הרב עידו פכטר איז מתיר סוכה אונטערן דאך

[שאלתיאל]

אינערהאלב די מזרחי'סטישע עליטע איז עס הימל און ערד און דער שטורעם וואס הרב עידו פכטר האט אנגעדרייעט. מיט א וואך צוריק האט פכטר, אין א פאוסט אויף פעיסבוק, פארגעשלאגן מתיר צו זיין פון היינט און ווייטער אויפצושטעלן סוכות אונטער די דאך פון א באלקאן.

זיין פארשלאג קומט אין רעאקציע צו די פראבלעמאטישע סיטואציע וואס אסאך מוטשען זיך דערמיט אין איזראעל, נעמליך די הויעכ-שטאקיגע געביידעס, וואס פארשווערן דאס אויפשטעלן א נארמאלע כשר'ע סוכה. פכטר טענה'ט אז חז"ל האבן געשריבן די הלכות סוכה אין א צייט וואס א בית און א עליה איז געווען דער מאקסימום וואס זיי האבן געהאט, זיי האבן פארשטייט זיך נישט גע'חלומ'ט דעמאלט אז ס'וועט קומען א טאג וואס אנ"ש וועלן וואוינען אין ריזיגע צעשטופטע בניינים וואס ערלויבן נישט בויען א נארמאלע סוכה. פארשטייט זיך אז זיין פארשלאג האט פאראורזאכט א שטארקע שטורעם, בעיקר אינערהאלב די מזרחי לאגער. טיטלען ווי 'רעפארמער' האבן נישט געשפעטיגט צו קומען אין זיין ריכטונג ווען פון דער אנדערע זייט זענען דא אזעלכע וואס לויבן אויס זיין געוואטגקייט.

עס איז נישט דער ערשטע שטורעם זיינע, הרב ד"ר עידו פַּכטר איז א אפטע שטורעם אנדרייער. פכטר איז א יונגע ענערגישע און געלערנטע רב, געהערט צו די ליבעראלע לאגער פון די ציונות דתית אין מד"י און איז פון די פירער פון די נאמני תורה ועבודה באוועגונג וועלכע לייגט א דגוש אויף מער א פּלאָראַליסטישע ליבעראלע צוגאנג צו אידישקייט. פכטר נעמט עס אבער צו א קומענדיגע שטאפל און האלט זיך נישט אפ צו שטעלן פאר א דעבאטע אזעלכע נושאים וואס רוב רבנים, אפילו די מער ליבעראלע פון זיי, האלטן זיך אפ דערפון א שטייגער ווי דער צוגאנג צו הלכה. אין זיין ספר וואס ער האט ארויסגעגעבן היי יאר יהדות על הרצף רופט ער צו באטראכטן דער צוגאנג צו הלכה פון פריש און עס באטראכטן אלץ מער א ווייכע פלעקסיבל זאך וואס יעדער יחיד קען עס נעמען אויף זיין שטאפל און עס צופאסן צו די היינטיגע מאדערנע מציאות, ווי אויך צו מאראלישע און עטישע קאנסידערעישאנס.

ער וויל אויך טוישן די סידור, די י"ג עיקרי אמונה און אין אלגעמיין פארברייטערן און רידעפינירן אידישקייט אזוי אז ס'זאל אריינעמען אנגעהויבן פון מסורתיים ביז רעפארמער און אפי' סעקולערע. פאר חרדים, דאקעגן, טרעפט ער נישט קיין פלאץ אין זיין אידישקייט, ער טענה'ט גאר אז א גר וואס איז זיך מתגייר צו לעבן ווי א חרדי איז זיין גיור נישט וואליד!, ווארום חרדיזם האט גארניט מיטן ארגינעלן אידישקייט.

אינטערסאנט אנצמערקן אז זיין יעצטיגע הצעה מתיר צו זיין סוכות אונטערן דאך האט ארויסגערופן קעגנערשאפט נישט נאר ביי פונדאמענטאליסטישע רבנים נאר אויך ביי די מער ליבעראלע פון זיי וועלכע זענען יא בעד טוישן די הלכה א שטייגער ווי יואב שורק, מיכאל אברהם און רונן לוביץ. זייער טענה איז נישט אויף די עצם טוישן די הלכה נאר אויף די סיבה פארוואס פכטר וויל עס טוישן נעמליך די שוועריגקייט פון עס אויספירן און די רצון אז ווי מער מענטשן זאלן קענען קאנעקטן צו הלכה, זיי טענה'ן אז דאס אליין האט נישט קיין שום ווערד כשלעצמו, פאסטן יו"כ איז אויך נישט אנגענעם און מען גייט עס נישט טוישן דערפאר, די איינציגסטע קאנסידערעישן אויף צו טוישן הלכה איז אויב די טעם פון די הלכה איז נישט גילטיג אדער עס שטימט נישט מיט דער היינטיגע מציאות.

אינטערוויו מיט פכטר פאר 'מקור ראשון' איבער זיין בוך
https://www.makorrishon.co.il/culture/410781/

[היסטאריע]

ווארום חרדיזם האט גארניט מיטן ארגינעלן אידישקייט.

ער זאגט נישט ממש דאס. ער זאגט אז חרדים זענען זיי נישט משתתף אין דער משא הכלל, פין גיין אין מיליטער וכדומה, ממילא וכו'. כך הבנתי.

[מתבודד]

ער זאגט יא דאס. ער זאגט אז חרדים זענען זיך נישט כולל אין די היינטיגע אידישקייט, דהיינו (לדוגמא) צבא וכלכלה, און בכלליות די חברה הישראלית.. וואס דאס איז כהיום די אפטייטש, בעיניו, פון יהדות.
----

לגבי די עצם נושא איז אינטרעסאנט אנצומערקן אז פונקט ביי מצוות סוכה נוצט די רבוש”ע כביכול די תירוץ אז די אומות העולם זענען נישט מקיים די מצווה (אדער שטויסן עס..) ווען ס’איז זייער שווער צו מקיים זיין.

[איך אויך]

וועם גייט אן די ריפארמער קרעפ? ואנחנו בשם ה' נזכיר.

[שאלתיאל]

דער אישו דא איז אז דער רעדע איז טאקע נישט פון קיין רעפארמער נאר פון א ערנסטע רב וואס איז היבש אנגענומען און פאפולער. דערפאר איז עס טאקע אזא 'וואו'.

[היסטאריע]

ער זאגט יא דאס. ער זאגט אז חרדים זענען זיך נישט כולל אין די היינטיגע אידישקייט, דהיינו (לדוגמא) צבא וכלכלה, און בכלליות די חברה הישראלית.. וואס דאס איז כהיום די אפטייטש, בעיניו, פון יהדות.
----
ין.

בקיצור, חרדים זענען עובר און עבירה און פארדעם זענען זיי נישט קיין אידן. אבי געהאקט. ווען ער וואלט געזאגט אז חרדים זענען נישט קיין שומרי תורה ומצות, זיי היטן נאר מצוות וואס זיי האלטען פאר וויכטיג, און בעיקר האבן זיי אפאר צוגעלייגטע מצוות וואס זענען וויכטיגער פין סיי וועלכע מצוה וואס שטייט, וואלט ער אפשר אפילו געוועהן שטיקעל גערעכט.

[ודברת בם]

ער זאגט אז זיי האבן זיך רח"ל כביכול כאילו געשמדט (לשטתו) און זיי דינען געצן אויך

[קהל'ס נער]

אינערהאלב די מזרחיסטישע עליטע איז עס הימל און ערד און דער שטורעם וואס הרב עידו פכטר האט אנגעדרייעט. מיט א וואך צוריק האט פכטר, אין א פאסט אויף פעיסבאק, פארגעשלאגן מתיר צו זיין פון היינט און ווייטער אויפצושטעלן סוכות אונטער די דאך פון א באלקאן. זיין פארשלאג קומט אין רעאקציע צו די פראבלעמאטישע סיטואציע וואס אסאך מוטשען זיך דערמיט אין איזראעל נעמליך די הויעכ-שטאקיגע געביידעס וואס פארשווערן דאס אויפשטעלן א נארמאלע כשר'ע סוכה. פכטר טענה'ט אז חז"ל האבן געשריבן די הלכות סוכה אין א צייט וואס א בית און א עליה איז געווען דער מאקסימום וואס זיי האבן געהאט, זיי האבן פארשטייט זיך נישט געחלומט דעמאלט אס ס'וועט קומען א טאג וואס אנ"ש וועלן וואונען אין ריזיגע צושטופטע בניינים וואס ערלויבן נישט בויען א נארמאלע סוכה. פארשטייט זיך אז זיין פארשלאג האט פאראורזאכט א שטארקע שטורעם, בעיקר אינערהאלב די מזרחי לאגער. טיטלען ווי 'רעפארמער' האבן נישט געשפעטיגט צו קומען אין זיין ריכטונג ווען פון דער אנדערע זייט זענען דא אזעלכע וואס לויבן אויס זיין געוואטגקייט.

עס איז נישט דער ערשטע שטורעם זיינע, הרב ד"ר עידו פַּכטר איז א אפטע שטורעם אנדרייער. פכטר איז א יונגע ענערגישע און געלערנטע רב, געהערט צו די ליבעראלע לאגער פון די ציונות דתית אין מד"י און איז פון די פירער פון די נאמני תורה ועבודה באוועגונג וועלכע לייגט א דגוש אויף מער א פּלאָראַליסטישע ליבעראלע צוגאנג צו אידישקייט. פכטר נעמט עס אבער צו א קומענדיגע שטאפל און האלט זיך נישט אפ צו שטעלן פאר א דעבאטע אזעלכע נושאים וואס רוב רבנים, אפילו די מער ליבעראלע פון זיי, האלטן זיך אפ דערפון א שטייגער ווי דער צוגאנג צו הלכה. אין זיין ספר וואס ער האט ארויסגעגעבן היי יאר יהדות על הרצף רופט ער צו באטראכטן דער צוגאנג צו הלכה פון פריש און עס באטראכטן אלץ מער א ווייעכע פלעקסיבל זאך וואס יעדער יחיד קען עס נעמען אויף זיין שטאפל און עס צופאסן צו די היינטיגע מאדערנע מציאות ווי אויך צו מאראלישע און עטישע קאנסידערעישאנס.
ער וויל אויך טוישן די סידור, די י"ג עיקרי אמונה און אין אלגעמיין פארברייטערן און רידעפינירן אידישקייט אזוי אז ס'זאל אריינעמען אנגעהויבן פון מסורתיים ביז רעפארמער און אפי' סעקולערע. פאר חרדים, דאקעגן, טרעפט ער נישט קיין פלאץ אין זיין אידישקייט, ער טענה'ט גאר אז א גר וואס איז זיך מתגייר צו לעבן ווי א חרדי איז זיין גיור נישט וואליד!, ווארום חרדיזם האט גארניט מיטן ארגינעלן אידישקייט.

אינטערסאנט אנצמערקן אז זיין יעצטיגע הצעה מתיר צו זיין סוכות אונטערן דאך האט ארויסגערופן קעגנערשאפט נישט נאר ביי פונדאמענטאליסטישע רבנים נאר אויך ביי די מער ליבעראלע פון זיי וועלכע זענען יא בעד טוישן די הלכה א שטייגער ווי יואב שורק, מיכאל אברהם און רונן לוביץ. זייער טענה איז נישט אויף די עצם טוישן די הלכה נאר אויף די סיבה פארוואס פכטר וויל עס טוישן נעמליך די שוועריקייט פון עס אויספירן און די רצון אז ווי מער מענטשן זאלן קענען קאנעקטן צו הלכה, זיי טענה'ן אז דאס אליין האט נישט קיין שום ווערט כשלעצמו, פאסטן יו"כ איז אויך נישט אנגענעם און מען גייט עס נישט טוישן דערפאר, די איינציגסטע קאנסידערעישן אויף צו טוישן הלכה איז אויב די טעם פון די הלכה איז נישט גילטיג אדער עס שטימט נישט מיט דער היינטיגע מציאות.

אינטערוויו מיט פכטר פאר 'מקור ראשון' איבער זיין בוך
https://www.makorrishon.co.il/culture/410781/

תוספות אין סוכה איז אויך מתיר א סוכה אינטער א דאך.

די סידור איז סה"כ פון די מהרי"ל, יעדער בר בי רב קען זיך קריגן.

י"ג עיקרים איז א שיטת הרמב"ם, אסאך ראשונים קריגן אויף עים.

חרדיזם האט טאקע גארנישט מיט יודישקייט, ארטאדאקסיע איז יודישקייט.

בקיצור, מען דארף נישט ווערן אזוי אויפגעהייטערט פונעם, ער איז גארנישט מחדש, ער זאגט נאר וואס יעדע יוד וואס קען לערנען ווייסט ביי זיך טיף אין נשמה.

[וואלווי]

מ'איז מחויב אראפ צוקריכען אין א סוכה און עסען? מוזען, מוז מען נאר א כזית פון לישב און אפשר קידוש מבן י"ג שנה ולמעלה, מ'קען דאס טוהן אין ביים שכן אדער אין בית מדרש. די עצם קייען עסען מעג מען חוץ לסוכה.

[כרם זית]

@קהל'ס נער האסט פארפאסט די פוינט. אוודאי זענען דא מתירים צוליב אנדערש אפלערנען די סוגיא, אבער נישט פשוט וויבאלד עס איז שווער, ווי אויבן דערמאנט בשם ר' מיכאל אברהם.

[שמן למאור]

וועם גייט אן די ריפארמער קרעפ? ואנחנו בשם ה' נזכיר.

אנחנו קרעו ונפלו, והמה קמנו ונתעודד...

[קהל'ס נער]

@קהל'ס נער האסט פארפאסט די פוינט. אוודאי זענען דא מתירים צוליב אנדערש אפלערנען די סוגיא, אבער נישט פשוט וויבאלד עס איז שווער, ווי אויבן דערמאנט בשם ר' מיכאל אברהם.

גערעכט

[berlbalaguleh]

קהל'ס נער: לפי שיטת הרב עידו פכטר איז עסן חזיר היינטיגע צייטן ווען ס'זענען דא גוטע קאכן מעטאדן מותר לכתחילה. און ..."פירות ים"... איז אויך נישט דא קיין בפירוש'ע איסור אין די תורה שבכתב. וואס די תלמודישע רבנים האבן געזאגט איז אונז נישט מחייב אין די אויפגעקלערטע צייטן פון 2022.אויך דער איסור פון לא תבערו אש אום שבת איז געזאגט געווארן אין די פרימיטיווע צייטן. נישט היינט ווען ס'זענען דא אלע טעכנישע מעטאדן צו מאכן א פייער. און דער איסור פון לא תתחתן בם איז געזאגט געווארן איבער די געצנדינערס. נישט די היינטיגע עמים הנאורים.

בכלל. די עשרת הדיברות זענען געגעבן געווארן פאר א פרימיטיוון פאלק. נישט היינטיגע צייטן. אבער הרב עידו פכטר איז אן ערליכער איד. נישט די חרדים. הס מלהזכיר.

[טאמבל סאס]

ער טענה'ט גאר אז א גר וואס איז זיך מתגייר צו לעבן ווי א חרדי איז זיין גיור נישט וואליד!, ווארום חרדיזם האט גארניט מיטן ארגינעלן אידישקייט.[emoji106]

Sent from my SM-G973F using Tapatalk

[berlbalaguleh]

לאל: ס'איז ממש כעלעם...!

[היסטאריע]

און ..."פירות ים"... איז אויך נישט דא קיין בפירוש'ע איסור אין די תורה שבכתב

וואס עפעס? סנפיר וקשקשת.

עס איז גראדע דא א מהלך על פי הלכה צו מאכען א סוכה אונטער א פארטש, איך וויל עס נישט שרייבן דא מטעם הכמוס....

אבער בעיקר פין רב פכטר'ס תשובה אויף פעיסבוק, מיר באדערט ווען א איד גייט קויפן א דירה, דארף ער וויסן ווי גייט זיין דער סוכה, עס איז נישט א זאך וואס פלוצלונג זעהט מען זיך סוכות אהן א סוכה. בכלל וואוינט ער עפעס אין א דירה מיט א שבת עלעוועיטער, און דערנאך טענה'ט ער אז ער קען נישט ווארטן אויף א עלעוועיטער צען מינוט און קומען מיט קאלטע זופ אין דער סוכה.

איז ער דאך א מצטער, אבער שטויס נישט. עבירה גוררת עבירה. ווען איינער בויט דירות פאר חרדים ווייסט ער שוין צו בויען יעדעס דירה מיט א סוכה.

[וואלווי]

קהל'ס נער: לפי שיטת הרב עידו פכטר איז עסן חזיר היינטיגע צייטן ווען ס'זענען דא גוטע קאכן מעטאדן מותר לכתחילה. און ..."פירות ים"... איז אויך נישט דא קיין בפירוש'ע איסור אין די תורה שבכתב. וואס די תלמודישע רבנים האבן געזאגט איז אונז נישט מחייב אין די אויפגעקלערטע צייטן פון 2022.אויך דער איסור פון לא תבערו אש אום שבת איז געזאגט געווארן אין די פרימיטיווע צייטן. נישט היינט ווען ס'זענען דא אלע טעכנישע מעטאדן צו מאכן א פייער. און דער איסור פון לא תתחתן בם איז געזאגט געווארן איבער די געצנדינערס, נישט די היינטיגע עמים הנאורים.

בכלל, די עשרת הדברות זענען געגעבן געווארן פאר א פרימיטיוון פאלק, נישט היינטיגע צייטן. אבער הרב עידו פכטר איז אן ערליכער איד, נישט די חרדים. הס מלהזכיר.

סארי, אבער ס'דא א גרויסע חילוק צווישען דאורייתא און דרבנן, און צווישן רבנן און מנהג. מ'דארף דאס קענען מבחין זיין ווען מ'פסק'ענט שאלות. ס'איז נישט זיין אויפטוה, די חכמים אליינס זענען אויפגעקומען מיט דעם. זיין סוכות היתר איז נאך אזוי גוט ווי מכירת חמץ.

[טאמבל סאס]

ווער ס'זעהט נישט א חילוק צווישן לאווין וואס פאוזן נאר א פערזענליכע, אינטערנעל דיסקאמפערד (משל חזיר) און עשין וואס זענען שווער צו טוהן צוליב די עקסטערנעל, מציאותדיגע סוירקוימסטענסעס ארום (משל סוכה = שטעל דיך פאר די אלע מענטשן פון די וואלקן קראצערס זאלן יעצט אויסלייגן סוכות אויף די גאס ארום..), און זוכט זיי צו פארגלייכן, טראכט נישט מיט שכל..

דער פכטר זעט אויס צוזיין מיין קאפ אף טי נאר דאס אויסברייטערן ארגענייזד רעליגיע צו קענען אינקלודן יעדעם שאפט נאך מערער א ספעיס פאר עפעס א נייער משוגענער קולט געבוירן צו ווערן, במילא זעה איך נישט די פוינט.. חוץ מזה וואס ס'נידלעסלי פונאנדערשיידט אונז נאך מער, באותו צעד, פון אנדערע פעלקער..

[טאמבל סאס]

ווען איינער בויט דירות פאר חרדים ווייסט ער שוין צו בויען יעדעס דירה מיט א סוכה.

וואסי מיט די מה טובו אוהליך יעקב? פלוצלונג איז אקעי צו קענען אריינקוקן גראד אין מיין שכנ'ס פארטש אגאנץ יאהר נאר פאר 7 טעג צו קענען זיצן אין א סוכה? (אויך אזא שחמתה מרובה מצילתה. אוון ווי חמתי מארובה מאציל מבטה עלי, דוכנט אויף מיר..)

[וואלווי]

ווער ס'זעהט נישט א חילוק צווישן לאווין וואס פאוזן נאר א פערזענליכע, אינטערנעל דיסקאמפערד (משל חזיר) און עשין וואס זענען שווער צו טוהן צוליב די עקסטערנעל, מציאותדיגע סוירקוימסטענסעס ארום (משל סוכה = שטעל דיך פאר די אלע מענטשן פון די וואלקן קראצערס זאלן יעצט אויסלייגן סוכות אויף די גאס ארום..), און זוכט זיי צו פארגלייכן, טראכט נישט מיט שכל..

דער פכטר זעט אויס צוזיין מיין קאפ אף טי נאר דאס אויסברייטערן ארגענייזד רעליגיע צו קענען אינקלודן יעדעם שאפט נאך מערער א ספעיס פאר עפעס א נייער משוגענער קולט געבוירן צו ווערן, במילא זעה איך נישט די פוינט.. חוץ מזה וואס ס'נידלעסלי פונאנדערשיידט אונז נאך מער, באותו צעד, פון אנדערע פעלקער..

חסידות שאפט דען נישט קיין נייע משוגענע קולטס?

[רביה''ק זי''ע]

מ׳קען דאס שוין באלד צולייגן צום ליסטע..

[טאמבל סאס]

חסידות שאפט דען נישט קיין נייע משוגענע קולטס?

פון מיין אבזערוואציע: די קולטס וואס חסידות באשאפט, למשל ראטה און לב טהור זענען אזעלכע קולטס וואס האסן בעצם חסידות נאר זענען אויסן צו טוישן און מיינען אז דאס איז די איינציגסטע וועג איר צו טוישן. דאס שטימט מיט די טייפ פון קולטס וואס עקסלוסיוויטי באשאפט. משא"כ אינקלוסיוויטי, באשאפט אזעלכע קולטס ווי ברלנד און אמבש (?).

איך וועל עניטיים פיקן ראטה און אפשר אפי' לב טהור אווער ברלנד אוואו רציחה, גניבה און זנות איז די קויררענסי אף טשויס. און וואס אן אמת מיין איך אז אזעלכע קולטס ווי ראטה און לב טהור זענען אויך א רעאקציע צו די פארשפרייטנדע פארדארבנקייט און און קאמערציעלייזעישן אין זייערע מוטער-חסידותן.

[וואלווי]

טאמבל סאס: מיר זעהט אויס פון די שמועס דא, אז הרב פכטר'ס מהלך נישט אן אישו פון צופיל אינקלוסיוויטי. די אינקלוסיוויטי קולט סינדראם (just made that up..) איז נאר ווייל די אינקלוסיוויטי ווערט א פארעם פון עקסקלוסיוויטי (קולט) כלפי די מוטער חסידות'ער, כמו דמצינו אצל ברסלב, חב"ד, וכדו'. ס'איז שטארק מצוי היינט ביי יונגעלייט וואס זוכן ארויס פון די צמצום און ווילן עקסעפטן יעדן, אז זיי זאלן רעזיסטען און דירעקט האסן די פרומע. איי ס'גייט אקעגן די אידילאגיע פון דייווערסיטי, עקוויטי, און אינקלוזשען (DEI)? נאר דא קומט אריין די עקסקלוסיוויטי פון די אינקלוסיוויטי (cult), אויב אזוי זענען מיר אלע אין די זעלבע געים, די זעלבע פלעיגראונד, נאר צוויי אנדערע טיעמס.

ס'קען זיין אז מ'דארף מבחין זיין וואס איז די שורש און וואס איז די תוצאה. למשל דיין עקזעמפל פון ראטה, וואס די שפיץ געדאנק באמת איז אינקלוסיוויטי צו אויסברייטערן די צוקוועטשטע געווארענע חסידות, און ממילא שאפט דאס אויך די אינקלוסיוויטי קולט, ווייל מ'וויל נישט געבן פלאץ פאר די DEI פון דער ערשטער עקסקלוסיוו פון ווי מ'לויפט אוועק. אלזא, ווילאנג ס'ווערט געבעלענסד איז עס אקעי און איינער קען עקסעפטן דעם צווייטן אן דארפן יענעם איבערמאכן.

קען זיין אז איך לערן נישט גוט אפ רב פכטר, אבער בינתיים זעה איך נישט פארוואס ס'מוז זיין אז ער קען אזוי שאטן און גורם זיין א מצב פון ערנסטע עקסקלוסיוויטי. ס'איז סך הכל די טיפיקעל ריסק בענעפיט באלאנס. אבי ווייס געט פלאץ פאר א קולט? די קאנסערוואטיווע און רעפארם באשאפן פלאץ פאר א קולט? זיי זענען אלע ארגענייזד רעליגיע, נישט א יעדע ארגענייזד רעליגיע באשאפט א קולט'ישע אטמאספערע. ארגענייזד קריסטליכע רעליגיע איז נישט די פלאץ שאפער פאר די LDS קולט, חוץ אז דיין כוונה איז בנוגע רעליגיע בכלל.

אפשר לגבי די עקסטרים אינקלוסיוו אזוי ווי ברלנד איז טאקע אזוי, ווייל די חורבן איז נישט סתם א תוצאה פון אינקלוסיוויטי. ס'איז באשאפן געווארן דא א עקסקלוסיוויטי בזכות עצמו. פארשוועכן די לעבן פון פרויען, אדער סיי וועלעכע רציחות, איז עקסקלוסיוויטי בהדרו. דאס איז נישט קיין תוצאה אדער סייד עפעקט. ס'איז א מסוכנ'דיגע מחלה וואס נעמט איבער אלעס. מ'דארף נישט צוקומען אז אינקלוסיוויטי זאל שאפן פלאץ פאר אן עקסקלוסיוויטי פון רציחה און גילוי עריות וואס איז א חורבן וואס ווארט נישט אויף אן איינלאדענונג.