דאס גליקליכע לעבן פון א מאמין

[יידל]

א מענטש איז ביכולת צו צעברייטערן זיין מוח -- אויסציען זיין טראכט-גרעניצן. אבער דאס וועט מיינען אז די מחיצות זענען צעריקט געווארן. די גרעניץ -- א גרעניץ -- וועט אייביג זיין.

וואס געשעט ווען א מענטש פרואווט טראכטן ווייטער ווי זיין גרעניץ דערלויבט? עס געשעט גארנישט. ווייל ווי שטארק ער זאל פרובירן טראכטן און זיך מצייר זיין וואס עס קומט "נאך דעם", וועט ער עס מוזן טאן אין די גרעניצן פון זיין השגה. ער קען, ובכן, נישט טראכטן אינדרויסן פון זיין השגה. ער קען פרובירן אריינצווינגען אין זיין טראכטן עפעס וואס איז מחוץ זיינע השגות. אבער דאס מיינט אז ער איז ווייטער סטאק אין זיינע גרעניצן. ער טראכט דאך ווידעראמאל נאר וואס און וויאזוי זיינע השגות דערלויבן אים.

אמונה איז דאס געצייג וואס א מענטש האט די ברירה אפירצונעמען אויב וויל ער ווי-עס-איז זיך טראגן ווייטער ווי זיין מוח לאזט. אמונה איז נישט שכל. שכל איז דער מיטל וואס ברענגט דעם מענטש צו דער הכרה אז זיין מוח ווי זיינע השגות זענען באגרעניצט -- אז ווי ווייט ער גייט, זעט ער אז מען קען גיין נאך ווייטער. אמונה איז א זאך פאר זיך. עס איז דא א קאנצעפט וואס הייסט געפיל, עס איז פאראן אזא באגריף ווי שכל, און דאן איז דא א זאך וואס הייסט אמונה.

איך קען נישט משיג זיין דעם מין גערעדעכץ. וואס הייסט דאס אז אמונה איז נישט שכל? אויב איז עס נישט שכל, דאן וואס שטערט דיר אז דיין קינד האט נישט קיין אמונה? אויב איז עס שכל איז ניחא, ווייל דאן ברענט אין דיר דאס אז דיין קינד זעט נישט איין דעם אמת, אבער אויב אנערקענסטו אז עס איז נישט שכל, נאר עס איז אזא מעטאפיזישע גרעניץ-איבערגאנג פון אמונה, דאן וואס ווילסטו פון א צווייטן וואס האט זיך נישט דערטראכט צו דיין אבסטראקטיוון מהלך-המחשבה?

ווייל אמונה איז נישט נאר אן אבסטראקטיווען מהלך-מחשבה, עס איז אויך אן אינערליכע געפיל וואס שעפשעט און מורמלט אז דאס איז דער אמת.

[פשוט-קאמפליצירט]

איך קען נישט משיג זיין דעם מין גערעדעכץ. וואס הייסט דאס אז אמונה איז נישט שכל? אויב איז עס נישט שכל, דאן וואס שטערט דיר אז דיין קינד האט נישט קיין אמונה?

אמונה by definition איז נישט שכל. אויב דער שכל קען עפעס באהאנדלען, דארף מען דאך נישט אנקומען צו אמונה. אמונה הייבט זיך אן דארט וואו דער שכל ענדיגט זיך. שכל'ס ראלע אין אמונה איז די הכרה אז דער שכל דעקט נישט אלעס וואס איז דא -- עפעס קומט נאך דעם פלאץ ביז וואו דער שכל קען טראכטן.

ווייל דאן ברענט אין דיר דאס אז דיין קינד זעט נישט איין דעם אמת

נישטא אויף דער וועלט אזא זאך ווי אן "אבסעלוטער אמת". ידידינו שרגא'ס חתימה -- "איינער מוז האבן דאס לעצטע ווארט. אויב נישט, קען אויף יעדע טענה און ארגומענט געברענגט ווערן א פארקערטע און עס וועט נישט נעמען קיין עק. (אלבעיר קאמו)" -- ברענגט עס גוט ארויס. דער אמת שטייט איין אין זעלבן צימער וואו אמונה -- דארט וואו מיין שכל האט קיין צוטריט.

איך בין מסכים מיט יידל. אמונה קען מען טאקע נישט פארשטיין; מען קען זי אבער יא "פילן". איי, עס שטימט נישט מיט לאגיק? איז, מאן יימר אז לאגיק האט דאס לעצטע ווארט איבער יעדער זאך? לאגיק איז, ווי יעדע אנדערע זאך אויף דער וועלט, באגרעניצט. לאגיק איז א געצייג, א זייער-ניצליכע געצייג, פאר א סך זאכן. לאגיק איז אבער נישט די לעצטע סטאנציע פאר די באן פליט אראפ ביי דער אפענער צפון-זייט...

[פשוט-קאמפליצירט]

פ"ק,
לויט דיין גאנצן פשט'ל, ביטע זאג מיר אין עברי-טייטש וואס פונקטליך עס וועט דיך שטערן אויב דיין זון פארלאזט אידישקייט און האט חתונה מיט א שיקסע.

ווייל די תורה לאזט נישט. (און וואס טוט זיך מיט דער בושה?)

[פשוט-קאמפליצירט]

דיין אבסטראקטיווע אמונה'דיגע תורה לאזט נישט. וואס האט דאס מיט דיין זון?

מיין זון איז געבוירן געווארן א איד. א איד דארף אויספאלגן די אידישע הלכה. אויב זאל א איד הייראטן א גוי'ע, האט ער עובר געווען אויף דער הלכה. מסקנא: מיין זון האט געטאן עפעס וואס ער האט נישט געטארט.

אויב מיין זון האט אן אנדערן פערספעקטיוו, וועט ער אפשר אנדערש אנקוקן די גאנצע זאך. האסט דאך אבער געפרעגט פארוואס עס זאל מיך שטערן.

[נולד מאוחר]

איך בין בכלל נישט מסכים מיט די גאנצע יסוד אז א מאמין האט א גלוקלכער לעבן, סאיז מעשים בכל יום מאמינים סני מאמינים ווערן אויס מענטש, די מינדרסטע זאך גייט נישט ווי זיי האבן זיך פארגעשריבען.
סאיז אפשר איין פראצענט וואס זייער אמונה האט אן ערנסטער ווירקונג אויף זייער עמוצינאלער מצב. די איין פראצענט זענען לכוראה די מענטשען, מיט שטארקע מוחות וואס זייער מוח איז שליט על הלב.
יעצט איז אזוי, די איין פראצנט איז דא ביי די כופרים אויך. דער כופר וואס איז מוח שליט על הלב. געט זיך פונקט אזוי אן עצה ווי דער מאמין, ווען זאכן זענכן נישט ווי ער האט זיך פארגשריבן.
למשל ווען זייו קינד שטארבט זאגט זיין מוח פאר זיינע הרגשים, דאס קינד האט לכיתחילה נישט גאדארפט לעבן לענגער, נאר די האסטוך איינגרעדט אז ער גייט לעבן אזוי ווי יעדער.

לאמער נישט פארגסן בכלל דער מאמיו איז זייו לעבן פול מיט גולט אין חרטה געפילן משא"כ דער אפקורס

[אךשמח]

איך בין בכלל נישט מסכים מיט די גאנצע יסוד אז א מאמין האט א גלוקלכער לעבן, סאיז מעשים בכל יום מאמינים סני מאמינים ווערן אויס מענטש, די מינדרסטע זאך גייט נישט ווי זיי האבן זיך פארגעשריבען.
סאיז אפשר איין פראצענט וואס זייער אמונה האט אן ערנסטער ווירקונג אויף זייער עמוצינאלער מצב. די איין פראצענט זענען לכוראה די מענטשען, מיט שטארקע מוחות וואס זייער מוח איז שליט על הלב.
יעצט איז אזוי, די איין פראצנט איז דא ביי די כופרים אויך. דער כופר וואס איז מוח שליט על הלב. געט זיך פונקט אזוי אן עצה ווי דער מאמין, ווען זאכן זענכן נישט ווי ער האט זיך פארגשריבן.
למשל ווען זייו קינד שטארבט זאגט זיין מוח פאר זיינע הרגשים, דאס קינד האט לכיתחילה נישט גאדארפט לעבן לענגער, נאר די האסטוך איינגרעדט אז ער גייט לעבן אזוי ווי יעדער.

לאמער נישט פארגסן בכלל דער מאמיו איז זייו לעבן פול מיט גולט אין חרטה געפילן משא"כ דער אפקורס

פארוואס זאגסטו אזוי?

די גאנצע וואס האסט געקענט צוזאמקראצן איז בלויז איין פראצענט?

רוב מענטשן וועם איך קען וועלן טאקע זיין צובראכן אין א שוואכע מינוט ווען מען פארגעסט זיך, אבער ווי נאר מען דערמאנט זיך אין א באשעפער, ווערט מען מחוזק און מען נעמט עס גרינגער ווי דער וואס האט נישט אויף וועם צו ווארפן זיין לאסט.

גילט האט טאקע דער מאמין, אבער דער וואס איז געווען א מאמין וועט זיך זייער שווער קענען אפשאקלען פון די שווערע גילט געפילן, אויב בכלל.

------------

איך זע אז דער אשכול האט זיך פארלענגערט און איך וועל מוזן אניאגן עס צו ליינען בעוד מועד.

[[NAMELESS]]

ענליך צו אונזער שמועס

פרופעסאר דוד אסף זאגט היינט אין אן אינטערוויוא מיט פריידי וויזעל דאס אז סייענטיסטן ווייזן אן אז אין אלגעמיין איז עס א ביאלאגישע באדערפעניש דאס גלייבן אין א גאט

וזלש"ק
Scientists used to say that every man has a religion gene. In other words, our biology dictates that we be religious and believe in God.

פאר די לענגערע אינטערוויאו, עיין
http://www.unpious.com/2012/05/intervie ... -Y.blogger

[יואליש]

האסט אמאל געזעהן א גוי זאל האבן א מינדסטע'ן טעם אין דעם ווארט 'שבת'
- די גמרא דערמאנט דאס אויך און זאגט אויף דעם יש לנו תבלין אחד ושמו שבת

אזוי א יו''ט ...... וועלכע יו''ט דו ווילסט

און אזוי נאך און נאך
און ווער רעדט נאך אז אפילו ווען ס'כאפט די שווערע מינוט'ן - דערמאנט ער זיך פונ'ם אמונה אז - ער האט דער באשעפער מיט זיך, און אפי' אז לאמיר זאגן ער האט א שוועריקייט וואס ער דארף ס''ה אפקומען דערמיט, אבער עס קומט אים נישט אן ווי ביים גוי וואס ווילן זיך נאר שיסן דעמאלט'ס וכו' ...
און ווערט רעדט נאך אז ווי נישט האט ער עפעס ארויסגענומען פון א טאג - אפילו נאר א תפילין לייגן.... אוועקגעלייגט אויפ'ן ריכטיגען תכלית - וואס ס'איז נישט אזוי ווייט ווי מ'מיינט... אוי די יארן לויפן דאך אזוי שנעל...

אבער ביי עני גוי' ווי קען ער דען נעמען פנימיות'דיגע 'העפּינעס' - ער האט דאס נישט ווי צו טרעפען = אפשר טאקע נאר ביים גלעזער וויין, וואס דערנאך האט ער צו גרעב-ען דערפון... נגד א איד'ס שמחה און גליקליכקייט

דיין ידיעה איבער דעם איד און גוי בפרט און די מענטשהייט בכלל קוקט אויס ווי ס'קומט גראד פון א ישיבה קטנה דרשה אדער עפעס א שבתון אין א האטעל.

קען זיין כ'בין נישט גערעכט, אבער אזוי שיינט מיר.

[יואליש]

א מענטש איז ביכולת צו צעברייטערן זיין מוח -- אויסציען זיין טראכט-גרעניצן. אבער דאס וועט מיינען אז די מחיצות זענען צעריקט געווארן. די גרעניץ -- א גרעניץ -- וועט אייביג זיין.

וואס געשעט ווען א מענטש פרואווט טראכטן ווייטער ווי זיין גרעניץ דערלויבט? עס געשעט גארנישט. ווייל ווי שטארק ער זאל פרובירן טראכטן און זיך מצייר זיין וואס עס קומט "נאך דעם", וועט ער עס מוזן טאן אין די גרעניצן פון זיין השגה. ער קען, ובכן, נישט טראכטן אינדרויסן פון זיין השגה. ער קען פרובירן אריינצווינגען אין זיין טראכטן עפעס וואס איז מחוץ זיינע השגות. אבער דאס מיינט אז ער איז ווייטער סטאק אין זיינע גרעניצן. ער טראכט דאך ווידעראמאל נאר וואס און וויאזוי זיינע השגות דערלויבן אים.

אמונה איז דאס געצייג וואס א מענטש האט די ברירה אפירצונעמען אויב וויל ער ווי-עס-איז זיך טראגן ווייטער ווי זיין מוח לאזט. אמונה איז נישט שכל. שכל איז דער מיטל וואס ברענגט דעם מענטש צו דער הכרה אז זיין מוח ווי זיינע השגות זענען באגרעניצט -- אז ווי ווייט ער גייט, זעט ער אז מען קען גיין נאך ווייטער. אמונה איז א זאך פאר זיך. עס איז דא א קאנצעפט וואס הייסט געפיל, עס איז פאראן אזא באגריף ווי שכל, און דאן איז דא א זאך וואס הייסט אמונה.

איך קען נישט משיג זיין דעם מין גערעדעכץ. וואס הייסט דאס אז אמונה איז נישט שכל? אויב איז עס נישט שכל, דאן וואס שטערט דיר אז דיין קינד האט נישט קיין אמונה? אויב איז עס שכל איז ניחא, ווייל דאן ברענט אין דיר דאס אז דיין קינד זעט נישט איין דעם אמת, אבער אויב אנערקענסטו אז עס איז נישט שכל, נאר עס איז אזא מעטאפיזישע גרעניץ-איבערגאנג פון אמונה, דאן וואס ווילסטו פון א צווייטן וואס האט זיך נישט דערטראכט צו דיין אבסטראקטיוון מהלך-המחשבה?

ווייל אמונה איז נישט נאר אן אבסטראקטיווען מהלך-מחשבה, עס איז אויך אן אינערליכע געפיל וואס שעפשעט און מורמלט אז דאס איז דער אמת.

יידל, אויב מיינסטו צו זאגן ווי פ"ק, עס שעפשעט אז דאס איז דער אמת "פון די מאמין'ס פערספעקטיוו" פארשטיי איך וואס דו זאגסט. אבער פארשטיי אויך אז פונעם קינד'ס פערספעקטיוו איז עס נישט אמת און ס'שעפשעט גאר ווינציג. הוא הדין פון ביליאנען אנדערע מענטשען'ס פערספעקטיוו. צווישן די ביליאנען מענטשן זענען דא אזוינע וואס דאס אינערליכע מורמלען זאגט זיי א קלארע אמת, עפעס וואס דיין שעפשער זאגט "דיר" אז ס'איז שקר ווי די ע"ז און טאקע ע"ז גופא.

איינמאל מ'נעמט דאס אלעס אין באטראכט ווערט די הארץ ווייטאג אומנויטיג. און אין א געוויסע זין, האט דער מאמין טיילמאל אומזונסטיגע הארץ עסענישן. (אבער בדרך כלל, גיט אים די אמונה מער פסיכילאגישע בענעפיטן ווי שאדן).

[פשוט-קאמפליצירט]

איך פארשטיי נישט וויאזוי ס'קען דיר בכלל שטערן. צו וואס זאל דיין זון אפהיטן די אידישע הלכה? ווער זאגט אז געבוירן ווערן א איד איז קובע און/אדער ס'מיינט עפעס בכלל? דו ביסט דאך א איד ווייל האסט מחליט געווען צו לאזן א מאמענט דעם שכל אין א זייט, און אריינטאנצן אין אמונה. אז די מעטא-שכל'דיגע אמונה צעשפילט זיך אין דיין קאפ ווי עס איז דיר עפעס מחייב, נו, תבוא עליך ברכה. אבער וויאזוי פונקטליך ערווארטסטו אז עס זאל מחייב זיין א צווייטן?

איך פארשטיי נישט דעם שייכות צווישן דיין ביישפיל און אונזער שמועס. איך האב געשריבן וואס אמונה -- אין עפעס העכער און גרעסער ווי די וועלט און מענטשהייט -- מיינט פאר מיר. וויאזוי זענען מיר אנגעקומען צו דער תורה און הלכה?

מיין דעפיניציע פון אמונה איז אומאפהענגיג פון מיינע רעליגיעזע איבערצייגונגען און קולטור-געשמאק. איך רעד פון "גלייבן", וואו דאס הייבט זיך אן, פארוואס איך זאל עס ניצן און וויאזוי. דאס אלעס.

דו ביסט דאך א איד ווייל האסט מחליט געווען צו לאזן א מאמענט דעם שכל אין א זייט, און אריינטאנצן אין אמונה.

כלל וכלל לא. כ'מיין אז דו האסט נישט פארשטאנען מיין נקודה. איך האב בכלל נישט גערעדט פון קיין פראקטישע החלטות. איך בין אויך נישט געטאנצן נישט אין אמונה און נישט סיי וואו אנדערש נעבן איר. כ'האב פאר א רגע נישט אפגעריקט דעם שכל אין קיין שום זייט נישט. איך האב נאר געזאגט וואו און וויאזוי אמונה -- בכלל גלייבן, מיט א פינטל/פיריאד נאכ'ן ווארט אמונה -- קומט אריין אין בילד פאר מיר.

[טאמבל סאס]

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=9mzOkkXEOck[/youtube]

[פוןדעסטוועגןדאך]

א מענטש איז ביכולת צו צעברייטערן זיין מוח -- אויסציען זיין טראכט-גרעניצן. אבער דאס וועט מיינען אז די מחיצות זענען צעריקט געווארן. די גרעניץ -- א גרעניץ -- וועט אייביג זיין.

וואס געשעט ווען א מענטש פרואווט טראכטן ווייטער ווי זיין גרעניץ דערלויבט? עס געשעט גארנישט. ווייל ווי שטארק ער זאל פרובירן טראכטן און זיך מצייר זיין וואס עס קומט "נאך דעם", וועט ער עס מוזן טאן אין די גרעניצן פון זיין השגה. ער קען, ובכן, נישט טראכטן אינדרויסן פון זיין השגה. ער קען פרובירן אריינצווינגען אין זיין טראכטן עפעס וואס איז מחוץ זיינע השגות. אבער דאס מיינט אז ער איז ווייטער סטאק אין זיינע גרעניצן. ער טראכט דאך ווידעראמאל נאר וואס און וויאזוי זיינע השגות דערלויבן אים.

אמונה איז דאס געצייג וואס א מענטש האט די ברירה אפירצונעמען אויב וויל ער ווי-עס-איז זיך טראגן ווייטער ווי זיין מוח לאזט. אמונה איז נישט שכל. שכל איז דער מיטל וואס ברענגט דעם מענטש צו דער הכרה אז זיין מוח ווי זיינע השגות זענען באגרעניצט -- אז ווי ווייט ער גייט, זעט ער אז מען קען גיין נאך ווייטער. אמונה איז א זאך פאר זיך. עס איז דא א קאנצעפט וואס הייסט געפיל, עס איז פאראן אזא באגריף ווי שכל, און דאן איז דא א זאך וואס הייסט אמונה.

איך קען נישט משיג זיין דעם מין גערעדעכץ. וואס הייסט דאס אז אמונה איז נישט שכל? אויב איז עס נישט שכל, דאן וואס שטערט דיר אז דיין קינד האט נישט קיין אמונה? אויב איז עס שכל איז ניחא, ווייל דאן ברענט אין דיר דאס אז דיין קינד זעט נישט איין דעם אמת, אבער אויב אנערקענסטו אז עס איז נישט שכל, נאר עס איז אזא מעטאפיזישע גרעניץ-איבערגאנג פון אמונה, דאן וואס ווילסטו פון א צווייטן וואס האט זיך נישט דערטראכט צו דיין אבסטראקטיוון מהלך-המחשבה?

אויב וועסטו אנערקענען מיט דיין שכל אז די בעסטע זאך אויף די וועלט איז ליבע. יעצט פארשטיי אז ליבע איז נישט קיין שכל, עס איז א פילינג וואס שכל רעדט נישט אריין דערין. [נאכמער, על כל פשעים תכסה אהבה, אפי' די שכל זאגט פארקערט.]
אויב דו זעהסט אז דיין זון איז לקוי אין דעם כוח פון ליבע, וועט עס דיך נישט שטערן?

[טאמבל סאס]

ניין! פארוואס זאל עס מיר שטערן? ווילאנג ער טרעט נישט אריבער דעם עטיק גרעניץ (לויט וויאזוי סאציאלאגיע האט אוועקגעשטעלט)
www.youtube.com/watch?v=WFVymA3wO9c

[פוןדעסטוועגןדאך]

ניין! פארוואס זאל עס מיר שטערן? ווילאנג ער טרעט נישט אריבער דעם עטיק גרעניץ (לויט וויאזוי סאציאלאגיע האט אוועקגעשטעלט)

א - אויב די גרעסטע הנאה פון די וועלט איז ליבע
ב - אויב דו האסט זייער ליב דיין קינד און דו ווילסט ער זאל האבן די גרעסטע הנאות אויף די וועלט.
דאן,
ג - וועסטו זייער וועלן ער זאל האבן ליבע, און עס וועט דיך שטערן אויב האט ער דאס נישט.

[טאמבל סאס]

1 פון די גרעסטע הנאות איז (אפשר) ליבע.
2 דאס איז א בעיסיק הנאה וואס יעדער דארף האבן.
3 מיך שטערט אויב מיין זוהן איז נישט העפי אויף די וועלט.

[פוןדעסטוועגןדאך]

גערעכט, איך דארף אביסל אנדערש דרייען.
אויב האב איך אויסגערעכענט מיט מיין שכל אז די גרעסטע הנאות אויף די וועלט איז ליבע. בעיסד אויף מיין שכלדיגע מסקנה האב איך קאלטיועיטעד גאר א שטארקע ליבע צו איינע. מיין זוהן איז איר מצער. עס שטערט מיך. מאכט סענס?

[smartinof]

געהרט אמאל פון א פרייליכן ייד "אז עס גוט איז דאך דו, אז ס'איז נישט גוט איז דאך ווידער דו, און אז ס'איז דו איז דאך גוט, און אז ס'איז גוט איז דאך וייטער דו"

[מי אני]

מ'רירט דא אן אויף א שילוב פונעם באקאנטן תניא (פח"י) אז אמונה היא למעלה מן הדעת וההשגה, מיט דעם וואס דער מו"נ זאגט (ח"א פ"נ) אז האמנה עניין המצוייר בנפש כשיאמינו בו שהוא כן כמו שיצוייר ע"ש. והיינו, אז איה"נ אז די עצם דבר המצוייר בשכלו איז למעלה מן [דרכי] הדעת, איז עס אבער פארט מצוייר (ממש) בשכלו אלס "אמת", וממילא איז דאס דאס וואס באדערט אים ווען זיין באליבטער וועמען ער וויל נאכגעבן זיינע וועליוּס וכו' נעמט דאס נישט אן.

***

דא האט מען גע'טענה'ט, אין א וועג, פארקערט ווי דעם אשכול.

[רביה''ק זי''ע]

די געדאנק פון יוסיף דעת יוסיף מכאוב קען נישט זיין אז ס׳מיינט א הוראה למעשה אז דערפאר זאל מען נישט טראכטן ווייל דאס אליינס איז שוין אויך געטראכט, דא איז א מענטש געזיצן און געטראכט א לאנגע צייט ביז ער איז געקומען צום אויספיר אז יוסיף דעת יוסיף מכאוב.

בכלל מיין איך אז אן כופר, און נאכמער אן עגנאסטיק האט די גליקליכסטע לעבן. דער מאמין מוטשעט זיך מיט  mental gymnastics צו פארענפערן זיינע קשיות, איז סטאק מיט חקירות צו גאט לאזט גיין א לעיס טאפ שייטל צו נישט און וועלכע וועג איז די מערסטע אויסגעהאלטן צו שחט׳ן דעם קראצמאך בוים לויט אלע שיטות, ער deprived זיך פון אזויפיל לעבנסקוואליטעט און גשמיות׳דיגע און רוחניות׳דיגע הנאות, און דערנאך דארף ער נאך זיך מוטשען צו בארעכטיגן פאר זיך אליינס פארוואס ער זוכט זיך נישט אויס קיין בעסערע לעבן און פארוואס זיין לעבן איז באמת גליקליכער ווי ווארען באפעט, און ווען דאס לעבן איז פאראיבער קומט נאך א גיהנם מיט כף הקלע וואס אפילו רבי יוחנן האט נישט געוואוסט באיזה דרך מוליכין אותי, ויוסיף דעת יוסיף מכאוב. דער כופר ווידער האט נישט קיין קשיות, ער ענדשויט זיין לעבן to the fullest, און אלעס שטימט א מחיה, און ווען מ׳ווערט צו אלט און שוואך און דאס לעבן ווערט צו לאנגווייליג גיבט מען א בלאז אויס די נשמה און געגאנגען ווייטער.

[תרמב]

איינמאל מ’איז נישט קיין מאמין קען מען ווערן באמת מער גליקלעך ווי ווארען באפעט? אז מ’איז א מאמין קען זיך כאטש איינרעדן אז מאיז בעסער פון באפעט.....

[Nanach]

פארוואס ער זוכט זיך נישט אויס קיין בעסערע לעבן און פארוואס זיין לעבן איז באמת גליקליכער ווי ווארען באפעט, און ווען דאס לעבן איז פאראיבער קומט נאך א גיהנם מיט כף הקלע וואס אפילו רבי יוחנן האט נישט געוואוסט באיזה דרך מוליכין אותי, ויוסיף דעת יוסיף מכאוב.

עס געפעלט מיר וויאזוי די נעמסט ווארען באפעט וואס enjoyed בכלל נישט זיין לעבן... ממילא ווען די זאגסט Dan Brazilian וכדומה, נא. אבער ווארען באפעט???

[מי אני]

דר. גרעהעם אַפּיִ טענה׳ט:

it might be alleged that the lives of Naturalists are meaningless and purposeless. In order to assess this allegation, let us begin by considering Aristotle’s account of the good life. According to Aristotle, a flourishing human being is a flourishing member of a flourishing community (Politics, Book VII, esp. xiii). A flourishing person exercises moral and intellectual virtues: a flourishing person has genuine friendships (Ethics, Books VIII and IX), exercises both theoretical and practical wisdom (Ethics, Book VI) and acts with a range of virtues in pursuit of valuable individual and collective ends (Ethics, Books III and IV). And a flourishing human being is not subject to certain kinds of liabilities: a flourishing human being is not impoverished, or unhealthy, or the victim of misfortunes such as bereavements and the like (Ethics, Book I, esp. ix–xi). While there is certainly room to quibble with the details of the Aristotelian account, the overall picture that it paints seems – to me, anyway – to be quite attractive

It is obvious that Naturalists can live the Aristotelian good life: they can live meaningful, purposeful, flourishing human lives. Moreover, it is equally obvious that there is no reason to suppose that Theists are better equipped than Naturalists to live the Aristotelian good life: Naturalists and Theists alike can find meaning and purpose in familial relationships, friendships, exercises of moral and intellectual virtue, engagements in intrinsically rewarding individual and collective pursuits, and so forth. Finally, it is hardly any less obvious that those who cannot find meaning and purpose in familial relationships, friendships, exercises of moral and intellectual virtue, engagements in intrinsically rewarding individual and collective pursuits, and so forth, are unlikely to find meaning and purpose anywhere else. Naturalists can – and do – live the Aristotelian good life; to suppose otherwise is just to fall into thoughtless prejudice

Perhaps it might be alleged that Naturalists are required to suppose that their lives lack meaning and purpose, that is, that Naturalists cannot have available to them a conception of meaning and purpose on which their lives are imbued with meaning and purpose. However, the response that we framed to the previous allegation shows that this allegation is also without substance. Naturalists can accept a broadly Aristotelian account of human flourishing, and they can correctly suppose that their own lives meet this broadly Aristotelian standard. As before, to suppose otherwise is just to fall into unthinking prejudice

‏(ויש לזה קצת סמוכין פון דעם אז ס׳איז ל״ד די פרומע לענדער וואס ווערן דייקא גערעכענט העכער אויף צופרידענהייט.)