זענען מיר אנאלפאבעטן?

[מי אני]

עס איז אינטרעסאנט צוצוצייכענען צו דר. זשאק דערידאַ׳ס טעאריע פון דיִקאנסטראקשען. וואס פון א חלק דערפון קומט ארויס אז די געדאנק פון ״אמת״ ליגט בתוך ״שפראך״ כשלעצמו, אבער איז נישט עפעס וואס מ׳קען געהעריג דערצו צוקומען אפילו מתוכו. אין אנדערע ווערטער, א ווארט וואס טוהט קארעספאנדען צו עפעס א מאטעריאלן ״דרויסענדע״ חפצא קען נאר אנטשיידן, און פארשטאנען, ווערן דורך א צווייטן ווארט ובפרט דאס וואס איז די ווארט׳ס פארקערטע [כמו אנטאנים]. אוי דאס אליין דורך איר פארקערטע וחוזר חלילה. עכ״פ די מיינונג/אנטשיידונג, וממילא ״אמת״, דערפון וועט אלס פארבלייבן בתוך ״שפראך״ אליין.

[מי אני]

אינעם ארטיקל אויף די טעמע אין וועקער 16 האט [tag]יידל[/tag] דערמאנט די פילם ערייוועל (באזירט אויפ׳ן נאוועלא פונעם שרייבער טעד טשיענג). אין דעם איז דא די געדאנק אז וויבאלד די פּראטאגאניסט לערענט זיך די שפראך פון די עקסטרע-טערעסטריעלס, וואס זייער קאנסעפּשאן פון צייט/הילוך הזמן איז נישט אזוי ווי אונזערס דהיינו סעקווענשׁאלי, נעמט זי זיך אויך זעהן הילוך הזמן אזוי.

עס איז אינטרעסאנט אנצומערקן אז דער אינדיאנער שפראך-פילאזאף בּהאַרטרעהאַרי האט געהאלטן, בתוך זיין טעאריע פון ספאָטאַ דערין, אז די ״מיינונג״ פונעם שפראך און דאס ארויסרעד מעיקרא אינעם מח איז למעלה מהזמן, אנדערש פון שפראך גופא.

*

8AB041B6-C583-434E-A2DD-5838E7498F0A.jpeg

ועוד במשנתו.

[מי אני]

אין דעם געדאנק פון לעקסיקעל עמבּיגיוּאיטי, וואס צו דעם העלפט קאממאס און פּאָנקטוּעישאן, איז דא אן אינטרעסאנטע פּאָזעל אין ענגליש וואס גייט אזוי:

E43A1289-700F-487C-B956-0C00ED0BCE12.jpeg

ווי אזוי מאכט מען סענס פון דעם זאץ?

דער תירוץ איז אז עס רעדט זיך פון צוויי סטודענטן, דזשעימס און דזשאן, וואס האבן געדארפט שרייבן איבער א מענטש וואס האט געהאט א קאָלד. דזשאן האט געשריבן ״א מענטש האט א קאָלד [איין מאל had]״ און דזשעימס האט געשריבן ״א מענטש האט געהאט א קאָלד [צוויי מאל had had]״. די לעהרער/ין איז געווען מער צופרידן פון דזשעימס׳נס ענטפער.

די וועג ווי אזוי די אויבנ-דערמאנטע זאץ מאכט מער סענס מיט פּאָנקטוּעישאן איז אזוי:

9702C3B8-1957-43D3-B43C-DFDA08A8036C.jpeg

אין אידישע איבערזעצונג:
דזשעימס, בשעת דזשאן האט געהאט ״האט״, האט געהאט ״האט געהאט״; ״האט געהאט״ האט געהאט א בעסערע עפעקט אויפ׳ן לעהרער/ין.

[פאליטיקאנט]

אין דעם געדאנק פון לעקסיקעל עמבּיגיוּאיטי, וואס צו דעם העלפט קאממאס און פּאָנקטוּעישאן, איז דא אן אינטרעסאנטע פּאָזעל אין ענגליש וואס גייט אזוי:

E43A1289-700F-487C-B956-0C00ED0BCE12.jpeg

ווי אזוי מאכט מען סענס פון דעם זאץ?

דער תירוץ איז אז עס רעדט זיך פון צוויי סטודענטן, דזשעימס און דזשאן, וואס האבן געדארפט שרייבן איבער א מענטש וואס האט געהאט א קאָלד. דזשאן האט געשריבן ״א מענטש האט א קאָלד [איין מאל had]״ און דזשעימס האט געשריבן ״א מענטש האט געהאט א קאָלד [צוויי מאל had had]״. די לעהרער/ין איז געווען מער צופרידן פון דזשעימס׳נס ענטפער.

די וועג ווי אזוי די אויבנ-דערמאנטע זאץ מאכט מער סענס מיט פּאָנקטוּעישאן איז אזוי:

9702C3B8-1957-43D3-B43C-DFDA08A8036C.jpeg

אין אידישע איבערזעצונג:
דזשעימס, בשעת דזשאן האט געהאט ״האט״, האט געהאט ״האט געהאט״; ״האט געהאט״ האט געהאט א בעסערע עפעקט אויפ׳ן לעהרער/ין.

אביסל מער קלאר:

דזשעימס, - בשעת דזשאן האט געהאט ]געשריבן] ״האט״ - [יעצט צוריק צו דשעימס, האט דשעימס פון די אנדערע זייט] האט געהאט [דהיינו געשריבן] ״האט געהאט״; [די דאפעלטע שרייבן]״האט געהאט״ [וואס דשעימס האט געשריבן] האט געהאט א בעסערע עפעקט אויפ׳ן לעהרער/ין.

[פאליטיקאנט]

ענליך צו די פריערדיגע איז אויך דא:

Buffalo buffalo Buffalo buffalo buffalo buffalo Buffalo buffalo.

און:

That that is is that that is not is not is that it it is.




----------------------------------------------------------------------------------


די ערשטע ליינט זיך אזוי:

Buffalo buffalo, Buffalo buffalo buffalo, buffalo Buffalo buffalo.

באפעלאו באפעלאו('ס) [די בהמה באפעלאו פונעם שטאט באפעלאו, ניו יארק], [וואס] באפעלאו באפעלאו באפעלאו [אנדערע בהמות פונעם שטאט באפעלאו], באפעלאו [טוען טשעפען], באפעלאו [טוען (צוריק) טשעפען], באפעלאו באפעלאו [די אנדערע באפעלאו פונעם שטאט באפעלאו)

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Buffalo ... lo_buffalo

די צווייטע איז אזוי:

That that is, is. That that is not, is not. Is that it? It is.

עס האט נאך דריי מהלכים.....
https://en.m.wikipedia.org/wiki/That_th ... t_it_it_is

[אפטעמיסט]

כ'געדענק נאך ווי דעם אשכול האט מיר געכאפט לייענענדיג עס אזוי 6-7 יאר צוריק.

[מי אני]

Charlie Huenemann.jpg

דר. טשארלס הונעמאן.

***

viewtopic.php?p=464373#p464373

***

viewtopic.php?p=464726#p464726

[מי אני]

דער אמעריקאנער פילאזאף דר. ריטשערד ראָרטי האט געזאגט ענליך צו דעם געדאנק פונעם סאַפּיר-וואָרף היפאטעזיע אויף צו טענה׳ן קעגן דעם קארעספּאנדענס טעאריע פון אמת וואס לויטעט אז ״אמת״ באדייט עפעס/א פּראפּאזישאן וכו׳ וואס רילעיט צו אן אקטועלע פאקטישע מציאות אינעם דרויסענדיגן וועלט פון וואס מ׳רעדט. ראָרטי האט גע׳טענה׳ט אז דאס גאנצע וועג וויאזוי מענטשן קענען רילעיטן צום ״דרויסענדיגן״ וועלט איז אך ורק ע״י שפראך. ולא זו בלבד נאר עכ״כ אז ״שפראך״ מאכט און שאפט פאר׳ן מענטש זיין/איר דרויסענדיגער מציאות. דאס מערסטע וואס א מענטש קען האבן איז א פערזענליכע ״ענדגילטיגע וואקאבולאר״ וואס טוהט פאר אים שאפן אט זיין מציאות, און עס קען און טוהט זיך טוישן דורכאויס זיין/איר לעבן.

[מי אני]

B37C657C-AEF3-4C9F-959E-F8160BACC8E6.jpeg

[מי אני]

אפלטון׳ס פראבלעם, וואס דאס איז מענאָ׳ס פּאראדאקס/די פּאראדאקס פון וויסן. אפלטון, אין זיין מענאָ, ענטפערט (בשם סקראט) אויף די פראגע אז ווי אזוי קען מען אנהויבן צו וויסן עפעס ווען מ׳ווייסט ניטאמאל וואס דאס איז ״וויסן״? אין אנדערע ווערטער, אויב ווייסטו שוין עפעס [בכלל] דארפסטו עס נישט פארשן [אויף צו וויסן בכלל], און אויב ווייסטו עס נישט [בכלל] ווי אזוי קענסטו עס פארשן אז דו ווייסט ניטאמאל בכלל דערפון? מ׳רעדט נישט בנוגע פארשן א זאך טיפער/מער; מ׳רעדט פון בכלל.

אויף דעם טוהט סקראט אויף זיין טעאריע פון אנאמנעסיס. דאס לויטעט אז א מענטש׳נס ״נשמה״ האט שוין אין זיך כל החכמה כולה (עכ״פ המושכלות; אפלטון׳ס ״צורות״) און די מענטש דארף זיך עס פשוט ״דערמאנען״ ווייל מ׳פארגעסט דאס מכח הלידה; מ׳דארף נישט לערנען און פארשן פונדאסניי ווייל ער ווייסט שוין אלעס ״בכלל״ מעיקרא. דאס איז, להבדיל, ענליך צום באקאנטע גמרא אין נדה ל:

דער ספר העיקרים אין מאמר א פט״ז:‏

יש מן הקדמונים מי שהכחיש הידיעה, ואמר שאי אפשר לאדם שישיג לידע דבר על אמתתו.
וזה משני פנים, אם בעבור שכל ידיעה לא תגיע אלא מידיעה קודמת, ואותה הידיעה הקודמת כבר היתה דרושה והגיעה גם כן מידיעה קודמת לה, וכן אותה הקודמת כבר היתה דרושה ולא תגיע אלא מידיעה קודמת לה, וישתלשל הענין אל בלתי תכלית, ובבלתי תכלית לא תקיף בו ידיעה.
ואם בעבור שהדבר שיודע בהקש לא ימלט מחלוקה, אם שיהיה נודע קודם לכן, ולא יצטרך אם כן אל הקש, ואם לא היה נודע, מהיכן ידע האדם שידע אותו על ידי הקש.
ומאלו הב' פנים בטלו הידיעה, וחשבו שאי אפשר שתגיע לאדם ידיעה בשום דבר נעלם.

אבל המאמתים מן הפילוסופים בטלו טענותיהם, בשאמרו כי הראשונה לא תתחייב, כי לא ישתלשל הדבר אל בלתי תכלית כמו שחשבו, לפי שאין כל ידיעה מגעת תמיד מידיעה שהיתה דרושה, כי כבר תגיע מידיעה בלתי דרושה ובלתי מגעת בהקש, אלא מידיעה שהיא לאדם ביסודיות השכל, כלומר שמטבע השכל שתמצא בו ידיעה מה לא הגיעה מידיעה אחרת, וקראו אותה ידיעה שהיא ביסוד השכל מושכלות ראשונות, רצה לומר שהם ראשונות שלא הגיעו מידיעה אחרת, אבל נוצרו עמו בטבע, ואותן המושכלות הן יסודות לחכמה, כי מהן תשתלשל הידיעה.

ואל הטענה השנית אמרו שלא יתחייב גם כן שמה שלא היה נודע לא יהיה נודע לעולם.
כי כבר יודע על ידי הקש, אלא שקודם ההקש היה הדבר ידוע בכח בהקדמות, ועל ידי ההקש שב ידוע בפעל, ושהשכל יגזור שהגעת הידיעה על דרך זו היא הגעה וידיעה גמורה. ואלו השני דרכים שעל ידם תגיע ותשלם הידיעה הם שנמצאו בשכל האנושי משעת היצירה, מבלי שירגיש וידע כיצד הגיעו לו.

די טענה השנית איז ענליך צום פאראדאקס. די ענטפער איז אויך א משהו ענליך צו סקראט׳ס מהלך. ער זאגט דארט א משהו ענליך צום געדאנק פון פּריסאָפּאַזישינאליזם, מיט דעם וואס ער זאגט דארט אז די מושכלות הראשונות פונעם מענטש איז געגראַוּנדעד און אריינגעגעבן דורך הקב״ה, ע״ש.

***

3E16E284-02BF-460F-BD4F-40286D18EEC0.jpeg

דזשאן סטוארט מיל.

[מי אני]

דער רלב״ג אין איוב פרק לט רירט אויך אָן אויף מענאָ׳ס פּאראדאקס:

כי האדם נברא משולל מכל חכמה ולזה הוא נפלא איך יתכן לו שילמד חכמה לפי שכל למידה ולימוד יצטרך האדם בו לידיעה קודמת כמו שהתבאר בראשון מספר המופת ואחר שאין לו ידיעה קודמת הוא מן הפלא איך יתכן שיהיה לו ידיעה ואולם השם יתברך שם בו כלים להגיע אליו החכמה והחוש והדמיון והכח המחשב והזוכר כמו שהתבאר בספר הנפש.

[מי אני]

זשואן לוּאיִס וויוועס, אין זיין פולמוס קעגן דייעלעקטישענס, האט געהאלטן אז די אלגעמיינע נעיטיוו שפרעכער פון א שפראך זענען אירע ״האַרן״: זיי זענען די וואס מאכן אפ איר גראמאטיק און לעקסיקאן.

[מי אני]

To speak new words in new ways is not a cosmetic activity. It is a way of becoming a new person. It involves learning new things and seeing the world in new ways. “A name,” Socrates said, “is an instrument of teaching and of distinguishing natures.” Twenty-three hundred years later Bertrand Russell made the same point: “Language serves not only to express thought but to make possible thoughts which could not exist without it”

‏דר. ניִל פּאָסטמאן.

[רביה''ק זי''ע]

#בושות

[קהל'ס נער]

איך האב אראפגעשלינגען די גאנצע קישן און מיין עצירות האט נאכנישט נאכגעלאזט, טוה איך עפעס נישט גיט דא?

[שמן למאור]

ספעציעל פרודעצירט פאר: דאס אידישע פלאץ!!!

[טאמבל סאס]

די שופר איז פאר די נפיחות.

[מי אני]

93E236CA-54DE-4B37-A21C-6468EFBB89FB.jpeg

במשנתו של אלעקסיאוס מעינאנג.

[מי אני]

‏זיי שרייבן:

7258412D-93C9-4516-A9B5-2FE8E1DACD1A.jpeg

[מי אני]

דער מו״נ (ח״ב פ״ל) שרייבט, שהלשונות הסכמיות לא טבעיות כמו שכבר חשבו זה ע״כ ע״ש (וע״ש בשם טוב ובקרשקש).

דא האב איך צוגעברענגט:

ס׳איז אינטרעסאנט צו באמערקן אז דער רלב״ג אין מלחמות ה׳ (מאמר ו ח״א פט״ו) וויל ברענגען א ראיה קעגן קדמות העולם פון דעם וואס מיר זעהן ווי חכמה ווערט נשלם באורך הזמן. און אויב איז דאס צייט און מענטשהייט אלס געווען איז דאך וויבאלד טבע האדם והשתוקקותו לקנות חכמה וואלט מען שוין געדארפט ווען האלטן מער. ער ברענגט אן ענליכע ראיה פון שפראכן אז דאס איז הסכמי דורך מענטשן ולא טבעי. וממילא מוז זיין אז שפראכן האבן זיך אנגעהויבן און זענען מחודש דורך דאס מין האדם הקודמו וואס אן דעם קען ער נישט אנגיין. איז דאס א ראיה דערצו אז די מין האדם וואס איז געווען קודמו מיט א פיניט זמן איז אליין מחודש געווארן א פיניט זמן פאר דעם ע״ש.

דער קול יהודה איז מפרש דעם כוזרי במאמר א אות נה-נו אז ער ברענגט דאס זעלבע ראיה/טענה ווי דעם רלב"ג .

***

IMG_4521.jpeg

‏דר. בּורהוס פרעדעריק סקינער.

[מי אני]

הרב חיים הירשנזון זצ״ל שרייבט אין זיין מושגי שוא והאמת (פל״ב):

IMG_5881.jpeg

[מי אני]

דר. נועם טשאמסקי זאגט לגבי קאַנשׁעסנעס און שפראך:

I think that language is one of the requirements for consciousness. I'm a kind of an old-fashioned conservative, and I believe what was basically proposed by classical Greece, Aristotle, most explicitly classical India, that there's no way of distinguishing language and thought. They're basically the same thing

Language is what constructs thought. Thought, in any sense in which we understand the term, is what's constructed by language. So I don't think language is one of the requirements for consciousness, only in the sense that thought is

If we're not an organism that can propose questions, reflect on them, propose answers, there's nothing, there's no questions there. There's nothing to say about consciousness. You can't even pose a question about it

[בונה של טוב]

לעצטע וואך האב איךגעטראפן אן אלטן באקאנטן. זיך צושמועסנדיג אזוי, איז...

דערמאנט מיר דעם שארפן ווארט פון לודוויג וויטגענשטיין:
די גבול פון מיין שפראך איז גורם די גבול פון מיין וועלט
The limits of my language, mean the limits of my world”