יודישקייט V סיסטעם

[קהל'ס נער]

מען מישט דא אסאך מאל אויס צווישן יודישקייט און סיסטעם, מילא פיל איך פאר וויכטיג עס צי פונאנדערשיידן.
יודישקייט איז א רעליגיע באזירט אויף געזעצן וואס גאט האט אינז געגעבען, אין אלגעמיין איז עס זייער גרינג צי פאלגן, לייגן תפילין איז בכלל נישט קיין שווערע זאך, פאסטן יום כיפור איז טאקע נישט אזוי באקוועים, און היטן שבת איז דוקא גאר א געווינטשענע זאך אין די היינטיגע טעכנאלאגיע עפאכע צי דיסקאנעקטן פאר איין טאג א וואך.

סיסטעם איז גאר א אנדערע זאך, ס'אומגעשריבענע געזעצן באזירט אויף מה יאמרו הבריות, Image און לחץ חברתי, די געזעצען זענען גאר שווער און שטערן זייער אין טאג טעגליכע לעבן, ווי למשל, אפטיילן די מינים בכל מכל כל, כמעט נישט לערנען קיין לימודי חול, זיצען אין כולל און שימלען די טעג, די ישיבה סיסטעם וואס ארבעט נישט פאר רוב בחורים, און די לבוש וואס אינז זעמיר שטעקן געבליבען פאר 200 יאר ציריק.

ס'דא נאך אסאך חילוקים אבער איך האב עס נאר אנגעכאפט פון אויבן.

[שאלתיאל]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

[בת קול]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

ריכטיג, אבער ער רעדט פון מענטשן וואס פארהייליגן סיסטעם, מנהג, חומרה און הלכה אויפן זעלבן לעוועל.

[דערהויבענע איד]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

יא, אבער אונז זענען פון די איינציגע וואס גלייבן באמת אז יעדע משוגעת האט מיט יסודות הדת.

[פרנס החודש]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

דאס אז עס איז דא פופציג שטאטן אין אמעריקע מיט פארשידנארטיגע געזעצן און טראדיציעס, באדייט אז עס איז נישט פאראן אן ״ אמעריקאנע סיסטעם״? ( אדער Western world order?)

[פרנס החודש]

מען מישט דא אסאך מאל אויס צווישן יודישקייט און סיסטעם, מילא פיל איך פאר וויכטיג עס צי פונאנדערשיידן.
יודישקייט איז א רעליגיע באזירט אויף געזעצן וואס גאט האט אינז געגעבען, אין אלגעמיין איז עס זייער גרינג צי פאלגן, לייגן תפילין איז בכלל נישט קיין שווערע זאך, פאסטן יום כיפור איז טאקע נישט אזוי באקוועים, און היטן שבת איז דוקא גאר א געווינטשענע זאך אין די היינטיגע טעכנאלאגיע עפאכע צי דיסקאנעקטן פאר איין טאג א וואך.

סיסטעם איז גאר א אנדערע זאך, ס'אומגעשריבענע געזעצן באזירט אויף מה יאמרו הבריות, Image און לחץ חברתי, די געזעצען זענען גאר שווער און שטערן זייער אין טאג טעגליכע לעבן, ווי למשל, אפטיילן די מינים בכל מכל כל, כמעט נישט לערנען קיין לימודי חול, זיצען אין כולל און שימלען די טעג, די ישיבה סיסטעם וואס ארבעט נישט פאר רוב בחורים, און די לבוש וואס אינז זעמיר שטעקן געבליבען פאר 200 יאר ציריק.

ס'דא נאך אסאך חילוקים אבער איך האב עס נאר אנגעכאפט פון אויבן.

איך גלייך אבער אלץ צו אויסמישן די יוצרות מטעם הכמוס,
( אפשר אויב מ׳וועט שטארק מפציר זיין וועל איך מסכים זיין צו ערקלערן)

[קהל'ס נער]

מען מישט דא אסאך מאל אויס צווישן יודישקייט און סיסטעם, מילא פיל איך פאר וויכטיג עס צי פונאנדערשיידן.
יודישקייט איז א רעליגיע באזירט אויף געזעצן וואס גאט האט אינז געגעבען, אין אלגעמיין איז עס זייער גרינג צי פאלגן, לייגן תפילין איז בכלל נישט קיין שווערע זאך, פאסטן יום כיפור איז טאקע נישט אזוי באקוועים, און היטן שבת איז דוקא גאר א געווינטשענע זאך אין די היינטיגע טעכנאלאגיע עפאכע צי דיסקאנעקטן פאר איין טאג א וואך.

סיסטעם איז גאר א אנדערע זאך, ס'אומגעשריבענע געזעצן באזירט אויף מה יאמרו הבריות, Image און לחץ חברתי, די געזעצען זענען גאר שווער און שטערן זייער אין טאג טעגליכע לעבן, ווי למשל, אפטיילן די מינים בכל מכל כל, כמעט נישט לערנען קיין לימודי חול, זיצען אין כולל און שימלען די טעג, די ישיבה סיסטעם וואס ארבעט נישט פאר רוב בחורים, און די לבוש וואס אינז זעמיר שטעקן געבליבען פאר 200 יאר ציריק.

ס'דא נאך אסאך חילוקים אבער איך האב עס נאר אנגעכאפט פון אויבן.

איך גלייך אבער אלץ צו אויסמישן די יוצרות מטעם הכמוס,
( אפשר אויב מ׳וועט שטארק מפציר זיין וועל איך מסכים זיין צו ערקלערן)

און איך בין גאט, מטעם הכמוס.

[berlbalaguleh]

אוי גאט. העלף שוין אלע אידן. נישט דו. דער עכטער גאט...!

[שאלתיאל]

@קהל'ס נער איך האב איבערגעטראכט דיינע ווערטער און איך האב עטליכע הערה'לך אויף זיי וואס איך וואלט געוואלט אויסקלארן.

1. ''יודישקייט איז א רעליגיע באזירט אויף געזעצן וואס גאט האט אינז געגעבען, אין אלגעמיין איז עס זייער גרינג צי פאלגן''
די לייגסט אראפ א מצב כאילו אידישקייט איז נאטורליך צוקער זיס און האניג און דער סיסטעם איז דער וואס פארשווערט דאס לעבן, אבער ס'דאך נישט באמת אזוי. לא תנאף איז גארנישט לייכט און לא תבשל גדי בחלב אמו איז גאנץ שווער, ווער רעדט נאך פון הלכה (בהנחה אז עס איז אידישקייט און נישט א חלק פון סיסטעם) וואס באגרעניצט א מענטש אויף טריט און שריט און באגלייט דיך פון דיין געבורט ביז דיין טויט ועד בכלל און אלעס אינצווישן.
צו זיין א ערליכע איד איז ביטער שווער און דאס נאך פאר די סיסטעם קומט בכלל אריין אין בילד.

2. די שרייבסט אז דער סיסטעם איז באזירט אויף לחץ לברתי. אן אריינגיין צו דעם ספעציפישע לחץ איז אבער דער עצם מושג פון 'סאושעל פרעשור' נישט קיין שלעכטע געדאנק בכלל,
זייער אסאך זאכן, פיל מער וויפיל א מענטש וועט מודה זיין טוט מען יא אדער נישט צוליב פרעשור פון די סביבה און דער מענטשהייט. פארשטייט זיך אז זיך פארלאזן נאר אויף סאושעל פרעשור איז א מיאוס'ן טעות און א מענטש דארף אנהאלטן זיין אייגענע שכל הישר און אייגענע דעה צו באטראכטן וואס ער טוט און פארוואס ער טוט, אבער אויף זאכן וואס איך האלט אז ס'קומט אזוי וועט מיר נישט שטערן אז ס'איז פארהאן סאושעל פרעשור וואס העלפט זיך צו האלטן צו יענע פרינציפ אפילו ווען ס'שווער אמאל.
אפילו דער אט"ד וואס פארעכנט זיך אלץ דער שפיץ אינדעווידואל שטייט אויך אויס סאושעל פרעשור, פרעשור פון קאריערע וכו'. בקיצור כמעט יעדער מענטש וואס איז נישט קיין אנארכיסט אדער היפי האט זיך זיינע פלעצער ווי ער שטייט אויס סאושעל פרעשור, ער איז נאר מחליט וועלכע.

[פרנס החודש]

@קהל'ס נער איך האב איבערגעטראכט דיינע ווערטער און איך האב עטליכע הערה'לך אויף זיי וואס איך וואלט געוואלט אויסקלארן.

1. ''יודישקייט איז א רעליגיע באזירט אויף געזעצן וואס גאט האט אינז געגעבען, אין אלגעמיין איז עס זייער גרינג צי פאלגן''
די לייגסט אראפ א מצב כאילו אידישקייט איז נאטורליך צוקער זיס און האניג און דער סיסטעם איז דער וואס פארשווערט דאס לעבן, אבער ס'דאך נישט באמת אזוי. לא תנאף איז גארנישט לייכט און לא תבשל גדי בחלב אמו איז גאנץ שווער, ווער רעדט נאך פון הלכה (בהנחה אז עס איז אידישקייט און נישט א חלק פון סיסטעם) וואס באגרעניצט א מענטש אויף טריט און שריט און באגלייט דיך פון דיין געבורט ביז דיין טויט ועד בכלל און אלעס אינצווישן.
צו זיין א ערליכע איד איז ביטער שווער און דאס נאך פאר די סיסטעם קומט בכלל אריין אין בילד.

2. די שרייבסט אז דער סיסטעם איז באזירט אויף לחץ לברתי. אן אריינגיין צו דעם ספעציפישע לחץ איז אבער דער עצם מושג פון 'סאושעל פרעשור' נישט קיין שלעכטע געדאנק בכלל,
זייער אסאך זאכן, פיל מער וויפיל א מענטש וועט מודה זיין טוט מען יא אדער נישט צוליב פרעשור פון די סביבה און דער מענטשהייט. פארשטייט זיך אז זיך פארלאזן נאר אויף סאושעל פרעשור איז א מיאוס'ן טעות און א מענטש דארף אנהאלטן זיין אייגענע שכל הישר און אייגענע דעה צו באטראכטן וואס ער טוט און פארוואס ער טוט, אבער אויף זאכן וואס איך האלט אז ס'קומט אזוי וועט מיר נישט שטערן אז ס'איז פארהאן סאושעל פרעשור וואס העלפט זיך צו האלטן צו יענע פרינציפ אפילו ווען ס'שווער אמאל.
אפילו דער אט"ד וואס פארעכנט זיך אלץ דער שפיץ אינדעווידואל שטייט אויך אויס סאושעל פרעשור, פרעשור פון קאריערע וכו'. בקיצור כמעט יעדער מענטש וואס איז נישט קיין אנארכיסט אדער היפי האט זיך זיינע פלעצער ווי ער שטייט אויס סאושעל פרעשור, ער איז נאר מחליט וועלכע.

איך וועל זיך באציען צו די צווייטע נקודה פון דיין תגובה, איבער די נושא פון געזעלשאפטליכע דרוק.
אין יעדע געזעלשאפט איז דא געוויסע מהלכים צו זען אז די געזעלשאפטליכע נארמעס זאלן איינגעהאלטן ווערן, אנדערש איז דאך קיין געזעלשאפט נישט דא.
אבער אין אלגעמיין רעדט מען דאך דא פון די חסידישע וועלט, און ביי אונזער עולם איז דא צוויי כאראקטעריסטישקייטן וואס מען געפונט נאר ביי זייער קראנקע קאנטראלינדע קולטן, הלא הנה:
א) די דעגרי וויפיל זאכן מען טיילט איין וואס צו טון , און ביז צו די קלענסטע פרטים, און אויף ממש יעדן אספעקט פון לעבן.
ב) והוא העיקר, ווי שטארק עס איז אינפארסירט, אן קיין רחמנות, אויב צום ביישפיל א בחור זאל נאכלויפן 99.99 פונעם סיסטעם און זאל אפילו גיין מיט א שווארצע קאפל, נאר א משהו אנדערש ווי מען גייט און זיין קרייז, אדער זיך פארטשעפען מיט די סיסטעם מיט עפעס אן אנדער קלייניקייט, קען ער פארגעסן פון טון א נארמאלע שידוך, נישטא קיין שום רחמנות 100% obedience, און ווי ווייט איך ווייס איז נישט דא אין די גאנצע וועלט אפילו אין צפון קארעא אז מען זאל קענען אזא גרויסן ציבור קאנטראלירן אויף אזא פארנעם, נאר אין קליינע קולטן פון עטליכע הונדערט מענטשן, און מכאן הוכחה לאמיתת תורתנו הקדושה.

[בורו פארק]

אין יעדער סוסאיעטי איז דא פיר פרעשאר, גיי קוק ביי דער ווייסע עשירים אין ניו יורק אין דער העמטאנס, וואס פאר א סארט קליידער זיי דארפ'ן טראגען און וועלעכע סקאל זיי דארפ'ן לערנען און אזוי ווייטער.

[סאנטיאגא]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

דאס אז עס איז דא פופציג שטאטן אין אמעריקע מיט פארשידנארטיגע געזעצן און טראדיציעס, באדייט אז עס איז נישט פאראן אן ״ אמעריקאנע סיסטעם״? ( אדער Western world order?)

וואס ער מיינט צו זאגן איז, אז זיך באנוצן מיט די טערמין איז מיינונגלאז ווייל אין יעדע שטאט, שכונה, קהילה, מוסד, פארטיי, דינאמינאציע, ווערט עס אנדערש דעפינירט.

איך פערזענליך קען נישט פארליידן ווען מ'נוצט דעם ווארט מחמת ביליגקייט, און אויך טאקע ווייל עס איז סוביעקטיוו און נישט קלאר דעפינירט. אויך קען עס מיינען נאך טויזנט אנדערע זאכן, (א קאמפיוטער סיסטעם אן עלעקטריקל סיסטעם)

איך וועל ענדערש אנרופן די קינד ביים קארעקטע ברייטן נאמען "social behavior"

אלעס וואס דער בעל האשכול דערמאנט, קאכט אראפ צו סאציאלאגיע. א סאציאלע סייענס וואס זוכט נאכצוגיין און ארויסהאבן סאציאלע נארמעס פון סאסייעטיס, און קולטוראלע דיפערענצן/אויפפירונגען וואס איז געבינדן צו די ספעציפישע קולטור. דאס קען זיין א רעליגיעזע פארבינדונג, א פאליטישע פארבינדונג, די שערן די האר וואלט איך גערופן א היסטארישע פארבינדונג, וואס האט שפעטער אנטוויקלט צו א פאליטישע. אבער אלעס איז concerned מיט קולטור. ס'איז אן אינטערסאנטע אקעדעמישע ארטיקל. ס'איז דא די מומחים וואס ספעציליזירן מער אין סטרוקטור, נאכדעם איז דא מומחים וואס ספעציליזירן מער אין קולטור און נישט נאר דאס, ס'איז א סאציאלאגיע פראפעסאר'ס דזשאב צו זיין ארומגענומען מיט אזעלכע קאנטראווערסיאלע טעמעס, פון וואס די שמועס באשטייט.

לאו דוקא טוט עס לעזן די פראבלעמען פון די סאסייעטי וואס ס'פארשט, בכל אופן ס'העלפט פארשטיין וואס איז וואס.

למאי נפקא מינא? ווייל סאצילאגיע אפעקטירט אונז אלע...


@קהל'ס נער אנטושולדיגט פארן דיסעפאוינטן, אבער דו האסט אנגערירט אויף איינע פון די טיפסטע וויסנשאפטליכע נושאים

[פרנס החודש]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

דאס אז עס איז דא פופציג שטאטן אין אמעריקע מיט פארשידנארטיגע געזעצן און טראדיציעס, באדייט אז עס איז נישט פאראן אן ״ אמעריקאנע סיסטעם״? ( אדער Western world order?)

וואס ער מיינט צו זאגן איז, אז זיך באנוצן מיט די טערמין איז מיינונגלאז ווייל אין יעדע שטאט, שכונה, קהילה, מוסד, פארטיי, דינאמינאציע, ווערט עס אנדערש דעפינירט.

איך פערזענליך קען נישט פארליידן ווען מ'נוצט דעם ווארט מחמת ביליגקייט, און אויך טאקע ווייל עס איז סוביעקטיוו און נישט קלאר דעפינירט. אויך קען עס מיינען נאך טויזנט אנדערע זאכן, (א קאמפיוטער סיסטעם אן עלעקטריקל סיסטעם)

איך וועל ענדערש אנרופן די קינד ביים קארעקטע ברייטן נאמען "social behavior"

אלעס וואס דער בעל האשכול דערמאנט, קאכט אראפ צו סאציאלאגיע. א סאציאלע סייענס וואס זוכט נאכצוגיין און ארויסהאבן סאציאלע נארמעס פון סאסייעטיס, און קולטוראלע אויפפירונגען וואס איז געבינדן צו די ספעציפישע קולטור. דאס קען זיין א רעליגיעזע פארבינדונג, א פאליטישע פארבינדונג, די שערן די האר וואלט איך גערופן א היסטארישע פארבינדונג, וואס האט שפעטער אנטוויקלט צו א פאליטישע. אבער אלעס איז concerned מיט קולטור. ס'איז אן אינטערסאנטע אקעדעמישע ארטיקל. ס'איז דא די מומחים וואס ספעצילאזירן מער אין סטרוקטור, נאכדעם איז די וואס ספעצילאזירן מער אין קולטור און נישט נאר דאס, ס'איז א סאציאלאגיסט פראפעסאר'ס דזשאב צו זיין ארומגענומען מיט אזעלכע קאנטראווערסיעלע טעמעס, פון וואס די שמועס באשטייט.

לאו דוקא טוט עס לעזן די פראבלעמען פון די סאסייעטי וואס ס'פארשט, בכל אופן ס'העלפט פארשטיין וואס איז וואס.

למאי נפקא מינא? ווייל סאצילאגיע אפעקטירט אונז אלע...


@קהל'ס נער אנטושולדיגט פארן דיסעפאוינטן, אבער דו האסט אנגערירט אויף איינע פון די טיפסטע וויסנשאפטליכע נושאים

אויב איך וועל עס אנרופן די ״חסידישע סאציאלע סיסטעם״ וועסטו זיין צופרידן? אדער איך ברויך צולייגן נאך א פיר פינף ווערטער[emoji3166][emoji848]

[קהל'ס נער]

@קהל'ס נער איך האב איבערגעטראכט דיינע ווערטער און איך האב עטליכע הערה'לך אויף זיי וואס איך וואלט געוואלט אויסקלארן.

1. ''יודישקייט איז א רעליגיע באזירט אויף געזעצן וואס גאט האט אינז געגעבען, אין אלגעמיין איז עס זייער גרינג צי פאלגן''
די לייגסט אראפ א מצב כאילו אידישקייט איז נאטורליך צוקער זיס און האניג און דער סיסטעם איז דער וואס פארשווערט דאס לעבן, אבער ס'דאך נישט באמת אזוי. לא תנאף איז גארנישט לייכט און לא תבשל גדי בחלב אמו איז גאנץ שווער, ווער רעדט נאך פון הלכה (בהנחה אז עס איז אידישקייט און נישט א חלק פון סיסטעם) וואס באגרעניצט א מענטש אויף טריט און שריט און באגלייט דיך פון דיין געבורט ביז דיין טויט ועד בכלל און אלעס אינצווישן.
צו זיין א ערליכע איד איז ביטער שווער און דאס נאך פאר די סיסטעם קומט בכלל אריין אין בילד.

2. די שרייבסט אז דער סיסטעם איז באזירט אויף לחץ לברתי. אן אריינגיין צו דעם ספעציפישע לחץ איז אבער דער עצם מושג פון 'סאושעל פרעשור' נישט קיין שלעכטע געדאנק בכלל,
זייער אסאך זאכן, פיל מער וויפיל א מענטש וועט מודה זיין טוט מען יא אדער נישט צוליב פרעשור פון די סביבה און דער מענטשהייט. פארשטייט זיך אז זיך פארלאזן נאר אויף סאושעל פרעשור איז א מיאוס'ן טעות און א מענטש דארף אנהאלטן זיין אייגענע שכל הישר און אייגענע דעה צו באטראכטן וואס ער טוט און פארוואס ער טוט, אבער אויף זאכן וואס איך האלט אז ס'קומט אזוי וועט מיר נישט שטערן אז ס'איז פארהאן סאושעל פרעשור וואס העלפט זיך צו האלטן צו יענע פרינציפ אפילו ווען ס'שווער אמאל.
אפילו דער אט"ד וואס פארעכנט זיך אלץ דער שפיץ אינדעווידואל שטייט אויך אויס סאושעל פרעשור, פרעשור פון קאריערע וכו'. בקיצור כמעט יעדער מענטש וואס איז נישט קיין אנארכיסט אדער היפי האט זיך זיינע פלעצער ווי ער שטייט אויס סאושעל פרעשור, ער איז נאר מחליט וועלכע.

1.
דע אייבערשטער האט געגעבען א זיסע תורה, ווי ס'שטייט אין פסוק: פיקודי ה' ישרים משמחי לב הנחמדים מזהב ומפז רב ומתוקים מדבש ונופת צופים. און במציאות אויך אז מען נעמט אוועק אלע קרעפלעך בלייבט מען מיט א זיסע תורה, די תורה איז די אינסטראקשען בוך פונעם אייבערשטען וויאזוי צי האבן א גיטע לעבען.
אלעס אין תורה איז נישט צי שווער און ערגסטן פאל און זייער געשמאק אין רוב פעלער.
די כאפסט אן לא תנאף, איז וועל איך מיך שטעלן אויף דעים אלץ א דוגמא.
זאג די ווילסט טאקע שטיפן דיין מאמע אדער דיין שוועסטער, זייער א גרינגע הלכה, קימט יעצט סיסטעם און זאגט: לאמיר פארביטערען די תורה און מען גייט לייגן נאך איסורים, למשל, מען טאר נישט זעהן אדער רעדן צי א פרוי, מען טאר נישט וואטשן מאווי'ס, מען טאר נישט שפאצירן אויפן געוועב, סמארטפון ban, פרויען טארן נישט דרייון, איבערגעטריבענע צניעות משוגעת'ן.

2.
לגבי לחץ חברתי, גערעכט אין די גאנצע וועלט איז דא סאושעל פרעשור, די חילוק איז נאר אז די ביסט נישט קיין אפפגעפרעיגטע שגץ אויב די שטעלסט דיך נישט צי.
לדוגמא, ווען איך גיי אין א גויאישע געגענט מיט מיין חסידישע לבוש, פיל איך סאושעל פרעשור וזהו, סה"כ נישט אזוי באקוועים.

משא"כ טאמער קים איך מיט א טישירט אין ג'ינס אין בית המדרש בין איך א שגץ, אויפגעקלערטע משכיל, מיין קינדער פליען פון מוסדות, מיינע עלטערען גייען זיצען שבעה וכו'
כאפסט די נפקא מינה?

[בורו פארק]

2.
לגבי לחץ חברתי, גערעכט אין די גאנצע וועלט איז דא סאושעל פרעשור, די חילוק איז נאר אז די ביסט נישט קיין אפפגעפרעיגטע שגץ אויב די שטעלסט דיך נישט צי.
לדוגמא, ווען איך גיי אין א גויאישע געגענט מיט מיין חסידישע לבוש, פיל איך סאושעל פרעשור וזהו, סה"כ נישט אזוי באקוועים.

משא"כ טאמער קים איך מיט א טישירט אין ג'ינס אין בית המדרש בין איך א שגץ, אויפגעקלערטע משכיל, מיין קינדער פליען פון מוסדות, מיינע עלטערען גייען זיצען שבעה וכו'
כאפסט די נפקא מינה?

איך מיין אז ס'איז דער זעלבע זאך ביי דער ווייסע עשירים אין העמפטאנס, אויב איינע פון זיירע קינדער גייען נישט אין זיירע אויסגעטרויטענע וועג עסט מען אסאך מרור. נאר ביי דער שווארצע געמיינדע און ביי דער היפי'ס איז עס אינגאנצען הפקר.

[קהל'ס נער]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

דאס אז עס איז דא פופציג שטאטן אין אמעריקע מיט פארשידנארטיגע געזעצן און טראדיציעס, באדייט אז עס איז נישט פאראן אן ״ אמעריקאנע סיסטעם״? ( אדער Western world order?)

וואס ער מיינט צו זאגן איז, אז זיך באנוצן מיט די טערמין איז מיינונגלאז ווייל אין יעדע שטאט, שכונה, קהילה, מוסד, פארטיי, דינאמינאציע, ווערט עס אנדערש דעפינירט.

איך פערזענליך קען נישט פארליידן ווען מ'נוצט דעם ווארט מחמת ביליגקייט, און אויך טאקע ווייל עס איז סוביעקטיוו און נישט קלאר דעפינירט. אויך קען עס מיינען נאך טויזנט אנדערע זאכן, (א קאמפיוטער סיסטעם אן עלעקטריקל סיסטעם)

איך וועל ענדערש אנרופן די קינד ביים קארעקטע ברייטן נאמען "social behavior"

אלעס וואס דער בעל האשכול דערמאנט, קאכט אראפ צו סאציאלאגיע. א סאציאלע סייענס וואס זוכט נאכצוגיין און ארויסהאבן סאציאלע נארמעס פון סאסייעטיס, און קולטוראלע דיפערענצן/אויפפירונגען וואס איז געבינדן צו די ספעציפישע קולטור. דאס קען זיין א רעליגיעזע פארבינדונג, א פאליטישע פארבינדונג, די שערן די האר וואלט איך גערופן א היסטארישע פארבינדונג, וואס האט שפעטער אנטוויקלט צו א פאליטישע. אבער אלעס איז concerned מיט קולטור. ס'איז אן אינטערסאנטע אקעדעמישע ארטיקל. ס'איז דא די מומחים וואס ספעציליזירן מער אין סטרוקטור, נאכדעם איז דא מומחים וואס ספעציליזירן מער אין קולטור און נישט נאר דאס, ס'איז א סאציאלאגיע פראפעסאר'ס דזשאב צו זיין ארומגענומען מיט אזעלכע קאנטראווערסיאלע טעמעס, פון וואס די שמועס באשטייט.

לאו דוקא טוט עס לעזן די פראבלעמען פון די סאסייעטי וואס ס'פארשט, בכל אופן ס'העלפט פארשטיין וואס איז וואס.

למאי נפקא מינא? ווייל סאצילאגיע אפעקטירט אונז אלע...


@קהל'ס נער אנטושולדיגט פארן דיסעפאוינטן, אבער דו האסט אנגערירט אויף איינע פון די טיפסטע וויסנשאפטליכע נושאים

קודם איז מיר א קאמפלימענט, אז איך פארשטיי צי וויסשאפטליכע נושאים.

איך זעה נישט ווי אינז זעמיר נישט מסכים, איך זאג אז אינזער סיסטעם איז ב.ס., און די זאגסט אז ס'איז א קולטוראלע אדער היסטארישע זאך, און אז ס'גייט אריין אין סאציאלאגיע.
איך בין מסכים, איך לייג נאר צי אז די היימישע סאציאלאגיע (כ'ווייס נישט ווי אזוי מען זאגט "סיסטעם" אויף סאציאלאגיאניש) איז גארביזש און פול מיט קרעפלעך.

[סאנטיאגא]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

יא, אבער אונז זענען פון די איינציגע וואס גלייבן באמת אז יעדע משוגעת האט מיט יסודות הדת.

https://www.yourdictionary.com/fundamentalism

[סאנטיאגא]

אבער אין אלגעמיין רעדט מען דאך דא פון די חסידישע וועלט, און ביי אונזער עולם איז דא צוויי כאראקטעריסטישקייטן וואס מען געפונט נאר ביי זייער קראנקע קאנטראלינדע קולטן, הלא הנה:
א) די דעגרי וויפיל זאכן מען טיילט איין וואס צו טון , און ביז צו די קלענסטע פרטים, און אויף ממש יעדן אספעקט פון לעבן...

אונז האב מיר סך מער ווי צוויי אונז האב מיר איבער א מנין גרינג. כ'ווייס נישט פארוואס דו האסט דיך אפגעשטעלט ביי צוויי

איך מיין מ'דארף האבן געוואוינט אין נארט קארעא צו קענען האלטן אזוי מיט א זיכערקייט. און לאמיר שוין שפעקולירן אז יא, מאניפולירט מען אויף אנדערע אופנים, וויפיל עסן מ'געבט. נישט אז אונזער קאנטראל איז עפעס אוועקצומאכן. סייענטאלידזשי האט ראדיקאלע קאנטראל, די קעטאליק טורטש האט ראדיקאלע קאנטראל, מארמאניזם האט ראדיקאלע קאנטראל, דזשעהאוע'ס וויטנעסעס האט קאנטראל, The FLDS פארשידנס. איך זעה נישט ווי סייז קומט אריין.

[סאנטיאגא]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

דאס אז עס איז דא פופציג שטאטן אין אמעריקע מיט פארשידנארטיגע געזעצן און טראדיציעס, באדייט אז עס איז נישט פאראן אן ״ אמעריקאנע סיסטעם״? ( אדער Western world order?)

וואס ער מיינט צו זאגן איז, אז זיך באנוצן מיט די טערמין איז מיינונגלאז ווייל אין יעדע שטאט, שכונה, קהילה, מוסד, פארטיי, דינאמינאציע, ווערט עס אנדערש דעפינירט.

איך פערזענליך קען נישט פארליידן ווען מ'נוצט דעם ווארט מחמת ביליגקייט, און אויך טאקע ווייל עס איז סוביעקטיוו און נישט קלאר דעפינירט. אויך קען עס מיינען נאך טויזנט אנדערע זאכן, (א קאמפיוטער סיסטעם אן עלעקטריקל סיסטעם)

איך וועל ענדערש אנרופן די קינד ביים קארעקטע ברייטן נאמען "social behavior"

אלעס וואס דער בעל האשכול דערמאנט, קאכט אראפ צו סאציאלאגיע. א סאציאלע סייענס וואס זוכט נאכצוגיין און ארויסהאבן סאציאלע נארמעס פון סאסייעטיס, און קולטוראלע אויפפירונגען וואס איז געבינדן צו די ספעציפישע קולטור. דאס קען זיין א רעליגיעזע פארבינדונג, א פאליטישע פארבינדונג, די שערן די האר וואלט איך גערופן א היסטארישע פארבינדונג, וואס האט שפעטער אנטוויקלט צו א פאליטישע. אבער אלעס איז concerned מיט קולטור. ס'איז אן אינטערסאנטע אקעדעמישע ארטיקל. ס'איז דא די מומחים וואס ספעצילאזירן מער אין סטרוקטור, נאכדעם איז די וואס ספעצילאזירן מער אין קולטור און נישט נאר דאס, ס'איז א סאציאלאגיסט פראפעסאר'ס דזשאב צו זיין ארומגענומען מיט אזעלכע קאנטראווערסיעלע טעמעס, פון וואס די שמועס באשטייט.

לאו דוקא טוט עס לעזן די פראבלעמען פון די סאסייעטי וואס ס'פארשט, בכל אופן ס'העלפט פארשטיין וואס איז וואס.

למאי נפקא מינא? ווייל סאצילאגיע אפעקטירט אונז אלע...


@קהל'ס נער אנטושולדיגט פארן דיסעפאוינטן, אבער דו האסט אנגערירט אויף איינע פון די טיפסטע וויסנשאפטליכע נושאים

אויב איך וועל עס אנרופן די ״חסידישע סאציאלע סיסטעם״ וועסטו זיין צופרידן? אדער איך ברויך צולייגן נאך א פיר פינף ווערטער[emoji3166][emoji848]

כ'קוק דיר עפעס אויס אומצופרידן? איך זאג דיר וויאזוי איך רוף עס ווייל כ'האב ליב צו נוצן ווערטער וואס מענטשן פארשטייען, ווערטער וואס האט אייגנטליך מינינג אין א סייענטיפישע קאנטעקסט.

און אז איינער וויל עס ערנסט שטודירן, דאס איז די אדרעס. אל גוד

[סאנטיאגא]

ס'איז נישטא איין איינציגע 'סיסטעם'. כמעט יעדער סארט ארטאדאקסישע קרייז אדער קהילה האט א געוויסע סיטעם, איינער מער שטרענג איינער מער ליבעראל א סיסטעם איז דא איבעראל.

דאס אז עס איז דא פופציג שטאטן אין אמעריקע מיט פארשידנארטיגע געזעצן און טראדיציעס, באדייט אז עס איז נישט פאראן אן ״ אמעריקאנע סיסטעם״? ( אדער Western world order?)

וואס ער מיינט צו זאגן איז, אז זיך באנוצן מיט די טערמין איז מיינונגלאז ווייל אין יעדע שטאט, שכונה, קהילה, מוסד, פארטיי, דינאמינאציע, ווערט עס אנדערש דעפינירט.

איך פערזענליך קען נישט פארליידן ווען מ'נוצט דעם ווארט מחמת ביליגקייט, און אויך טאקע ווייל עס איז סוביעקטיוו און נישט קלאר דעפינירט. אויך קען עס מיינען נאך טויזנט אנדערע זאכן, (א קאמפיוטער סיסטעם אן עלעקטריקל סיסטעם)

איך וועל ענדערש אנרופן די קינד ביים קארעקטע ברייטן נאמען "social behavior"

אלעס וואס דער בעל האשכול דערמאנט, קאכט אראפ צו סאציאלאגיע. א סאציאלע סייענס וואס זוכט נאכצוגיין און ארויסהאבן סאציאלע נארמעס פון סאסייעטיס, און קולטוראלע דיפערענצן/אויפפירונגען וואס איז געבינדן צו די ספעציפישע קולטור. דאס קען זיין א רעליגיעזע פארבינדונג, א פאליטישע פארבינדונג, די שערן די האר וואלט איך גערופן א היסטארישע פארבינדונג, וואס האט שפעטער אנטוויקלט צו א פאליטישע. אבער אלעס איז concerned מיט קולטור. ס'איז אן אינטערסאנטע אקעדעמישע ארטיקל. ס'איז דא די מומחים וואס ספעציליזירן מער אין סטרוקטור, נאכדעם איז דא מומחים וואס ספעציליזירן מער אין קולטור און נישט נאר דאס, ס'איז א סאציאלאגיע פראפעסאר'ס דזשאב צו זיין ארומגענומען מיט אזעלכע קאנטראווערסיאלע טעמעס, פון וואס די שמועס באשטייט.

לאו דוקא טוט עס לעזן די פראבלעמען פון די סאסייעטי וואס ס'פארשט, בכל אופן ס'העלפט פארשטיין וואס איז וואס.

למאי נפקא מינא? ווייל סאצילאגיע אפעקטירט אונז אלע...


@קהל'ס נער אנטושולדיגט פארן דיסעפאוינטן, אבער דו האסט אנגערירט אויף איינע פון די טיפסטע וויסנשאפטליכע נושאים

קודם איז מיר א קאמפלימענט, אז איך פארשטיי צי וויסשאפטליכע נושאים.

איך זעה נישט ווי אינז זעמיר נישט מסכים, איך זאג אז אינזער סיסטעם איז ב.ס., און די זאגסט אז ס'איז א קולטוראלע אדער היסטארישע זאך, און אז ס'גייט אריין אין סאציאלאגיע.
איך בין מסכים, איך לייג נאר צי אז די היימישע סאציאלאגיע (כ'ווייס נישט ווי אזוי מען זאגט "סיסטעם" אויף סאציאלאגיאניש) איז גארביזש און פול מיט קרעפלעך.

ליין איבער כ'האב נישט נישט מסכים געווען, נישט יעדע זאך איז א דיסעגרימענט.

מיין פוינט איז געווען, אז די זאך איז מער קאמפליצירט ווי ס'קוקט אויס פון אויבנאויף, און א מחשבה'לע האט זיך מיר געטוהן וועבן, אז אין ארדער דאס בעסער צו מבחין זיין וואלט אפשר געווען כדאי צו פארשטיין די בעסיקס פון וואס איז אידישקייט=רעליגיע און וואס איז קולטור אא"וו זעכער איז אונזער קולטור לאקשן. פאפרוירענע. ס'האט שיינע כאראקטעריסטיקס דא דארט אבער פול מיט שמוציגע פאפרוירענע אייער לאקשן,

[דער גאלדענער אדלער]

אין יעדער סוסאיעטי איז דא פיר פרעשאר, גיי קוק ביי דער ווייסע עשירים אין ניו יורק אין דער העמטאנס, וואס פאר א סארט קליידער זיי דארפ'ן טראגען און וועלעכע סקאל זיי דארפ'ן לערנען און אזוי ווייטער.

ער/זי מוז אבער דארט נישט וואוינען. דארט וואו מ'נאיז צוגעבינדן צו א קאמיוניטי און מ'מוז וואוינען אין א דעזיגנירטע ארט אדער ערטער משום סיבות שונות, נאר דארט מאכט זיך עקסטערע פיער פרעשור

Sent from my SM-G991U using Tapatalk

[קבצו זקנים]

סיז געווארן א סיסטעמאטישע וועלט, זיי ביי אינז יידען און להבדיל ביי די גויים אויך עיין פה. אמרי אנשי יש אנשים שהם כמו תמונה, תמיד שומרים על מסגרת!

[אלע צוזאמען]

@קהל'ס נער איך האב איבערגעטראכט דיינע ווערטער און איך האב עטליכע הערה'לך אויף זיי וואס איך וואלט געוואלט אויסקלארן.

1. ''יודישקייט איז א רעליגיע באזירט אויף געזעצן וואס גאט האט אינז געגעבען, אין אלגעמיין איז עס זייער גרינג צי פאלגן''
די לייגסט אראפ א מצב כאילו אידישקייט איז נאטורליך צוקער זיס און האניג און דער סיסטעם איז דער וואס פארשווערט דאס לעבן, אבער ס'דאך נישט באמת אזוי. לא תנאף איז גארנישט לייכט און לא תבשל גדי בחלב אמו איז גאנץ שווער, ווער רעדט נאך פון הלכה (בהנחה אז עס איז אידישקייט און נישט א חלק פון סיסטעם) וואס באגרעניצט א מענטש אויף טריט און שריט און באגלייט דיך פון דיין געבורט ביז דיין טויט ועד בכלל און אלעס אינצווישן.
צו זיין א ערליכע איד איז ביטער שווער און דאס נאך פאר די סיסטעם קומט בכלל אריין אין בילד.

2. די שרייבסט אז דער סיסטעם איז באזירט אויף לחץ לברתי. אן אריינגיין צו דעם ספעציפישע לחץ איז אבער דער עצם מושג פון 'סאושעל פרעשור' נישט קיין שלעכטע געדאנק בכלל,
זייער אסאך זאכן, פיל מער וויפיל א מענטש וועט מודה זיין טוט מען יא אדער נישט צוליב פרעשור פון די סביבה און דער מענטשהייט. פארשטייט זיך אז זיך פארלאזן נאר אויף סאושעל פרעשור איז א מיאוס'ן טעות און א מענטש דארף אנהאלטן זיין אייגענע שכל הישר און אייגענע דעה צו באטראכטן וואס ער טוט און פארוואס ער טוט, אבער אויף זאכן וואס איך האלט אז ס'קומט אזוי וועט מיר נישט שטערן אז ס'איז פארהאן סאושעל פרעשור וואס העלפט זיך צו האלטן צו יענע פרינציפ אפילו ווען ס'שווער אמאל.
אפילו דער אט"ד וואס פארעכנט זיך אלץ דער שפיץ אינדעווידואל שטייט אויך אויס סאושעל פרעשור, פרעשור פון קאריערע וכו'. בקיצור כמעט יעדער מענטש וואס איז נישט קיין אנארכיסט אדער היפי האט זיך זיינע פלעצער ווי ער שטייט אויס סאושעל פרעשור, ער איז נאר מחליט וועלכע.

1.
דע אייבערשטער האט געגעבען א זיסע תורה, ווי ס'שטייט אין פסוק: פיקודי ה' ישרים משמחי לב הנחמדים מזהב ומפז רב ומתוקים מדבש ונופת צופים. און במציאות אויך אז מען נעמט אוועק אלע קרעפלעך בלייבט מען מיט א זיסע תורה, די תורה איז די אינסטראקשען בוך פונעם אייבערשטען וויאזוי צי האבן א גיטע לעבען.
אלעס אין תורה איז נישט צי שווער און ערגסטן פאל און זייער געשמאק אין רוב פעלער.
די כאפסט אן לא תנאף, איז וועל איך מיך שטעלן אויף דעים אלץ א דוגמא.
זאג די ווילסט טאקע שטיפן דיין מאמע אדער דיין שוועסטער, זייער א גרינגע הלכה, קימט יעצט סיסטעם און זאגט: לאמיר פארביטערען די תורה און מען גייט לייגן נאך איסורים, למשל, מען טאר נישט זעהן אדער רעדן צי א פרוי, מען טאר נישט וואטשן מאווי'ס, מען טאר נישט שפאצירן אויפן געוועב, סמארטפון ban, פרויען טארן נישט דרייון, איבערגעטריבענע צניעות משוגעת'ן.

2.
לגבי לחץ חברתי, גערעכט אין די גאנצע וועלט איז דא סאושעל פרעשור, די חילוק איז נאר אז די ביסט נישט קיין אפפגעפרעיגטע שגץ אויב די שטעלסט דיך נישט צי.
לדוגמא, ווען איך גיי אין א גויאישע געגענט מיט מיין חסידישע לבוש, פיל איך סאושעל פרעשור וזהו, סה"כ נישט אזוי באקוועים.

משא"כ טאמער קים איך מיט א טישירט אין ג'ינס אין בית המדרש בין איך א שגץ, אויפגעקלערטע משכיל, מיין קינדער פליען פון מוסדות, מיינע עלטערען גייען זיצען שבעה וכו'
כאפסט די נפקא מינה?

אל תרבה שיחה איז א משנה (אבות פרק א משנה ה), נישט עפעס א תש'ס סאציאלע סיסטעם חזעריי, און דא שטעקט א פראבלעם, אז די וואס ווילן טראנספארמירן דעם סיסטעם, ווייסן נישט די חילוק פון אן הלכה צו א היינטיגע פרומקייט.

אידישקייט איז גרינג און שווער כשר פלייש, וואס איז א מוז, ווען די ביסט אין ירושלים בזמן הבית, אדער פרעשבורג ביים הייליגן חתם סופר, אדער אין ניו יארק סטעיט היינט צוטאגס, איז עס רעלאטיוו גרינג, אנדערש איז אבער ווען די ביסט, אין ווייאמינג אדער אין שפאניע יארע רנ''ג, א יאר נאכן גירוש, דא איז ביטער שווער צו באקומען א כשר שטיקל פלייש.
און אזוי איז מיט יעדע פון די 613 געבאטן