איבערלייגען און פראקן קינדער, אויסגעהאלטען אדער נישט

[זרחי]

זייער צום זאך גערעדט !

[בת קול]

Umm

זיי דיר בעסער מסביר...

איך וועל נאר זאגן אזויפיל, איך האלט מען מעג געבן א פעטש אין געוויסע פעלער. און ווען מען געבט עס ריכטיג, פילט נישט די קינד ווי ער האט פארלוירן די שויס.

איך האב נאך קיינמאל נישט געהערט א פרוי זאגן אז זי איז אקעי מיט איר מאן געבן פעטש.
ס׳איז מיר אביסל אינטערעסאנטליך. דעטס אלל.

(אויסער אויב זי אליין איז א שלעגער.)

[זרחי]

אנטערעסאנט. ווייסטו נישט אז אסאך מאמעס פלעגן פארציילן פאר די מענער ווי אזוי א קינד האט געטוהן א שלעכטע זאך כדי די מאן זאל שלאגן דאס קינד ?

[מי ימצא]

סאיז נישט פונקט אזוי. געווענדליך וועלן מאמעס פארציילן נאר ווייל זיי ווילן אז זאכן זאלן גיין אין פלאץ.
א מאמע וועט וואס איך ווייס נישט הנאה האבן ווען מען שלאגט איר קינד.

אנדערע מאמעס וועלן טאקע סטראשען די קינד אז מען גייט אויסזאגן טאטי, אבער ווען עס קומט למעשה און דער טאטע נעמט זיך, וועלן רוב מאמעס זיך נעמען בעטן פאר די קינד אז זי איז זיכער אז דאס קינד וועט עס מער נישט טאהן.

[זרחי]

עס ווענדט זיך ווער ווי וואס און ווען. אמאל געשעט אויך אז נאך די פעטש האט די מאמע חרטה. ס'איז אמת אז אסאך מאל האלט די מאמע אפ די טאטע פון צו שלאגן ווייל איר רחמנות וועקט זיך אויף, אבער אמאל ווען זי האלט אז ס'קומט זיך לאט זי דער מאן טוהן דער ארבעט... . איך רעד שוין נישט פון מאמעס וואס קענען אליין די מלאכה. פארשטייט זיך אז אין די ענין פון פעטש בכלל איז דא חילוקים צווישן די דורות. היינט איז דאס וויניגער קאמאן ווי אמאל.

[פאכמאן]

געווענליך איז פעטש א תוצאה פון פוילקייט פון די עלטערן אדער פון מחנך.

איך וועל מסביר זיין:
פעטש קען אסאך מאל שטעלן אויפן פלאץ א קינד (מיט גרויס מומחיות, ארומגענומען מיט אהבה און אן קיין כעס), און צומאל וועט נאך די שטות וואס אונזערע מלמדים האבן געזאגט - "דו וועסט מיר נאך דאנקען דערפאר" - זיין אמת.
אבער - דאס איז א קורצע וועג וואס גייט זיך האלטן אויף ביז דעם נעקסטן פאטש. א וועג וואס קומט פון דעם וואס די עלטערן האבן נישט קיין געדולד/צייט/שכל/עקספיריענס, און פון פוילקייט צו אדורך טוהן דעם נושא, אדער אריינגיין אין די נפש פון דעם קינד און זעהן וואס האט אים געמאכט טוהן דאס וואס האט אים געמאכט ווערט א פאטש, און מיט געדולד קער נעמען פון דעם. געבן זיי א פאטש און פערטיג.

עלטערן וואס זענען נישט פויל און זענען גרייט צו ארבעטן אויף זיך וועלן קיינמאל און די וועלט נישט דארפן געבן קיין פעטש.

נו אויב אזוי ווער געבט דיך דאס רעכט צו פראסקען אין דיין קינד וועגן דיין פוילקייט?
גיי נעם קער פון זיך און לאז אפ דעם אומשולידגן נשמה.

[הקטן]

עלטערן וואס זענען נישט פויל און זענען גרייט צו ארבעטן אויף זיך וועלן קיינמאל און די וועלט נישט דארפן געבן קיין פעטש.

פון וואו נעמסטו דאס?

[מי ימצא]

פעטש איז א טיילענעל, סאיז נישט קיין מעדעצין.

[חדר יונגל]

[

[שמעקעדיג]

Principal Of Beit Shemesh Talmud Torah Arrested On Suspicion Of Physically Abusing Pupils

https://vinnews.com/2022/08/16/principa ... ng-pupils/

[הקטן]

פעטש איז א טיילענעל, סאיז נישט קיין מעדעצין.

איז מעגליך דאס ווען מען האלט אפ א קינד פין טון שלעכט (טיילענאל) העלפט דאס צימאל אויך די קינד זאל באמת ווערן בעסער (מעדעצין)?

למשל: אויב די קינד וועט נישט בייסען זיינע חברים ווייל ער וועט מורא האבן פין קאנסעקוונסעס וועט ער האבן מער חברים און לערנען בעסער און זיין בעסער אויפגעלייגט, אוון לערנען דאס אויב איך טו נישט גיט כאפט מען דערפאר און אויב האלט איך זיך איין אדאנק די פעטש קען די וועלט זיין זייער א גיטע פלאץ

[מתבודד]

Principal Of Beit Shemesh Talmud Torah Arrested On Suspicion Of Physically Abusing Pupils

https://vinnews.com/2022/08/16/principa ... ng-pupils/

זעה איך אז ער’ז מודה אויף אביוז, נאר טענה’עט אז ס’געווען דורך נישט אננעמען קינדער אינעם מוסד.
קוקט אויס דעס מעג מען.

[חמלה גדולה]

what goes around comes around

[פאכמאן]

עלטערן וואס זענען נישט פויל און זענען גרייט צו ארבעטן אויף זיך וועלן קיינמאל און די וועלט נישט דארפן געבן קיין פעטש.

פון וואו נעמסטו דאס?

ס'איז א פאקט. איך האב אויך נישט געהאלטן אמאל אזוי.
אבער שפעטער האב איך זיך מיישב געוועהן אז עס איז גערעכט? פארוואס? זייער סימפל.
נעם א דוגמא פון א מאל וואס דו האסט געגעבן א פאטש און טראכט צו אויב וואלט עס געוועהן אין אנדערע צושטאנדן, מער געדולד פון די עלטערן, מער צייט, מער געלט, מער שכל, מער איינגעהאלטענע מידות, צו דעמאלטס וואלסטו אויך געגעבן רעכט דעם פאטש. די ענטפער וועט זיין קלאר ניין

[הקטן]

עלטערן וואס זענען נישט פויל און זענען גרייט צו ארבעטן אויף זיך וועלן קיינמאל און די וועלט נישט דארפן געבן קיין פעטש.

פון וואו נעמסטו דאס?

ס'איז א פאקט. איך האב אויך נישט געהאלטן אמאל אזוי.
אבער שפעטער האב איך זיך מיישב געוועהן אז עס איז גערעכט? פארוואס? זייער סימפל.
נעם א דוגמא פון א מאל וואס דו האסט געגעבן א פאטש און טראכט צו אויב וואלט עס געוועהן אין אנדערע צושטאנדן, מער געדולד פון די עלטערן, מער צייט, מער געלט, מער שכל, מער איינגעהאלטענע מידות, צו דעמאלטס וואלסטו אויך געגעבן רעכט דעם פאטש. די ענטפער וועט זיין קלאר ניין

סאיז שווער זיך צי דינגען ווען איינער זאגט דיר "ס'איז א פאקט"
אדער ווען יענער הייסט דיך מאכן אן מענטעל עקספערעמענט און ער ענפערט דאס פאר דיר מיט זיין אייגענע בייעס


וואס וועט זיין ווען איך וועל דיר זאגן איך האב אויך געהאלטן אמאל אזוי אבער
אבער שפעטער האב איך זיך מישב געווען דאס אן אויסגערעכנטער פאטש אמאל אמאל איז פשוט געזונט פאר די וואקס פינעם קינד, און העלפט אים ארויס אין זיין אנטוויקלאנג


בנוגע די מענטעל עקספערעמענט האב איך געטראכט פין א צוויי יעריגער קינד וואס וויל לויפן אויף די גאדער ווען א קאר קימט -
גארנישט האט נישט געארבט ביז ער האט געכאפט דעם פאטש און האט איינוועגס זיך אויך געלערנט ס'איז דא זאכן וואס מען טוט נישט ווייל דער עדאלד אין מיין לעבן וויל נישט חאטש איך פארשטיי איך מעג און חאטש איך וויל

[פאכמאן]

בנוגע די מענטעל עקספערעמענט האב איך געטראכט פין א צוויי יעריגער קינד וואס וויל לויפן אויף די גאדער ווען א קאר קימט -
גארנישט האט נישט געארבט ביז ער האט געכאפט דעם פאטש און האט איינוועגס זיך אויך געלערנט ס'איז דא זאכן וואס מען טוט נישט ווייל דער עדאלד אין מיין לעבן וויל נישט חאטש איך פארשטיי איך מעג און חאטש איך וויל

א שיינעם דאנק פאר דיין עקספערמענט.
דאס וועט זיין טאקע גאר א גוטע ראיה צו מיינע אויבדערמאנטע רייד.
דאס וואס גארנישט האט געארבעט איז ווייל דו קנעסט\ווילס נישט שטיין צוגענאגלט צו אים יעדעס מאל וואס ער איז אויפן גאס און נישט אראפנעמען דיינע אויגן פון אים, און יעדעס מאל וואס ער וויל אראפ לויפן אויפן גאס, אים אפהאלטן מיט דיינע הענט אן שלאגן, און אים געבן צו פארשטיין מיט געדולד די סכנה. ווייל ס'איז דיר אוממעגליך. דו האסט אנדערע קינדער, דו דארפסט זיך ארום קוקן אין גאס וואו די גייסט און די קענסט נישט געבן דיין גאנצע עטטענטשן פאר אים. אויך האסטו נישט די געלט אפצודינגען איינער זאל עס טוהן פאר דיר. וועגן דעם שלאגסטו אים. נישט ווייל נאר דער שלאגן וועט אויפטוהן. נאר ווייל דו קענסט זיך נישט ערלויבן אנדערע וועגן אנשטאט שלאגן.
איינמאל וואס מ'פארשטייט עס. וועט מען אייביג טראכטן צו ס'איז שייך צו טוהן עפעס אנדערש אנשטאט שאלגן.

[הקטן]

איינמאל וואס מ'פארשטייט עס. וועט מען אייביג טראכטן צו ס'איז שייך צו טוהן עפעס אנדערש אנשטאט שאלגן.

פארוואס זאגסטו אזוי? מא-פיטאם?

איך וועל אים שלאגן כדי ער זאל אויפוואקסען עמאשענעל געזינט און זאל פלארישען אין די סעסייעטי וואו ער וועט זיין!

[מתבודד]

מא-פיטאם?

[שמעקעדיג]

בנוגע די מענטעל עקספערעמענט האב איך געטראכט פין א צוויי יעריגער קינד וואס וויל לויפן אויף די גאדער ווען א קאר קימט -
גארנישט האט נישט געארבעט ביז ער האט געכאפט דעם פאטש און האט איינוועגס זיך אויך געלערנט ס'איז דא זאכן וואס מען טוט נישט ווייל דער עדאלד אין מיין לעבן וויל נישט חאטש איך פארשטיי איך מעג און חאטש איך וויל

א שיינעם דאנק פאר דיין עקספערימענט.
דאס וועט זיין טאקע גאר א גוטע ראיה צו מיינע אויבדערמאנטע רייד.
דאס וואס גארנישט האט געארבעט איז ווייל דו קנעסט\ווילסט נישט שטיין צוגענאגלט צו אים יעדעס מאל וואס ער איז אויפן גאס און נישט אראפנעמען דיינע אויגן פון אים, און יעדעס מאל וואס ער וויל אראפ לויפן אויפן גאס, אים אפהאלטן מיט דיינע הענט אן שלאגן, און אים געבן צו פארשטיין מיט געדולד די סכנה. ווייל ס'איז דיר אוממעגליך. דו האסט אנדערע קינדער, דו דארפסט זיך ארום קוקן אין גאס וואו די גייסט און די קענסט נישט געבן דיין גאנצע עטטענטשן פאר אים. אויך האסטו נישט די געלט אפצודינגען איינער זאל עס טוהן פאר דיר. וועגן דעם שלאגסטו אים. נישט ווייל נאר דער שלאגן וועט אויפטוהן. נאר ווייל דו קענסט זיך נישט ערלויבן אנדערע וועגן אנשטאט שלאגן.
איינמאל וואס מ'פארשטייט עס. וועט מען אייביג טראכטן צו ס'איז שייך צו טוהן עפעס אנדערש אנשטאט שלאגן.

פאכמאן, אנטשולדיגט אבער עס איז ממש א שאנדע צו ליינען ווי א היימישער איד קען זיין אזוי עקסטרעם ליבעראל...

איך האב געהערט אמאל א גוט ווארט פון א מחנך, און איך מיין אז דאס וועט מסביר זיין דאס ענין.

יעדער מענטש האט אין זיך אן "אינער-סקעיל" (inner scale) וואס העלפט סובקאנשעסלי מאכן הונדערטער דעסישענס א טאג. יעדע החלטה וואס א מענטש טוט וועט ער אויסרעכענען אז עס זאל זיך לוינען, און געווענליך וועט מען נישט נעמען א ריסק אויב די דורכפאל קען זיין שטערקער.

אן עלטערע קינד, אויב א באלל פאלט אראפ אויפ'ן ראוד, וועט אליינס פארשטיין אכטונג צו געבן און נישט אראפלויפן, ווייל ער פארשטייט אז זיין לעבן קען זיין אין א סכנה, און דאס לעבן איז אים/איר מער ווערד ווי א באלי. סובקאנשעסלי האט ער געמאכט די ריכטיגע דעסישען.

משא"כ א קליין קינד, וואס האט נישט קיין מושג וואס עס מיינט לעבן און טויט, וועט רואיג אראפגיין אויפן ראוד, זיך שפילן מיט א מעסער אדער פייער, און אנדערע זאכן וואס איז א שרעקליכע סכנה. זיין אינער-סקעיל אויב נאך נישט גענצליך אויפגעבויט. אין אזא פאל מוז מען געבן דעם קינד א אלטערנאטיווע קאנצעקווענץ פון וואס ער זאל מורא האבן, און אזוי ארום צוריקהאלטן פון טון די סכנה'דיגע אקטן. פון א פאטש האט יעדער מורא, אפילו א קליין קינד. אויב ווייסט ער אז ווען גייט אראפ אויפ'ן ראוד קומט א פאטש, וועט זיין אינער-סקעיל ארבעטן, הגם אויף א קינדערישען פארנעם, און וועט מורא האבן דאס צו טון. אין די מינוט וואס דער קינד באגרייפט שוין די סכנה פון גיין אויפן ראוד אלס די סכנה, פעלט מער נישט אויס די פעטשל.

פונקט ווי ביי די פארקערטע זייט, ווען מען וויל א קינד זאל לערנען וועט מען געבן א קענדי און א מתנה, דאס איז אבער נאר צייטווייליג ביז ער וועט זיך לערנען די אמת'ע זיסקייט פון תורה וואס איז מתוקים מדבש ונופת צופים, דאן פעלט שוין נישט אויס די צוקערלעך.

[וואלווי]

אנטשולדיגט אבער עס איז ממש א שאנדע צו ליינען ווי א היימישער איד קען זיין אזוי עקסטרעם ליבעראל...

וכו' וכו'

משא"כ א קליין קינד, וואס האט נישט קיין מושג וואס עס מיינט לעבן און טויט, וועט רואיג אראפגיין אויפן ראוד, זיך שפילן מיט א מעסער אדער פייער, און אנדערע זאכן וואס איז א שרעקליכע סכנה. זיין אינער-סקעיל אויב נאך נישט גענצליך אויפגעבויט. אין אזא פאל מוז מען געבן דעם קינד א אלטערנאטיווע קאנצעקווענץ פון וואס ער זאל מורא האבן, און אזוי ארום צוריקהאלטן פון טון די סכנה'דיגע אקטן. פון א פאטש האט יעדער מורא, אפילו א קליין קינד. אויב ווייסט ער אז ווען גייט אראפ אויפ'ן ראוד קומט א פאטש, וועט זיין אינער-סקעיל ארבעטן, הגם אויף א קינדערישען פארנעם, און וועט מורא האבן דאס צו טון. אין די מינוט וואס דער קינד באגרייפט שוין די סכנה פון גיין אויפן ראוד אלס די סכנה, פעלט מער נישט אויס די פעטשל.

קודם כל, ליבעראל חינוך וואס ארבעט פאר די יעצטיגע דור, לוינט זיך נישט אוועקצומאכן נאר ווייל די דור העבר איז געווען קאנסערוואטיוו. ס'איז נישט פאליטיקס, ס'איז פשוט א הנהגה צו בעסער פארשטיין למעשה די קינדער, און אזא פאל ווילען מיר אלע זיין פראגרעסיוו. מיר ווילען קיינער נישט דרייווען א קאר פון 1963 און אונזער קינדער ווילען נישט דרייווען א קאר פון 1989.

ב"ה, אז דאס פראגרעסיוו חינוך ארבעט זיך אריין, אביסל שפעט, אבער דאך מיט האפענונג.
_______

לעצם הענין, פארוואס כדי צו לערנען א לעסאן פאר א קינד מוז דאס זיין מיט הענט? שלאגן, אפי' א קינד, איז א שטארקע פגיעה אין א מענטש וואס גייט נישט קיינמאל אוועק. ס'איז דעגרעידינג פאר א מענטש אזא טריטמענט וואס סיי וועלעכע בריאה דעזערווד דאס נישט. א יעדער פון אונז געדענקט גאנץ גוט, צו ער וויל צו ער וויל נישט, ווען אין ווי מ'האט געכאפט א פאטש אפי' מיט רעכט. ס'איז למעשה א טראומע, און דאס איז געזאגט געווארן אפי' ווען ס'איז בארעכטיגט, און אפי' ווען מ'האט נישט געזעהן קיין אנדערע וועג.

כמעט א יעדע "פאטש טיילען צערעמאניע" קומט מיט בושות. חוץ אז דער טאטע נעמט דאס קינד אריין אין צימער שטילערהייט, איז מקדים א הסבר פארוואס ער גייט דאס טוהן, גיט א פאטש, דערנאך רעדט ער ווייטער מיטן קינד, האלדזט עם און קישט עם, אפשר דעמאלטס קען מען דאס טוהן. אויב נישט איז די שאדן אסאך מער ווי סיי וועלעכע לעסאן אין חינוך די טאטע וויל איבערגעבן. זאל די טאטע זיך ברעכען קאפ אויף קומען מיט אנדערע מיני עונשים אדער קנסות וואס וועט דעליווערען די מעסעדזש, אן צוקראכן דעם קינד מיט פעטש. וואס מיינסטו גייט פאר אין קאפ פון קינד? עם זאגט מען אז די ערגסטע זאך אין די וועלט איז הייבן הענט און מבזה זיין א צווייטער יוד, והנה די טאטע טוט וואס ער וויל מיך צו מסדר זיין. אנטשטאט עם ווייזען איידעלע הארציגע התנהגות, ווערט ער נפגע, און דאס פארגעסט מען קיינמאל. אז חינוך איז שווער, ברעך דיך קאפ, אבער ברעך נישט דאס קינד.

[שמעקעדיג]

איך הער וואס דו זאגסט. אבער מיין שיטה איז שוין לאנג אז קיין איין עקסטרעם איז נישט ריכטיג.

א קינד גייט דורך אסאך טראומא אלס קינד, פונעם ציינדלען, טראסקען ביים פרובירן צו וואקן, און יא, אמאל א פעטשל פון די עלטערן. לויט א טייל עקספערטן, און איך (ווי אויך דער חובת הלבבות) בין מסכים צו זיי, איז דאס גאר געזונט פאר א קינד. א קינד מוז זיך אויסלערנען צו דיעלן מיט שוועריגקייטן. אז נישט וועט מען אויפוואקסן ווי (איך וויל נישט זאגן צוליב חשש ראסיזם...) והבן.

[וואלווי]

איך הער וואס דו זאגסט. אבער מיין שיטה איז שוין לאנג אז קיין איין עקסטרעם איז נישט ריכטיג.
שלאגן בכל אופן שהוא קען אויך זיין אן עקסטרעם
א קינד גייט דורך אסאך טראומא אלס קינד, פונעם ציינדלען, טראסקען ביים פרובירן צו וואקן, און יא, אמאל א פעטשל פון די עלטערן. לויט א טייל עקספערטן, און איך (ווי אויך דער חובת הלבבות מ'קען עכט נישט ניצען קיין חינוך טיפס פון טויזענט יאר צירוק ווען די סייקאלאדזשי איז געווען אנדערש במציאות, כמ"ש חנוך לנער ע"פ דרכו) בין מסכים צו זיי, איז דאס גאר געזונט פאר א קינד. א קינד מוז זיך אויסלערנען צו דיעלן מיט שוועריגקייטן. סיריעסלי? א קינד האט נישט גענוג שוועריקייטן, מבית ומבחוץ, אז ס'פעלט נאך אויס צו שלאגן? אז נישט וועט מען אויפוואקסן ווי (איך וויל נישט זאגן צוליב חשש ראסיזם לא לפחד כלל, די מנהל מעקט נישט ראסיזם ...) והבן קוק אן די יא געשלאגענע קינדער, ערשט דעמאלט וועסטו וועלען זאגען ווי וועם זיי זעהן אויס .

במחילת כבודו א"פ...

[פרנס החודש]

די שווארצע שלאגן דווקא מער ווי אנדערע זייערע קינדער