פארוואס איך בין א מעריץ פונעם היינטיגן בעלזא רב שליט"א

[מי אני]

פאר איך הייב אָן וויל איך קלארשטעלן אז איך בין נישט קיין "בעלזער". מיינענדיג, איך קום נישט פון קיין בעלזא משפחה, איך "געהער" נישט צום בעלזא לאגער, און איך האב נאך אין מיין לעבן נישט געטראפן דעם בעלזא רב פנים-אל-פנים (און איך פלאן נישט צו). וממילא פארשטיי איך אז מיינע אַבּזערווירונגען קענען זיין היבש off the mark, קענען אריינגיין אין כלל פון armchair psychology, און קענען טאקע זיין מיוסד אויף וואס איך וואלט ווען "געוואלט" זאל זיין, ווי איידער וואס און ווי אזוי עס איז טאקע באמת. ובפרט אז וואס איך גיי שרייבן דא האב איך נישט בעצם געפארשט אויף קיין שום אופן און זיי זענען פשוט מיינע פערזענליכע אבּזערווירונגען און musings אויף וואס איך הער צאם (בע"כ און עס איז איה"נ טאקע בעצם hearsay) זייענדיג אינעם חרדי'שן געזעלשאפט.

אין די סארט שמועסן האבן מענטשן גאר א שטארקע נגיעה און עס רירט בדרך כלל צו צו זייער עצם אידענטיטעט און וואו זיי "באלאנגען". דעריבער וויל איך טאקע איבערבעטן מעיקרא דער וועמען די אשכול באדערט און עס איז אפענסיוו צו אים אויף סיי וואספארא אופן.

ובזה החלי:

כידוע איז א געוואלדיגע גרויסע פראבלעם אין אונזער געזעלשאפט דאס rampant אנטי-אינטעלעקטשועליזם וכל המסתעף מזה, ווי איך האב שוין דא און דא ארויסגעברענגט. און דאס איז נאך בנוסף צו דעם אז אונז אלס א געזעלשאפט האלטן זיך אין איין רוקן מער און מער רעכטס און אלס מער און מער "צוקוועטשט" אין די פּעדזשארעטיוו טערמין דערפון; אונז ווערן אלס מער און מער אַן "עם סכל ונבל" און זיכער בעיני הגוים וואס דארפן ווען עפ"י הפסוק צו זאגן אויף אונז דאס פארקערטע פון "עם חכם ונבון". דאס איז שוין ארויסגעברענגט דא אין שטיבל לאורכה ולרוחבה ואין מן הצורך לכפול הדברים שהן מפורסמין לכל.

דער היינטיגער בעלזא רב שליט"א, ווי ווייט איך ווייס און האב געהערט, איז א שטארקער חכם ות"ח (ער פלעגט לערנען, ואפשר נאך אלס, בחברותא מיט הרה"ג הרב פנחס פריעדמאן שליט"א שעות על שעות רצופות). ולגבי חכמה איז ווי @אינגערמאנטשיקל האט אים מגדיר געווען איז ער "לכאורה פון די מערסטע געריבענע מנהיגים בישראל און טראכט אלעמאל צוויי טריט פאראויס." וואס עס שיינט מיר איז אז אזא איד זייענדיג א חכם (איך פארשטיי אז מ'קען זאגן אז דאס איז לגבי פראקטישע חכמה ווי איידער דוקא אנאליטישע חכמה, אבער צו דעם קומט דאך צו זיין honing פון די סקיל אין די סאקראטישע מעטאדע פון לימוד התלמוד) אנערקענט אט די פריערדערמאנטע פראבלעם במחנינו און דערזעהט זיך מיט א דילעמאַ: פון איין זייט וויל מען אפשטעלן די גאלאפ פונעם געזעלשאפט (וממילא זיין ציבור אויך) צו אלס מער און מער צוקוועטשקייט און זיי אריינברענגען אין די "היינטיגע" מאדערנע וועלט, אבער פון די אנדערע זייט איז ער דאך א חרדי'שע מנהיג וואס די עטאָס פון חכמה ו"מאדערנקייט" והמסתעף איז דאך anathema דערצו. לכאורה one of them will have to give; עס מוז זיין איינע אדער דאס צווייטע.

דעריבער, ווי עס שיינט מיר, נעמט ער א מורא'דיגע subtle approach מיט א געוואלדיגע פיקחות מיט זיין צוגאנג דערצו. מיינענדיג, ער זוכט טאקע צו טוישן אט די מצב אבער ער האלט אָן א געוואלדיגע בּעלענסינג אקט מיט'ן זיין פּוּשׁן דעם ענוועלאָפּ און דאס טוישן צוביסלעכווייז מיט'ן אבער נאך אלס אָנהאלטן חסידות וחרדיזם; ער טוהט צוביסלעך שאפן דעם געדאנק פון א "מאדערנע חסיד" וואס קען אַנהאלטן אין זיך ביידע שטרעמונגען לגמרי - זיין לגמרי בעלמא הדין בימינו אלה און דאך זיין א פולקאמע חסידי'שע איד. (ואיה"נ אז מ'האלט נאך נישט דארט און עס נישט קיין "עולם התיקון", אבער עס איז א פראצעס וואס ער טוהט דערצו.)

דעריבער האלט איך אז דאס איז אַן אויסטערלישע מעלה דאס וואס ער איז, צב"ש מעודד זיין קהילה צו גיין אין קאלעדזש (און אָנהאלטן דאס חסידי'שקייט דארט), דאס אז ער האט אריינגעברענגט סעקולארע חינוך ולימודי חול אין זיינע מוסדות אין אלגעמיין ובא"י ע"י משרד החינוך, זיין (מער-ווייניגער) גענצליכע אנערקענונג פון די רעגירונג בא"י מיט אירע איסטאנצן, און ווי @רביה"ק זי"ע האט ארויסגעברענגט דאס אז ער האט מבטל געווען די געדאנק פון "יושבים". (קען זיין אז עס זענען טאקע דא נאך משלים.)

יעצט, לענ"ד איז (עכ"פ איינע פון) די (עיקר) קרייטעריא פאר א גוטע פירער דאס'ן זיין קענען זיין אינאוועטיוו במהלך בכלל, ובפרט פאר זיין קהילה. און די עיקר חכמה דערין איז דאס צו האלטן אין די bounds פון די פריערדיגע און טראדיציע און דאס מאכן פּאַסן דערין/דערמיט (אדער עכ"פ עס זאל אויסזעהן אזוי). וכידוע וועט יעדעס אינאוועטיוו פירער בתוך די טראדיציע אויסשטיין קאנטראווערסיע מיט לאזונגען פון "מסית ומדיח" אא"וו פון די מער רעכטע, קאנסערוואטיווע, און פונדאמענטעליסטן בהמחנה וואס עס שטערט זיי און שטייען אין וועג פון סיי וואספארא פּראגרעס. (וידוע מאי דקרה למשל להרמב"ם און די מיימאַנידיען קאנטראוועסיע וואס זיינע שטעלונגען האבן געבראכט (וואס גייט נאך בעצם אָן, אין א פארעם, עד היום הזה). איך פארשטיי אז ער איז נישט דער רמב"ם; איך וויל פשוט ארויסברענגען א פונקט.) עס פעהלט אויס דערצו א געוואלדיגע דרייסטקייט פון א פירער וואס פארמאגט vision.

פון מיין (admittedly מינימאלע) פּערספּעקטיוו טוהט דער היינטיגער בעלזא רב שליט"א ענקעפּסולעיטן אט די מעלה.

‏מ'קען דאס קאנטראסטן מיט סאטמאר וואו מ'זעהט אז די מחלוקת צווישן אירע פירערס מאכט אז יעדע איינע פון די פירערס וויל צייגן ווי מער קיצוני'ש און פונדאמענטעליסט ער איז און גייט ווי מער punctiliously נאך די פונקטליכע טראדיציע. עס ווייזט נישט אויף חכמה און ריכטיגע פירערשאפט לענ"ד.

יעצט, איך זאג נישט אז @העניך איז דייקא נישט גערעכט מיט זיין טענה פון נעפּאטיזם וכדומה בחצר בעלז. איך האלט אבער נישט אז דאס איז דוקא א חסרון פון פירערשאפט אין דעם קאנטעקסט. מיינענדיג, יא לש"ש נישט לש"ש, יא קארופטירט נישט קארופטירט, יא פאר זיך און כבוד נישט פאר זיך און כבוד, יא א מענטש מיט גוטע מידות נישט א מענטש מיט גוטע מידות - עס מאכט נישט אויס, (ער איז לאחרי הכל אויך א מענטש און האט אויך מענטשליכע פעהלערן): ער איז לענ"ד א ריכטיגע פּראגמאטישע פירער וועמען היסטאריע וועט געדענקען. (ואפילו אין דעם פרט גופא באדייט דאס נישט דייקא אז איך בין/גיי יעצט מסכים (זיין) צו יעדעס פאזיציע זיינער דערין; איך רעד די געדאנק על הכלל כולו.)

אין קורצן, איך באטראכט אים ווי א קלוגע מאדערן-ארטאדאקס פיהרער טרעפּט אין די גוף פון א חסידי׳שע רבי פון א גאר גרויסע הויף - replete מיט די סתירות וואס דאס באדייט.

איך וואלט מיך אולי אפילו געוואגט צו זאגן אז ער איז (עכ"פ אין א וועג און אין דעם קאנטעקסט) א גרעסערע און בעסערע פירער ווי זיינע פארגייערס דער מהר"א, מהרי"ד, מהר"י, ומהר"ש זצ"ל (ואגב, ידוע מה דהתלונן הרב יעקב יצחק טווערסקי ז"ל הי"ד, חתן המהרי"ד מבעלזא ורב דראווא-רוסקא, ליעקב דונעסאן אודות די "צוקוועטשקייט" בחצר בעלז של חמיו). און מ'זאל ביטע נישט קומען מיט קיין "קדושה וטהרה" און "שרפי מעלה" אדער "ירידת הדורות"; אונז רעדן דא פון די געדאנק פון א מנהיג און ווי אזוי מ'דארף זיין אינאוועטיוו בחכמה לגבי די אומשטענדן, מצב און עפאכע. ווי אויך מאך איך אוודאי נישט אוועק זייער גדלות, אבער, נאכאמאל, אלס אַן אינאוועטיוו אויפטוהער פאר זיין קהילה אין די קאנטעקסט פונעם דור און עפאכע איז מיין פערזענליכע אפשאצונג אז דער היינטיגער בעלזא רב שליט"א קען זיך פארמעסטן מיט זיי. (ווי אויך דארף מען סתם אזוי זיין קאגנייזענט צו די apotheosis וואס מען געבט אלעמאל פאר "די פריערדיגע".)

{כידוע לחברי השטיבל זענען די סארטן טעמעס נישט מיין forte. אבער דא יצאתי מגדרי וויבאלד אונז זעמיר דאך א פארום מיוסד פאר אפענקייט און קעגן "צוקוועטשטקייט", דעריבער האב איך געפיהלט פאר וויכטיג צו שרייבן אַן ארטיקל דערין, וויבאלד איך זעה אז דאס ברענגט דאך בייז בלוט און קאנטראווערסיע כנ"ל קעגן דעם בעלזא רב שליט"א, און דעריבער וויל איך דוקא לאָדן [מלשון laud] די אקטן, און דייקא נישט פון א פאליטישע פארטייאישע פאזיציע צו פארטיידיגן "מיין פארטיי/חסידות". וכעין מה שעשינו מיט די קאנטראווערסיע קעגן הרה"ג הרב שמואל ניימאן שליט"א.

כאמור, האב איך נישט דורכגעטוהן און געפארשט די נושא און דעריבער זאל מען דאס טאקע אלעס נעמען מיט א grain of salt. איך מיין אבער אלעס וואס איך האב געשריבן זייער ערענסט און איך בין טאקע א מעריץ זיינער (עכ"פ פון דער ווייט און אין דעם געביט).

כמובן אויך איז דאס לגמרי נישט קיין אפשאצונג בכלל אויף דאס בעלזא חסידות, איר עטאָס, און די מענטשן דערין; כלל וכלל לא - נאר דער רב.

ווי אויך וויבאלד איך בין טאקע נישט באהאווענט אין די נושא ווייס איך נישט צי איך וועל מיך באטייליגן אין די אשכול אזוי ווייט. ואקיים בעצמי "מי אני, מה לך אצל חצרות הקודש? כלך מדברותיך אצל פילאזאפיע ומאטעמאטיקס."

איך וויל נאכאמאל איבערבעהטן טאמער עפעס וואס כ'האב געשריבן טוהט אָפענדן איינעם.}

[תורה ומדע]

הלוואי וואלט דער בעלזער רב שליט״א געקענט מחנך זיין אנדערע אדמורים. דער עוולה איז היינט אז צו ווערן אן אדמור איז לייכטער ווי צו ווערן א קעכער. א קעכער דארף כאטשי באווייזן זיינע געשמאקע מאלצייטן איידער ער ער נעמט א פאזיציע אין קעך.. דער אדמור ווערט אינסטאלירט בלויז פארן זיין א קינד פונעם טאטן.
ס׳אמת איז אז דער בעלזער רב האט מקבל געווען א מהלך פון אסאך ישרות׳׳דיגע חסידישע און וועלטליכע גדולים. מקבל געווען אסאך פון דער זיידן בעל אמרי חיים זצ״ל, יונק געווען פון הרב ש״ך זצ״ל, דער בית ישראל, בעל הנתיבות שלום, רבי עובדיה יוסףֿ זצ״ל און נאך. זייער זעלטן אין היינטיגן דור.

[אדמור מקרייניץ זצל]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

[חב''ד הויזן]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

בעלזא האט אינטערדריקט קרייניץ?

[תורה ומדע]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

ענטשולדיגט, אבער אדערוויילע איז דער בעלזער רב דער ערשטער און איינציגסטער צדיק זיך איבערצובעטן מיט אללע זיינע בעלי פלוגתא, און אלעסדינג פון זיין אייגענע איניציאטיוו.

[חב''ד הויזן]

די שוסטערס און די פלאמבערס טוען עס אבער נישט.

[סמבטיון]

כגלייב אז סע נישט מיין פלאץ צו אריינרעדן דא, איך בין דאך א בעלזער חסיד ווי ברייט באוויסט דא אין שטיבל, דאך קען איך מיך נישט איינהאלטן און ארויסברענגן אז איך האב נישט זוכה געווען צו פארשטיין העניך'ס טיפזינגע אבזערוואציע אויפן בעלזער רב, איך מיין אז יעדער אפילו זיינע שונאים,וועלן מודה זיין אז ער איז גאר א כראזמאטישע און קוואליפצירטע רבי וואס פאקט איין אין טאש לכאורה רוב אדער אלע רעבעס פון דעם דור מיט הנהגה און וואלט גארנישט געווען אינטערשטעליג אפאר דורות צוריק, אה, בעצם איז ער שוין רבי פאר 3 גענעראציעס . און ווערט נאר בעסער און שענער.

[שמן למאור]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

ענטשולדיגט, אבער אדערוויילע איז דער בעלזער רב דער ערשטער און איינציגסטער צדיק זיך איבערצובעטן מיט אללע זיינע בעלי פלוגתא, און אלעסדינג פון זיין אייגענע איניציאטיוו.

די לב שמחה האט אמאל זייענדיג אין אמעריקע אריבערשפאצירט מוצש"ק שוין נאך מעריב די ביה"מ ווי ר' הערשעלע ספינקער האט געפירט של"ס. עס איז דאן געווען שובבי"ם, און די ספינקע רבי האט כידוע געליאמערט און פארפירט מיט בכיות נוראות כדרכו ביז שפעט אין די נאכט אריין
די מענטשן ארום האבן אזוי געפרעגט דעם גורע רבין.. נו? וואס זאגט די רבי צו אזא עבודה? (עס איז דאך ממש היפך פון די קאלטע פוילישע דרך) האט זיך די לב שמחה אנגעריפן קורץ און שארף. מען זאל ווייניגער זינדיגן און ווייניגער וויינען..

לענינינו, מען טוט זיך אויף מיטן גדלות אז בעלזא רבי האט זיך איבערגעבעטן מיט אלע זיינע שונאים, ואני אומר, שלאג דיך ווייניגער און בעט ווייניגער איבער...

[תורה ומדע]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

ענטשולדיגט, אבער אדערוויילע איז דער בעלזער רב דער ערשטער און איינציגסטער צדיק זיך איבערצובעטן מיט אללע זיינע בעלי פלוגתא, און אלעסדינג פון זיין אייגענע איניציאטיוו.

כ'בין מסכים מיט דיר אז אט-די קוואליפיקאציע פון פרובירן מאכן שלום -- עפעס וואס מיר ערווארטן פון יעדן שוסטער און פּלאָמבער -- פארמאגט דער בעלזער רבי מער ווי רוב אנדערע רבי'ס.

אלא מאי, סאיז גאר שווער פאר א מנהיג ארויס צו קומען און מפייס זיין יעמיצן ברבים. כ׳ווייס ניט צו אין די גאנצע היסטאריע פון חסידישע רייבערייען, זאל זיין חסידים ומתנגדים, צאנז רוזשין, ברסלב טשערנובל, מונקאטש, סאטמער חב״ד, סטמער קלויזנבורג, סלונים, לעלוב קרלין, ועוד, האט א רבי פון טויזנטער חסידים געשיקט א מנין אידן מפייס זיין א רבין׳ס מקום מנוחה.

[מיליאנער]

אלא מאי, ס'איז גאר שווער פאר א מנהיג ארויסצוקומען און מפייס זיין עמיצן ברבים. כ'ווייס נישט צו אין די גאנצע היסטאריע פון חסיד'ישע רייבערייען, זאל זיין חסידים ומתנגדים, צאנז רוזשין, ברסלב טשערנובל, מונקאטש, סאטמער חב"ד, סאטמער קלויזנבורג, סלונים, לעלוב קרלין, ועוד, האט א רבי פון טויזנטער חסידים געשיקט א מנין אידן מפייס זיין א רבין'ס מקום מנוחה.

מהר''א מסאטמאר האט איבערגעבעטן קאשוי רב מיט א אפיציעלע בריוו. ס'נישט געווען קיין סוד.

[תורה ומדע]

דוכצאך אז דער פאטער זיינער האט נאך געלעבט

[שמן למאור]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

ענטשולדיגט, אבער אדערוויילע איז דער בעלזער רב דער ערשטער און איינציגסטער צדיק זיך איבערצובעטן מיט אללע זיינע בעלי פלוגתא, און אלעסדינג פון זיין אייגענע איניציאטיוו.

כ'בין מסכים מיט דיר אז אט-די קוואליפיקאציע פון פרובירן מאכן שלום -- עפעס וואס מיר ערווארטן פון יעדן שוסטער און פּלאָמבער -- פארמאגט דער בעלזער רבי מער ווי רוב אנדערע רבי'ס.

אלא מאי, סאיז גאר שווער פאר א מנהיג ארויס צו קומען און מפייס זיין יעמיצן ברבים. כ׳ווייס ניט צו אין די גאנצע היסטאריע פון חסידישע רייבערייען, זאל זיין חסידים ומתנגדים, צאנז רוזשין, ברסלב טשערנובל, מונקאטש, סאטמער חב״ד, סטמער קלויזנבורג, סלונים, לעלוב קרלין, ועוד, האט א רבי פון טויזנטער חסידים געשיקט א מנין אידן מפייס זיין א רבין׳ס מקום מנוחה.

איך מיין אז שיקן א מנין פון שלאק שמשים-דיינים זאלן גיין פארן פאר אים איבערבעטן, שוין לאנגע יארן נאך וואס ער האט זיך שוין בארוהיגט פונעם שלעגעריי, בשעת ער זיצט זיך על מי מנוחות אויף זיין גרויסע שטול און ירושלים, איז נישט עפעס אזוי משונה'דיג ספעציעל. יא אודאי איז עס בעסער ווי גארנישט, אבער ער ווערט נאכנישט צדיק הדור פאר דעם. וואו איז ער געווען די אלע יארן? בלויז ווען ער ווערט שוין אלט און שוואך, און ער שמעקט שוין די אדמה לויפט ער איבערבעטן זיינע אלטע פיינט... גרויסע גדולה.

און אגב, יא, ס'שוין געווען אין היסטאריע ווי צדיקים האבן זיך "אליין" אראפגעלאזט, און געגאנגען איבערבעטן זייערע בעל פלוגתא.
עס איז באוויסט די מעשה אז די מנחת אלעזר איז אמאל געקומען צו א שטאט און געגאנגען איבערבעטן די רב פון שטאט וועליכע איז געווען איינע פון זיינע עטליכע בעלי פליגתות.
האט זיך די רב אנגעריפן, מונקאטשער רב, איר גייט יעצט ארום מעיר לעיר, ומכפר לכפר?

[שאלתיאל]

אנבאלאנגט דעם פשעווארסקער פון אנטווערפן וועלכע האט ברוטאל גערודפ'ט דעם בעלזער רב אויף א קראנקפולע פארנעם (פארן זינד פון עפענען אן אייגענע כשרות) האט דער רב גאר פראבירט עטליכע מאל צו שלום מאכן און אים איבערבעטן! ער האט געשיקט שליחים און אפילו געקלינגען עטליכע מאל, איינמאל מנחם אבל זיין ווען זיין טאכטער איז אוועק, דער פשערווארסקער האט ניטאמאל גענטפערט אמן.

[רביה''ק זי''ע]

אז דו האסט מיר געטעגט לאמיר זיך דינגען מיט דיר, איך מיין אז דו האסט מער באשריבן דעם סטאלינער'ס שיטה ווי דעם בעלזער'ס. סטאלינער רבי האט אן אגענדע קעגן עקסטרעמיזם א.ד.ג., ער גייט שיקן אינגעלייט אין מיליטער פשוט זיי צו לערנען א לעקציע אז מ'מעג, ער גייט הייסן איינער פון זיינע נאנטע מענטשן צו האלטן א דרשה אראפצורייסן די סמארטפאון קעגנער, א.א.וו. דער בעלזער רב ווידער האט לאו דווקא אן אגענדע קעגן עקסטערעמיזם צו וואס, אז א אינגערמאן וועט איהם קומען פרעגן צו ער זאל גיין אין א פרומע ארטאדאקסישע קאלעדש וועט ער זאגן יא ווייל ער זעהט פשוט נישט קיין פראבלעם דערמיט אבער ער איז נישט דא צו שטופן דעם וואגן צו וואס. ווען דו וועסט פארהאלטן א סטאלינער פאר זיינע רבי'ס מעשים וועסטו כאפן א פארציע מוסר פארוואס דיין רבי טוט נישט אויך די זעלבע, א בעלזער וועט נישט כאפן וואס דו ווילסט פון זיין לעבן האבן, ער פארשטייט ניטאמאל וויאזוי מ'קען עס אנקוקן ווי א פראבלעם, אזוי קומט עס, ניין? וואס יא, דער בעלזער איז א גרויסער אויבערחכם און אונטערגעציפטער און קען נישט פארליידן קיין תמימות איז זיין עולם מיט די צייט אויך געווארן אונטערגעציפט און פארלוירן די בהמה'ישע חאניאקישע יושבים מענטאליטעט. וואס אנבאלאנגט ציונות, פון זיין קוקווינקל איז דאס פרומקייט, מיט דעם איז ער אויפגעוואקסן, דאס האט ער געהערט פון זיין פעטער און פון די עלטערע חסידים אלע יארן, ס'קומט בכלל נישט פון אויפגעקלערטקייט צו וואס, אדרבה. ער איז אויפגעוואקסן אויף די גייסט פון זיין פעטער רבי אהרן וואס האט זיך געשלאגן מיט אלע זיינע רוחניות'דיגע כוחות אז די טמא'נע גוים זאלן נישט קענען אייננעמען סיני ווייל די כיבוש פון די אידישע מדינה האט עס מקדש געווען מיט קדושת ארץ ישראל, ער ווייסט נישט עפעס אנדערש, דער פעטער ז"ל האט געהאלטן אז אין אילת דארף מען נישט האלטן יום טוב שני ווייל כיבוש ציונים איז קונה, וואס זאל ער יעצט טוהן, זיין קלוגער פון איהם און טאנצן קדוש פאר'ן סאטמארער געטשקע?! אפשר זאל סאטמאר טאנצן קדוש פאר זיין געטשקע? ער ווייסט אז זיין פעטער האט געזאגט אז ער האט נישט געזעהן קיין קנאות נישט ביים טאטן און נישט ביים זיידן, פארקערט, ווען ער ווערט ווען א סאטמארער (ווי דער בוהושער) וואלט דאס געווען אויפגעקלערטקייט, think about it. און דערפאר ווען די סאטמארע אנטי ארץ ישראל פראפאגאנדע האט זיך אנגעפאנגען צו פארשפרייטן האט ער געפילט פאר א חוב קדוש זיך צו שלאגן מיט די כפירה גייסטן וואס בוזשעווען ארום פשוט אלס קנאות פאר די שיטה הקדושה וואס ער האט מקובל פון זיינע הייליגע זיידעס און ווייזן אז זייער שיטה איז די ריכטיגע פרומקייט, ווי ער האט זיך דעמאלטס אויסגעדרוקט "און ווען זיי האבן געגעסן שטאפגענז זענען זיי אויך געווען קנאים?", ווי צו זאגן פאר די סאטמארע באטשיעס, קומטס מיר נישט פארקויפן פרומקייט וויל איך בין פרומער פון דיר און גיי דיר ווייטער עסן דיינע שטאפגענז און לאמיר צוריה.

וואס יא, פון די תוצאות פון זיין שיטה קענסטו יא זיין א מעריץ (אפשר נישט לגבי כבוד-19 )

[מי אני]

איה״נ. עס איז טאקע יתכן. מיין סברא איז געווען אז טאמער מיט איין הסבר ווערן פארענטפערט מערערע פארשידענארטיגע (כנראה) ״לינקע״ מהלכים זיינע פונעם היינטיגן בעלזא רב שליט״א, איז עפ״י parsimony דאס גרינגער אָנצונעמען. עס איז טאקע אבער נישט מוכרח.

(איבער סטאלינער רבי האב איך בכלל נישט קיין אינפארמאציע. ער איז נישט דער באקאנטער פיגור וואס דער בעלזא רב איז. ואדרבה תשואות חן חן לו להרבי מסטאלין שליט״א.)

[Maxwell]

Interesting perspective. Personally I also admire the Belzer Rebbe, not necessarily for any particular opinion of his, but for his audacity and chutzpah to act according to what he believes is right. He's not always right (like when he completely ignored the COVID-19 regulations putting his chasidim in danger while he had a private hospital built in his home), but the quality of actually forming an opinion and being willing to act upon it is unfortunately rare nowadays among the leaders.

[בת קול]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

ענטשולדיגט, אבער אדערוויילע איז דער בעלזער רב דער ערשטער און איינציגסטער צדיק זיך איבערצובעטן מיט אללע זיינע בעלי פלוגתא, און אלעסדינג פון זיין אייגענע איניציאטיוו.

לאממיר זעהן ער זאל איבערבעטן זיינע אייגענע חסידים וואס ער טשעפעט טעגליך מיט זיין שארפן צינג.
ווי לאנג ער האט זיך נישט געטוישט זעה איך נישט די מעלה.
מען קען נישט פארגעסן און אוועק קוקן פון עפעס וואס גייט נאך היינט אן.

[סמבטיון]

דיר פרעזענליך געטשעפעט אדער דיין מאן? אדער דיין ווייב? איך בין צימישט. בכל אופן קען איך דיר זאגן בפה מלא אז ווייניג חסידות'ן האבן אזא ליבשאפט אין הערצה צו זייער רב, בפניו און שלא בפניו .
א גוט שבת

[יאסל ראקאווער]

@רביה"ק אז מ'האט שוין פארדרייט די הערליכע רינדיגע 5000 לאמיר גיין צו 5555 און מאכן 5555 די הייליגע נומבער.

[יאסל ראקאווער]

.

[קהל'ס נער]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

ענטשולדיגט, אבער אדערוויילע איז דער בעלזער רב דער ערשטער און איינציגסטער צדיק זיך איבערצובעטן מיט אללע זיינע בעלי פלוגתא, און אלעסדינג פון זיין אייגענע איניציאטיוו.

לאממיר זעהן ער זאל איבערבעטן זיינע אייגענע חסידים וואס ער טשעפעט טעגליך מיט זיין שארפן צינג.
ווי לאנג ער האט זיך נישט געטוישט זעה איך נישט די מעלה.
מען קען נישט פארגעסן און אוועק קוקן פון עפעס וואס גייט נאך היינט אן.

@בת קול די פארשטייסט בכלל נישט די רילעישענשיפ וואס מען האט מיט עים, ווען בעלא רב וואלט מיך געטשעפעט וואלט איך געטאנצן ביזן דאך, מיך שטערט סאך מער אז ער קיקט מיך בכלל נישט אן.

[שפילער]

איז פארוואסזשע האסטו אים אזוי ליב אז דו האסט נישט קיין שייכות?

[בת קול]

מיט דעם אלעם איז ער געוועהן די ערשטע קארופטירטע רבי
היינט איז שוין אונטערגעקומען אסאך ערגערע איז ער שוין ממש פין די בעסטע
דאס וואס מען זעט היינט ביי יענקל אלתר האט ער אנגעהויבן. איה"נ נישט אזוי ווייט אבער פאר עם איז דאס כמעט נישט געוועהן

ענטשולדיגט, אבער אדערוויילע איז דער בעלזער רב דער ערשטער און איינציגסטער צדיק זיך איבערצובעטן מיט אללע זיינע בעלי פלוגתא, און אלעסדינג פון זיין אייגענע איניציאטיוו.

לאממיר זעהן ער זאל איבערבעטן זיינע אייגענע חסידים וואס ער טשעפעט טעגליך מיט זיין שארפן צינג.
ווי לאנג ער האט זיך נישט געטוישט זעה איך נישט די מעלה.
מען קען נישט פארגעסן און אוועק קוקן פון עפעס וואס גייט נאך היינט אן.

@בת קול די פארשטייסט בכלל נישט די רילעישענשיפ וואס מען האט מיט עים, ווען בעלא רב וואלט מיך געטשעפעט וואלט איך געטאנצן ביזן דאך, מיך שטערט סאך מער אז ער קיקט מיך בכלל נישט אן.

באמת? ווען דו קומסט ווען אריין צו לייגן תפילין מיט א זוהן אדער אייניקל, און ער שפעט פון דיר אין פארנט פון דיין ווייב און קינדער, וואלסטו געטאנצן ביזן הימל?
.Pathetic