אנגעלעגנהייט, און ער האט געפרעגט רבי יחזקאל רוטה ז''ל, וועלעכער איז אנוועזן געווען דארט אין צימער זיין מיינונג. האט רבי יחזקאל גענטפערט אז ס'איז פארהאן צוויי וועגן ווי אזוי מ'קען דאס צושטאנד ברענגן.
א) דורך וואלן.
ב) אויב דער גדול הדור אונטער וועמען דאס גאנצע געמיינדע איז אונטערגעווארפן באשטומט זיי.
די אנוועזענע דארט אינעווייניג אין צימער האבן זעלבסטפארשטענדליך אנגענומען די צווייטע אפציע. זיי האבן געבעטן אז דער רבי זעלבסט זאל באשטומען שבעה טובי העיר. און דער רבי האט טאקע אזוי געטאן.

ווען שמואל הנביא איז אלט געווארן, האבן די אידן אין ארץ ישראל אנגעהויבן פארפירן, אז זיי ווילן אויפנעמען אויף זיך א קעניג. און דאס האט זייער געארט פאר שמואל, און פארן באשעפער האט דאס נאך מער געארט. פארט אז דער באשעפער געזאגט פאר שמואל, אז די אידן באגערן א קעניג דאן קרוין פאר זיי א קעניג. וואס איז דאס באדייט? זייער גלייך! בלויז דאס פאלק האט דאס אויסשליסליכסטע רעכט אפצומאכן ווער און ווי אזוי זיי זאלן ווערן רעגירט. דאס גאנצע מאכט פון סיי וועלכע סארט רעגירונג קומט בלויז דורך די פאלק.

ווען דער רבי האט געלעבט, האט קיינער נישט געהאט קייט אייגענע מיינונג אין קיין שום הינזיכט! די מיינונג פון רבי'ן איז געווען די מיינונג פון די גאנצע געמיינדע. און אויב דער רבי האט באשטומט די שבעה טובי העיר, איז דאס אויטעמאטיש געווען דאס ווילן פון די געמיינדע. אבער ווען ס'האט פאסירט וואס ס'האט פאסירט, אין יענעם שווארצן טאג וואס דער רבי איז ארויף מיט א שטורם ווינט אין הימל, האט די געמיינדע אנגעהויבן צובאקומען א אייגענעם מיינונג.

ווען וועלט איז נאך געווען וועלט, פלעגט פארקומען אין קהל יטב לב "דעמאקראטישע" וואלן, אין וועלכע די מיטגלידער פון די קהילה האבן אויסגעקליבן זייער ראשי הקהלה. אין יאר תשמ''ה האבן ראשי הקהלה אויסגעקליבן כ''ק רבינו שליט''א אלס מרא דאתרא אין קרית יואל. דאס באדייט אז דאס מערהייט פון די געמיינדע, וועלכע האבן אויסגעקליבן ראשי קהילה וועלכע זאלן זיי פארטרעטן, האבן אויסגעקליבן רבינו שליט''א פאר מרא דאתרא אין קרית יואל.

ס'איז אזוי אוועק געשטעלט געווארן אין אלע דורות אין די קהילות אין אשכנז, אז בלויז דער לעגעטימע מרא דאתרא פארמאגט די רעכטן צו זיין דער מסדר קידושין אין שטאט. די אורזאך דערפון איז געווען צווייפאכיג:
א) זיכער צומאכן אז פסולי חיתון זאלן נישט האבן די מעגליכקייטן חתונה צו האבן אין שטאט.
ב) רח''ש (רב, חזן, שוחט) ווי באלד דער מרא דאתרא פלעגט צו ערהאלטן א באדייטענדע מטבע פאר יעדע סידור קידושין, האט מען נישט געוואלט דאס אוועק נעמען פון אים.

אצינד איז אזוי:
אויב נעמען מיר אן אז די ראשי הקהלה אין יאר תשמ''ה, זענען לעגאל ערוועלט געווארן אין קרית יואל, און זיי האבן איינשטימיג אויפגענומען רבינו שליט''א פאר מרא דאתרא אין קרית יואל, דאס האט קיין שום רב אין די וועלט נישט קיין רעכט צו זיין א מסדר קידושין אין קרית יואל! ווארום רבינו שליט''א איז דער לעגעטימע מרא דאתרא! אויסגעשלאסן אויב דאס מערהייט פון די איינוואוינער פון שטאט, אנערקענען אים נישט אלס מרא דאתרא. און דאס פעסטצושטעלן איז בלויז מעגליך מיט לעגעטימע וואלן אין וועלכע אלע איינוואוינער פון שטאט זאלן אנטייל נעמען.

אונזער אלעם באליבטער הגרז''ל, הייליג זאל זיין גרויסער נאמען, איז קיינמאל נישט אויפגענומען געווארן פאר קיין רב מיטן ווילן פון מערהייט פון געמיינדע, נאר גאר קאפויער, ער איזאויפגענומען געווארן מיט שלעק און פאליציי גענוי ווי א דיקטאטור אין דריטע וועלט לענדער. און פאר די דאזיגע וואס זאגן אז ער קעניגט אנגעבליך אונטער מאנטל, אז זיין פאטער איז געווען מרא דאתרא איבער גאנץ סאטמאר, אריינגערעכנט קרית יואל, הבל יפצה פיהם! ס'איז נישט קיין שום סוד אז דער רבי דער ברך משה זי''ע האט שוין דאן נישט געוויסט אפילו אז הגרז''ל איז שוין נישט מער קיין מג''ש אין ישיבה צעירים.... און אויב ווילט איר מיר זאגן אנדערש, גייט ארויס אין פעלד און זאגט מיר אז איר זעט א רעגן בויגן....

כגלייך זייער דיין סטיל פון שרייבן פעסטע און שטארקע סטעימענטס. פון דיין שרייבן זעט נישט אויס אז דו זאלסט זיין באהאוונט מיטן התמנות פון מהר"א בעיר קרית יואל בשנת תשמ"ה (נישט קיין שום מסתם ביזטו יונגער פון דעם צו געדענקן) מקען קיינעם נישט פארקויפן אז א מרא דאתרא פון סיי וואו אין די וועלט איז געווארן אויפגענומען אנע כתב. דער ברך משה איז געווען אויפגענומען דאקומענטירט למלא מקום רבינו אין אלע סאטמארער אינסטיטוציעס. מהר"א איז געווארן אויפגענומען בשנת תשמ"ה אלס א רב בעיר קרית קרית אבער בכתב שטייט נישט אין ערגעץ אז זיין תפקיד איז מרא דאתרא וואס נעמט אריין די שטאט, און יא סאיז געווען אן ערנסטער קול ענות אויף דעם התמנות בשעתו, נאך בעפאר בני יואל האט עקזסיטירט צא ובדוק.

קענסטו מגיה זיין אביסל און תושרייבן אז מהר"א און מהרי"י זענען ביידע קיינמאל נישט געווארן אויפגענומען מיט וואלן מיטן גוטן ווילן פון א מערהייט תושבי קרית יואל ממילא כהיום איז אין קרית יואל נישטא קיין מרא דאתרא להלכה ולמעשה און יעדער זאל אויסהערן די הלכה פון זיין רב רבי דיין מו"צ בי"ד און יעדער זאל אריינרעדן נאר ביי זיך ווי סאיז נוגע להלכה, פאליטיק זאל מען לאזן פאר די מקוה זיצערס, דיינים און מוצי"ם זאלן נישט משוגע מאכן און לאזן די בירגער לעבן בשלום על מי מנוחות.

שבעים לשון: לשיטתך קען סיי ווער קומען וואוינען קיין קרית יואל. אפילו ווער ס'איז אינגאנצן אקעגן די שיטה פון רביה"ק ה'דברי יואל, זי"ע. לאמיר זאגן למשל אז א מזרחיס'טישער רב וועט איינפאללן צו קומען וואוינען קיין קר"י און אויפמאכן א ביהמ"ד. וואו ער וועט מסדר זיין גיטין וקידושין. און זאגן שלש"ס תורה עפ"י שיטת רבו ודרכו. ער וועט אויך האבן אן אייגענע שחיטה. (די געלטער צו פינאנצירן די אלע זאכן וועללן קומען פון די מדינה הטמאה. די ממשלת בנט-לפיד.) וועט מען איהם דען לאזן אנגיין אפילו איין טאג...?!

[אינטערסאנטער]

זייער אן אינטערסאנטער צושטעל, בעל עגלה.

אגב, רובא דרובא פון די משפחות המתנגדים אויף ר' אהרן, האבן דארט געוואוינט סאך פאר ר' אהרן, סאו ר' אהרן איז אנגעקומען צו זיי אין שטעטל, נישט אז זיי האבן זיך אנגעריקט אהין נאכדעים וואס ער איז שוין געווען די שליח פונעם מרא דאתרא דער ברך משה בשנת תשמ"ה.

בקיצור ר' אהרן איז געקומען צו זיי און זיי האבן אים קיינמאל נישט עקסעפטעד, אויב עפעס זאל ר' אהרן צוריקגיין פון ווי ער איז געקומען, און די אלטע תושבים זאלן בלייבן אויף זייער פלאץ, אין קרית יואל.