ביאור סוד דשבעים ושתיים בתולות בגן עדן

[ארי נוהם]

משל הבתולות קודש קדשים

בטעם הדבר מדוע דיבר בקדשו מרן נביאה דישמעאליה, רבינו מהר"ם מוחמד עינינו, שכל מי שדבק בהשי"ת וגם בנביאו, יזכה שכאשר בגן עדן יהא מנוחתו תבאנה אליו שבעים ושתיים בתולות, אשר איש לא ידעם, ויתענג בנועם ורוך תחת אשר עינג את בוראו בעשיית רצון ה' בעוה"ז.

והנה ברור לנו שבוודאי אין כוונת מוחמד עוזנו כפשוטו, וכל האומר דוד חטא אינו אלא טועה וכל האומר מוחמד לתאוות בשרים התכוון אינו אלא טועה, וידועים שכל דברי הנביא אינם אלא משלים לדברים נעלים ונשגבים, וכפי שדיבר בקדשו אודות הרוח והאש וכל דבריו הקדושים אשר בקוראן מלאים משלים כדברי מוהר"ן בסיפורי המעשיות.

וכבר דקדקו המפרשים בלשון קדשו של הנביא, ופירשו זה בכה וזה בכה. יש שאמרו שאין הכוונה לבתולות דווקא אלא אף לנשים ממש. יש שאמרו שהכוונה למיני צימוקים, והבתולות הם משל לדברים מתוקים ומגדנות. ויש שאמרו עוד פירושים אחרים, וכמובן שכפטיש יפוצץ סלע ואלו ואלו דברי מוחמד חיים.

אבל אם אחז"ל "כל השירים קודש ושיר השירים קודש קדשים" אז ברור שאם כל משלי מוחמד קודש משל הבתולות קודש קדשים. ולכן אף אני אענה חלקי בזה, ממה שחנני הבורא ובכח עליון דאורייתא ועל דעת הנביא, וזה החלי:


סוד החיבור והדביקות

איתא בספה"ק עה"פ דע את אלוקי אביך, שהכוונה להתחבר ולהידבק בהשי"ת, כי הלשון "דע" ענינה חיבור, וכדכתיב "וידע אדם עוד את אשתו" דהיינו חיבור וזווג. והתורה מורה לנו שצריכים לידבק בה' וכמו חיבור וזווג אצל בנ"א.
ויש להבין לפי דבריהם, מדוע כתוב לשון "דע" שהובאה בעניני הזווג והמשגל, כלפי הבורא ית"ש. הלוא אין מן הכבוד להשתמש בלשון זו, אם משתמשים בה לעניני הזווג, והיה מן הראוי להשתמש בלשון דביקות, וכמש"כ "ואתם הדבקים בה' אלוקיכם" וגו'.

ונל"ב ע"פ דבריו הידועים של המאור עינים עה"פ "וְאִישׁ אֲשֶׁר יִקַּח אֶת אֲחֹתוֹ... וְרָאָה אֶת עֶרְוָתָהּ וְהִיא תִרְאֶה אֶת עֶרְוָתוֹ, חֶסֶד הוּא וְנִכְרְתוּ לְעֵינֵי בְּנֵי עַמָּם" וגו', ולמה כתוב לשון "חסד" שבד"כ ענינו דבר טוב שעושה חסד לשני, ואילו כאן ענינו דבר רע של גילוי עריות.
וביאר בקדשו שכ"א יש לו תכונות ומידות טובות ורעות, ובכל מדה ותכונה אפשר להשתמש לטוב או לרע, ומי שהוא ממידת החסד הוא יכול להשתמש בזה לעשות חסד עם נשים שלא כדין, ולעומת זה אפשר להשתמש בה להתחסד עם קונו, ולכן כל מי שמרגיש בקרבו מידת חסד וטובת עין ופזרנות וכדו', יבין שביכולתו להטיב לאנשים ולהתחסד עם קונו יותר מאנשים אחרים.

ועפ"ז נבוא לפרש כוונת הפסוק בענין "דע את אלוקי אביך", שאם היה כתוב רק ענין הדביקות בה' לא היינו מבינים איזו סוג של דביקות צריכה להיות, אבל לשון "דע" שענינו חיבור כמו החיבור בשעת הזווג, ע"כ הכוונה לחיבור של אהבה, הנאה ורצון, ולא של הכרח ויראה ופחד.
וכמו שאמרו ז"ל שהבא על אשתו כשהוא כועס או היא כועסת, הוי מבני תשע מידות. וכל החיבור צ"ל באהבה ואחוה ושלום ורעות. ולכן כאשר יש חיבור בה' באהבה הרי הגיע לתכלית הנרצה של דע את אלוקי אביך.
ולפ"ז נבין ביתר שאת דברי ר"ע שכל השירים קודש ושיר השירים קודש קדשים. והכוונה בזה שאם כל השירים לה' הם קודש, אז שיר השירים שענינו הראות אהבה וחיבור נפלא הוא קודש קדשים, כי זה כל התכלית של ברואי העולם להידבק באל חי באהבה ובתשוקה, ולא מחמת יראה בלבד.


סוד הבתולה ואיש לא ידעה

מעתה נלך קומה אחר קומה, בביאור הפסוק בשיר השירים "גַּן נָעוּל אֲחֹתִי כַלָּה גַּל נָעוּל מַעְיָן חָתוּם", שמשבחים לאותה בתולה אשר היא שמורה מכל משמר וגדורה ולא פרוצה, ומעין חתום עד יום חתונה ויום שמחת לבה.
ויש להקשות, שאמנם יש בזה שבח לבתולה שהיא משומרת וגדורה, אבל שבח זה אין ענינו לעצם היותה מיועדת לאיש כלשהו אלא מעלה שלה בלבד, דוגמת אם היתה טובת לב ובעלת מידות. וא"כ למה הביאו שבח זה בשיר השירים, אשר כל ענינו רק לשבח ולרומם כלה נאה ויפת תואר ויעלת חן, ואין ענינו לספר כל מעלותיה של הכלה אשר אינם נוגעים לברית הנישואים.

ונל"ב ע"פ דברי חז"ל שבזווג שני יש ד' דעות במיטה, שכל בני הזוג חושבים גם על הזיווג הראשון שלהם וכו'.
נמצא שמי שנשמרה בכל משמר שלא להתחבר עם איש אחר חוץ מבעלה, אז אין לה בעולמה ובמיטתה חוץ מבעלה, וכל אהבתה ורגשותיה מיועדות לבעלה בלבד.
אבל מי שטעמה מפרי אחרים, אף אם לא בגדה בבעלה אלא שלא נשמרה בנערותיה ובבגרותה, הרי מיד היא משווה את בעלה לאיש אחר, ונמצא שאין לה דעה יחידה במיטה.
ולכן משבחים לאותה כלה נאה שהיא גם חסודה, ואומרים גן נעול אחותי כלה, שאין זה רק שבח על מידותיה הנפלאות אלא גם שבח שנוגע לזווג שלה עם בעלה, שעי"ז שהיא גן נעול הרי אין לה אלא דעה יחידה במטה, ונמצא מטתה שלימה לפניו ואהבה ודיבוק ורעות באופן שאין דומה לה.

מעתה יובן מדוע בפסוק משבחים לרבקה שהיתה בתולה ואיש לא ידעה, וכן לשאר צדקניות בעולם.
וכבר ראינו אצל מוחמד עוזנו שכאשר החריב את עיר הכהנים של היהודים, ולקח לאשה את בת המנהיג היהודי בהיותה בתולה וקטנה. ונתקשו המפרשים במעשה זו, אבל האמת יורה דרכה שרצה לשאת אשה צדקנית זו אשר אין לה במיטתה אלא דעת מוחמד בלבד, ודו"ק היטב.


סוד עץ החיים ועץ הדעת

והנה מצאנו בתורה פרשת עץ החיים ועץ הדעת, שהקב"ה צוה לאדם שישמור את עץ הדעת לבלתי אכול ממנה, וכאשר נתפתה ע"י אשתו ואכל ממנה גירשו הקב"ה מגן עדן, באומרו שאם יאכל מעץ החיים ואכל וחי לעולם.
והקשו המפרשים, שאם לא רצה הקב"ה שיחיה לעולם א"כ איך לא צוה עליו מקודם שלא יאכל מעץ החיים. הרי אם היה אוכל בתחילה מעץ החיים ואח"כ מעץ הדעת, לא היה יכול למות ולא היה מועיל גירושו מגן עדן.

וביארו חכמי הקבלה שעץ החיים רומז לתוה"ק כמש"כ "עץ חיים הוא למחזיקים בה", ועץ הדעת רומז להבלי עוה"ז וידיעות פילוסופיות ותכונות העולם, בחינת יודעי טוב ורע.
ואם היה אדה"ר מתמלא בתורת אמת, וממלא כרסו בדרך החיים, הרי לא היה נפגע מעץ הדעת, ואדרבה, היה יכול לאכול מעץ הדעת אף לכתחילה. אבל אם האדם פותח בגנות ואוכל מעץ הדעת, קשה לו לחזור לאיתנו הראשון ולידבק בתורת ה' ועץ החיים, ואדרבה, תורתו נעשית לו סם המות וצריך לגרשנו מגן עדן, כי אין ביכולתו להכיל תורת ה' בטהרה וכראוי.

ואמינא בהאי מילתא, ע"פ תורת הנסתר בביאור דברי חז"ל שהנחש הטיל זוהמא בחוה והיינו שבא עליה. רצ"ל שהנחש הוא הערום מכל חיות השדה, ויודע דעת עליון, ויודע טוב ורע, והבין הנחש שאם ברצונו לבוא על חוה צריך לעורר בה ידיעת טוב ורע, וכאשר תדע רעה מהי יוכל לפתות אותה. ולכן אחרי הידיעה מאכילת עץ הדעת, היה באפשרותו לבוא עליה, כי הבינה ענין זה שעירומים הם וכו'.
וזהו עומק כוונתם ז"ל שאמרו נשים דעתן קלה, היינו בחינת דעת הנ"ל, שהיא פגמה בזה ראשונה באכלה מעץ הדעת, ואכן נתפתתה לנחש.

ועפ"ד הנ"ל מובן שמי שלא נשמרה ואיננה בבחינת גן נעול, אז יש יותר מדעה אחת במיטה. וטרם היות אנשים עלי אדמות לא הבינה נקודה זו, ותיפקחנה ע"י אכילה מעץ הדעת וידעה טוב ורע, ואז בא עליה הנחש.
הרי לנו ראיה לענין זה, שדעת מורה על החיבור והזיווג, וזהו ענין עץ הדעת.
ולכן צריכים לתקן חטא עץ הדעת בכל הדורות, כנודע מחכמי קבלה, והיינו שענין חטא עץ הדעת של פירוד משלימות של "דע" את אלוקי אביך - שהוא חיבור ודביקות עד הסוף, את זה צריך לתקן במשך כל הדורות, ולחתור לטעום תחילה מעץ החיים ועי"ז להגיע לעץ הדעת ולדעת את אלוקי אביך.


סוד עוה"ב ושם י"ה

ובזה נבוא אל שער המלך, מלכו של עולם, אשר כסאו בעולם העליון, ותחת כנפיו חוסים כל הנשמות אשר מגיעים לעולם העליון אחרי היותם עלי אדמות בגוף אדם.

הנה כתב רש"י בשם חז"ל, שבתחילה רצה הקב"ה לברוא את העולם במידת הדין וראה שא"א ושותפה במידת הרחמים, ולכן בתחילה כתוב אלוקים שרומז על מידת הדין, ואח"כ מתחיל שם הוי"ה שהוא מידת הרחמים.
וחכמי הקבלה פירשו שבשם הוי"ה רמוזים מידות אלו, שאות י' מורה על מידת הדין ואות ה' הראשונה מורה על מידת הרחמים, ולכן הן כתרי ריעין דלא מתפרשין, ונקראין בשם אבא ואמא בלשון המקובלים. אות ו' רומז לצינור שממשיך מעולם העליון לעולם התחתון, והן ו' מידות דחג"ת נה"י, ואות ה' האחרונה היא מידת המלכות דלית לה מגרמה כלום, וד"ל.

ואות י' רומז למידת הדין, ולכן שרי לא ילדה והוצרכה לשנות שמה לשרה כי אות י' רומז למידת הרחמים, ואז נפתחה רחמה.
ולכן לא נבראה העולם התחתון אלא באות ה' בלבד, דהיא אתא קלילא דלית ביה מששותא.

אבל כ"ז רק בעוה"ז שאנשים הם יודעי טוב ורע, וקשה כח הסבל ויצר לב האדם רע מנעוריו, והוצרך לבוא במידת הרחמים. אבל בעולם העליון אשר הוא עולם של עץ החיים, ואכל וחי לעולם, ואין שם מיתה כי עולם הנשמות היא, ואין שם אלא עונג זיו השכינה אשר הוא מלך חי לעד, ולכן תורתו נקראת תורת חיים ועץ חיים, הרי שם הכל הוא באות י' הרומז לדין ואמת, וחותמו של הקב"ה אמת, ואין אמת אלא תורה וכפי שאחז"ל.


סוד שם ע"ב (שם הוי"ה במילוי ג"י)

ואם חומה היא נבנה עליה טירה, והוא ענין שם ע"ב שידוע לכל גודל קדושתה ומעלתה.
הנה שם הוי"ה ב"ה עולה למספר כ"ו, אבל אפשר לצרף בזה כמה מילויים למספרים אחרים. שם הוי"ה במילוי ג' אלפין, כזה: יו"ד ה"א וא"ו ה"א עולה למספר מ"ה, והוא שם ידוע. כמו"כ שם הוי"ה במילוי ה', כזה: יו"ד ה"ה ו"ו ה"ה עולה למספר נ"ב, וגם הוא שם ידוע. והעולה על כולנה הוא שם הוי"ה במילוי ג' יודין, כזה: יו"ד ה"י וי"ו ה"י, שעולה למספר ע"ב, וזהו שם ע"ב הידוע לכל (ישנם עוד מהלכים למילויי שם הוי"ה והבאנו רק מקצתם לשם דוגמא).

והנה שם הוי"ה במילוי ג"י דהיינו שם ע"ב, ענינו מילויי אות י' שרומז על מידת הדין, אלא שאין עוה"ז ראוי וכדאי לה ולכן שם ע"ב רומז לעוה"ב, ששם הקב"ה נוהג במידת הדין והצדק והאמת וכנ"ל, ושם הנהגתו באות י' וכפי שצריך להיות ההנהגה במידת הדין.
וחכמי הקבלה פירשו בזה, ששמות הוי"ה במילויים רומזים לבחינות נפש רוח נשמה חיה יחידה, ומילוי דג"י דהיינו שם ע"ב רומז ליחידה, שהיא דרגה הנעלה ביותר, בחינת נשמה לנשמה.
וביאור הענין, שזהו קוצו של יו"ד, ואות י' היינו דין עד הסוף שאין כל נפש ונשמה מגיע לדרגה זו בעולמנו השפל אשר מעורב בה אות ה' שבה נבראה העולם, אבל בעולם העליון בהיפרד ממנו גוף עכור ונשאר רק נשמה, הרי הנשמה מגיעה למעלת יחידה (היינו נשמה שבנשמה), והיינו אות י', וזוהי בחינת שם ע"ב - שם הוי"ה במילוי ג' יודין.

ועומק הכוונה בזה, כי בעוה"ז א"א להגיע לבחינת דעת עד הסוף, כי האדם פגם באוכלו מעץ הדעת קודם עץ החיים, ועבודת האדם היא שיקיים את "דע את אלוקי אביך" יותר ויותר, ורק נביא יכול להיות יודע דעת עליון.
ולכן דעת אינו מעשר ספירות עליונות, ומתחיל בכתר וממשיך לחכמה ואח"כ לבינה ואח"כ לחג"ת נהי"ם (חסד גבורה תפארת נצח הוד יסוד מלכות), כי הדעת למעלה מכל, והוא במקום כתר עליון כנודע מחכמי הסוד. שהרי א"א להשיג דעת אמת בעולם זה אלא בעולם העליון, שהוא בחינת שם ע"ב דהיינו דעת עליון.


סוד שבעים ושתיים בתולות בגן עדן

מעתה נבוא לבאר דברי הנביא אשר נשא משלו ויאמר, שבעולם העליון יזכו כל עושי צדק ועושי רצון קונם ועושי דברי הנביא לשבעים ושתיים בתולות.
בתולות דווקא אמר רחמנא, אשר איש לא ידע"ם ודעה אחת להן במיטתן.

ומשל נורא ונפלא זה רומז להני אינשי דמעלי אשר דעה אחת להם בעוה"ז, "דע את אלוקי אביך", היינו דביקות בהשי"ת באופן נעלה ובאהבה אמיתית, אשר א"א להגיע אליה אלא ע"י דביקות בתורה שהיא עץ החיים, ועי"ז דבק בה' ואין לו דעה אחרת במיטה, היינו שלא פנה אל רהבים ושטי כזב ורעות והבלי עוה"ז מעץ הדעת.

והם זוכים ליהנות מזיו השכינה ונשמתם מקבלות אור הוי"ה במילוי ג' יודין, דהיינו שם ע"ב כנ"ל. כי תיקנו את נשמתם בעוה"ז עד אשר זוכים לבחינת יחידה, דהיינו נשמה שבנשמה, כאשר הנשמה מגיעה לעולם העליון.
וזוהי ע"ב בתולות דווקא, היינו בתולה אשר איש לא ידעה, גן נעול אחותי כלה, היינו דעה אחת במיטתו - לדעת את ה' בידיעה אמיתית וברורה.

ומעתה יובן מה שאחז"ל לעתיד לבוא כל אחד נכוה מחופתו של חבירו, שכולם רואים אצל חברם בחינת חופה היינו נישואים עם בתולות אשר איש לא ידעם ואין להן דעה אחרת במיטתן, היינו שכ"א יראה עד כמה חבירו דבק בה' ולא פנה לדעות אחרות בעוה"ז, ועי"ז יזכה לבחינה נוספת ונעלה יותר של דעת עליון, וכ"א נכוה מחופתו של חבירו ויחשוב בלבו מתוך קנאת סופרים עד כמה רעהו עלה עליו בדביקותו בה' באהבה, ולא היה לו דעות ואהבות אחרות.

"וּנשִׁין דְּמִתנַסבָּן לְגוּברִין צְנִיעָן כְּנִינְפֵי צְנִיעָא וּכגִינְתָא דְעֵדֶן דְּלֵית רְשׁוּ לִגבַר לְמֵיעַל לְגַוַהּ אֱלָהֵין צַדִּיקַיָא דְנַפשְׁהוֹן מִשׁתַּלחִין תַּמָן עַל יַד מַלאֲכַיָא וּבתוּלִיך טְמִירָן כְּגִנזָן דְּאַנפֵּילִין וַחֲתִימָן תַּמָן כְּמַבּוּעָא דְמַיָא חַיִין דְּנָפֵיק מִתְּחוֹת עִיקַרֵי אִילָנַיָא דְחַיִין בְּנַהרָא דְּנָפֵיק מֵעֵדֶן וּמִתפָּרַשׁ לְאַרבְּעָא רֵישֵׁי נַהרִין" (לשון התרגום על הפסוק גן נעול וגו')


(נעתק מספר "מחמד עין", שער רמזי קוראן דרוש ע"ב)

[ארי נוהם]

ווי פארשטענדליך איז עס נאר ע"ד ההיתול וסאטירה, און ח"ו צו מדמה זיין תורתינו הק' צו דברי הבל ורעות רוח פון המשוגע מוחמד, וואס איז געווען א מנוול און רעיפיסט, א רוצח און אפילעפסיק משוגענער, און אין זיין קאפ איז נאר געלעגן פרויען און מיידלעך כפשוטו ממש.

ס'איז נאר א וועג וויאזוי צו ווייזן ווי מ'קען רעדן און רעדן און רעדן און גארנישט זאגן. ואיבעית אימא איפכא, מ'קען זאגן שיינע רמזים און מישן קבלה מיט פילאזאפיע און מאכן א קוגל אויף יעדע נושא אין די וועלט, אריינגערעכנט דברי שטות פון מוחמד.

[רביה''ק זי''ע]

רבא אמטי ליה קורבנא [הביא לו מתנה] לשר אחד שנקרא בר שישך ביום אידם (חגם) של הגוים, אמר: ידענא ביה דלא פלח [יודע אני בו שאינו עובד] לעבודה זרה. אזל [הלך] רבא אליו אשכחיה [ומצא אותו את בר שישך] דיתיב עד צואריה בוורדא [שהוא יושב עד צווארו בשמן ורד] וקיימן [ועומדות] זונות ערומות קמיה [לפניו] לשמשו. אמר ליה [לו] בר שישך לרבא: אית לכו כהאי גוונא לעלמא דאתי [יש לכם היהודים כגון זה בעולם הבא שלכם]? אמר ליה [לו] רבא: דידן עדיפא טפי מהאי [עולם הבא שלנו עדיף יותר מזה]. אמר ליה [לו]: טפי מהאי מי הוה [יותר מזה האם יכול להיות]? אמר ליה [לו] רבא: אתון איכא עלייכו אימתא דמלכותא, אנן לא תיהוי עלן אימתא דמלכותא [אתם יש עליכם אימת המלכות, אנו לא תהיה עלינו בעולם הבא אימת המלכות]. אמר ליה [לו] בר שישך: אנא מיהא מאי אימתא דמלכותא איכא עלי [אני על כל פנים איזו אימת מלכות יש עלי]? שאני אדם גדול ואיש אינו מעיז להציק לי.

עד דיתבי [שהם יושבים שם] אתא ההוא פריסתקא דמלכא [בא שליח אחד של המלך], אמר ליה [לו] לבר שישך: קום, דקבעי לך מלכא [שצריך אותך המלך]. כי נפיק ואזיל [כאשר יצא בר שישך והלך משם], אמר ליה [לו] לרבא: עינא דבעי למיחזי לכו בישותא [עין שרוצה לראות לכם רע] תיפקע, שהרי רואים כמה אתם צודקים, שמיד הוכחה אמיתות דבריך שאימת המלך עלי, אמר ליה [לו] רבא: אמן, ומסופר פקע עיניה [פקעה התבקעה עינו] של בר שישך שהיתה עינו רעה בישראל.

אמר רב פפי: איבעי ליה למימרא ליה מהאי קרא [היה צריך רבא לומר לו תשובה מפסוק זה]: "בנות מלכים ביקרותיך נצבה שגל לימינך בכתם אופיר" (תהלים מה, י), שלעתיד לבוא בנות מלכים ישרתו את בני ישראל. (עבודה זרה סה. עם ביאור שטיינזאלץ)

[נפה]

רביה״ק: דארט האט ער נאר אפגעענפערט די גוי

[רביה''ק זי''ע]

א. און די פסוק אין תהילים איז אויך נאר אויף אפצוענטפערן דעם גוי?

ב. ווער ווייסט וויפיל נאך זאכן וואס שטייען זענען נאר געזאגט געווארן אויף אפצוענטפערן דעם גוי און מיר תמימים קויפן עס אפ...

[נפה]

בפשטות איז די כוונה פון רב פפי געווען אז ווען ער רבא האט אים געזאגט אז אונזער איז מער האט ער נישט געהאט קיין ראיה פון פסוק, האט רב פפי געזאגט אז ער וואלט אים געקענט ברענגען די פסוק אלץ ראיה אז אונז גייען האבן מער. אבער עס מיינט נישט אז דאס איז באמת פשט אין פסוק קיין איינער פון די פשט מפורשים זאגט נישט פשט אלץ פסוק פאר מער קוק אריין אין א מקראות גדולות

[קהל'ס נער]

בפשטות איז די כוונה פון רב פפי געווען אז ווען ער רבא האט אים געזאגט אז אונזער איז מער האט ער נישט געהאט קיין ראיה פון פסוק, האט רב פפי געזאגט אז ער וואלט אים געקענט ברענגען די פסוק אלץ ראיה אז אונז גייען האבן מער. אבער עס מיינט נישט אז דאס איז באמת פשט אין פסוק קיין איינער פון די פשט מפורשים זאגט נישט פשט אלץ פסוק פאר מער קוק אריין אין א מקראות גדולות

הייסט אז אינז מעיגן פארדרייען פשט אין א פסוק כדי ס'זאל שטימען מיט אינזער אג'ענדע, און אויף איין וועיגס בוטשערן שיר השירים.
אבער דערוואגן זאל זיך ראביי אבי ווייס אריינציקוועטשן א היתר אויף א ענין פון כבוד הציבור, און ער ווערט גלייך א רעפארמער.

#דאבל_סטענדערט

[נפה]

רוב געווענטליכע פשטנים פארדרייען נישט פשט ווען עס קומט צו אזעלכע זאכן אבער דא זאגן זיי יא אנדערש ומובן מאליו פון די המשך הקאפיטעל אז פשוט פשט איז נישט דאס.
לגבי ראביי אבי ווייס, האב איך אים נישט דורך געטון איך האב געזען אן אשכול איבער אים אבער עס האט מיר במחילת כבודו פונעם חשובער פותח נישט געצויגען
אויב קומט ער מכח הלכה ווייס איך נישט ווער עס רופט אים אלץ רעפורמער

[תרמב]

איך צולייגער האב אזוי אפגעלייענט די גאנצע מערכה איבער די ע"ב בתולות, און צום סוף געבסטו אזא מאך אוועק אז דאס איז נאר בדרך סאטירא, איך פיל מיך אויסגעשפילט.......
ארי נוהם דו קענסט דאך גיין קאמפעטישאן מיט ר' איטשע מאיר מארגענשטערן..... נוץ אויס דיינע כשרונות......

[מיין אמת]

[quote="ארי נוהם"( ממש.

ס'איז נאר א וועג וויאזוי צו ווייזן ווי מ'קען רעדן און רעדן און רעדן און גארנישט זאגן. ואיבעית אימא איפכא, מ'קען זאגן שיינע רמזים און מישן קבלה מיט פילאזאפיע און מאכן א קוגל אויף יעדע נושא אין די וועלט, אריינגערעכנט דברי שטות פון מוחמד.[/quote]
אין לפי זה קען מען זאגען-לויט די מהלך אז זוהר איז געשריבען געווארן דורך א פעלטשער- אז דעי אלע גרויסע זאכען וואס צדיקים האבען געזען אין זוהר, איז כעין דרך זה



Sent from my Stratus_C5 using Tapatalk

[רביה''ק זי''ע]

פיין, כ'וועל נעבעך נישט ארויסקומען אזוי קלוג און אויפגעקלערט, אבער כ'וועל פארט זאגן וואס איך האלט:

האסט געשריבן א קליינקעפיגע מאניפולירנדע אשכול, האסט זיך ניטאמאל באצויגן צו קבלה און דעם הייליגן זוהר הקודש אליינס, אבי ארויסגעגעבן גרעפסעס און פון מוחאמד ימ״ש און געמאכט א צד השווה צו רבי שמעון להבדיל אלף אלפי הבדלות כאילו זיי זענען ביידע געווען די זעלבע פאנטאזירער עפ״ל.
אבער וואס זאל מען טון אז צי שרייבן איפכא מסתברא, און טרייבן לצנות פון קבלה און באזינגען מוחאמד׳ס פאנטאזיעס הערט זיך שרעקליך אויפגעקלערט.


איך ווייס אז מ'קען צוריק אטאקירן אז מיטן סתם אנשרייען איינעם קומט מען אין ערגעץ נישט אן, און אנשטאט דעם זאל איך אפשרייבן א נארמאלע תגובה וואס זאל אויפווייזן די חילוק צווישן מוחאמד׳ס בויכוויי און די טיעפע אמת און געמאסטנקייט פון יעדעס ווארט פון די ספרי קבלה. אבער דאס שיינט בערך ווי דער קראי וואס טענה'ט אז קיין איין היימישער גדול האט נישט ארויסגעגעבן קיין ספר אפצוענטפערן די טענות פון משה פירוז. האלאו? דו מיינסט אז יעדער וואס שרייבט סיי וואס מוזן אלע נאכטאנצן דעם טאקט און 'אפענטפערן'? אין לדבר סוף.
אויב וואלט אונזער ברומעדיגער לייב געפרעגט פראגעס אויף קבלה, אדער זיך געוואונדערט הלמאי געוויסע זאכן פון קבלה זעהען אויס ווי אומבאגרינדעטע דמיונות עפ״ל, וואלט איך זיך באמיט עס צו ערקלערן. אבער ווען איינער קומט מיט אייגן געשאפענע החלטות און מאכט ליצנות פון די מהלך וואס די מקובלים בראש פון רשב״י שרייבן, דאן איז שאנדפול זיך צוריקצו'טענה'ן, ואין לי אלא ארויסצוברענגען אנטריסטונג.


וויי פאר קאווע שטיבל אז אנשטאט אדורכטון א טעמע ווי עס דארף צו זיין, אזויווי ק"ש עטליכע יאר צוריק אין די "זיבן זאטע יארן", קומען אפאר זעלבסט-דערקלערטע אויבער חכמים און האקן אין טשייניק אבי צו קענען זאגן "פארקערט".

וואס וואס? יע יע!

[טמיר]

יוי איז דעיס גוט. שוין לאנג נישט אזוי געקוואלן

[ארי נוהם]

כ'רעד נישט צו רביה"ק וואס האט אן אלטע אגענדע פון פארדרייען כמעט יעדע נושא, און דערפאר באמיה איך מיך קיינמאל נישט אפצוענטפערן זיינע ווערטער כי אין לדבר סוף.

נאר זעענדיג אז געוויסע האבן אים געלייקט, און מעגליך אז זיי קלערן אז ס'איז טאקע א גוטע צד השוה צו מיינע ווערטער אינעם אשכול וואס ער האט צוגעצייכנט בסוף דבריו, מוז איך כאטש קלארשטעלן איין זאך: הגם כ'קען פרעגן אויף קבלה, זוהר, רבי שמעון און וואס נישט, האב איך עס לגמרי נישט געטון אין דעם אשכול. ס'איז געווען א שטיקל סאטירע ותו לא מידי.

אויב רביה"ק'ס קראנקע קאפ מאכט אזעלכע צושטעלן, אין די צייט ווען איך האב דאס קיינמאל נישט געשריבן, דאן צייגט עס נאר איין זאך: דער אורזאך פארוואס איך ענטפער טאקע קיינמאל נישט אויף זיינע ווערטער. כי זה דרכו כסל תמיד, מישן הודו מיט קוש [נישט קיין טעות הדפוס], ווארפן אפאר מראי מקומות און ענליכס, און הופא - ער האט באשאפן א "יצירה", און עולם גולם דארף נאך קומען אפענטפערן אדער צושאקלען מיטן קאפ.

ווער עס האט נישט פארשטאנען מיין ווייטאג אין מעקסוועל'ס אשכול, און וויל בעסער פארשטיין די חילוק פון די זיבן זאטע יארן און די יעצטיגע זיבן הונגער יארן, איז געלאדענט צום פארום העמק דבר און זען דער חילוק פון רביה"ק'ס סאו קאולד אויפקלערערישע אשכולות, מלא וגדוש מיט כרפס אין זאלץ וואסער במעטה של ידען, און די אמאליגע סאלידע אשכולות, אדורכגעטון נושאים כדת וכדין.


(איינער מחכמי ק"ש האט מיר אנגעפרעגט שוין אריבער א יאר צוריק פארוואס איך שרייב לעצטנס אזוי ווייניג, און כ'האב שוין דעמאלט געקרעכצט כדברים האלו. זינט דאן איז די שטאפל נאר נידעריגער און נארישער לדאבוני)

[רביה''ק זי''ע]

כ'רעד נישט צו רביה"ק וואס האט אן אלטע אגענדע פון פארדרייען כמעט יעדע נושא, און דערפאר באמיה איך מיך קיינמאל נישט אפצוענטפערן זיינע ווערטער כי אין לדבר סוף.

נאר זעענדיג אז געוויסע האבן אים געלייקט, און מעגליך אז זיי קלערן אז ס'איז טאקע א גוטע צד השוה צו מיינע ווערטער אינעם אשכול וואס ער האט צוגעצייכנט בסוף דבריו, מוז איך כאטש קלארשטעלן איין זאך: הגם כ'קען פרעגן אויף קבלה, זוהר, רבי שמעון און וואס נישט, האב איך עס לגמרי נישט געטון אין דעם אשכול. ס'איז געווען א שטיקל סאטירע ותו לא מידי.

אויב רביה"ק'ס קראנקע קאפ מאכט אזעלכע צושטעלן, אין די צייט ווען איך האב דאס קיינמאל נישט געשריבן, דאן צייגט עס נאר איין זאך: דער אורזאך פארוואס איך ענטפער טאקע קיינמאל נישט אויף זיינע ווערטער. כי זה דרכו כסל תמיד, מישן הודו מיט קוש [נישט קיין טעות הדפוס], ווארפן אפאר מראי מקומות און ענליכס, און הופא - ער האט באשאפן א "יצירה", און עולם גולם דארף נאך קומען אפענטפערן אדער צושאקלען מיטן קאפ.

ווער עס האט נישט פארשטאנען מיין ווייטאג אין מעקסוועל'ס אשכול, און וויל בעסער פארשטיין די חילוק פון די זיבן זאטע יארן און די יעצטיגע זיבן הונגער יארן, איז געלאדענט צום פארום העמק דבר און זען דער חילוק פון רביה"ק'ס סאו קאולד אויפקלערערישע אשכולות, מלא וגדוש מיט כרפס אין זאלץ וואסער במעטה של ידען, און די אמאליגע סאלידע אשכולות, אדורכגעטון נושאים כדת וכדין.


(איינער מחכמי ק"ש האט מיר אנגעפרעגט שוין אריבער א יאר צוריק פארוואס איך שרייב לעצטנס אזוי ווייניג, און כ'האב שוין דעמאלט געקרעכצט כדברים האלו. זינט דאן איז די שטאפל נאר נידעריגער און נארישער לדאבוני)

דיינע ווערטער האבן מיר פשוט ארויפגעברענגט א שמייכל אויף די לעפצן און כ׳האב זיך געפארכטן אז איינער פון די הנהלה זאל נישט פארמעקן דעם תגובה כאילו זיך אנצונעמען פאר מיין כבוד האב איך עס ציטירט אז ס׳זאל בלייבן א זכר, ארי נוהם בתקפו, שטויסט און בריקעוועט אויף אלע זייטן און אין דעם פאל זאגסטו ריכטיג אויך (כ׳מיין עס גראדע ערנסט, ווער ס׳פארשטייט מיין מהלך פארשטייט פארוואס איך שרייב דווקא באופן כרפס אין זאלץ וואסער), וואס קען דען זיין בעסער פון דעם, כה לחי!

[נפה]

באתר דזקוקין דנורא ובעורין דאשא מאן מעייל [tag]נפה[/tag] לתמן

[תוהו ובוהו]

נאר זעענדיג אז געוויסע האבן אים געלייקט, און מעגליך אז זיי קלערן אז ס'איז טאקע א גוטע צד השוה צו מיינע ווערטער אינעם אשכול וואס ער האט צוגעצייכנט בסוף דבריו, מוז איך כאטש קלארשטעלן איין זאך: הגם כ'קען פרעגן אויף קבלה, זוהר, רבי שמעון און וואס נישט, האב איך עס לגמרי נישט געטון אין דעם אשכול. ס'איז געווען א שטיקל סאטירע ותו לא מידי.

נעם יעדעס לייק אלס א דיסלייק צו וואס דו האסט געשריבן דארט, ס'לאו דווקא אן הסכמה צום גענויען צושטעל, צו דו האסט געטוהן די זעלבע אין דעם אשכול צו נישט, פשוט ווייל ס'מאכט נישט אויס צום עצם נקודה, (ובלשונך "ס'איז געווען א שטיקל סאטירע על דבריך ותו לא מידי").

ווער עס האט נישט פארשטאנען מיין ווייטאג אין מעקסוועל'ס אשכול, און וויל בעסער פארשטיין די חילוק פון די זיבן זאטע יארן און די יעצטיגע זיבן הונגער יארן, איז געלאדענט צום פארום העמק דבר.

לענ"ד האט @יעקב מעקסוועל אפגעשריבן א שיינעם איבערבליק לפי פשטות הפסוקים, נישט צו אפפרעגן אדער זיך דינגן מיט חז"ל, נאר טאקע צו קלארער פארשטיין די הונטערגרינט פון די מדרשים, און פארשטיין ווי אזוי עס קוקט אויס די פשטות הפסוקים בעפארן דרש, זינט אונז וואס מיר וואקסן אויף מיט די אלע דרשות קענען צומאל נישט מבחין זיין וואס איז פשט און וואס דרש.

יעצט אפגעזעהן וואס דיין מיינונג דערויף איז, צו דו האסט נישט געגליכן פונקטליך די צורת הכתיבה, האט זיך עס געשפירט ווי אן אטאקע אויף א ניק וואס האט אריינגעלייגט מוח און צייט צו שרייבן זיין תגובה, און נניח אז יענץ אשכול איז נישט אויפן רמה וואס איז אמאל געווען, איז עס די נענסטע פון צווישן די לעצטיגע אשכולות, איז פ"וו אטאקירן פונקט דעם אשכול? אויב דיר שטערט די קוואליטעט פונעם שטיבל, פארוואס עס ארויסברענגן אין איינע פון די געציילטע מער זאכליכע אשכולות?

אין א סייד נאוט: נעם אין חשבון אז אזעלכע תגובות האט נאר א קאנטער עפעקט און נעמט ארויס די חשק פון שרייבן, און דינט נישט די מטרה פון אויפהייבן די קוואליטעיט פונעם שטיבל.

כ'האב נאר געשריבן דעתי, ביטע נישט אטאקירן

[ליב צו וויסן]

פיין, כ'וועל נעבעך נישט ארויסקומען אזוי קלוג און אויפגעקלערט, אבער כ'וועל פארט זאגן וואס איך האלט:

האסט געשריבן א קליינקעפיגע מאניפולירנדע אשכול, האסט זיך ניטאמאל באצויגן צו קבלה און דעם הייליגן זוהר הקודש אליינס, אבי ארויסגעגעבן גרעפסעס און פון מוחאמד ימ״ש און געמאכט א צד השווה צו רבי שמעון להבדיל אלף אלפי הבדלות כאילו זיי זענען ביידע געווען די זעלבע פאנטאזירער עפ״ל.
אבער וואס זאל מען טון אז צי שרייבן איפכא מסתברא, און טרייבן לצנות פון קבלה און באזינגען מוחאמד׳ס פאנטאזיעס הערט זיך שרעקליך אויפגעקלערט.


איך ווייס אז מ'קען צוריק אטאקירן אז מיטן סתם אנשרייען איינעם קומט מען אין ערגעץ נישט אן, און אנשטאט דעם זאל איך אפשרייבן א נארמאלע תגובה וואס זאל אויפווייזן די חילוק צווישן מוחאמד׳ס בויכוויי און די טיעפע אמת און געמאסטנקייט פון יעדעס ווארט פון די ספרי קבלה. אבער דאס שיינט בערך ווי דער קראי וואס טענה'ט אז קיין איין היימישער גדול האט נישט ארויסגעגעבן קיין ספר אפצוענטפערן די טענות פון משה פירוז. האלאו? דו מיינסט אז יעדער וואס שרייבט סיי וואס מוזן אלע נאכטאנצן דעם טאקט און 'אפענטפערן'? אין לדבר סוף.
אויב וואלט אונזער ברומעדיגער לייב געפרעגט פראגעס אויף קבלה, אדער זיך געוואונדערט הלמאי געוויסע זאכן פון קבלה זעהען אויס ווי אומבאגרינדעטע דמיונות עפ״ל, וואלט איך זיך באמיט עס צו ערקלערן. אבער ווען איינער קומט מיט אייגן געשאפענע החלטות און מאכט ליצנות פון די מהלך וואס די מקובלים בראש פון רשב״י שרייבן, דאן איז שאנדפול זיך צוריקצו'טענה'ן, ואין לי אלא ארויסצוברענגען אנטריסטונג.


וויי פאר קאווע שטיבל אז אנשטאט אדורכטון א טעמע ווי עס דארף צו זיין, אזויווי ק"ש עטליכע יאר צוריק אין די "זיבן זאטע יארן", קומען אפאר זעלבסט-דערקלערטע אויבער חכמים און האקן אין טשייניק אבי צו קענען זאגן "פארקערט".

וואס וואס? יע יע!

Wow... דו האסט מיר געמאכט ארבעטן.....
איך זיץ שוין עטליכע מינוט און ברעך זיך קאפ צו פארשטיין די תגובה פון "רביה"ק"....
"רביה"ק" איז דער וואס פארטיידיגט זוהר מיט אזא אייפער??
האבן מיר זיך טאקע דערלעבט און "רביה"ק" איז געווארן מתלמידי אמנון יצחק?

שוין.. זעהט זיך אויס אז ווען מען לייגט א לינק אין די תגובה איז טאקע געזונט עס צו קליקן...

[רביה''ק זי''ע]

גראדע בין איך א גרויסע חסיד פונעם זוהר נישט ווייניגער פונעם תנ״ך, איך גיי מיך טאקע נישט אננענמען פאר קבלה ווייל ווער ס׳האט נישט ארויס קבלה וועט סייווי נישט פארשטיין, אבער וועסט מיר קיינמאל נישט זעהן האקן אויפ׳ן זוהר אדער קבלה, זיכער נישט על דרך די אויפגעקלערטע אויבערחמים.

[ארי נוהם]

לענ"ד האט @יעקב מעקסוועל אפגעשריבן א שיינעם איבערבליק לפי פשטות הפסוקים, נישט צו אפפרעגן אדער זיך דינגן מיט חז"ל, נאר טאקע צו קלארער פארשטיין די הונטערגרינט פון די מדרשים, און פארשטיין ווי אזוי עס קוקט אויס די פשטות הפסוקים בעפארן דרש, זינט אונז וואס מיר וואקסן אויף מיט די אלע דרשות קענען צומאל נישט מבחין זיין וואס איז פשט און וואס דרש.

יעצט אפגעזעהן וואס דיין מיינונג דערויף איז, צו דו האסט נישט געגליכן פונקטליך די צורת הכתיבה, האט זיך עס געשפירט ווי אן אטאקע אויף א ניק וואס האט אריינגעלייגט מוח און צייט צו שרייבן זיין תגובה, און נניח אז יענץ אשכול איז נישט אויפן רמה וואס איז אמאל געווען, איז עס די נענסטע פון צווישן די לעצטיגע אשכולות, איז פ"וו אטאקירן פונקט דעם אשכול? אויב דיר שטערט די קוואליטעט פונעם שטיבל, פארוואס עס ארויסברענגן אין איינע פון די געציילטע מער זאכליכע אשכולות?

אין א סייד נאוט: נעם אין חשבון אז אזעלכע תגובות האט נאר א קאנטער עפעקט און נעמט ארויס די חשק פון שרייבן, און דינט נישט די מטרה פון אויפהייבן די קוואליטעיט פונעם שטיבל.

כ'האב נאר געשריבן דעתי, ביטע נישט אטאקירן

ח"ו דיר צו אטאקירן, דו האסט געשריבן א נארמאלע תגובה און זיך באצויגן צו די ריכטיגע נקודות. קודאס.

לענינינו, ביי מיר איז עס א דבר ברור ופשוט ומובן מאליו אז מעקסוועל האט נישט אפגעשריבן א שיינעם איבערבליק לפי פשטות הפסוקים. עס איז קלאר אז חז"ל האבן צוגעלייגט אסאך שטאף אויף לבנ'ס חשבון, אבער די פסוק דערציילט אויך קלאר וואספארא באנדיט און פאפער לבן איז געווען, אפילו נאר לפי פשטות הפסוקים. מ'קען קומען און פרובירן צו מצדיק זיין און פארענטפערן לבנ'ס שריט, אבער צי קומען שפילן די ניגון אז לבן איז געווען ארנטליך און יעקב האט געפאפט איז מאניפולאציע, ליגנט, און טאקע לבנ'ישע פאפעריי.

צוליב דיינע ווערטער קלער איך אז מאנכע האבן טאקע אפגעלערנט אז ער זוכט נאר צו ערקלערן פשוטו של פסוק, און דאס וואס ער שרייבט איז פשטות הפסוקים. אין אזא פאל איז מיין אטאקע טאקע נישט אין פלאץ און אומפאסיג. אבער אין פאל וואס ער האט נישט געזוכט צו ערקלערן פשטות הפסוקים נאר אן אגענדע אויסצודרייען חז"ל'ס מהלך און רעדן ווי אן אויבער-חכם, דאן איז מיין אטאקע שוין איינמאל אין פלאץ.

אצינד בלייבט נאר איבער איין זאך: אויב מענטשן האבן זיך טאקע געקענט טועה זיין און אפלערנען מעקסוועל'ס ווערטער ווי כאילו ער וויל אומשולדיגערהייט אפלערנען "פשטות הפסוקים" אן קיין אגענדעס, און האבן גאר פארשטאנען מיין תגובה ווי אן אטאקע שלא מן הענין ושלא לצורך (כלומר, נישט אז "נעבעך, ארי נוהם רעדט ווי א פארפרומטע נשמה", נאר "ארי נוהם האט פשוט נישט געכאפט אז מעקסוועל לערנט פשוטו של מקרא, און ער שרייבט א נעסטי תגובה"), דאן האב איך נישט קיין טענות אויף קיינעם סיידן צו מיר זעלבסט, אז כ'האב מיך נאך איינגערעדט אז כ'האב נאך מיט וועמען צו פארברענגען אויף ק"ש.

מיין טעות געווען, סאררי. איי געס איז די זיבן הונגער יארן זענען נישט נאר מעטאפאריש נאר א פאקט.


נאר איידער איך ענדיג אפ, ס'זעט אויס ווי מעקסוועל איז ביי מיר דער פראבלעם ולא הוא. רביה"ק איז פילפאכיג ערגער בכל קנה מידה, און א שאד אז מעקסוועל כאפט די פסק במקום רביה"ק, וואס זייעט שוין אן א חורבן מיט זיינע קליינקעפיגע קורצע אוט אף די שאלדער תגובות און אשכולות, וואס מ'דארף האבן נח'ס צייט און הלל'ס געדולד אפצוענטפערן, און וויבאלד דער וועלט פארמאגט נישט קיין נח'ס און הלל'ס בלייבן איבער זיינע קלוגע קאטשקערייען איבעראל, ורמת ק"ש יורדת לתהומות.

און מצדי, קען מען יעצט אנהייבן א גאנצע ארקעסטרע פון טענות אויף מיינע ווערטער, און מ'מעג אראפרייסן און אויפווייזן און בא'שגצ'ן.
דאס איז מיין מיינונג ולא תזוז ממקומה, און כ'האב מורא אז דאס לעצטע ביסל רצון און פראבע מצדי צייגט נאר אז ס'איז געקומען מיין צייט אפצוטרעטן פון ארט און איבערלאזן די זאנע פאר מענטשן וואס פארשטייען ענדערש דברי חכמה ומחשבה פון רביה"ק/מעקסוועל.

[רביה''ק זי''ע]

רביה"ק, וואס זייעט שוין אן א חורבן מיט זיינע קליינקעפיגע קורצע אוט אף די שאלדער תגובות און אשכולות, וואס מ'דארף האבן נח'ס צייט און הלל'ס געדולד אפצוענטפערן.

דו זאגסט זייער שיין אבער דו מאכסט נאר איין טעות, אפענטפערן איז נאר שייך אויב איינער קומט מיט א קשיא, אז איינער קומט מיט א נייעם פשט וואס קומט נאר פארענטפערן אלטע קשיות דארף מען נישט אפענטפערן ווייל ס׳שוין אלס פארענטפערט, הגם מ׳קען פארזארגן אן אלטערנאטיווען פשט פאר׳ן עולם וואס האט נישט ליעב דאס ערשטן אבער פארענטפערן פעלט נישט אויס.

[מי אני]

איך פארשטיי אז די סאטירע פון [tag]יעקב מעקסוועל[/tag] איז געווען מער ציפעדיג ווי די פון [tag]ארי נוהם[/tag], ווי אויך אז עס האט נישט געהאט די אפענע התנצלות וואס [tag]ארי נוהם[/tag] האט געשטעלט לבסוף; ובכלל איז עס מער נוגע לעיקרים ווי די סאטירע. אבער מען דארף אין אכט נעמען אז א סאטירע איז בעצם (צומאל) איבערגעטריבן אויף ארויסצוברענגען א פונקט: אין [tag]יעקב מעקסוועל[/tag]'ס פאל איז דאס געווען ווי ווייט די חכמים זענען געגאנגען צומאל אויף צו מאכן א דיקאטאמיע און אויסטייטשן נאך מער שווארץ/ווייס די מעשים פון פיגורן אין תנ"ך, און צומאל מער ווי די פסוקים אליין וואס געבן מער ניוּאנס צו די כאראקטערן פון די סיפורים בתוכה. דאס'ן דאס מדחה זיין אויף די סארט וועג רירט שוין אָן אויף סיי א פּוּ-פּוּ שטרויכלונג, עפּיִל צו מאטיוו ["ער וויל זיך אהערשטעלן אלס קליג און אויפגעקלערט"], און עד האמינעם בכלל.

עס איז אויך כדי צוצוברענגען דאס וואס [tag]ונבנתה העיר[/tag], לכאורה לכל הדעות פון די לייבן פון די "זאטע יארן", האט געשריבן/געזאגט בנוגע [tag]רביה"ק זי"ע[/tag] וואו ער גלייכט אים למעשה צו (עכ"פ אין א חלק און אין א גינסטיגע ליכט) צו [tag]יאיר[/tag]:

צווישן די אחרונים, האט @רביה"ק כעין דעם שטריך. ער קען זיין פראוואצירנד, רעוואלוציאנעריש, אין-דיין-פנים, אבער ער וועט כמעט קיינמאל פארלירען זיין גוטן הומאר. ער וועט זיך קיינמאל נישט נעמען צו ערנסט.

אין איינוועגס האט דאס בכלל מיר געמאכט טראכטן אז עס איז מעגליך אז בּרענדאָליני׳ס געזעץ קען נוגע זיין אויף אפענטפערן בכלל און נישט נאר ווען עס איז מכח בּולשיט.

[ארי נוהם]

און צום לעצטן מאל: איך האב נישט געזען אז מעקסוועל'ס אשכול זאל האבן סיי וואספארא פארבינדונג מיטן מושג סאטירע.

נאכצומאכן א געוויסע קו פון שרייבן - א שטייגער ווי איך האב געטון אין דיזן אשכול, מיטן נאכמאכן דרושים פון מקובלים וכדו' - איז סאטירע.
שרייבן א מאמר ווי כאילו א ספעציפישער פערזאן זאל עס האבן געשריבן, קען אויך אריינגיין בגדר סאטירע.

אבער שרייבן וואס מעקסוועל האט געשריבן, איז איינפאך נישט קיין סאטירע. כולי האי ואולי הומאר, אויב עס וואלט געווען געשריבן הומאריסטיש.
אין פאקט, איז עס געשריבן פשוט פראוואצירנד, פארדרייעט כוונת המקרא און געזוכט אפצואווענדן דברי חז"ל. הא ותו לא מידי.

אמת טאקע, אז ווען ער וואלט געשריבן א שטיקל סאטירע וואלט עס געווען מער א ציפעדיגע נושא און דערצו ווען ס'איז מער נוגע לעיקרים. אפשר וואלט עס מיר נישט געשמעקט, אבער כ'וואלט זיך געוויס נישט אנגערופן (און געוויס נישט מיט קיין עד-האמינעם אטאקע, ווייל סאטירע האט א צווייטע דין). משא"כ בנידו"ד וואס עס איז גאר ווייט פונעם מושג סאטירע און שמעקט פשוט ווי אן אויבער-חכם וואס "קען" שרייבן פארקערט ווי דברי חז"ל (וגם נגד פשטות הכתובים).


אין אנדערע נייעס, האט הרב [tag]מי אני[/tag] געוויסע נקודות צוגלייך מיטן ראגאטשאווער.
ביידע שרייבן גאר בקיצור, נישט אלעמאל פארשטייט מען זיי, אלע ווערטער זענען פול מיט גאונישע מראי מקומות, צומאל שיינען זיי ווי אן עילוי שלא מעלמא הדין, און ביידע האבן א שווערע שפראך.
יעצט גיימער זאגן אז מיר האבן שוין א ראגאטשאווער, ווייל עטליכע פונקטן פון מי אני זענען גלייך מיט אים.

אט אזוי קלעבט דער צושטעל צו די ווערטער פון ונבנתה העיר, וואס דערמאנט עטליכע פונקטן פון רביה"ק צוגלייך מיט יאיר (און דיינע ווערטער בסוגריים פארמינערן נישט דעם אבסורד).

מ'דארף נאר עפענען א צפנת פענח צו זען אז מי אני איז טאקע וואויל און חשוב, אבער ביזן ראגאטשאווער איז פאלג מיר א גאנג.
מ'דארף נאר עפענען אלטע אשכולות פון יאיר צו זען אז רביה"ק איז ווייט פון יאיר מיליאנען ליכט יארן.

[מי אני]

די איראניע און הומאר וואס [tag]יעקב מעקסוועל[/tag] האט גענוצט גלייב איך קען עס יא קלאסיפיצירן אלס ״סאטירע״. טאקע נישט אזוי ליטערערי ראפינירט ווי די אבער פארט.

ולגבי די… אהעם… ״סאטירישע״ דמיון פונעם ראגעטשאווער, איז איה״נ. אבער מ׳פארשטייט אז ווען מ׳גייט זיך אפרעדן אויף די ״חורבן פון די קליינקעפיגע קורצקייט פון די תורה/חכמה פון הרב מי אני״, נאכ׳ן אים האבן למעשה צוגעגליכן גינסטיג דורך אן אנגעזעהנער חכם ווי [tag]ארי נוהם[/tag] צום ראגעטשאווער אין טאקע אט די קאנטעקסט פון תורה/חכמה, גייט דאס דעמאלטס קלינגען הויל, הגם עס איז טאקע אמת אז ער איז בעצם מיליאנען ליכט יארן אפגעריקט אין די תחום פונעם ראגעטשאווער.

דאס זעלבע האלט איך איז דא וואו [tag]ונבנתה העיר[/tag] האט למעשה גינסטיג צוגעגליכן [tag]רביה״ק זי״ע[/tag] אין די קאנטעקסט פון זיינע תגובות צו די תגובות פון [tag]יאיר[/tag], גייט די תלונה פון די ״חורבן פון זיינע קליינקעפיגע קורצע תגובות״ קלינגען הויל; עכ״פ על הכלל כולו.