טיקל: וואו זענען די פארהייליגטע ספרים פון די לעצטע 70 יאר?

[פאר'ן דאווענען]

!Wow A Masterpiece
שכח @העניך

[זופ מיט מאנדלען]

אין ספרי שו"ת זענען נישטא קיין ערנסט אנגענומענע ספרים?

דער ויען דוד איז נישט רעספעקטירט? כגלייב אז ס'איז דא נאך זיינס גלייכן נאר זיי זענען נאך יונג.

[[NAMELESS]]

אין ספרי שו"ת זענען נישטא קיין ערנסט אנגענומענע ספרים?

דער ויען דוד איז נישט רעספעקטירט? כגלייב אז ס'איז דא נאך זיינס גלייכן נאר זיי זענען נאך יונג.

ניין ס'נישט רעספעקטירט.

[קאצקע ציקער]

פסקי תשובות

[לייביש לעבאוויטש]

פסקי תשבות איז מקובל אבער לאו דוקא פארהייליגט,
אויב עפעס אפשר דער שבט הלוי.

[קאצקע ציקער]

פסקי תשבות איז מקובל אבער לאו דוקא פארהייליגט,
אויב עפעס אפשר דער שבט הלוי.

דער שבט הלוי איז ווייטער פון פארן קריג .

אבער סאיז לאו דוקא די ספרים וואס זענען נישט פארהייליגט סאיז די מענטשן , סאיז היינט ליידער א קאלטע דור און קיינער ווערט נישט עכט פארהייליגט

[יאסל ראקאווער]

די שאלה איז מער צו ווען די חזון איש אדער די אגרות משה וכו' איז ארויסגעקומען, צו עס איז געווען פארהייליגט אויפן פלאץ. ווי איך פארשטיי האט עס גענומען אסאך יארן צו ווערן קאנאנזירט.

וואס יא? אונז זע מיר יעצט אין baby boomer age. ס'איז דא א pocket פון דרייסיג יאר, צו מער, חושך פון די קריג.

ס'קומט נייע מחדשים. @העניך אליין איז א בער פון נאך די קריג.

[אלע צוזאמען]

איך האב נישט דורכגעליינט די ארטיקל, איך מיין אז די זאך קומט ווייל די היינטיגע דור האלט נישט ביים פארהייליגן קיינעם, נישט ווייל ס'נישט דא קיין פלאץ פאר אינוואציע, די עולם איז צו אויפגעקלערט, אפילו אין די פארמאכטע חסידישע גאס, מ'רייסט יעדעם אראפ, במילא, די ספרים וואס זענען שוין געווען אנגענומען זענען געבליבן, אבער ס'קומט שוין נישט צו.


צו מסביר זיין אביסל מער, אויב איין 'סאטמאר' גייט שטיצן איין גדול בתורה, גייט אטעמאטיש די אנדערע 'סאטמאר' שטיצן א צווייטן, איז וויאזוי ווילסטו באקומען א ספר וואס איז אנגענומען בכל קצוות תבל.


@קאצקע ציקער האט שוין געשריבן די פוינט, שוין.

[מר. קלונימוס]

נטעי גבריאל

[Tachlis]

סאיז היינט ליידער א קאלטע דור און קיינער ווערט נישט עכט פארהייליגט

אפשר ווייל קיינער "איז" נישט הייליג?????

[[NAMELESS]]

ווארשיינליך קען מען זאגן עטליכע טעמים, וואו עס זענען די מחברים און זייערע ספרים. אולי איז מעגליך צו זאגן אז איינע פון די סיבות פארוואס ס'דא ווייניג מחברים מיט אייגנארטיגע חידושים וואס זאל ווערן אויפגעכאפט, איז די זעלבע פארוואס עס איז ארויסגעקומען געוויסע אנטקעגן די "חומש פשוטו של מקרא".

ס'איז אן אריכות ארויסצוברענגען. אבער אין קורצן זעהט מיר עס אויס, אז מען האט אריינגעבלאזן א געדאנק, אז היינטיגע דור קען מען נישט אליינס מחדש זיין אדער אויפקומען מיט עפעס אן אייגענע בירור בהלכה וכדומה, אפילו ס'איז אויסגעהאלטן כדת וכדין.

[קאצקע ציקער]

אויך אמת . איך קען דיר גאראנטירן אז ווען ס'קומט ווען היינט ארויס די שבת זייגער וואלט מען עס קיינמאאל נישט אנגענומען.

[היסטאריע]

פסקי תשבות איז מקובל אבער לאו דוקא פארהייליגט,
אויב עפעס אפשר דער שבט הלוי.

דער בעל מחבר פון דער מאמר זאגט נישט פארהייליגט. 'מקובל' איז דער ווארט. און פסקי תשובות איז מקובל, הגם מיט קריטיק. אוצר הלכות איז אויך אויף דער וועג.

עס קומען ארויס יעדן טאג נייע ספרים, לאו דווקא ליקוטים. נאר די מכון'ס האבן איבערגענומען, ווייל א יחיד קען קיינמאל נישט מאכן וואס א מכון מאכט. סייעתא דשמיא, ווי גוט עס איז, איז ארטסקרול געקומען און אים ארויסגעשטופט.

און מען קען מיינען אז עס איז דא צענדליגע ספרים פון אמאל וואס זענען אנגענומען ביי יעדן. האסט טאקע משנה ברורה, חזון איש איז דער מענטש אנגענומען, זיינע ספרים ליגן אין שאפע און קאלעקטן שטויב. אויסער דעם, וואס איז דא? ווער פון די גדולים וואס האבן איבערגעלעבט האבן געמאכט א ספר וואס איז מקובל ביי יעדעם?

עלינו לשבח איז גראדע אויך מקובל איבעראל, יעדער קוקט דארט פאר מעשה'לעך.

איך בין זיכער אז דער באר הפרשה קען אויך אריין אין דער קאטעגאריע.

בקיצור, ער מאלט וואסער.

[שמעון וואלף]

נטעי גבריאל

פאר די געלט קענסטי שוין זאגן אוצר החכמה אדער גוגל.

איך האב נאכנישט געהערט פון קיינעם אז א פסק פון נטעי גבריאל זאל טראגן מען געוויכט ווי פון עני אנדערע מו"ץ

[היסטאריע]

מען רעדט נישט וועמען מען פאלגט. דער משנה ברורה איז אויך נישט פסק אחרון. עס איז דא אכציג זאכן לכל הפחות וואס מען טוט פארקערט ווי דער משנה ברורה. מען רעדט צו עס איז א ספר וואס מען ניצט.

[[NAMELESS]]

ווי באקאנט איז געווען א געוויסע גרופע ביי חרדים, אנשי בליעל, וואס פלעגן זיך באנוצען מיט א געמיינע טאקטיק צו באשמיצן און מבזה זיין, זייערע בר פלוגתא'ס.

נישט מער און נישט ווייניגער, פלעגען זיי אפירזוכען אין זייער בר פלוגתא'ס ספרים, און ארויסקלויבן תשובות אדער עניני השקפה אויף וואס מ'קען זיך ארויפכאפן דערויף, אדער ארויסנעמען זאכען Out of context און מיט דעם מבזה זיין די תורה ריזן , און באשמיצן זייער פרעזענליכקייט לעיני כל העולם. זיי האבן שוין אנגעהויבן דאס צוטאן נאך בעפאר דער קריג און דערנאך ממשיך געווען אין אמעריקע.

איז דא א שטארקע סברא צו זאגען, אז תלמידי חכמים מחברי ספרים, דארפן זיך ליידער ספראווען מיט די קליקע מהרסי הדת אדער בדומה להם, נאר צוליב דעם ווייל זיי ווילען ארויסברענגן א דעת תורה.

[דערהויבענע איד]

זייער אמת'ע פאוינטס יעדער איינער דא.

ס'איז אינטערעסאנט אנצומערקען אז לגבי טרעפן חומרות איז יא דא אסאך מענטשן וואס האבן די קריעטיוועטי צו חייש זיין און אריינצוקוועטשען נייע הלכות אשר לא שמענו בדורות הקודימים.....אפילו טוישן אביסל די לשון וואס ס'שטייט,
נא אז ס'איז נישטא די גאטס פאר קולות דארף מען נאכאלס מחדש זיין חידושי תורה.....

[היסטאריע]

ווי באקאנט איז געווען א געוויסע גרופע ביי חרדים, אנשי בליעל, וואס פלעגן זיך באנוצען מיט א געמיינע טאקטיק צו באשמיצן און מבזה זיין, זייערע בר פלוגתא'ס.

נישט מער און נישט ווייניגער, פלעגען זיי אפירזוכען אין זייער בר פלוגתא'ס ספרים, און ארויסקלויבן תשובות אדער עניני השקפה אויף וואס מ'קען זיך ארויפכאפן דערויף, אדער ארויסנעמען זאכען Out of context און מיט דעם מבזה זיין די תורה ריזן , און באשמיצן זייער פרעזענליכקייט לעיני כל העולם. זיי האבן שוין אנגעהויבן דאס צוטאן נאך בעפאר דער קריג און דערנאך ממשיך געווען אין אמעריקע.

איז דא א שטארקע סברא צו זאגען, אז תלמידי חכמים מחברי ספרים, דארפן זיך ליידער ספראווען מיט די קליקע מהרסי הדת אדער בדומה להם, נאר צוליב דעם ווייל זיי ווילען ארויסברענגן א דעת תורה.

וואס רעדסטו וועגן? ווי קען מען זעהן דוגמאות פין די אנשי בליעל.

[יעקב מענטש]

איז דען אמאל געווען אזא שפע פון מחברים אין פארגלייך צו היינט?

די אלע ספרים און פסקים זענען אלץ פארהייליגט געווארן אין די נעקסטע דור, ווען דער מחבר איז שוין געווען אן עלטערע און שטארק רעספעקטירע מורה הוראה אדער איז שוין געווען בעלמא דאתי.

איך מיין אז אוצר הלכות מיט נשמת שבת זענען יא גאנץ פארשפרייט (לכאורה נישט 'פארהייליגט')

אבער ווי טרעפט מען היינט מחברים וואס זאלן ארויסקומען מיט תשובה ספרים און בירורי הלכה, כדוגמא ווי די אמאליגע תשובה ספרים?

[מי אני]

ער ברענגט ארויס א געוואלדיגע פונקט איבער די אנטי-אינטעלעקטשועליזם מהלך במחנינו, וואס איז שוין פועל לרע אויף חידוש בעניני תורה, וואס איז שוין יא בעצם פארהייליגט ביי אונז.

די שאלה וואס איך האב איז אז זיין טענה איז דאך בעצם איינס פון סטאטיסטיקס און פּראפּארשען: לפי וויפיל תורה מ׳לערענט און וואו עס איז היינט ממש אַן ״אכשר דרא״ אין דעם געביט וואו עס איז שוין כמעט נישטא קיינע ריכטיגע עמי הארץ, איז דאך אבער פארט דא כמעט גארנישט אין טערמינען פון ״געים-טשעינדזשער״ אינאוועישאן וכו׳ ספרים בעולם התורה. מיין שאלה איז לגבי מדע בהעולם בכלליות. איז, יעצט מיט אַן ענליכן עקספּאָנענשאל וואוקס אין אוניווערסיטי סטודענטן וואס שטודירן מדע אויף א היפש גרעסערן פארנעם ווי פאר׳ן קריג און וואו מ׳קען טענה׳ן אז דער עוורידזש מענטש איז מער ליטעריט במדע ווי די עוורידזש מענטש פון פאר׳ן קריג, איז דא כאטש אַן ענליכן אַוּטפּוּט פון ״געים-טשעינדזשינג״ אינאוועישאן וכו׳ בעניני מדע זייט׳ן קריג לעומת פאר דעם (ווי לדוגמא רעלאטיוויטי, קוואנטום פיזיקס וכו׳)? דאס איז לכאורה דומה צום מעטריק פון ״אָנגענומענקייט״ אין אונזער קאנטעקסט. איני יודע. אפשר די.ען.עי (וואס איז בתוך מענדעליען דזשענעטיקס פון פאר׳ן קריג)? קאמפּיוטער סייענס (וואס איז מיוסד אויף טורינג׳ס ארבעט פון פאר׳ן קריג, וג״כ טשארלס בּעבּעדזש)? די לענגלענדס פראגראם? ‏געים טעאריע? עס זענען טאקע דא חידושים (לדוגמא דר. ענדרוּ ווייל׳ס אנטשיידונג פון פערמאט׳ס לעצטע טעארעם פון היפש פאר׳ן קריג, דר. גריגארי פּערלמאן׳ס אנטשיידונג פון פּאנקארעי׳ס קאָנדזשעקטשור פון פאר׳ן קריג, וכן עוד רבות ורבות און וואס איך ברענג צו דא אין שטיבל), אבער זענען זיי (בפרט פּראפּארציאנאל) אויפ׳ן שטאנד, לגבי ״אינאוועישאן״ און קוּהן׳ס ״פּאראדיים טויש״, פון די פון פאר׳ן קריג? זענען דאס אז מ׳טוהט אויפקומען מיט נייע טעכנאלאגיע (וואס ער דערמאנט), והיינו ענדזשינירינג עפּליקעישאנס פון וואס מ׳ווייסט שוין, גערעכענט ווי אינאוועישאן, לעומת וואס פעהלט ביי חרדי׳שע ספרים פון די לעצטע תקופה?

עס איז אויך מן הראוי לציין אז מדע בימינו האט אויך אַן ״עשות ספרים הרבה אין קץ״ פראבלעם, וואס איז אולי נאך ערגער ווי די ביי חרדים. מיינענדיג, דעם רעפּליקעישאן קריזיס אין מדע (פון נאכ׳ן קריג), וואו א גרויסע פראצענט פון די געפינסן (אין די סאציאלע סייענסעס און מעדיצין) קענען נישט ווערן איבערגעשפילט - אין אנדערע ווערטער אז זיי זענען מער-ווייניגער פאלש. דאס קומט צושטאנד פונעם פרעשור צו ארויסגעבן נאך פאפירן און געפינסן [״publish or perish״] וואס ברענגט זיי, ביודעים ובלא יודעים, צו שפילן מיט די p-וועליוּ צו באקומען די נויטיגע אויסקום [p-העקינג]. דאס איז לכאורה ערגער, וואו עס איז ממש פאלש, ווי די סתם סטעגנעישאן וואס מ׳טרעפט ביים ״עשות ספרים הרבה אין קץ״ פראבלעם ביי חרדים צו וואס מ׳טוהט דאס צוגלייכן. (הגם, די פעלד פון סייענס אליינס איז טאקע מעורר דערויף; איר געביט פון סעלף-קארעקטינג.)

בכלל דארף מען דערמאנען אז ווי ארויסגעברענגט אין אַן אנדערן אשכול פון @העניך, איז שווער צו פארגלייכן די פעלד פון מדע, מיט די פעלד פון הוּמעניטיס אין וועלכעס קאטעגאריע לימודי קודש פאלט בעצם אריין; בפרט וואו עס איז א שמאלערע פעלד בתוכה פון תלמוד׳ישע שטודיעס און דזשוריספּרודענס (ועיין כאן במה שהבאתי מדר. בנימין ברוין בענין דזשוריספּרודענס בהלכה כהיום). אבער אולי איז דאס אליין אַן אנטווארט: וואס איז די שיעור פון ״אינאוועישאן״ בעניני הומעניטיס בזה וואס ער וויל? איז די מעסטונג דערפון נאר ״אָנגענומענקייט״ (לאחרי הכל איז א ספר ווי משנ״ב אויך בעצם נאר א ״ליקוט״)? ובפרט בימינו אלה וואו עס איז שוין געווארן כעין דאקטרין במכוון דייקא נישט צו אינאוועיטן; אזא סארט אויסברייטערונג פונעם ״חדש אסור מן התורה״.

ואגב, עס איז יתכן לומר אז די צוויי, והיינו ״אנגענומענקייט ו״חידוש״, גייען בדרך כלל נישט אין איינקלאנג: לדוגמא, דאס וואס מ׳האט אָנגענומען די משנה תורה מהרמב״ם איז מכח דעם אז עס איז א גאר גוטע ליקוט, און דאס וואס פעהלט אין איר ענדגילטיגע אָנגענומענקייט [אין טערמינען פון אטאריטעט] איז טאקע מכח ה״חידושים״ שבה, וכידוע פון די מיימאנידיען קאנטראווערסיעס און פולמוסים.

זיין טענה פון די ״קינדערישקייט״ פון די ספרים וואס מ׳פארפאסט שוין יא פאר׳ן אלגעמיינעם מיטל-גארטיגן המון עם, וואס דארף דאך צו קענען אסאך בעסער זייענדיג געטינקען אין דעם משחר טל ילדותם, איז יא שטארק אין פלאץ. ווי אויך זיין טענה קעגן דאס׳ן לייגן אַן עמפאסיס אויף ירידת הדורות. און לכאורה איז דאס שטארק אנדערש אינעם אלגעמיינעם עולם המדע.

[דער גאלדענער אדלער]

וואס רעדסטו וועגן? ווי קען מען זעהן דוגמאות פין די אנשי בליעל.

אין שטאט סאטמאר פלעגט ארויסקומען א קונטרס מיט'ן נאמען "בית וועד לחכמים" און דארט פלעגן זיי פירן א מלחמת חרמה קעגן הרב קוק זצ"ל ירושלים'ר רב, ארויסגענומען זאכן out of context פון זיינע געשריבענע געדאנקען און עם אנשמירן דערמיט און עם פאררופן אלץ אן אפיקורס.

אויך דאהי אין אמעריקע וואס זיי האבן געטוהן מיט ר' משה פיינשטיין זצ"ל, מיט די באקאנטע תשובה פון מחיצות, הזרעה מלאכותית, ועוד...

[נפה]

איך האב נישט דורכגעליינט די ארטיקל, איך מיין אז די זאך קומט ווייל די היינטיגע דור האלט נישט ביים פארהייליגן קיינעם, נישט ווייל ס'נישט דא קיין פלאץ פאר אינוואציע, די עולם איז צו אויפגעקלערט, אפילו אין די פארמאכטע חסידישע גאס, מ'רייסט יעדעם אראפ, במילא, די ספרים וואס זענען שוין געווען אנגענומען זענען געבליבן, אבער ס'קומט שוין נישט צו.


צו מסביר זיין אביסל מער, אויב איין 'סאטמאר' גייט שטיצן איין גדול בתורה, גייט אטעמאטיש די אנדערע 'סאטמאר' שטיצן א צווייטן, איז וויאזוי ווילסטו באקומען א ספר וואס איז אנגענומען בכל קצוות תבל.


@קאצקע ציקער האט שוין געשריבן די פוינט, שוין.

די פרי מגדים אין די הקדמה ברענגט שוין וואס מען זאגט אויף מחברי ספרים אין זיינע צייטן

על מחברי גפ״ת לא ידע בין ימינו לשמאלו, בפוסקים די בחומרת ראשונים ושמא
מתיר אסורים ובקבלה מקצץ בנטיעות ובמוסר יש הרבה ואין פונה אליהם ומונחים כבזיון.

[היסטאריע]

די פרי מגדים אין די הקדמה ברענגט שוין וואס מען זאגט אויף מחברי ספרים אין זיינע צייטן
על מחברי גפ״ת לא ידע בין ימינו לשמאלו, בפוסקים די בחומרת ראשונים ושמא
מתיר אסורים ובקבלה מקצץ בנטיעות ובמוסר יש הרבה ואין פונה אליהם ומונחים כבזיון

אין הקדמה צו זיין שושנת העמקים שרייבט ער מער, דארט שרייבט ער וואס איינער האט אים קריטיקירט.