וואס עסט מען שבת?

[שמן למאור]

רבותיי!
איך מיין אז איך וועל מיך ארויסציען פון שטיבעל. צופיל קאפי געטרינקען דעי וואך דא.

@yesiknow, איז קלאר נישט קיין טראלל. איך האב מיך אויסגעשמועסט מיט אים אין פריוואטע קאפי צימער, און סאיז ארויסגעקומען, אז פרויען נעמען פלעין זאכן, נישט אין פראפארציע. ער איז א פיינע ניק. רייסט אים ביטע נישט אראפ.

איך נעם די שולד אויף מיך, ווייל איך זעה, אז שוין די צווייטע מאל, וואס מען באשולדיגט א ניק, איז עס נאך, וואס איך האב געשריבן עפעס, מיט צופיל געפילן. ( פרויען באלאנגען טאקע נישט דא )

לחיים, לאמיר טרינקען קאווע צוזאמען. און נישט פארגעסן, אז אונטער יעדע ניק, קלאפט א עכטע הארץ, וואס שרייבט די ווערטער.

ניין! מי ימצא, ס'נישט דיין שילד. בלעים זיך נישט פאר די פראבלעמען פון אנדערע מענטשן.

ס'זענען דא מענטשן וואס ווייסן נישט וויאזוי צו האבן א רעספעקטפולער מיינונגס פארשינדהייט, און אויב הערן זיי עפעס וואס געפעלט זיי נישט, און זיי האבן נישט קיין זאכליכע סברה צו פארטיידיגן זייער מהלך, וועלן זיי גלייך גיין טראללן. איך געדענק טאקע נישט דעם 'יא איך ווייס' אלץ א טראלל, אבער לעצטנס דרייט ער זיך ארום אין אלע אשכולות און טראללט. אמאל אין א פארקראכטע ענגליש און אמאל אין א צו'מזיק'טן לשון קודש.

איך פראביר נאר צו טראכטן אז ס'איז א שובבי"ם משבר, און ס'וועט האפנטליך אריבערגיין...

דיין שילד איז עס אבער נישט.

די אנדערע פאל, איז אויך נישט געווען דיין שילד. יענעמס תגובה איז בכלל נישט געווען אין פלאץ.

[קא משמע לן]

ווען די אמעריקאנע קיוזין ווערט מאכלי שבת

זייט איך בין קליין בין איך צו געואוינט צו הערן אלע מיני טעמים פארוואס מיר עסן געוויסע מאכלים פאר שבת. עס האט אזש געברענט הלכה למשה מסיני אז מען מוז עסן כאטשיג איין בונדעל און א קליין שטיקל פיש ווייל אז נישט איז מען ממש א מחלל שבת. עס ליגט נאך אין די אויערן מיכאל'ס ניגון מיט אלע מיני טעמים געבויט אויף דוד מייזליש פון סיגעיט, וואס האט ארויס געגעבן בענדער מיט טעמים פארוואס מען דארף עסן די סטאטוס קווא עסן שבת.

ליינעדיג אין די וועקער וועגן וואס די אידן האבן געגעסן שבת טויזענטער יארן צירוק איז מיר קלאר געווארן אז פינקט ווי די אידן זענען נישט געגאנגען קיין שטריימליך ביי מתן תורה און קיין לאנגע רעקלעך און היטן ביים אריינגיין צום בית המקדש די זעלבע האט מען נישט געגעסן קיין פיש מיט קאטשעניו און איימיצוויבעל מיט לעבער.

ווען האט זיך די זאכן אנגעפאנגען? ווען מען לעבט אין א פלאץ קלעבט זיך אהן די קולטור, סיי מיט קליידער און אויכעט מיט עסן. די ארויפגעצויגענע ווייסע זאקן איז א הייליגע מנהג נאך פון דזשארדזש וואשינגטאן זצ"ל אב"ד וואשינגטאן והגלילות. די האריגע שטריימעל קומט פון דער רוסישער פריץ וואס האט אויכעט איינגעשפארט מאשקע און ביבער היטן קומען פון די גלחים אין די וואטיקאן. און קאלירטע בעקיטשעס האט מען נאכגעמאכט פון קעניגן.
אליהו הנביא אין קיינעם נישט געקומען און חלום אז מען זאל גיין שטאפענע היטן.

עסן איז די זעלבע זאך. ישראלים גלייכן ספייסי עסן מיט חומוס און פיטא וכו דאס קומט פון די ארטיגע קולטור. די אונגארישע גלייכן קאטשעניו אין די פוילישע הערינג. די אלע זאכן קומט פון די גוים פון יענע ערטער.

מיר זענען בלויז שטעקן געבליבן אין צייט זייט די צווייטע וועלט מלחמה. ביז דאן איז מען מיט געפארן מיט די אלגעמיינע וועלט.

קיינער האט זיך קיינמאל נישט אראפ געזעצט טראכן, העי, איך וויל עפעס עסן שבת מיט א רמז לעבן ערליך און פשוט צוזאמגעשטעלט א בליץ! לעבערלעך. די זעלביקע איז אמת מיט פערפעל און א געוויסע שטאט האט מען ליעב געהאט פערפעל. נא, א גוטע מאכל לייגט מען דאך אוועק אויף שבת נאך אפאר יאר עסן פערפעל שבת איז א מגיד געקומען אין שטעטל אריין, געזעהן די אידן עסן עפעס א טרענדי עסן האט ער געדרשנט : פערפעל, אלע עבירות זאלן גיין פארפאלן. די שטעטעלישע אידן איז מורא'דיג געפאלן די געדאנק אין איבער דערציילט פאר די קינדער און אייניקלעך ביז היינט. מען האט נאר פארגעסן אז די עכטע סיבה פארוואס מען עסן פערפעל איז וועגן די עולם אין די זעכצנטער יאר הונדרעט איז געגאנגען ווילד דערפאר אזוי ווי אונז עסן סאויער דאוי. און עס איז געווארן א הלכה למשה מסיני.

יעצט אז מיר ווייסן שוין אז די איי איז געקומען פאר די טשיקען און די עסן איז בלויז אן אינפלוענס פון די פויערן פון אפאר הונדערט יאר צירוק, יעדע מאכל מיט זיין אייגענע טיים ליין, ווייסן מיר שוין אויכעט אז עס איז נישט א הלכה למשה מסיני און אונז קענען אליינס מאכן אונזער אייגענע שבת מעניו מיט עסן וואס מיר גלייכן.

איך וואלט מיר געוואשן אויף הייסע פיצא. מען זאגט דערויף גרויסע ענינים.
עס איז טייג באדעקט מיט רויטע זאפט וואס איז מרמז אויף זאמד צו געדעקט מיט שניי ווייס שיכט וואס איז מרמז אויף די מן אין מדבר. חוץ פון דעם די ווארט פיצא איז פי צא וואס טייטשט די מויל זאל ארויסגיין. די כוונה איז אז אלע שלעכטע לשון הרע זאל בטל ווערן.

פאר די עפעטייזער וואלט איך געגעסן סושי. עס האט חיי דומם און צומח. קומט דער אדם אין גיבט דאס א תיקון.
א סאלאט איז מרמז אויף אלע מיני אידן קומען זיך צוזאם, קומט דער דרעסינג און און נעמט צאם אלע גרינצייגן פון אלע עקן טעלער אזוי אויך זאל מען מקבל זיין אלע אידן פון גלות.

פאר פלייש עסט מען סעסעמי טשיקען סעס עמי טייטש די אידן זאלן זיך פרייען.
ווי אויך געפרייטע זאכן ווייזט אז מיר זאלן שוין באפרייט ווערן. קיורד פיש אז אלע חולים זאלן אויסגעהיילט ווערן. און קינווא קוגל מיט זאכיני אז מיר זאלן זוכה זיין.

ביים טיש טיילט די רבי י"ב פייעס מיט היימישע פרענטש פרייעס וואס די רביצין האט געמאכט. אין סאטמאר פיערט מען זיך צו עסן דווקא פרוכט סאלאטן ווידער און פפא איז מען מקפיד צו עסן חאלווא.

זייט נישט קיין נאר. שבת עסט מען וואס מען האט ליעב צו באשיינען דעם שבת. נאכדעם מאכט מען אפילו א רמז פארוואס מען עסט דאס. איטס אבאוט טיים.