פארוואס פארלירט נישט די יוצא מן הכלל, מעמבערשיפ פונעם כלל?
א מין פארדרייטע קשיא דאס!
לאמיר מסביר'ן מיט א משל, ס'געוועהן א קעניג מיט א בן יחיד......
כלל=עסן ווערט פארשימלט.
יוצא מן הכלל=האניג ווערט נישט פארשימלט.
איז מיין שאלה אזוי, ווער זאגט אז האניג איז בעצם א עסן נאר עס איז א יוצא מן הכלל אז ס'קען נישט ווערן פארשימלט?
אפשר טאקע דאס אז ס'קען נישט ווערן פארשימלט, דאס ווייזט אז ס'איז נישט קיין עסן?
פארוואס פארלירט נישט די יוצא מן הכלל, מעמבערשיפ פונעם כלל?
- קהל'ס נער
- שריפטשטעלער
- הודעות: 2461
- זיך רעגיסטרירט: זונטאג אקטאבער 25, 2020 1:25 am
- געפינט זיך: ווי א נער אויפן מארק
- האט שוין געלייקט: 5892 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 5798 מאל
פארוואס פארלירט נישט די יוצא מן הכלל, מעמבערשיפ פונעם כלל?
If I could do it all again, I'd be a plumber.
Albert Einstein
Albert Einstein
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 1665
- זיך רעגיסטרירט: דאנערשטאג אפריל 27, 2017 6:30 pm
- געפינט זיך: הלוואי ווען כ'וואלט געוויסט
- האט שוין געלייקט: 6003 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 3632 מאל
Re: פארוואס פארלירט נישט די יוצא מן הכלל, מעמבערשיפ פונעם כל
וויאזוי ביסטו מגדיר עסן??
Sent from my SM-G991U using Tapatalk
Sent from my SM-G991U using Tapatalk
- לייבל שטילער
- ידיד השטיבל
- הודעות: 298
- זיך רעגיסטרירט: דינסטאג אפריל 19, 2016 5:33 pm
- האט שוין געלייקט: 321 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 516 מאל
דאס איז בעצם די חילוק פון די צוויי סארטן יוצאי מן הכלל וואס מיר זאגן ביי די ברייתא דר' ישמעאל.
1)" דבר שהיה בהכלל ויצא מן בכלל ללמד לא ללמד על עצמו יצא אלא על הכלל כולו יצא", דא רעדט זיך פון א כלל וואס פארלירט 'נישט' מעמבערשיפ און דאס איז צוליב דעם וואס די יציאת הכלל איז נישט קיין דבר החדש.
2) "דבר שהיה בכלל ויצא ללמד בדבר החדש אי אתה יכול להחזירו בפירוש וכו' ", רעדט זיך פון א כלל וואס פארלירט טאקע זיין מעמבערשיפ.
בנוגע דיין משל מיט האניג ווייס איך נישט פטנקטליך וואס דו ווילסט, אויב עסן מיינט עפעס וואס נערט די מענטש באופן לעיסה וכו', און ער פיט אריין אין די קאטערגאריע, וואס איז שייך נישט צו זיין עסן?
1)" דבר שהיה בהכלל ויצא מן בכלל ללמד לא ללמד על עצמו יצא אלא על הכלל כולו יצא", דא רעדט זיך פון א כלל וואס פארלירט 'נישט' מעמבערשיפ און דאס איז צוליב דעם וואס די יציאת הכלל איז נישט קיין דבר החדש.
2) "דבר שהיה בכלל ויצא ללמד בדבר החדש אי אתה יכול להחזירו בפירוש וכו' ", רעדט זיך פון א כלל וואס פארלירט טאקע זיין מעמבערשיפ.
בנוגע דיין משל מיט האניג ווייס איך נישט פטנקטליך וואס דו ווילסט, אויב עסן מיינט עפעס וואס נערט די מענטש באופן לעיסה וכו', און ער פיט אריין אין די קאטערגאריע, וואס איז שייך נישט צו זיין עסן?
''מעיד אני עלי שמים וארץ: בין ישראל בין גוי, בין איש בין אשה, בין עבד בין שפחה, הכל לפי המעשה שעושה, כך רוח הקדש שורה עליו". (תנא דבי אליהו רבא, פרק ט')
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 551
- זיך רעגיסטרירט: זונטאג נאוועמבער 01, 2020 8:08 pm
- האט שוין געלייקט: 725 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 2126 מאל
- מי אני
- שריפטשטעלער
- הודעות: 5784
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
- האט שוין געלייקט: 12391 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל
עס ווענדט זיך ווי אזוי מ׳דעפינירט ״כלל״ אין די ספעציפישע קאנטעקסט - צי אלס ״אלע״ צי אלס ״רוב (רובו)״. לדוגמא, אין די משל אויב וואלט מען עס אויסגעשטעלט אלס ״אלע״, דאן וואו:
לאז ע = עסן
לאז ש = ווערט עווענטועל פארשימעלט
איז די ארגומענט דידאָקטיוולי:
∀x[עx ← שx]
{מיינענדיג אז פאר אלע זאכן, אויב איז די זאך עסן דאן איז די זאך בע״כ עפעס וואס ווערט עווענטועל פארשימעלט}
דאן מוז דאך די קאנטרעפּאזיטיוו פון דעם זיין פונקט אזוי אמת. ועפ״י טרענספּאזישאן קומט דאס אויס צו:
~∃x[עx & ~שx]
{מיינענדיג עס עקזיסטירט נישט קיין זאך וואס די זאך איז סיי אן עסן און סיי עס ווערט נישט עווענטועל פארשימעלט}
אדער:
∀x[~שx ← ~עx]
{מיינענדיג אז פאר אלע זאכן, אויב ווערט די זאך נישט עווענטועל פארשימעלט דאן איז די זאך נישט עסן}
פשוט׳ער (אין סענטענשעל לאגיק אנע קוואנטיפייערס) קען מען דאס באטראכטן אז די טענה איז כזה:
ע ← ש
{מיינענדיג אויב איז דאס עסן דאן ווערט דאס עווענטועל פארשימעלט}
וממילא עפ״י טרענספּאזישאן צו איר קאנטרעפּאזיטיוו איז דאס:
~ש ← ~ע
{מיינענדיג אז אויב ווערט דאס נישט פארשימעלט איז עס נישט עסן}
אבער אונז האבן דאך א קאַוּנטער-עקזעמפּל, האניג, וואס איז נישט אזוי. דאס באדייט אז די הנחה וואס דו שטעלסט אראפ פירט צו אַן אומריכטיגע און אבסורד מסקנא: עס איז אבסורד צו זאגן אז האניג וואס נערט איז נישט קיין עסן.
איז די מערסטע וואס מ׳קען זאגן אין דעם איז אז די הנחה, די ״כלל״, איז מעיקרא אלס געווען א מער שוואכע(רע) אינדאקטיוו סארט טענה/הנחה און אלס א ״רוב״, ווי איידער אלס אַן ״אלע״.
ועכ״כ האט מען אזוי פארשטאנען די לויזערע הבנה פון הגדרת ״כלל״ אין די קאנטעקסט, אז מ׳האט שוין אויף דעם אליין געמאכט א ״כלל״; און די הבנה פון הגדרת ״כלל״ אין דעם קאנטעקסט קען טאקע ראטעווען פון א סעלף-רעפערענשאל פּאראדאקס דערין. והיינו:
עס איז דא א כלל, אז יעדעס כלל האט א יוצא מן הכלל.
דאס פירט אבער כידוע אריין אין צו א סעלף-רעפערענשאל פּאראדאקס, ווייל די יוצא מן הכלל פון אט דעם כלל איז א כלל וואס האט נישט קיין יוצא מן הכלל… מ׳האט דאך אבער געזאגט אז יעדעס כלל האט א יוצא מן הכלל. נאר אט דאס איז די כוונה: ״כלל״ אין דעם קאנטעקסט מיינט ״רוב״, מ׳מיינט נישט ״יעדעס״, און עס קען טאקע זיין איינס פון די פילצאליגע ״כללים״ וואס וועט פונקט יא באקראי מיינען ״אלע״ - אויף דעם אליין זאג איך נאר ״רוב״. אדער אז די ״כלל״ איבער יוצאי מן הכלל מיינט יא ״אלע״, אבער די ״כללים״ וואס זי רעדט איבער מיינען ״רוב״ (ואולי באנו בזה צו א פראבלעם אינעם געזעץ פון אידענטיטעט).
לאז ע = עסן
לאז ש = ווערט עווענטועל פארשימעלט
איז די ארגומענט דידאָקטיוולי:
∀x[עx ← שx]
{מיינענדיג אז פאר אלע זאכן, אויב איז די זאך עסן דאן איז די זאך בע״כ עפעס וואס ווערט עווענטועל פארשימעלט}
דאן מוז דאך די קאנטרעפּאזיטיוו פון דעם זיין פונקט אזוי אמת. ועפ״י טרענספּאזישאן קומט דאס אויס צו:
~∃x[עx & ~שx]
{מיינענדיג עס עקזיסטירט נישט קיין זאך וואס די זאך איז סיי אן עסן און סיי עס ווערט נישט עווענטועל פארשימעלט}
אדער:
∀x[~שx ← ~עx]
{מיינענדיג אז פאר אלע זאכן, אויב ווערט די זאך נישט עווענטועל פארשימעלט דאן איז די זאך נישט עסן}
פשוט׳ער (אין סענטענשעל לאגיק אנע קוואנטיפייערס) קען מען דאס באטראכטן אז די טענה איז כזה:
ע ← ש
{מיינענדיג אויב איז דאס עסן דאן ווערט דאס עווענטועל פארשימעלט}
וממילא עפ״י טרענספּאזישאן צו איר קאנטרעפּאזיטיוו איז דאס:
~ש ← ~ע
{מיינענדיג אז אויב ווערט דאס נישט פארשימעלט איז עס נישט עסן}
אבער אונז האבן דאך א קאַוּנטער-עקזעמפּל, האניג, וואס איז נישט אזוי. דאס באדייט אז די הנחה וואס דו שטעלסט אראפ פירט צו אַן אומריכטיגע און אבסורד מסקנא: עס איז אבסורד צו זאגן אז האניג וואס נערט איז נישט קיין עסן.
איז די מערסטע וואס מ׳קען זאגן אין דעם איז אז די הנחה, די ״כלל״, איז מעיקרא אלס געווען א מער שוואכע(רע) אינדאקטיוו סארט טענה/הנחה און אלס א ״רוב״, ווי איידער אלס אַן ״אלע״.
ועכ״כ האט מען אזוי פארשטאנען די לויזערע הבנה פון הגדרת ״כלל״ אין די קאנטעקסט, אז מ׳האט שוין אויף דעם אליין געמאכט א ״כלל״; און די הבנה פון הגדרת ״כלל״ אין דעם קאנטעקסט קען טאקע ראטעווען פון א סעלף-רעפערענשאל פּאראדאקס דערין. והיינו:
עס איז דא א כלל, אז יעדעס כלל האט א יוצא מן הכלל.
דאס פירט אבער כידוע אריין אין צו א סעלף-רעפערענשאל פּאראדאקס, ווייל די יוצא מן הכלל פון אט דעם כלל איז א כלל וואס האט נישט קיין יוצא מן הכלל… מ׳האט דאך אבער געזאגט אז יעדעס כלל האט א יוצא מן הכלל. נאר אט דאס איז די כוונה: ״כלל״ אין דעם קאנטעקסט מיינט ״רוב״, מ׳מיינט נישט ״יעדעס״, און עס קען טאקע זיין איינס פון די פילצאליגע ״כללים״ וואס וועט פונקט יא באקראי מיינען ״אלע״ - אויף דעם אליין זאג איך נאר ״רוב״. אדער אז די ״כלל״ איבער יוצאי מן הכלל מיינט יא ״אלע״, אבער די ״כללים״ וואס זי רעדט איבער מיינען ״רוב״ (ואולי באנו בזה צו א פראבלעם אינעם געזעץ פון אידענטיטעט).
-
- היימישער באניצער
- הודעות: 586
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אוגוסט 02, 2019 11:12 am
- האט שוין געלייקט: 223 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 453 מאל
אוודאי פארלירט עס אבער דיין דוגמא איז נישט קיין גוטעקהל'ס נער האט געשריבן:פארוואס פארלירט נישט די יוצא מן הכלל, מעמבערשיפ פונעם כלל?
א מין פארדרייטע קשיא דאס!
לאמיר מסביר'ן מיט א משל, ס'געוועהן א קעניג מיט א בן יחיד......
כלל=עסן ווערט פארשימלט.
יוצא מן הכלל=האניג ווערט נישט פארשימלט.
איז מיין שאלה אזוי, ווער זאגט אז האניג איז בעצם א עסן נאר עס איז א יוצא מן הכלל אז ס'קען נישט ווערן פארשימלט?
אפשר טאקע דאס אז ס'קען נישט ווערן פארשימלט, דאס ווייזט אז ס'איז נישט קיין עסן?
אזוי ווי אין איינע פון די אשכולות האט עמעצער געפרעגט וועגן די ספיד
מיך באדערט אן אנדערע קשיא פארוואס ווען עפעס שטימט נישט מיט די גימטריא לייגט מען צי די כולל נאר צי איין זייט
פארוואס פאר יום כיפור דערמאנט מען נישט אז דאס איז נאר די צווייטע גרעסטע טאג אין יאר נאך פורים פארשטייטצאך ווייל יום הכיפורים איז דאך נאר כ'פורים
מיין 500'סטע תגובה
https://www.kaveshtiebel.com/viewtopic. ... 24#p540924
https://www.kaveshtiebel.com/viewtopic. ... 24#p540924
-
- וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
- הודעות: 1428
- זיך רעגיסטרירט: מאנטאג מערץ 01, 2021 4:58 pm
- האט שוין געלייקט: 43 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1375 מאל
דיר באדערט אז כאטש קהל'ס נער זאגט צומאל דברי חכמה, דאך בלייבט ער קהל'ס נער.קהל'ס נער האט געשריבן:פארוואס פארלירט נישט די יוצא מן הכלל, מעמבערשיפ פונעם כלל?
א מין פארדרייטע קשיא דאס!
לאמיר מסביר'ן מיט א משל, ס'געוועהן א קעניג מיט א בן יחיד......
כלל=עסן ווערט פארשימלט.
יוצא מן הכלל=האניג ווערט נישט פארשימלט.
איז מיין שאלה אזוי, ווער זאגט אז האניג איז בעצם א עסן נאר עס איז א יוצא מן הכלל אז ס'קען נישט ווערן פארשימלט?
אפשר טאקע דאס אז ס'קען נישט ווערן פארשימלט, דאס ווייזט אז ס'איז נישט קיין עסן?
בערל דער בעל עגלה'ס הסכמה אויף מיר דא
ווען אזא לאו-לייף (טאקע, אויך מיר א שריפטשעלטער) ווי דו (שאינו יודע להבחין בין..."דו" ל' "די"... קומען אויף מיין באס, ווארף איך זיי אראפ נאך איידער זיי האבן א טשענס צו טון זייערע מעשים תעתועים
ווען אזא לאו-לייף (טאקע, אויך מיר א שריפטשעלטער) ווי דו (שאינו יודע להבחין בין..."דו" ל' "די"... קומען אויף מיין באס, ווארף איך זיי אראפ נאך איידער זיי האבן א טשענס צו טון זייערע מעשים תעתועים