Nanach האט געשריבן:משא’כ דא איז נאר דא איין בוך/מקור וואס זאגט עס, און די זעלבע בוך זאגט אז עס איז אמת, און אז דו דארפסט גלייבן דערין (איך געדענק נישט די נאמען וויאזוי דאס ווערט אנגערופן אפשר קען @מי אני אריין קומען מיט די נאמען)
ווי איך פארשטיי איז דאס א סארט
סירקולער ריִזעניִנג: דו דארפסט אָנהויבן מיט׳ן גלייבן אז וואס ס׳שטייט אין די תורה איז אמת און עס איז נישט ״א בוך ככל הביכער״, און דאדורך קען איך דיר צייגן אז וואס די תורה זאגט איז אמת און איז נישט קיין בוך ככל הביכער. אונז ווילן אז דו זאלסט טאקע אט דאס אויפווייזן. ובזה אפשר לפרש דבריו:
זוכער האט געשריבן:אנטשולדיג מיר אויב איך בין געגאנגען אין צירקלס. ואתך הסליחה.
Ditto
ולגבי בּיבּלישע ארכעאלאגיע איז
דא למשל ברענגט מען אראפ א ליסטע פון ארכעאלאגישע געפינסן וואס שטימען נישט מיט די נאראטיוו פון תנ״ך. פארשטייט זיך אז עס זענען דא געפינסן וואס שטימען יא. אבער צו פאקוסירן אויף די אלס ראיות, ווען בו בעת וויל מען כובש זיין און איגנארירן די געפינסן וואס שטימען נישט, איז אינטעלעקטשועלי דיסהאַנעסט.
ווי דער ארכעאלאג דר. וויליאם דעווער
זאגט:
[left]Archaeology certainly doesn't prove literal readings of the Bible. It calls them into question, and that's what bothers some people. Most people really think that archaeology is out there to prove the Bible. No archaeologist thinks so[/left]
און
דא זאגט ער:
[left]From the beginnings of what we call biblical archaeology, perhaps 150 years ago, scholars, mostly western scholars, have attempted to use archaeological data to prove the Bible. And for a long time it was thought to work. William Albright, the great father of our discipline, often spoke of the "archaeological revolution." Well, the revolution has come but not in the way that Albright thought. The truth of the matter today is that archaeology raises more questions about the historicity of the Hebrew Bible and even the New Testament than it provides answers, and that's very disturbing to some people[/left]
און
דא:
[left]Archaeology as it is practiced today must be able to challenge, as well as confirm, the Bible stories. Some things described there really did happen, but others did not. The biblical narratives about Abraham, Moses, Joshua and Solomon probably reflect some historical memories of people and places, but the 'larger than life' portraits of the Bible are unrealistic and contradicted by the archaeological evidence.[/left]
און דער ארכעאלאג דר. זאב הערצאג
דא:
[left]This is what archaeologists have learned from their excavations in the Land of Israel: the Israelites were never in Egypt, did not wander in the desert, did not conquer the land in a military campaign and did not pass it on to the 12 tribes of Israel. Perhaps even harder to swallow is that the united monarchy of David and Solomon, which is described by the Bible as a regional power, was at most a small tribal kingdom. And it will come as an unpleasant shock to many that the God of Israel had a female consort and that the early Israelite religion adopted monotheism only in the waning period of the monarchy and not at Mount Sinai[/left]
זוכער האט געשריבן:און אויפגעוויזן פאר @מי אני אז די פסוקי התורה איז פארקערט ווי ער זאגט, און האט נישט קיין שום עווידענס לדבריו.
דאס רירט שוין אָן אין ״נידעריגע/לאָער״ ביקורת (בתיקון סופרים) וואו עס זענען דא שטארקע, אבער טאקע נישט ענדגילטיגע, ״עווידענס״ וואס צייגן אהין. עיין לדוגמא
כאן מדר. יונתן בן-דוב.
ואפילו בלא זה איז פון אסאך פסוקים בתנ״ך, בלא פירושם של הקלאסישע מפרשים (וואס ערבך ערבא צריך) ובמובנם הפשוט, איז משמע אז זיי עקזיסטירן.
הכלל, ביז ״דעבּאָנקט״ איז ווייטער פאלג מיר א גאנג.
איך וויל אויך ארויסברענגען אז פונקט ווי מען פארשטייט אז סתירות אין סייענס צו סייענס וואס עס שטייט בתנ״ך ותלמוד זענען נישט קיינע גאר שטארקע קושיות אויף אמונה ווייל זיי זענען נישט קיין ״סייענס ביכער״, איז אזוי אויך זאל מען טראכטן לגבי קושיות אין היסטאריע - עס איז נישט קיין ״היסטארי בוך״. (איך פארשטיי אז ס׳איז יא דא די געדאנק פון מצות ״סיפור יציאת מצרים״, אבער עס זענען דא מהלכים דערין און איך וויל נישט יעצט דא מאריך זיין ווייל עס איז א שמועס, אשכול, און ארטיקל פאר זיך. והרבה קולמוסים וכו׳. אביסל אָנגערירט אין
די אשכול..)