קען מען צוריקהאלטן עלטערן פון א קינד'ס חתונה ?

[berlbalaguleh]

אויב ס'מאכט זיך אמאל קריגערייען אדער אנדערע סיבות. און די משפחה צוברעכט זיך (ל"ע). קען איינער פון די עלטערן עפ"י תורה און לויט'ן געזעץ צוריקהאלטן דעם אנדער'ן (געוועזענעם) פארטנער פון ערשיינען ביי א קינד'ס חתונה.

איך ווייס פון א פאל (נאר כ'בין זיכער אז ס'איז (ליידער דא א סאך) וואו איינער פון די עלטערן איז לעגאל, און עפ"י דין תורה דערווייטערט געווארן פון די קינדער. אפגעזעהן די סיבה פאר דעם. איז די שאלה אויב ביי א קינד'ס חתונה איז דער טאטע אדער מאמע אויך פארבאטן צו זיין דארט. ווען ס'איז נישט דא קיין פראגע פון סעיפטי פאר די קינדער.

אין דעם פאל וואס איך קען. ווייס איך אז דער טאטע האט געדארפט דערווייטערט צו ווערן פון זיין משפחה. נאר ביי זיין טאכטער'ס חתונה איז ער געקומען ביז צום זאל. ווייל די משפחה האט געדינגען גארדס מ'זאלל איהם נישט אריינלאזן. זיין צער איז געווען אומבאשרייבליך. איז די שאלה אויב ס'איז יושר צו פארבאטן איהם צו זיין אנוועזנד ביי איינע פון זיינע קינדער'ס חתונה.

[[NAMELESS]]

איך ווייס נישט צו עס איז יושר, מ'דארף דן זיין יעדע קעיס עקסטער. עס קען אמאל זיין אז דער באטרעפנדער מאכט אזויפיהל צרות פאר די אנדערע זייט, און דערנאך וויל ער קומען צו די חתונה ווי א שיינע איד. עס איז שווער צו זאגן אן וויסן די פרטים.
אבער שכל'דיג איז עס געווענליך נישט, עס קען ע"פ רוב בעק-פייערן. דערווייטערן א קינד פון די עלטערן - היינטיגע צייטן - איז נישט קיין גוטע זאך נישט פאר די קינדער, און אפילו נישט פאר די אנדערע זייט. די קינדער ווערן עלטער, און ווילן וויסן ווער זייער טאטע-מאמע איז, און פארוואס מ'האט זיך צוטיילט. נישט אלעמאל קען מען עס ריכטיג מסביר זיין פאר די קינדער. און ווילאנג די קינדער זעהן נישט די פראבלעם פאר זייערע אויגן (למשל אויב דער טאטע איז ח"ו א גוי גמור וכדו'), וועלן די קינדער נישט מוחל זיין די וועלכע האבן אים אפגעהאלטן פון צו קענען דעם טאטען.
עס איז אן אריכות, אבער דאס איז אויפן שפיץ גאפל.

[berlbalaguleh]

פורים קטן: ייש"כ. נאר אין דעם פאל וואס איך קען פערזענליך איז דער טאטע, ל"ע, אויף קיין שום אידיש קינד געזאגט, א ..."פעדאפיל"...(רח"ל). ר'איז נישט קיין געזינטער מענטש. איך ווייס נאכמער ווי איך שרייב דא ארויס. אבער, דאך.. איך האב איהם באגעגנט ביי זיין טאכטער'ס חתונה. און דער צער וואס ער האט געהאט (אפשר בארעכטיגט.) האט מיר געברענגט טרערן...!

איך ווייס פון א צווייטן (טראגישן) פאל. וואס דער טאטע און ..."ראש המשפחה"...איז אויך ליידער פון די נישט געזינטע מענטשן וועלכע טוען פאטענציאל שעדיגן זייער אייגענע משפחה. האבן זיי (די משפחה) זיך אן עצה געגעבן אויף אן אינטרעסאנטן אופן. מ'האט ארויפגעלייגט שלעסער (דעד באלטס) אויף א יעדן בעדרום פון די קינדער...נאר דאס איז יעצט נישט די נושא.

[וואלווי]

פורים קטן: ייש"כ. נאר אין דעם פאל וואס איך קען פערזענליך איז דער טאטע, ל"ע, אויף קיין שום אידיש קינד געזאגט, א ..."פעדאפיל"...(רח"ל). ר'איז נישט קיין געזינטער מענטש. איך ווייס נאכמער ווי איך שרייב דא ארויס. אבער, דאך.. איך האב איהם באגעגנט ביי זיין טאכטער'ס חתונה. און דער צער וואס ער האט געהאט (אפשר בארעכטיגט.) האט מיר געברענגט טרערן...!

פארוואס זאל א פעדיפייל זיך נישט מעגן משתתף זיין ביי א קינדס חתונה?!

(פארשטייט זיך, נאר אויב ס'איז נישט דא קיין סכנה פון זיין דארט)

[שושן פורים]

איך בין געווען עטליכע יאר צוריק, ביי א חתונה ווי דער טאטע פון די חתן, שוין מסרב א גט איבער 10 יאר, טיילט אויס ציפקע צרות פאר די מאמע מיט די קינדער פאר די חוצפה פון נישט וועלן צוריק קומען צו איהם, בקיצור א אמת'ע פרא אדם מיט אלע מפרשים.

ביי די חתונה, וויסענדיג אז דער פאטער דינן קימערט זיך נישט מיט קיינעם חוץ מיט זיינע אייגענע שמאלע אינטערעסן, האט דער חתן פארלאנגט אז מען זאל שטעלן סעקיוריטי אז דער טאטע זאל נישט קענען קומען, וכך הוה, די ערשטע העלפט חתונה איז אריבער בשלום, אבער אינמיטן טאנצן האט זיך דער לייטזעהליגער פאטער אריינגעשווערצט צווישן א מאסע שטריימל בעקיטשע אידן, דער חתן האט איהם באמערקט און איז געווארן ווייס ווי די וואנט, ממש אריין אין היסטעריע פאר די לאנגע צוויי מינוטן וואס עס האט געדויערט פאר עמיצן צו מודיע זיין פאר די גוי'שע וועכטער וועלכע האבן איהם באלד ארויסגעפירט, בלויז דאן האט זיך דער חתן בארואיגט.

איך מוז באטאנען אז ביי די חתונה בין איך געווען א קרוב דורך דעם אבי החתן, די גאנצע משפחה ארום און ארום איז געלאדנט געווארן כאילו לא היה, בלויז דער חיה רעה האט מען נישט געוואלט האבן דארט און יעדער האט עס פארשטאנען.

עכ"פ, צום שאלה פון רבי בערל זז"ג, איך פארשטיי אז נישט יעדע מעשה איז אזוי, עס איז דא אסאך מאל ווי מענטשן נוצן פשוט אויס זייער פאוער, סיי וואס עס זאל נאר זיין, אפצוהאלטן א טאטע אדער א מאמע פון קומען צו א אייגן קינדס חתונה, און נישט אייביג איז עס פאר די חתן כלה'ס בעסטע אינטערעסן. די כלל וואלט ווען אייביג געדארפט זיין און מען ברויך עס פרעגן אין יעדע פאל, וואס ווילן די חתן כלה? עס איז זייער נאכט!!

יעדע מעשה איז אנדערש!!

[berlbalaguleh]

פורים קטן: ייש"כ. נאר אין דעם פאל וואס איך קען פערזענליך איז דער טאטע, ל"ע, אויף קיין שום אידיש קינד געזאגט, א ..."פעדאפיל"...(רח"ל). ר'איז נישט קיין געזינטער מענטש. איך ווייס נאכמער ווי איך שרייב דא ארויס. אבער, דאך.. איך האב איהם באגעגנט ביי זיין טאכטער'ס חתונה. און דער צער וואס ער האט געהאט (אפשר בארעכטיגט.) האט מיר געברענגט טרערן...!

פארוואס זאל א פעדיפייל זיך נישט מעגן משתתף זיין ביי א קינדס חתונה?!

(פארשטייט זיך, נאר אויב ס'איז נישט דא קיין סכנה פון זיין דארט)

נו, דאס איז דאך מיין קשיא. מעגליך אז ס'איז צארן און געפיהלן פון נקמה. אבער יושר איז עס זיכער נישט.

אין דעם (ערשטן) קעיס וואס איך האב דערמאנט איז דער טאטע (און געוועזענער מאן) אזא וואוילע פרי אז ער האט זיכער פארדינט צו דערווייטערט ווערן פון זיינע קינדער. בשעת זיי זענען אויפגעוואקסן. שמועות איבער איהם זענען געווען א סאך. נאר בעיני ראיתי. איך האב אמאל געוואקט אויפ'ן גאס און איך זעה פונדערווייטנס ווי דער בעל דבר .."הייבט זיך אן"...מיט א שיקסעלע פון (בערך) 10 יאר. ער האט מיך נישט באמערקט. ווען איך בין געקומען נאנטער, האט ער געמאכט א ..."גלאטן פנים"...אזוי ווי א חדר יונגל וואס די רבי האט איהם געכאפט עפעס אנשטעללן. כאילו ער גייט אויף די גאס בתמימות. נאר ווען איך האב איהם באגעגנט ביי די טיר פון זאל וואו די חתונה פון זיין טאכטער איז פארגעקומען האט ער מיך געפרעגט..."וואו מ'האלט דארט"...מיט אזא פיעלינג פון צער אז איך האב געהאט טרערן...!

[berlbalaguleh]

שושן פורים: ייש"כ. איך רעד פון א פאל וואו ס'איז נישט פארהאן קיין שום (באלדיגע) סכנה. נאר א געפיהל פון נקמה. און אלטע חשבונות. וואס מ'וואלט געדארפט אוועקלייגן אין א זייט.

[וואלווי]

נו, דאס איז דאך מיין קשיא. מעגליך אז ס'איז צארן און געפיהלן פון נקמה. אבער יושר איז עס זיכער נישט.

נו, אויב אזוי וואס איז די קשיא?

אויב ס'איז צארן ווס. יושר, וואס איז די ספק בכלל?

[berlbalaguleh]

די פראבלעם איז אז ס'איז נישט דא ווער ס'זאלל ענפארסירן יושר....!

[שושן פורים]

שושן פורים: ייש"כ. איך רעד פון א פאל וואו ס'איז נישט פארהאן קיין שום (באלדיגע) סכנה. נאר א געפיהל פון נקמה. און אלטע חשבונות. וואס מ'וואלט געדארפט אוועקלייגן אין א זייט.

ווענדט זיך ווער וויל נקמה, אויב די חתן כלה ווילן נקמה? וואס גייט עס אונז אן? חתן כלה ווילן אזוי און עס איז זייער נאכט, אפשר זאל דער חתן'ס משפיע אדער די רעביצין זיי מסביר זיין אז אין אזא געהויבענע נאכט ווען זיי שטעלן אויף א משפחה זאלן זיי אויך טראכטן פון די טאטעס געפילן און נישט גיין ווייטער מיט די נקמה אקציע, אבער למעשה איז די אויסוואל בלויז זייערס, די חתן כלה.

אויב איז עס נקמה געפילן פון סיי וועמען אנדערש טאטע/מאמע/ברודער/קאזין און אפילו דער רייכער זיידע בכבודו ובעצמו וואס צאלט אויס די גאנצע נאכט, הו קעירס!!

[היסטאריע]

זאל דער טאטע מאכן א שיינע שבע ברכות, און דער חתן כלה וועלען קומען אויב זיי ווילען.

געוויינטלעך ווען מען לאזט א טאטע אדער מאמע (ווי אין דער פאל פין יאפעד) נישט קומען, איז דא גוטע סיבות דערפאר, און דער נאכט פין דער חתונה איז נישט דער צייט אנצוהייבן דן זיין אויב עס איז גערעכט. כלומר, הונדרעטער מאל פריער האט דער טאטע אדער מאמע געטוהן עוולות, און געוועהן אומגערעכט, קען מען נישט דן זיין דער אנדערער פאר טוהן עפעס וואס קען זיין אומגערעכט.

אוודאי איז עס נישט קיין כלל, און פלענטי מעשיות איז דא פין רשעים וואס האבן אויסגעניצט און געזאגט שקרים אז יענער איז א רשע וכו'.

ווי אויך איז דא רשעים וואס מען לאזט נישט קומען און זיי פארדינען עס 100 פראצענט (זיי קומען און שטערן וכו'), און מאכן זיך ווי א וויקטים א רחמנות וואס מען לאזט נעבעך נישט קומען.

אגב, ווען יואל'י לעבאוויטש איז ארויס געקומען מיט זיין מחאה פארוואס מען האט אים נישט געלאזט זעהן זיין טאטע, בין איך נישט אזוי זיכער אז ער האט געטוהן דער ריכטיגע זאך, ער ווייסט נישט וואס זיין מאמע און אירע ברודער'ס האבן געוויסט דעמאלס, און ער וואלט מעגליך געטוהן דער זעלבער זאך. דאס וואס ר' מעכל האט זיך אויסגעשטעלט צו זיין היינט א כמעט נארמאלער רבי, מיינט נישט אז ער איז געוועהן דאס אלעמאל. און דאס איז אהן דן זיין און וויסן וואס איז דעמאלס געוועהן.

[וואלווי]

זאל דער טאטע מאכן א שיינע שבע ברכות, און דער חתן כלה וועלען קומען אויב זיי ווילען.

געוויינטלעך ווען מען לאזט א טאטע אדער מאמע (ווי אין דער פאל פין יאפעד) נישט קומען, איז דא גוטע סיבות דערפאר, און דער נאכט פין דער חתונה איז נישט דער צייט אנצוהייבן דן זיין אויב עס איז גערעכט. כלומר, הונדרעטער מאל פריער האט דער טאטע אדער מאמע געטוהן עוולות, און געוועהן אומגערעכט, קען מען נישט דן זיין דער אנדערער פאר טוהן עפעס וואס קען זיין אומגערעכט.

נישט צו זיין פערזענליך, אבער אז מ'זאל איינעם פרעגען אזוי:

דיין טאטע איז געווען ביי דיין חתונה?
די ביסט געווען ביי דיין זוהןס חתונה?
דו ביסט א טאטע?

אויב די ענטפער איז יא צו איינע פון די קשיות פארשטייסטו אליינס אז דיין קאמענט איז נישט געשריבן פון א מעטשליכע געפילישער שטאנדפונקט. וואס מיינט דאס געווענטליך?
וואס מיינט אז אז ס'דא גוטע סיבה דערפאר?

די לייגסט לאגיק צו הירוס העולם?!

נישטא קיין שום סיבה שבעולם צו אויסרייסן נפשות משורשן! זייער זעלטן וועט זיך מאכן א בארעכטיגטע סיבה אז א טאטע אדער מאמע זאלן נישט מעגן קומען צו א קינד'ס חתונה. א יעדע טאטע מאמע פון קינדער און א יעדע זוהן טאכטער פון עלטערן ווייסן און ווילען אז ס'זאל קיינמאל פאסירן אזא זאך.

ס'איז געווארן א מדובר ליידער, אדער גאר א שיינע קעזשועל שמועס, צו א עלטערן קענען זיין ביי א חתונה. פון דארט איז עס שוין א בארגענינג טשיפ אויך געווארן, אויב מ'שטעלט זיך צו איז דער בחור בארעכטיגט צו זיך פרייען ביום שמחת לבו צוזאמען מיט זיין טאטע, אויב נישט גראב אינטער די וועלט? השם ירחם. זייער זעלטן איז דא בארעכטיגט סיבות פאר דעם, און די סיבות זענען אויסדריקליך נישט געלט, כבוד, אדער ווייטאג...

[berlbalaguleh]

היסטאריע: ווען יואלי לעבאוויטש האט אויסגעדריקט זיין מחאה אויף דעם פאקט אז מ'האט איהם נישט געלאזט זעהן זיין טאטע ווען ער איז אויפגעוואקסן, האט ער נאר אויסגעדריקט זיינע פיעלינגס. ער האט נישט, און קען נישט משפט'ן ווער ס'איז דא גערעכט...!

[מתושלח]

זאל דער טאטע מאכן א שיינע שבע ברכות, און דער חתן כלה וועלען קומען אויב זיי ווילען.

געוויינטלעך ווען מען לאזט א טאטע אדער מאמע (ווי אין דער פאל פין יאפעד) נישט קומען, איז דא גוטע סיבות דערפאר, און דער נאכט פין דער חתונה איז נישט דער צייט אנצוהייבן דן זיין אויב עס איז גערעכט. כלומר, הונדרעטער מאל פריער האט דער טאטע אדער מאמע געטוהן עוולות, און געוועהן אומגערעכט, קען מען נישט דן זיין דער אנדערער פאר טוהן עפעס וואס קען זיין אומגערעכט.

אוודאי איז עס נישט קיין כלל, און פלענטי מעשיות איז דא פין רשעים וואס האבן אויסגעניצט און געזאגט שקרים אז יענער איז א רשע וכו'.

ווי אויך איז דא רשעים וואס מען לאזט נישט קומען און זיי פארדינען עס 100 פראצענט (זיי קומען און שטערן וכו'), און מאכן זיך ווי א וויקטים א רחמנות וואס מען לאזט נעבעך נישט קומען.

אגב, ווען יואל'י לעבאוויטש איז ארויס געקומען מיט זיין מחאה פארוואס מען האט אים נישט געלאזט זעהן זיין טאטע, בין איך נישט אזוי זיכער אז ער האט געטוהן דער ריכטיגע זאך, ער ווייסט נישט וואס זיין מאמע און אירע ברודער'ס האבן געוויסט דעמאלס, און ער וואלט מעגליך געטוהן דער זעלבער זאך. דאס וואס ר' מעכל האט זיך אויסגעשטעלט צו זיין היינט א כמעט נארמאלער רבי, מיינט נישט אז ער איז געוועהן דאס אלעמאל. און דאס איז אהן דן זיין און וויסן וואס איז דעמאלס געוועהן.

ביסט געווען אינוואלווד אין פרשת מיכל לעבאוויטש? איך האלט אין מיטן שרייבן אויף דעם תקופה. ס'איז א שווערע פרשה אבער קען זיין די ביסט די ריכטיגע אדרעס צו קלאר שטעלן די ריכטיגע פאקטן מיט אלע חשבונות, וואס וואלט געדארפט זיין, וואס יואלי וואלט געקענט אדער נישט טוהן, וואס איז די פלאן אויף ווייטער, וואס קען ער, די טאטע, און די מאמע מיט טיילען פארן עולם, און וואס איז בעסער זיי זאלען שלינגן.
אז די קענסט בייהילפיג זיין וועט זיין א גרויסע תועלת

[היסטאריע]

פו פו פו, דער עולם קומט אריין שטארק פאר יואל'י לעבאוויטש, בשעתו האט מען אים אויך גאר שטארק קאנגראליטירט כאילו ער האט דא מגלה געוועהן סודות און ארויסגעגעבען שערי שמים.

סוף כל סוף איז דא אן אנדערע זייט און ער איז נישט דארט געוועהן, זאגט איינער עפעס צו דער נקודה? דאס איז געוועהן מיין נקודה, אלע שטארקע קאמענטס באציען זיך נישט צו דעם. חוץ וואס בערל שרייבט אז ער שרייבט נאר זיינע פילינגס, נישט צו זיי זענען געוועהן גערעכט, אבער אנטשולדיגט, דאס איז נישט אמת, ער שרייבט יא, במישרין אדער בעקיפין צו זיי זענען געוועהן גערעכט.

דא אליין שרייבט וואלווי,

נישטא קיין שום סיבה שבעולם צו אויסרייסן נפשות משורשן! זייער זעלטן וועט זיך מאכן א בארעכטיגטע סיבה אז א טאטע אדער מאמע זאלן נישט מעגן קומען צו א קינד'ס חתונה. א יעדע טאטע מאמע פון קינדער און א יעדע זוהן טאכטער פון עלטערן ווייסן און ווילען אז ס'זאל קיינמאל פאסירן אזא זאך.

טאמער איז ער א געליטענער אליין, בעהט איך אים איבער, אבער ממש אזוי? נישטא קיין סיבה? ביסט פאריקט אינגאנצען? ווען עס וואלט געוועהן אן אפציע אז דער גערער פאטער וואס האט ל"ע געהרג'ט זיין קינד זאל אים נישט זעהן, וואלט מען עס נישט געברויכט טוהן? ממש אזוי נישטא קיין סיבה? איך וואלט געקענט מאריך זיין מער, אבער עס זעהט אויס אז ביסט איין זייטיג אויף דער נושא, קען זיין מחמת פערזעהנליכע סיבות.

וכאן המקום להודות, ב"ה איך האב נישט קיין פערזעהנליכע סיבות אין דער נושא, אדרבה פונקט פארקערט, איך שרייבט נאר פין דערויסען, און פין זיין אינוואלווד אין אפאר קעיסעס, און יא, ליידער איז דא סיבות אפצוטיילען קינדער פין עלטערען, איך גיי נישט דא אויספאקען די סיבות ברבים, אבער יעדער פארשטייט אז עס איז טאקע דא א וועלט פין נארמאלע מענטשען, אבער לעומת זה איז דא אסאך משוגעים און רשעים, און וואס נישט, און ווען איינער האלט אז א קינד דארף זעהן עלטערען אפילו ווען א מומחה זאגט אז דער קינד גייט ליידען דערפאר היבש, איז ער דער וואס האט נישט קיין געפילען, ער איז דער וואס האט נישט קיין שיקול הדעת.

[היסטאריע]

זאל דער טאטע מאכן א שיינע שבע ברכות, און דער חתן כלה וועלען קומען אויב זיי ווילען.

געוויינטלעך ווען מען לאזט א טאטע אדער מאמע (ווי אין דער פאל פין יאפעד) נישט קומען, איז דא גוטע סיבות דערפאר, און דער נאכט פין דער חתונה איז נישט דער צייט אנצוהייבן דן זיין אויב עס איז גערעכט. כלומר, הונדרעטער מאל פריער האט דער טאטע אדער מאמע געטוהן עוולות, און געוועהן אומגערעכט, קען מען נישט דן זיין דער אנדערער פאר טוהן עפעס וואס קען זיין אומגערעכט.

אוודאי איז עס נישט קיין כלל, און פלענטי מעשיות איז דא פין רשעים וואס האבן אויסגעניצט און געזאגט שקרים אז יענער איז א רשע וכו'.

ווי אויך איז דא רשעים וואס מען לאזט נישט קומען און זיי פארדינען עס 100 פראצענט (זיי קומען און שטערן וכו'), און מאכן זיך ווי א וויקטים א רחמנות וואס מען לאזט נעבעך נישט קומען.

אגב, ווען יואל'י לעבאוויטש איז ארויס געקומען מיט זיין מחאה פארוואס מען האט אים נישט געלאזט זעהן זיין טאטע, בין איך נישט אזוי זיכער אז ער האט געטוהן דער ריכטיגע זאך, ער ווייסט נישט וואס זיין מאמע און אירע ברודער'ס האבן געוויסט דעמאלס, און ער וואלט מעגליך געטוהן דער זעלבער זאך. דאס וואס ר' מעכל האט זיך אויסגעשטעלט צו זיין היינט א כמעט נארמאלער רבי, מיינט נישט אז ער איז געוועהן דאס אלעמאל. און דאס איז אהן דן זיין און וויסן וואס איז דעמאלס געוועהן.

ביסט געווען אינוואלווד אין פרשת מיכל לעבאוויטש? איך האלט אין מיטן שרייבן אויף דעם תקופה. ס'איז א שווערע פרשה אבער קען זיין די ביסט די ריכטיגע אדרעס צו קלאר שטעלן די ריכטיגע פאקטן מיט אלע חשבונות, וואס וואלט געדארפט זיין, וואס יואלי וואלט געקענט אדער נישט טוהן, וואס איז די פלאן אויף ווייטער, וואס קען ער, די טאטע, און די מאמע מיט טיילען פארן עולם, און וואס איז בעסער זיי זאלען שלינגן.
אז די קענסט בייהילפיג זיין וועט זיין א גרויסע תועלת

איך שרייב בפירוש

און דאס איז אהן דן זיין און וויסן וואס איז דעמאלס געוועהן.

טוה וואס איר ווילט, איך ווייס נישט מער אין דער פרשה ווי הערען וועגען ר' מיכל בימים ההם, און פין תלמידים וואס האבען געלערנט אין מונקאטש ווען ער איז געוועהן ראש ישיבה, בשעת ער איז יצא אדער נכנס מדעתו, זיין התנהגות דארט. איך בין נישט דן ר' מעכל, און בין נישט דן די משפחה, און אוודאי נישט אלעמען'ס באליבטע יואל'י. אוודאי האט ער סימפאטיקער, ווייל עס איז גרינגער צו לעיבלען די לויפערס אלץ רשעים, און איך האב זיי לאו דוקא ליב, אבער יעדער מעשה האט צוויי זייטען, און איך ווייס גענוג אז ר' מעכל האט א געוואלדיגע כח אין איבערעדען ברעין וואשען מענטשען, ודי בזה.

[וואלווי]

דא אליין שרייבט וואלווי,

נישטא קיין שום סיבה שבעולם צו אויסרייסן נפשות משורשן! זייער זעלטן וועט זיך מאכן א בארעכטיגטע סיבה אז א טאטע אדער מאמע זאלן נישט מעגן קומען צו א קינד'ס חתונה. א יעדע טאטע מאמע פון קינדער און א יעדע זוהן טאכטער פון עלטערן ווייסן און ווילען אז ס'זאל קיינמאל פאסירן אזא זאך.

טאמער איז ער א געליטענער אליין, בעהט איך אים איבער, אבער ממש אזוי? נישטא קיין סיבה? ביסט פאריקט אינגאנצען? ווען עס וואלט געוועהן אן אפציע אז דער גערער פאטער וואס האט ל"ע געהרג'ט זיין קינד זאל אים נישט זעהן, וואלט מען עס נישט געברויכט טוהן? ממש אזוי נישטא קיין סיבה?

האסט א פיינע ארגיומענט, איך אגריי מיט דיר אינגאנצן. לייען איבער מיינע תגובות ווי איך שרייב קלאר אז הזקות און סכנות איז עפעס אנדערש. איך שרייב אז ס'איז זעלטן דא אמת'ע סיבות וואס פארלאנגט סיי מדין תורה און סיי מדינא דמלכותא אז די טאטע זאל נישט זיין ביים חתונה. רובא דרובא פון די מחלוקת פארבלענד די אמת און מציאות אז דעם טאטעס זיין ביים חתונה אין זאל איז נישט קיין סכנה. הלואי מ'וואלט געקענט ראטעווען דעם אומשולדיג נפש פון די גור'ע משפחה. קען זיין די טאטע האט נישט געטארט זיין אויפן גאס בכלל, קען זעהן ס'איז געווען א פשיעה אז ער איז נישט געווען פארשפארט, און ס'האט ליידער געקאסט א נפש. דאס איז אבער נישט געווען מיין ארגיומענט דא, מיין נקודה איז אז מעיקר הדין איז נישטא קיין סיבות צוריק האלטן די קשר פון עלטערין און קינדער נישט קיין חילוק די ווייטאג און מחלוקת.

במקום סכנה אדער הזיקות איז קלאר אז ס'איז דוחה די רעלעישענשיפ, פונקט אזוי ווי פיקוח נפש דוחה את השבת. קיינער קריגט זיך נישט מיט דעם.

,אבער לעומת זה איז דא אסאך משוגעים און רשעים, און וואס נישט, און ווען איינער האלט אז א קינד דארף זעהן עלטערען אפילו ווען א מומחה זאגט אז דער קינד גייט ליידען דערפאר היבש, איז ער דער וואס האט נישט קיין געפילען, ער איז דער וואס האט נישט קיין שיקול הדעת.

האלט דיך צום נושא. דא האט מען גערעדט פון חתונה נאכט וכדומה, נישט פון וויזיטעישאן. וויסיטעישאן איז אן אנדערע זאך, ווייטער אויך נאר לויט די גדרים פון שאדן און סכנה ברוחניות וגשמיות. נוץ נישט דיין ידיעות ובקיאות פון זעהן קינדער בכלל צו השתתפות ליל חתונה אדער גענצליכע אפהאקן.

[מתבודד]

געפיהלן טענה’ען זיך.

ס’איז זיכער דא פעלער ווען ס’איז בארעכטיגט אפצוהאלטן דעם פאטער, און ס’איז אויך דא פעלער ווען ס’איז ריינע נטירה, שנאה, נקמה, געלט און כבוד.
די צווייטע גרופע איז ליידער דאס רוב הניכר. זהו.
--

אה, וואלווי זאגט עס דאכטצעך

[היסטאריע]

געווענליך, ווען איינער איז אזוי צוטראסקעט, און ער איז געווארען אנגעהאקט פין זיינע קינדער, וועט ער טוהן נארישקייטן ווען ער קומט אויך דער חתונה.

בעיני ראיתי, איינער וואס האט נישט געהאט קיין שייכות מיט זיינע קינדער, איז אנגעקומען צו דער תנאים, און רופט צו א ברודער פין זיין זוהן, און דרייט אים א ספאדיק, דו ווייסט ווער איך בין? און נאך זאכן זאגט ער אים. און וואס איז געשעהן? צום חתונה האט ער שוין נישט געטארט קומען.

די חברה זענען צומאל אזוי משוגע, קענסט נישט טראסטן פאר א רגע.

דער עולם דא איז פשט נישט באקאנט מיט דער מציאות פין די משוגעים, מען מיינט אז זיי זענען נעבעך נארמאלע איידעלער אידן, וואס די רשעים די עסקנים מאכן זיי אהן פראבלעמען.

זייט מיר מוחל, זעהט אויס קיינער פין ענק האט נאך נישט טועם געוועהן וואס עס מיינט א צודרייטער, וואס האט נישט קיין פראבלעם צו נוצן אלעס לטובתו.

[היסטאריע]

,אבער לעומת זה איז דא אסאך משוגעים און רשעים, און וואס נישט, און ווען איינער האלט אז א קינד דארף זעהן עלטערען אפילו ווען א מומחה זאגט אז דער קינד גייט ליידען דערפאר היבש, איז ער דער וואס האט נישט קיין געפילען, ער איז דער וואס האט נישט קיין שיקול הדעת.

האלט דיך צום נושא. דא האט מען גערעדט פון חתונה נאכט וכדומה, נישט פון וויזיטעישאן. וויסיטעישאן איז אן אנדערע זאך, ווייטער אויך נאר לויט די גדרים פון שאדן און סכנה ברוחניות וגשמיות. נוץ נישט דיין ידיעות ובקיאות פון זעהן קינדער בכלל צו השתתפות ליל חתונה אדער גענצליכע אפהאקן.

אהא, דא ליגט באהאלטען דיין נקודה.

איינער וואס איז געוועהן א רשע מרושע צודרייטער גענוג אז מען האט נעבעך געמוזט אפטיילן פין אים זיין קינד, און עס איז געוועהן גערעכט, זאגסטו אז צום חתונה דארף ער אנקומען ווי א מחותן.

אנטשולדיגט, אבער ביסט נישט גערעכט. ער איז מוחזק צודרייטער, און וועט זיכער אנמאכן פראבלעמען.


פארשטייט זיך, דער גאנצע דיון איז נישט לגבי נישט פרומע עלטערן, עלטערען וואס זענען אראפ פין וועג, אט"ד, דאס איז א באזונדערע נושא. מען קען מחלק זיין צווישן שלום דין, וואס איז מער דער הארמלעס טיפ, און אנארטעדאקס וואס לאזט נישט אדורך א געלעגענהייט פין שטופען איר נישט פרומקייט אין פנים.

[היסטאריע]

געפיהלן טענה’ען זיך.

ס’איז זיכער דא פעלער ווען ס’איז בארעכטיגט אפצוהאלטן דעם פאטער, און ס’איז אויך דא פעלער ווען ס’איז ריינע נטירה, שנאה, נקמה, געלט און כבוד.
די צווייטע גרופע איז ליידער דאס רוב הניכר. זהו.
--

אה, וואלווי זאגט עס דאכטצעך

וויאזוי ווייסטו? און אױב איך װעל זאגן פארקערט, אז דער ערשטער גרופע איז כמעט אלעמאל? אמאהל אמאהל מאכט זיך אזעלכע וואס ליידן און קענען נישט קומען?

און און אנדערע אשכול דא, בעהט מען עפעס פאר פרוף, די באשולדיגסט דער כלל מיט אזא באשולדיגונג, האסט פרוף?

[[NAMELESS]]

ר׳ בערל׳ס פאל מיטן פעדאפיל קען איך נישט דן זיין, איך קען א פאמיליע אין מאנסי וואס דער פאטער איז א קינדער באלעסטיגער און מען האט אים גאר שטארק געבעטן אז ער זאל נישט קומען צו זיינע קינדער׳ס חתונה, דער בהמה איז יא געגאנגען און דערמיט מצער געווען זיינע אייגענע קינדער. דהיינו, עס איז פארהאן א סצענע אין וועלכן איינער פון די עלטערן זאל מוזן פעלן פונעם חתונה - ווען עס איז די טובה פארן קינד.

אבער, עלטערן וואס זענען אפגעפארן, אדער פירן זיך נישט אויף פונקטליך וויאזוי מען האט פון זיי ערווארטעט, איז נישט פארהאנען קיין שום צד שבעולם זיי אפצוהאלטן מיט דרויסנדיגע קרעפטן אריינצוקומען אין זאל פון א קינד׳ס חתונה. איך בין פערזענליך באקאנט מיט א פאל אין וועלכן מען האט ארויסגעמאלקן פון א טאטן גרויסע געלטער פארן חתונה פון א טאכטער, און מען האט אים נישט געלאזט אהינגיין צום חתונה! איז דען פארהאנען א מער פארדארבענע זאך ווי דעם? איז דען דא א מער קאלטבלוטיגער אקט ווי דעם? קען דען עמיצער מער ליבן א קינד ווי אייגענע עלטערן?

איז אונזער סיסטעם נישט גענוג לעכעריג? פארשטייסטו נישט אז א מענטש וואס איז אפגעפארן איז אין ניין און ניינציג פראצענט פעלער נישט מער ווי בארעכטיגט? נישט איך זאג דאס, נאר רוב פארשטייער, סאצעלאגן, און טעראפיסטן טוען דאס אנדייטן. דער חרדי׳שער סיסטעם איז דעזיינט ווי ווי א קולט, און דערפאר איז אוממעגליך דאס צו אויספארעמען פאר אלעמען. נישט לאזן עלטערן קומען צו א חתונה איז אן אומדערהערטער עוולה וואס איז אין קיין פאל נישט בארעכטיגט.

און צו דעם חכם וואס האט גערעדט איבער יואלי לעבאוויטש׳ס פרשה. צו האט איר בכלל געקלערט בעפארן שמירן אייערע ווערטער? איז אייער קאפ גענוג גרויס צו פארנעמען דעם פאקט, אז צוליב א [שרייב נישט קיין אומאיידעלע ווערטער. מנהל] פאמיליע פאליטיק האט מען געגזל׳ט קינדער פון א צובראכענעם טאטן? אדער ביסטו הארצלאז אדער ביסטו בלינד. און נאכמער ווי דעם, ווען דאס קינד שטעלט זיך אויף און וויינט זיך אויס צו כלל ישראל, ביסטו נאכאלס נישט זיכער אויב עס איז נישט געווען די ריכטיגע זאך צו טון?

[[NAMELESS]]

קענסט ביטע מפרש זיין פארוואס ביים ערשטן מעשה פון וואס דו רעדסט איז דער טאטע א בהמה פארן קומען און ביים צווייטן זענען די וואס לאזן נישט די בהמות?