"פארוואס זענען מיר דא" איז עס טאקע א קשיא, אדער סתם געהאקט?

[הדסים]

די שמועס דערמאנט מיר אן עפיזאד וואס איך האב אמאל געהערט פון א בעל דרשן בענין מאכלים כשר לפסח.

א גוישע מענעדזער אין א פאבריק האט געפרעגט א משגיח, יעצט אז די טשאקלעד איז כשר פאר פסח, ווילאנג וועלן די אידן עסן דערפון? האט ער גענטפערט זיבן אכט טעג. האט ער זיך געוואונדערט, ענק לייגן אריין אזויפיל געלט און כוחות צו קענען עסן טשאקלעד פאר איין וואך? (ער האט געוואלט ארויסברענגען אז "אפילו א גוי" פארשטייט אז מען דארף זיך קענען איינהאלטן פון טשאקלעד פאר עטליכע טעג).

איך האב אבער געטראכט, עס איז זייער גוטע רעטאריק, אבער וועם פרעגסטו די שאלה? די בעל מכשיר גייט אפילו נישט עסן די טשאקלעד, ער לייגט אריין די ארבעט ווייל ער באקומט זיין געלט. די אינוועסטאר גייט אפשר יא עסן די טשאקלעד, אבער ער לייגט אריין זיין געלט ווייל ער האלט אז ער גייט פארדינען שיין דערפון. די קאנסומער וויל טאקע די טשאקלעד, אבער וואס טוט ער דערפאר? ער צאלט אביסל טייערער און שוין.


פארוואס איז דא פסח'דיגע טשאקלעד? פאר מער ווי איין סיבה...

[מי אני]

ומענין לענין באותו ענין, בנוגע די באקאנטע קשיא/פראגע "פארוואס איז דא עפעס אנשטאט גארנישט?" זאגט דר. רוי סארענסען

און אין דעם פון א הומאריסטישן שטאנדפונקט פון דר. סידני מארגענבעסער

‏ודברי אלבערט קאמוס ידועים.

[מי אני]

אין דעם שמועס איז מערקווידיג צוצוצייכענען דאס וואס אלכסנדר הערזען און ישעיה בּערלין האבן געהאלטן. ״דאס ציל/תכלית פון לעבן איז לעבן אליינס.״

[הקטן]

אין דעם שמועס איז מערקווידיג צוצוצייכענען דאס וואס אלכסנדר הערזען און ישעיה בּערלין האבן געהאלטן. ״דאס ציל/תכלית פון לעבן איז לעבן אליינס.״

וועמנעס ציל איז דאס? און ווער דארף א ציל און-די-פערסט-פלעיס

די גאנצע שמיס פין ציל ותכלית רייבט מיך די נישט גיטע וועג
וועלכער עקסידענט האט א ציל?!?

[מי אני]

[left]If the universe is meaningless, so is the statement that it is so

Alan Watts[/left]

‏דאס געבט אולי א ווייטערדיגע דימענציע אז טאמער איז תכלית הבריאה עצמותו ית׳ וואס מ׳קען נישט משיג זיין, איז טאקע די סטעיטמענט אליין א חלק פון דאס נאן-קאגניטיוויזם ונכלל בתוך די אלגעמיינע פראבלעם פון רעליגיעזע שפראך.

ושיטתו של דר. וויקטאר פרענקל ידוע.

[רביה''ק זי''ע]

Life is meaningful, the term "meaningful" is meaningless

[מי אני]

ער באציהט זיך אויף און בתוך די הנחה גופא, כזה:

לאז ח׳ = חלק פון ״אלעס״

לאז מ׳ = מיינונגסלאז

לאז וו׳ = ווערטער

לאז ע׳ = דאס עצם ווארט/זאץ [איבער] ״מיינונגסלאז״ אליין


‏∀x [עx←ווx]

‏∀x [ווx←חx]

‏∀x [חx←מx]

∵

‏∀x [עx←מx]

והיינו, אויב איז יעדע זאץ (וכו׳) איבער ״מיינונגסלאז״ ווערטער, און אלע ווערטער איז א חלק פון ״אלעס״, און אויב איז יעדעס זאך וואס איז א חלק פון ״אלעס״ מיינונגסלאז, איז יעדעס זאץ אליין איבער ״מיינונגסלאזיקייט״ [ביי טרענסיטיוויטי/היפאטעטישע סילאגיזם] אויך מיינונגסלאז.

דאס אליין אויך...

[תרמב]

די לייק איז אויף די לעצטע שורה

[מי אני]

‏דא הא׳מיר אראפגעברענגט פון לאָרענזראָ וואַלאַ אז דאס׳ן מאכן לאגיק מיט וועריעבּלס איז אזוי ווי א מיאוס׳ע כלה צו א חתן ע״ש. נו, איז געבסטו די לייק כדי ל״חבבה״ על בעלה...

‏זאגסט, (משלי לא ל) ״והבל״ היופי וגו׳...

ובסתם געבסטו דאס אויף די ״לעצטע״ שורה להראות איבער צי די ענין פון בקשת ״תכלית״ הבריאה, וממילא צי ס׳איז דא א ״מיינונג״ צום בריאה, איז פאסיג...

[גאלד]

סתם געהאקט

[אייראפעישער חסיד]

סתם געהאקט

זיי מסביר!

[מי אני]

דער פיזיקער דר. פרענק ווילטשעק ענדיגט צו א שמועס איבער פארוואס עס איז געווען מער מעטער ווי אנטימעטער בראשית הבריאה וממילא איז דא א יש, ולגבי די געדאנק פון קוואנטום פלאָקטשוּעישאנס וכו׳, מיט׳ן זאגן:

[left]The answer to the ancient question "Why is there something rath­er than nothing?" would then be that "nothing" is unstable[/left]

***

[left]The universe may
be as great as they say
But it wouldn't be missed
if it didn't exist[/left]

[left]Piet Hein[/left]

דזשעימס קרויק פרעגט טאקע, "פארוואס טוהן אונז עקספּיריענסן געפילן פון מיִניִנג אין א יוניווערס אָן פּורפּאס?"

[מי אני]

דער פיזיקער דר. וויקטאר סטענגער טענה׳ט אויף די עצם שאלה:

[left]Why should nonbeing, no matter how defined, be the default state of existence rather than being? Why is some creative act needed to convert nonbeing to being? Perhaps such an act is needed to convert being into nonbeing[/left]

[מי אני]

במשנתו של זשאן-פּאָל סארטרע.

https://youtu.be/MBRqu0YOH14

[מי אני]

‏דר. קווענטין מעילאסאקס. א נייע קנייטש אין נייהיליזם…

*

דר. מעריאן טעלבּאט, ביים סוף פון די סעריע פון לעקציעס [פון 1:11:02], זאגט אז כדי צוצוקומען צו קענען פרעגן איבער דאס ״מיינונג/תכלית פון לעבן״ דארף מען שוין האבן מעיקרא שטודירט 20 יאר לאגיק און פילאזאפיע…

[מי אני]

דזשים האָלט שרייבט:

To those who consider the question Why is there something rather than nothing? hopelessly elusive or downright incoherent, it might be pointed out that intellectual progress often consists in the refinement of precisely such questions, in ways unforeseeable to those who first ask them. Take another question, posed twenty-five hundred years ago by Thales and his fellow pre-Socratics: What are things made of? Asking a question of such all-encompassing generality might sound naive, even childish. But, as the Oxford philosopher Timothy Williamson observed, the pre-Socratic philosophers "were asking one of the best questions ever to have been asked, a question that has painfully led to much of modern science." To have dismissed it from the outset as unanswerable would have been "a feeble and unnecessary surrender to despair, philistinism, cowardice or indolence."

. . .

Ignoring this question is a symptom of mental deficiency - so, at least, claimed the philosopher Arthur Schopenhauer. "The lower a man is in an intellectual respect, the less puzzling and mysterious existence itself is to him," Schopenhauer wrote. What raises man above other creatures is that he is conscious of his finitude; the prospect of death brings with it the conceivability of nothingness, the shock of nonbeing. If my own self, the microcosm, is ontologically precarious, so perhaps is the macrocosm, the universe as a whole. Conceptually, the question Why does the world exist? rhymes with the question Why do I exist? These are, as John Updike observed, the two great existential mysteries. And if you happen to be a
solipsist
- that is, if you believe, as did the early Wittgenstein, "I am my world" - the two mysteries fuse into one

. . .

It has been said that the question Why is there something rather than nothing? is so profound that it would occur only to a metaphysician, yet so simple that it would occur only to a child

[טמיר]

דער פיזיקער דר. וויקטאר סטענגער טענה׳ט אויף די עצם שאלה:

Why should nonbeing, no matter how defined, be the default state of existence rather than being? Why is some creative act needed to convert nonbeing to being? Perhaps such an act is needed to convert being into nonbeing

Why should non-sense be defined as non-sense and not as highly intelligent, philosophical and deep?

קאם אן, אויב דאס איז וואס אלע פיליזאפן האבן א טשיינעק בין איך דאנקבאר אז כשבין נישט קיין פיליזאף [emoji1]

[מי אני]

זיין טענה איז ענליך צו דאס וואס דער פילאזאף דר. הענרי בּערגסאן האט גע׳טענה׳ט אז אַיִן הגמור איז כעין זאגן א ״סקווער סירקעל״ און עס איז א לאגישע אומעגליכקייט; אונז קענען זיך דאך ניטאמאל פאָרשטעלן און מצייר זיין בשכל אַיִן הגמור. ‏(ועכ״כ אז מייסטער עקהאַרט און אנדערע האבן טאקע מקשר געווען דעם העכסטן געדאנק פון ״אַיִן״, והיינו הגמור, מיט ״ג-ט״ וואס מ׳קען טאקע נישט משיג זיין.) יעצט, די גאנצע שאלה פונעם אשכול, פארוואס איז דא ״עפעס״ אנשטאט ״גארנישט״?, הויבט זיך דאך אָן טאמער נעמט מען בעצם אָן אז אַיִן הגמור איז די דיִפאָלט/default. אבער הגם דאס זעהט אויס intuitive איז אבער מאן יימר, וכנ״ל? (ער, זייענדיג א פיזיקער, קומט פון א פיזיקס פּערספּעקטיוו, וכעין וואס דר. ווילטשעק האט געזאגט. הגם די שוועריקייט איז כמובן אז סייענס קען נישט געהעריג געבן א הסבר אויף די גאנצע סיסטעם פון זיך אליין. ועיין כאן.)

‏ואגב, אונז טרעפן אביסל אַן ענליכן געדאנק אפילו פון א טעאיסטישן מבט אז עס איז לאגיש אומעגליך אז ג-ט זאל נישט צושטאנד ברענגען די וועלט. ועיין ג״כ מכאן ולהלן.

ואגב, דער פילאזאף דר. ראבּערט נאזיק האט געשריבן:

Someone who proposes a non-strange answer [to the question “Why is there something rather than nothing?”] shows he didn’t understand the question

[מתבודד]

די בעל התניא פלעגט טאקע רופן די וועלט א ”אין מיש” און נישט קיין יש מאין, כידוע.


(דאס שטימט יא מאטעמאטיש און לאגיש?...)

[מי אני]

דאס שטימט יא מאטעמאטיש און לאגיש?...

אויב דעפינירט מען אַן ״אינווערס״-רעגולאר נומער אלס א נומער וואס מ'קען נישט צוקומען דערצו דורכ׳ן סאָבּטרעקטן כאטש אזויפיל נומערן ווי די נומער וואס זענען העכער/גרעסער ווי איר, דאן איז 0 נישט אזא סארט נומער ווייל מען קען יא: 3-2-1=0.

***

דזשים האָלט שרייבט דארט לגבי מגדיר זיין ״אַיִן/nothing״ מיט הומאר:

What is nothing? Macbeth answered this question with admirable concinnity: "Nothing is, but what is not." My dictionary puts it somewhat more paradoxically - "nothing (n.): a thing that does not exist." Although Parmenides, the ancient Eleatic sage, declared that it was impossible to speak of what is not - thereby violating his own precept - the plain man knows better. Nothing is popularly held to be better than a dry martini, but worse than sand in the bedsheets. A poor man has it, a rich man needs it, and if you eat it for a long time, it'll kill you. On occasion, nothing could be further from the truth, but it is not clear how much further. It can be both black and white all over at the same time. Nothing is impossible for God, yet it is a cinch for the rankest incompetent. No matter what pair of contradictory properties you choose, nothing seems capable of embodying them. From this it might be concluded that nothing is mysterious. But that would only mean that everything is obvious - including, presumably, nothing

***

דר. ראבערט נאזיק האט געהאלטן אז עפ״י דר. מארטין היידעגער וואס האט געזאגט אז מ׳קען בכלל נישט זאגן ״איז״ אויף ״אַיִן״; זיין לשון איז געווען ״דאס נישט נישטעט״ [אנשטאטס ״דאס נישט איז״]. ועפי״ז האט דר. נאזיק געזאגט אז דאס ״אַיִן״ טוהט זיך אליינס ״נישטען״ און מבטל זיין.

[מי אני]

דזשים האָלט שרייבט דארט לגבי מגדיר זיין ״אַיִן/nothing״ מיט הומאר:

What is nothing? Macbeth answered this question with admirable concinnity: "Nothing is, but what is not." My dictionary puts it somewhat more paradoxically - "nothing (n.): a thing that does not exist." Although Parmenides, the ancient Eleatic sage, declared that it was impossible to speak of what is not - thereby violating his own precept - the plain man knows better. Nothing is popularly held to be better than a dry martini, but worse than sand in the bedsheets. A poor man has it, a rich man needs it, and if you eat it for a long time, it'll kill you. On occasion, nothing could be further from the truth, but it is not clear how much further. It can be both black and white all over at the same time. Nothing is impossible for God, yet it is a cinch for the rankest incompetent. No matter what pair of contradictory properties you choose, nothing seems capable of embodying them. From this it might be concluded that nothing is mysterious. But that would only mean that everything is obvious - including, presumably, nothing

***

דר. ראבערט נאזיק האט געהאלטן אז עפ״י דר. מארטין היידעגער וואס האט געזאגט אז מ׳קען בכלל נישט זאגן ״איז״ אויף ״אַיִן״; זיין לשון איז געווען ״דאס נישט נישטעט״ [אנשטאטס ״דאס נישט איז״]. ועפי״ז האט דר. נאזיק געזאגט אז דאס ״אַיִן״ טוהט זיך אליינס ״נישטען״ און מבטל זיין.

דער לאגיקער און פילאזאף דר. רודאלף קארנאפּ (בתוך זיין שיטה פון לאגישע פּאזיטיוויזם) איז ארויס שארף קעגן היידעגער אין דעם:

[מי אני]

If the universe is meaningless, so is the statement that it is so

Alan Watts

‏דאס געבט אולי א ווייטערדיגע דימענציע אז טאמער איז תכלית הבריאה עצמותו ית׳ וואס מ׳קען נישט משיג זיין, איז טאקע די סטעיטמענט אליין א חלק פון דאס נאן-קאגניטיוויזם ונכלל בתוך די אלגעמיינע פראבלעם פון רעליגיעזע שפראך.

ושיטתו של דר. וויקטאר פרענקל ידוע.

דר. קאָרנעל וועסט זאגט:
Even making sense of meaninglessness is itself a discipline and achievement