שמחהלע קאפשטיק האט געשריבן:למעשה האב איך אביסל צוריק געצויגן פון מיין פשט נאכדעם וואס איך האב געזעהן די גמרא אין נדרים. וכמ"ד משגיחין בבת קול,
אבער גיב א קוק ווי למשל לגבי וואס עס ווערט געברענגט אין רמב"ם וויפיל א מאן דארף לאזן זיין פרוי ארויסגיין אין גאס, דאס איז געווען בימים ההם היינט מיינעך אז די פרויען דרייען זיך מער אינדרויסען ווי די מענער.... איז נישט שייך די הלכה דאס זעלבע איז לגבי עושה רצון בעלה גייט לויט די היינטיגע נארמע.
איך קלער אז פאר אונז קען מיר פראבירן פארענטפערן דעים שאלת השואל, ברויך ערשט אביסל צונעמען די פראגע, און אריין קלערן אין די היסטאריע אונטער די פאקטן אויף וואס די פראגע איז באזירט
וועל איך אנהייבן מיט א מעשה (וואס איז מעגליך וואָר) א איד האט אנגעפרעגט ביי הרב שטיינמן זצ״ל, צו עס איז באמת דא אן אינטערשייד צווישן א שווארצע יארמולקע, און א בלויע, למאי נ״מ? מ׳האט זיין זון אהיים געשיקט פון חדר ווייל ער איז געקומען מיט א בלויע יארמולקע, און זיי לאזן אים נישט צוריק נאר מיט א שווארצע, וויל דער איד וויסן אויב דער ראש ישיבה האלט אז ס׳איז דא א חילוק בכלל. האט אים רב שטיינמן געענפערט, ״גערעכט! ס׳איז טאקע נישטא קיין אינטערשייד, און פארדעים טאקע זעה איך נישט פארוואס דיין זוהן קען נישט גיין מיט א שווארצע יארמולקע אין חדר״
לעניננו, ערשט ברויך מען פארשטיין, וואס איז א נפק״מ פון א הוילע שייטל צו א שייטל מיט א הוט, כולי עלמא מודה אז א מענטש פון באנגלאדעש וואס קומט מארגן אויף א טור אין ויליאמסבורג וועט נישט זעהן די חילוק, דאס מיינט נישט אז עס איז נישטא קיין חילוק, עס איז א ריזיגע חילוק, פונקט ווי די חילוק פון א געפלאכטענע עטרה צו א געקעסטעל׳טע, אבער פארוואס פארשטייט עס נאר א א איד, א חסיד׳שער, און נאר פון וויליאמסבורג? (טריי סטעיט וכו׳)
צווייטענס, לאמיר זאגן אז מיר פארשטייען אז ס׳איז דא א חילוק, איז די שאלה נישט צו א מאן האט א רעכט צו בעטן/פארלאנגען פאר א פרוי צו טוישן א לבוש אדער ווײַס ווערסאַ, ווייל רעכטן זענען רעלאטיוו, מברויך פארשטיין ערשט די רעכטן סיסטעם אויף וואס דו פראגע איז געבויט אויף, צום ביישפיעל היינט ווייסט יערער איינער אין אמעריקא אז פרויען האבן א רעכט צו שטומען ביי אן עלעקשאן, פאר הונדערט יאר צוריק איז דאס קיינעם נישט איינגעפאלן, ווייל די רעכט סיסטעם קען זיך טוישן, דו גאנצע זאך פון רעכטן איז פונקט ווי די הוט אויפן שייטעל, א מענטש פון באנגלאדעש וועט נישט פארשטיין רעכטן די זעלבע וועג ווי א מענטש אין טריי סטעיט, און א איד אין וויליאמסבורג האלט אז א פרוי האט נישט קיין רעכט צו פירן אן אויטא בשעת א איד פון א צוואנציק גאסן ארויפציר האלט אז יא וכו׳
דריטענס, ווער זאגט אז די עצה איז אז דו פרוי זאל זיך בייטן דעים לבוש, פילייכט איז פשוט גרינגער אז דער מאן זאל טוישן דאס וואס ער וויל? ד״מ אז אויב דער מענטש פון באנגלאדעש זעהט נישט קיין חילוק פון א הוט אויפן שייטל אדער א בלויזע שייטל, אפשר הייב דו אן טראכטן ווי דער מענטש אין באנגלאדעש וועט דיך נישט באדערן דעים הוט, צו איז רעכטפארטעג דאס צו זאגן פאר א מענטש?
איך ברויך גיין כאפן שחרית און נאכער לויפן אין דזשאַבּ, שמועסט עס איבער און איך האף ממשיך צו זיין אין אווענט בעז״ה
However beautiful the strategy, you should occasionally look at the results.
– Winston Churchill
אפאר דא האבן בארירט די נקודה, אבער כ'וויל עס בעסער אויסקלארן.
אין די נארמאלע וועלט טוט נישט מאן אדער ווייב ארויפצווינגן איינער אויפן אנדערן וואס די אנדערע זאל אנטוהן, פונקט פארקערט, מ'מאכט זיכער אז די אנדערע איז צופרידן און באקוועם און נאר אזוי װערט מען אליינס צופרידן.
ס'שטייט פון די בעש"ט, אז פאר זיין פטירה האט ער געוויינט, ווייל ער האט געזען אז פאר משיח וועט קומען, וועלן ליידער זיין אזעלכע וואס קוקן אויס ווי רבי'ס, און וועלן פארכאפן זיין דרך און ארויפצווינגן אויף אונז די סיטרא אחרא'דיגע דרך, און יא, דא האלט מען יעצט, מ'זעט ווי זיי פראבירן ארויפציצווינגן אויף א יעדער איינער זייער דרך השקר.
אבער ב"ה היינט האלט מען שוין ביים נעקסטן לעוועל, מ'זעט ווי מ'איז אנגעקומען מיט די דרך פון די ארויף צווינגערס און דער עולם זוכט די אמת. כ'מיין אז יעדע נארמאלע מענטש וואס זוכט די דרך הישר והאמת, וואלט זיך קיינמאל נישט אינדענטיפיצירט צו זיין אין די זעלבע לעוועל ווי די היינטיגע ארויף צווינגערס. און אפילו עס ברענט דיר עפעס אז דיין ווייב זאל עס טוהן, זאלסטו חלילה וחס איר נישט צווינגן ווייל דאס איז די דרך השקר, נאר זאלסט ארבייטן אויף זיך און אזוי וועסטו זוכה זיין בעזרת השם צו באקומען אמת'ע אהבה.
תרמב האט געשריבן: ↑מאנטאג נאוועמבער 15, 2021 12:41 pm
איך האב געהערט א מעשה אויף איד וואס פלעגט רייכערן אסאך וואס האט זייער געוואלט טוישן זיין ווייבס לבוש פון א שייטל צו א שפיצל, האט ער געמאכט א דיעל מיט זיין ווייב אז ער וועט אויפהערן רייכערן און זי וועט אנטון א שפיצל, נאך א שטיק צייט זעהט זי אז ער רייכערט שוין ווייטער, האט זי אים פארגעהאלטן דערויף האט ער געענטפערט קענסט צוריק טוישן אז דו ווילסט.......
איך ווייס פון אזא ענליכע מעשה פון א באקאנטע איז א גרויסע נגיד אין ווילימסבורג ער האט פארלאנגט דאס שפיצל האט זי געזאגט רייכענען למעשה האט זי נישט געקענט פויעלן מער ווי א יאר איר חשבון איז געווען אז א יאר וועט ער נישט רייכענען וועט ער גענצליך אויפהערן למעשה האט ער ערליך איינגעהאלטן זיין זייט א גאנץ יאר און דערנאך זיך נוקם געווען...
כעין זה ר' מאטעלע זצ''ל האט נישט געקענט פויעלן ביים איידעם די ביקסאד'ער זיך צו טוישען דאס פלאטשיקס למעשה האט ער געפויעלט פאר 10 יאר און די חשבון איז געווען ער וועט שוין פארבלייבן מיט דאס הויכע הוט למעשה די צענטע יאר האט זיך גענדיגט און דער איז דא מיט די פלאטשיקס....
אויב בעט זי דיר צו טוישן פון א הויעכן הוט צו א פלאטשיקס פון איין טאג אויפן צווייטן, דעיס פארשטייעסטע אז סאיז שווער, איא?
פארשטיי אויך אז סאיז איר שווער צו טוישן, איינמאל די פארשטייסט איר ביזטע שוין א פערטל וועג אדורך.
יעצט, אחוץ בעטן און קאמיניקעיטן ווי צוויי נארמאלע עדאלטס קענסטע גארנישט טון, אויב לייגטסטע אביסל צו סאך פארס און פרעשור, די דרך העולם איז אז די וועסט זיך טרעפן מיט א שייטל אן א העט און אן א ווייב...
סאיז דא אפאר וועגן וויאזוי די קענסט עס געבן גרעסערע שאנסן, אויב דו וועסט זיך טוישן, יכול להיות סוועט איר אויך זיין גרינגער, וזה רק נאכן אדורך שמועסן און ענק ביידע זענען גריייט צו גיין אויף די דשורני, אויב צו האלט נישט ביי גארנישט, יכול להיות העסט בלייבן קרח מכאן ומכאן, אבער סאיז נישט קיין כלל.
שנית, וואס טוסטו צו איר אז זי זאל זיין גרייט מקריב צו זיין א טשענדש און לבוש פאר דיר?
אויב עס באשטייט סך הכל פון אויס הערן איינמאל א טאג וויאזוי איר טאג איז געווען און צוגרייטן די ליכט ערב שבת און אנשטעלן די שבת זייגער און וואשן די פלאר.. הממ.. שוואכע שאנסן
די וועסט דארפן עסקלעיטן דיין קאנעקשן און ליבע צו הויכע שטאפלען אז זי זאל זיין גרייט מיט צו גיין מיט די טשענדש מיט דיר אפילו זי האט נישט אזוי געוואלט מעיקרא.
(וויאזוי דאס צו טון איז שוין א גרעסערע לענגערע שמועס און פארלאנגט אן אשכול פאר זיך)
מה שאין כן מענער,
ווער טוישט הוט נאך די חתונה?
כ'רעד נישט אז מ'טוישט גלייך נאך די חתונה, כ'רעד סתם איין טאג אויפן צווייטן, דער האצעך פארפלאטשיגט...
ס'נישט דא.
