כל קבוע כמחצה על מחצה דמי, פארוואס?

[קהל'ס נער]

ס'דא א כלל אין הלכה אז ביי ספקות גייט מען נאך רוב (חוץ ביי ממונות, וואס לויט רב איז א מוחזק שטערקער אלץ המוציא מחברו עליו הראיה און רוב איז נישט קיין ראיה, ס'נאר א סברה), אבער ס'דא א יוצא מן הכלל ביי א קבוע.

לאמיר אנהייבן מיטן באקאנטן משל פון תשע חניות, ניין געשעפטן פארקויפן כשר'ע פלייש און איין געשעפט פארקויפט נבלה, איז אויב טרעף איך א שטיקל פלייש אויפן גאס מעיג איך עס עסן ווייל מ'גייט נאך רוב (בלשון הגמ': כל דפריש מרובא פריש), אבער אויב האב איך עס געקויפט אין א געשעפט אין איך געדעינק נישט וועלכע, כאטשיג ניין זענען כשר און נאר איינס איז נבלה, טאר מען עס נישט עסן, ווייל אין אזא פאל גייט מען נישט נאך רוב ווייל ס'איז "באשטימט" (בלשון הגמ': כל קבוע כמחצה על מחצה).

עד כאן הגמ'.
אין אלע כוללים לומד'ט מען ארום פארוואס ביי קבוע זאגט מען נישט קיין רוב, אבער אחרי ככלות הכל בלייבט דאך שווער אז סטאטיסטיש איז נישטא קיין חילוק צווישן פריש אין קבוע.
און אויב וויל מען לומד'ווען האב איך סברות צי פסל'ן פריש און כשר'ן קבוע.
אזוי פארוואס האט איינער סתם אראפגעווארפען א שטיקל פלייש אינמיטן גאס, מסתבר אז עס איז טרפה במילא האט ער עס אוועק געווארפען (וכן משמע בפרק אלו מציאות).
ווידער ביי קבוע קען איך זאגן א חזקה אז א יוד קויפט אין א כשר'ע געשעפט און נישט אין א טרפה'נע געשעפט.

אלא מהא ליכא למשמע מינה, ווייל סברות קען מען טרעפן צי ביידע זייטן.

מיז מען ציריק גיין צי מאטעמאטיקע, בלייבט שווער אז סטאטיסטיש זענען סיי די פריש און סיי די קבוע 90% כשר און 10% טרפה, מילא וואלטן ביידע געדארפט זיין מותר.

חיפשתי בכל הראשונים והאחרונים קיינער פארענטפערט דעיס נישט, האב איך געטראכט אפשר קענען די מאטעמאטיקער דא מסביר זיין פארוואס כל קבוע כמחצה על מחצה.

[יאסל ראקאווער]

איך האב אמאל געטראכט אז ס'איז פראקטיש. מ'טרעפט נישט קיין פלייש יעדן טאג. נו, אז די טרעפסט גייט מען נאך סטאטיסטיקס.

אבער וואס איז דאס גיין נאך רוב ווען ס'איז קבוע. וואסארא הפקירות איז עס? געדענק יא נעקסט טיים. מ'מאכט נישט קיין סטאטיסטיקס פאר negligence. אויב נישט וועט מען אויפהערן זיין diligent אין דאס לעבן. מ'וועט זיך אלץ פארלאזן אויף רוב.

[תוהו ובוהו]

"כל קבוע כמחצה על מחצה" איז א דין וואס לערנט זיך פון א פסוק ('וארב לו וקם עליו') און נישט קיין סברא, ס'בלייבט נאר איבער עס מגדיר צו זיין ווי יא און ווי נישט וואס אין דעם איז פארהאן מחלוקות הראשונים.

און אנדערע ווערטער: די סיבה פ"וו קבוע איז אסור (אדער מותר, בספק טומאה ברה"ר) איז נישט ווייל ס'איז מער מסתבר אז דו האסט עס געקויפט פונעם טריפה'נעם געשעפט ווי ווען דו טרעפסט א שטיקל אויפן ערד, נאר ווייל די זעלבע תורה וואס האט מחליט געווען צו מתיר זיין בדרך כלל ווען ס'איז פארהאן מער שאנסן אז ס'איז כשר האט מחליט געווען מגביל צו זיין די היתר ביי קבוע.

[קהל'ס נער]

איך האב אמאל געטראכט אז ס'איז פראקטיש. מ'טרעפט נישט קיין פלייש יעדן טאג. נו, אז די טרעפסט גייט מען נאך סטאטיסטיקס.

אבער וואס איז דאס גיין נאך רוב ווען ס'איז קבוע. וואסארא הפקירות איז עס? געדענק יא נעקסט טיים. מ'מאכט נישט קיין סטאטיסטיקס פאר negligence. אויב נישט וועט מען אויפהערן זיין diligent אין דאס לעבן. מ'וועט זיך אלץ פארלאזן אויף רוב.

לא נכון,
די האסט דיך פארלייגט אויף א געוויסע מעשה, וועל איך דיר ברעינגען א צווייטע מעשה פון גמ', איינער האט געווארפען א שטיין אויף א פלאץ ווי ס'איז געשטאנען ניין יודן און איין גוי, גייט מען נישט הרג'נן די רוצח, כאטשיג רוב זענען יודן, וויבאלד ס'איז קבוע ווערט עס כמחצה על מחצה,
דא קימט נישט אריין "ווייל די ביסט געוועין נעגליג'ענט וכו'", פינקט פארקערט, דא האסטו א חוטא נשכר.

[מי אני]

עיין כאן בנקודה ב׳.

[קהל'ס נער]

"כל קבוע כמחצה על מחצה" איז א דין וואס לערנט זיך פון א פסוק ('וארב לו וקם עליו') און נישט קיין סברא, ס'בלייבט נאר איבער עס מגדיר צו זיין ווי יא און ווי נישט וואס אין דעם איז פארהאן מחלוקות הראשונים.

און אנדערע ווערטער: די סיבה פ"וו קבוע איז אסור (אדער מותר, בספק טומאה ברה"ר) איז נישט ווייל ס'איז מער מסתבר אז דו האסט עס געקויפט פונעם טריפה'נעם געשעפט ווי ווען דו טרעפסט א שטיקל אויפן ערד, נאר ווייל די זעלבע תורה וואס האט מחליט געווען צו מתיר זיין בדרך כלל ווען ס'איז פארהאן מער שאנסן אז ס'איז כשר האט מחליט געווען מגביל צו זיין די היתר ביי קבוע.

מען רעדט על הצד אז מען דארף יא פארשטיין וואס מען לערנט.

[קהל'ס נער]

עיין כאן בנקודה ב׳.

‏ב). אין שער ג פרק ד טוט ער אויף עפ״י די רא״ש (וואס די שיטמ״ק ברענגט אראפ בפרק שנים אוחזין בב״מ) אז דאס וואס די תורה זאגט צו גיין נאך רוב [אחרי רבים להטות] איז נישט מכח דעם אז מיר גייען נאך דעם אז די מציאות און די טבע איז אזוי [פראבעביליטי], נאר אלס גזיה״כ, ולכן קען דאס קבוע צושטערן. (אין שער ד איז (משמע אז) ער (איז) דאס מקשר מיט זיין אויפטו אז ביטול ברוב איז שטערקער ווי הלך אחר הרוב, ווייל הלך אחר הרוב איז נישט מברר א מציאות (עפ״י תורה).)

עס איז מערקווידיג צו ציטירן זיין לשון וז״ל, אבל היכא שהדין במציאות תלוי עפ״י ידיעתנו, וידיעה עפ״י רוב אינה נחשבת כידיעה ברורה, בכה״ג לא מהני רוב עכ״ל.

דאס אלעס פירט אריין צו זיין טעזע (וואס לכאורה דאס מיינט מען בעיקר מיט זיין ״כאפ״) אין פרק ב

נא דאס פרעיג איך דאך, זיי טאקע מסביר מיט פראבעביליטיס, פארוואס ווען ס'איז קבוע איז די פראבעביליטי נאר 50% און נישט 90%.

[תוהו ובוהו]

ביי קבוע איז עס נישט 50% לאיסור, ס'איז 90% להיתר וואס די תורה אסר'ט, וכן להיפוך.

[מי אני]

וואס ער זאגט איז אטע דאס: אז די היתר פון רוב ביי פריש איז אויך נישט מכח א 90% פּראַבּעבּיליטי - עס האט באמת נישט מיט פּראַבּעבּיליטי איינגעשטויסן, הגם עס זעהט אויס אזוי מסברא און אפשר איז דאס טאקע די ראציאנאלע באזיס דערפאר. אבער דאס איז נישט ״די״ באזיס דערפאר אז עס זאל נולד ווערן די קשיא אז ״ווי אזוי ווערט עס יעצט א 50% פּראַבּעבּיליטי?״ מיינענדיג, מכח פּראַבּעבּיליטי (וטבע) איז עס דא די זעלבע 90% פּראַבּעבּיליטי ווי פריער, נאר פריער ביי פרוש איז געווען א גזיה״כ צו גיין נאך רוב (און פּראַבּעבּיליטי) און יעצט ווערט דאס סוּפּערסיִדעד מיט׳ן גזיה״כ פון דין קבוע.

מ׳דארף באמערקן אז רובא (עכ״פ דאיתא קמן כגון בט׳ חניות) איז מדאורייתא פון (שמות כג ב) אחרי רבים להטות, ועיין בחולין יא. (רשש״ק גייט טאקע אריין בעיון אין אָנהויב שער ג צו די דמיון פון דיינים דערצו). און דאס אז קבוע איז כמחצה על מחצה איז אויך מדאורייתא פון (דברים יט יא) וארב לו וקם עליו, ועיין בכתובות טו. בהסוגיא שם של ט׳ חניות.

_____

תוהו ובוהו האקט ענליך.

[קהל'ס נער]

ביי קבוע איז עס נישט 50% לאיסור, ס'איז 90% להיתר וואס די תורה אסר'ט, וכן להיפוך.

און פארוואס טאקע אסר'ט די תורה ווען ס'איז דא 90% להיתר, ווען לויט זיין אייגענע פארשריפטן וואלט עס געדארפט זיין מותר?

[קהל'ס נער]

וואס ער זאגט איז אטע דאס: אז די היתר פון רוב ביי פריש איז אויך נישט מכח א 90% פּראַבּעבּיליטי - עס האט באמת נישט מיט פּראַבּעבּיליטי איינגעשטויסן, הגם עס זעהט אויס אזוי מסברא און אפשר איז דאס טאקע די ראציאנאלע באזיס דערפאר. אבער דאס איז נישט ״די״ באזיס דערפאר אז עס זאל נולד ווערן די קשיא אז ״ווי אזוי ווערט עס יעצט א 50% פּראַבּעבּיליטי?״ מיינענדיג, מכח פּראַבּעבּיליטי (וטבע) איז עס דא די זעלבע 90% פּראַבּעבּיליטי ווי פריער, נאר פריער ביי פרוש איז געווען א גזיה״כ צו גיין נאך רוב (און פּראַבּעבּיליטי) און יעצט ווערט דאס סוּפּערסיִדעד מיט׳ן גזיה״כ פון דין קבוע.

_____

תוהו ובוהו האקט ענליך.

בקיצור,
מ'זאגט איבער די קשיא בלשון גזה"כ און אלעס שטימט!

[היסטאריע]

טאמער מען וויל זאגן א סברא, איז עס ווייל ביי א דבר הניכרַ איז נישטא קיין ביטול. עס איז דא א נו"ב ווען איינער ווייסט וועלכע שטיקעל פלייש איז חזיר, און איך ווייס נישט, אויב איז שייך ביטול בכלל. בקיצור, רוב איז נאר אויף א אמת'ע ספק. ממילא, ביי קבוע וואס איז ניכר במקומו איז דא א חומרא עס זאל נישט העלפען קיין רוב.
ועוד, אז עס האט מיט חשיבות, עס איז זיכער דא קבוע דרבנן וואס האט מיט חשיבות, אבער דער דאורייתא קען אויך זיין עס נעמט זיך פין חשיבות, און א דבר חשוב לא בטל. פארדעם ווען דער ספק הייבט זיך נישט אהן במקום הקבוע, איז עס יא בטל.

[מי אני]

דער אמת איז אז אחרי עיון שוב זאגט ער נאך טיפער. והיינו, לפי מסקנתו איז ״הלך אחר הרוב״ שוואכער ווי ״ביטול ברוב״ אין דעם אז עס נישט מהפך די מציאות המיעוט כמו התם. דאס איז ווייל ווען מען איז דן אויף יעדעס שטיקל עקסטער פאר זיך איז עס דאך פונקט אזא ספק השקול און נאר ווען מען שטעלט איין עגרעגעיט קעגן דאס צווייטע, נאר דאן איז איינס מער ווי דאס צווייטע. עס איז נאר פשוט א דרך הנהגה אבער פאר׳ן מציאות איז דאס נישט קיין הכרעה, ולכן איז ער טאקע חייב א כפרה אויב למעשה ווערט אים נתברר לאחר מכן ביי דיון הפרוש אז טריפה אכל. ולכן איז די גזיה״כ ביי רוב בעצם פונקט ווי ביי קבוע ואפילו מסברא.

און דאס איז ווי אזוי הרב דניאל מאיר אסייג איז מסביר מהלכו של רשש״ק, אז די גזיה״כ פון קבוע זאל איבערוועגן די גזיה״כ פון רוב, און אביסל ענליך צו דברי [tag]יאסל ראקאווער[/tag] הנ״ל, הגם נישט ממש מכח ״נעגלידזשענס״ דייקא (עכ״פ אין איר פּעדזשארעטיוו סענס) - נאר פשוט אז היה לו לידע קודם שנולד הספק וספיקו בעיקרון הדבר לעומת ספק בהפרישה, וממילא היא כמחצה על מחצה בין לקולא ובין לחומרא:

2E77A130-6887-45EC-AC9E-0694B4CF14F6.jpeg

[לייבל שטילער]

יעדע גזיה''כ האט א סברא, חק בלי טעם איז אן אוסנאמ'ס פאל וואס חז"ל צייכענען טאקע ספעציעל אן במקומם ווי למשל פרה אדומה, אלע אנדערע גזיה''כ האט א סברא נאר די סברא איז נישט מוכרח ממילא דארף מען א פסוק, און דאס איז אפילו מ'זאל אנעמען אז די לימוד איז מגלה די הל' און נישט פארקערט (ראה באריכות בספר תורה שבעל פה להרב יהושע ענבל).
און יעצט צו כל קבוע:
די הלכה פון "אחרי רבים" {ביי רובא דאיתיה קמן} איז נישט א סטאטיסטיק, ניטאמאל קען עס מיינען דאס זינט די מקור איז ביי בי"ד אז מ'פסק'נט ווי רוב, קיין איין סטאטיסטיק זאגט נישט אז זי רוב איז גערעכט און רוב מאל איז נישט אפילו שייך גערעכט ביי א מחלוקת. אחרי רבים זאגט אז אזוי ווי מענטשן אין ריעל לייף זענען זיך נישט מתייחס צום מיעוט ד.ה. זיי קוקן אהן א זאך לויט די רוב אזוי אויך איז די דרך התורה. כ'על געבן א משל: אויב א מענטש האט א גרויסע פעקל פאטעיטא טשיפס און ס'פאלט אריין אפאר שטיקלעך פאפקארן וועלן מענטשן נאך אלץ זאגן אז ער האט א פעקל פאטעיטא טשיפס, ווי איז אבער אויב איינער האט א פעקל וואס ווערט פארקויפט אלץ אן אפיציעלע מיק'ס ווי צ.ב. mixed nuts איז אפילו אויב פון איין ספעציפישע ניס איז דא זייער ווייניג גייט ער נאכאלץ זאגן אז ער האט א פינאט-מאנדלען-כ'ווייס וואס ניס פעקל, פ"וו? ווייל די מיעוט באלאנגט דארט, דארט דארף ער צו זיין דארט איז ער קבוע, ער איז נישט דארט פערצופאל.
דאס איז דער געדאנק פון כל קבוע.
מיוסד על תורתו של הג''ר גדלי' נדל זצ"ל
רובא דליתא קמן איז ווי עס שיינט יא צו מ'איז חושש צו א סטאטישטישע מיעוט אבער דאס איז אן אנדערע שמועס ואכמ"ל

[berlbalaguleh]

קהל'ס נער: צוערשט א ייש"כ פאר אנרירן איינס פון מיינע פעיוואריט סאבדזשעקטס. די סוגיא פון תשע חנויות (צו באמערקן חנויות, מיט א ווא"ו. נישט חניות. ווייל דאס איז טייטש פארקינג.). איך האב שוין געשריבן איבער דעם מער באריכות דא אין קאווע שטיבל.

איך וויל נאר זאגן דא איין צענטראלע נקודה. ביי כל דפריש מרובא פריש. האט טעארעטיש געקענט גיין די שטיקל כשר'ע פלייש פון איין עק צום צווייטן. משא"כ ביי קבוע. האט דער כשר'ע סטאר נישט געקענט זיך אויפהייבן (טעארעטיש) און זיך אויסמישן מיט די אנדערע.

ממילא. ביי קבוע, פארליר איך דעם פאוער פון רוב. ס'איז נאר כמחצה על מחצה. 50%.

ס'איז אלעס סטאטיסטיקס...!

איך האב געגעבן א גאנצן הסבר וויאזוי ס'איז (רעאליסטיש) מעגליך אז א מענטש זאלל נישט געדענקען אין וועלכע סטאר ער האט געקויפט די פלייש. אין די כשר'ע אדער די טריפה'נע...!

[berlbalaguleh]

ביי קבוע איז עס נישט 50% לאיסור, ס'איז 90% להיתר וואס די תורה אסר'ט, וכן להיפוך.

תוהו ובוהו: די נקודה איז אז ביי ..."קבוע"... פארליר איך דעם פאוער פון רוב. ס'איז נאר כמחצה על מחצה...!

[קהל'ס נער]

טאמער מען וויל זאגן א סברא, איז עס ווייל ביי א דבר הניכרַ איז נישטא קיין ביטול. עס איז דא א נו"ב ווען איינער ווייסט וועלכע שטיקעל פלייש איז חזיר, און איך ווייס נישט, אויב איז שייך ביטול בכלל. בקיצור, רוב איז נאר אויף א אמת'ע ספק. ממילא, ביי קבוע וואס איז ניכר במקומו איז דא א חומרא עס זאל נישט העלפען קיין רוב.

יא, די סברה זאגט מען אין די ישיבות
די פראבלעים איז נאר אז ס'נישט אמת אז די ספק ווערט אין געשעפט, ווייל ווילאנג ער איז אין געשעפט ווייסט ער צי די געשעפט איז כשר צי נישט, סנאר ווען ער קימט ארויס געשעיט די ספק אז ער געדעינקט נישט פון וועלכע געשעפט ער איז ארויס
ועוד, אז עס האט מיט חשיבות, עס איז זיכער דא קבוע דרבנן וואס האט מיט חשיבות, אבער דער דאורייתא קען אויך זיין עס נעמט זיך פין חשיבות, און א דבר חשוב לא בטל. פארדעם ווען דער ספק הייבט זיך נישט אהן במקום הקבוע, איז עס יא בטל.
דעיס זאגט מען אויך אין כולל.
אבער ס'שטימט אויך נישט וויילאיך צי נישט מבטל צי זיין די געשעפט איך בין מבטל די פלייש פון די געשעפט

[קהל'ס נער]

דער אמת איז אז אחרי עיון שוב זאגט ער נאך טיפער. והיינו, לפי מסקנתו איז ״הלך אחר הרוב״ שוואכער ווי ״ביטול ברוב״ אין דעם אז עס נישט מהפך די מציאות המיעוט כמו התם. דאס איז ווייל ווען מען איז דן אויף יעדעס שטיקל עקסטער פאר זיך איז עס דאך פונקט אזא ספק השקול און נאר ווען מען שטעלט איין עגרעגעיט קעגן דאס צווייטע, נאר דאן איז איינס מער ווי דאס צווייטע. עס איז נאר פשוט א דרך הנהגה אבער פאר׳ן מציאות איז דאס נישט קיין הכרעה, ולכן איז ער טאקע חייב א כפרה אויב למעשה ווערט אים נתברר לאחר מכן ביי דיון הפרוש אז טריפה אכל. ולכן איז די גזיה״כ ביי רוב בעצם פונקט ווי ביי קבוע ואפילו מסברא.

און דאס איז ווי אזוי הרב דניאל מאיר אסייג איז מסביר מהלכו של רשש״ק, אז די גזיה״כ פון קבוע זאל איבערוועגן די גזיה״כ פון רוב, און אביסל ענליך צו דברי [tag]יאסל ראקאווער[/tag] הנ״ל, הגם נישט ממש מכח ״נעגלידזשענס״ דייקא (עכ״פ אין איר פּעדזשארעטיוו סענס) - נאר פשוט אז היה לו לידע קודם שנולד הספק וספיקו בעיקרון הדבר לעומת ספק בהפרישה, וממילא היא כמחצה על מחצה בין לקולא ובין לחומרא:

2E77A130-6887-45EC-AC9E-0694B4CF14F6.jpeg

קענסט אפשר אביסל מסביר זיין אין פלעין language, ווייל איך פארשטיי נישט וואס די זאגסט.

[קהל'ס נער]

יעדע גזיה''כ האט א סברא, חק בלי טעם איז אן אוסנאמ'ס פאל וואס חז"ל צייכענען טאקע ספעציעל אן במקומם ווי למשל פרה אדומה, אלע אנדערע גזיה''כ האט א סברא נאר די סברא איז נישט מוכרח ממילא דארף מען א פסוק, און דאס איז אפילו מ'זאל אנעמען אז די לימוד איז מגלה די הל' און נישט פארקערט (ראה באריכות בספר תורה שבעל פה להרב יהושע ענבל).
און יעצט צו כל קבוע:
די הלכה פון "אחרי רבים" {ביי רובא דאיתיה קמן} איז נישט א סטאטיסטיק, ניטאמאל קען עס מיינען דאס זינט די מקור איז ביי בי"ד אז מ'פסק'נט ווי רוב, קיין איין סטאטיסטיק זאגט נישט אז זי רוב איז גערעכט און רוב מאל איז נישט אפילו שייך גערעכט ביי א מחלוקת. אחרי רבים זאגט אז אזוי ווי מענטשן אין ריעל לייף זענען זיך נישט מתייחס צום מיעוט ד.ה. זיי קוקן אהן א זאך לויט די רוב אזוי אויך איז די דרך התורה. כ'על געבן א משל: אויב א מענטש האט א גרויסע פעקל פאטעיטא טשיפס און ס'פאלט אריין אפאר שטיקלעך פאפקארן וועלן מענטשן נאך אלץ זאגן אז ער האט א פעקל פאטעיטא טשיפס, ווי איז אבער אויב איינער האט א פעקל וואס ווערט פארקויפט אלץ אן אפיציעלע מיק'ס ווי צ.ב. mixed nuts איז אפילו אויב פון איין ספעציפישע ניס איז דא זייער ווייניג גייט ער נאכאלץ זאגן אז ער האט א פינאט-מאנדלען-כ'ווייס וואס ניס פעקל, פ"וו? ווייל די מיעוט באלאנגט דארט, דארט דארף ער צו זיין דארט איז ער קבוע, ער איז נישט דארט פערצופאל.
דאס איז דער געדאנק פון כל קבוע.
מיוסד על תורתו של הג''ר גדלי' נדל זצ"ל
רובא דליתא קמן איז ווי עס שיינט יא צו מ'איז חושש צו א סטאטישטישע מיעוט אבער דאס איז אן אנדערע שמועס ואכמ"ל

זייער א שיינע משל, אבער די משל איז נישט דומה צים נמשל, דיינע משל איז צאם געשטעלט פון מיעוטים, 25% אלמאנדס, 25% קאשיו, 25% פיסטנטשו, 25% פינאטס, איז יעדער א מאן דאמר און קיינער ווערט נישט בטל.
אבער ביי ט' חניות איז עס אזו ווי א בעג מיט אלמענדס גייט קיינער נישט זאגן איך האב אלמאנדס און איך האב אויך זאלץ, ווייל די רוב איז די אלמענדס, אותו דבר בט' חניות.

[קהל'ס נער]

קהל'ס נער: צוערשט א ייש"כ פאר אנרירן איינס פון מיינע פעיוואריט סאבדזשעקטס. די סוגיא פון תשע חנויות (צו באמערקן חנויות, מיט א ווא"ו. נישט חניות. ווייל דאס איז טייטש פארקינג.). איך האב שוין געשריבן איבער דעם מער באריכות דא אין קאווע שטיבל.

איך וויל נאר זאגן דא איין צענטראלע נקודה. ביי כל דפריש מרובא פריש. האט טעארעטיש געקענט גיין די שטיקל כשר'ע פלייש פון איין עק צום צווייטן. משא"כ ביי קבוע. האט דער כשר'ע סטאר נישט געקענט זיך אויפהייבן (טעארעטיש) און זיך אויסמישן מיט די אנדערע.

ממילא. ביי קבוע, פארליר איך דעם פאוער פון רוב. ס'איז נאר כמחצה על מחצה. 50%.

ס'איז אלעס סטאטיסטיקס...!

איך האב געגעבן א גאנצן הסבר וויאזוי ס'איז (רעאליסטיש) מעגליך אז א מענטש זאלל נישט געדענקען אין וועלכע סטאר ער האט געקויפט די פלייש. אין די כשר'ע אדער די טריפה'נע...!

יא, די סברא האט מען געזאגט ביי אינז אין כולל, און היסטאריע זאגט עס אויך מער אויף א לומדישע וועיג.

אלץ פיין און וואויל אויב די ספק איז געווארען אין געשעפט, למעשה אין געשעפט איז נישט געוועין קיין שום ספק ער האט זייער גיט געוויסט צי ער איז אין 82 לי צי אין peter & luger, נאר נאך ער איז ארויס פון געשעפט האט ער פארגעסן אין וועלכע געשעפט ער איז געוועין, במילא קימט נישט אריין די ענין אז געשעפטן ריקן זיך נישט, אדער אז געשעפטן זענען א דבר החשוב.

[קהל'ס נער]

איינער שרייבט מיך אין אישי אז ס'איז א שאד די צייט, ווייל תורה דארף זיך נישט צישטעלן צי סייענס.

איז אזוי פארוואס די תורה אסר'ט נבלה מיז טאקע נישט שטימען מיט סייענס, סייענס קען זאגן אז נבלה און גיד הנשה זענען זייער געזינט און אפילו אז אויב מ'איז מחלל שבת שטארבט מען נישט, אבער ס'איז א גזירת הכתוב אז מען טאר נישט עסען נבילה אדער מחלל שבת זיין.

אבער וואס איז א נבילה, וואס איז א גיד הנשה, וואס מיינט קאכן לגבי בישול בשבת, וואס מיינט רוב לגבי ביטול די אלע זאכן מיזן שטימען.

בקיצור, די אייבערשטער קען מאכן וועלכע הלכה ער וויל, אבער צי פאקטן דארף זיך די תורה יא צישטעלן.

יעצט וועט מיך איינער פרעיגן, איסתכל באורייתא וברא עלמא קימט אויס אז די פאקטן דרייען זיך יא ארום די תורה, איך האב דעיס אמאל געפרעיגט פון א חשובע יוד א ת"ח וירא שמים וואס מען קען נישט חושד זיין אין כפירה צי אויבער חכמה וכו', ער האט זיך גענימען אזוי לאכן, ער זאגט מיך
"די ביסט מגשם די זוהר, וועיגען דעים טאר מען נישט לערנען קיין זוהר אינטער די 40",
צו וויסן וואס איז יא פשט האב איך נאך 15 יאר צי ווארטן.

[תוהו ובוהו]

יעדע גזיה''כ האט א סברא, חק בלי טעם איז אן אוסנאמ'ס פאל וואס חז"ל צייכענען טאקע ספעציעל אן במקומם ווי למשל פרה אדומה, אלע אנדערע גזיה''כ האט א סברא נאר די סברא איז נישט מוכרח ממילא דארף מען א פסוק.

דאס איז שיינע ראמאנטישע חלומות וואס שטימען ביז.. מ'עפענט א גמרא.

די גמרא און די ראשונים שעסקו בזה זענען זיך קיינמאל מטפל מיט טעמים פאר 'פרטי און דיני המצווה' און ס'רוב פון זיי זענען חק בלי טעם, (מ'קען אוודאי אריינגיין פון וואו די דינים קומען און וואס איז געקומען בעפאר וואס, אבער דאס האט נישט מיט אונזער שמועס).

זיי מיר מסביר פ"וו א סומא באחת מעיניו איז פטור מראייה, פ"וו א גוי קען נישט זיין א שליח, און פ"וו א גט דארף זיין לשמה, און ווען דו ענדיגסט וועל איך ברענגן נאך..

[[NAMELESS]]

דער פותח האשכול איז עפעס סטאק אז פראביביליטי איז די איינציגסטע סברא, הוא ואין זולתו.

מען דארף געדענקן אז אויסער פראביביליטי וואס איז ניינציג-צען, איז אויך דא א סברא פון פאסיביליטי וואס איז פופציג-פופציג.