וואו קומט מען אן מיט "טראכטן"?

[מי אני]

Hanna Arendt.png

במשנתה של דר. חנה ארענדט.

Nolan Gertz.jpg

אין די ווערטער פון דר. נאלען גערץ.

[מי אני]

[left]Only those are happy who never think or, rather, who only think about life's bare necessities, and to think about such things means not to think at all. True thinking resembles a demon who muddies the spring of life or a sickness which corrupts its roots. To think all the time, to raise questions, to doubt your own destiny, to feel the weariness of living, to be worn out to the point of exhaustion by thoughts and life, to leave behind you, as symbols of your life's drama, a trail of smoke and blood — all this means you are so unhappy that reflection and thinking appear as a curse causing a violent revulsion in you

Knowledge is the plague of life[/left]

Emil Cioran

ויוסיף דעת יוסיף מכאוב (קהלת א חי).

viewtopic.php?f=13&t=270

[מי אני]

36CEBDC4-3979-4E35-91BD-E31BE2E6582E.jpeg

פּיִער בּעיל.

[פרנס החודש]

א מענטש וואס שפירט ביי זיך אז זיין לעבען איז נישט אנגעפיהלט, ער לעבט אן צו נוצען זיין דערהויבענע לעכטיגע ברייטע ארגאן - זיין מח, און פון אנערקענען דער קטנות פון שיריים, קעדילעק''ס, פייערדיגע מצוה טענץ און 'אזא געשמאקע קאטשיניו' פרייטיג צו נאכט, איז ער אנגעקומען צו קלערען וועגען זיין גאנץ לעבען, איז טאקע אין געפאר. אבער דער עיקר וואס ער זוכט איז א טיפקייט אין לעבען. ממילא זוכט ער צו פארשטייען, אדער אפפרעגען, די נענסטע זאכען צו איהם. קודם כאסידעס, נאכדעם אידישקייט. און וויבאלד מ'האט א באגרעניצטע מח, און יעצט אין א מצב פון אומצופרידענהייט איז איהם שווער צו זעהן די צדדים קלאר, איז ער אויפ'ן גליטשיגע וועג צו כפירה ועוד.
אבער אפשר האב איך אן עצה, גאר א ליטווישע'ן.
ער זאל זיך נעמען לערנען בעיון. נישט ענדיגען מסכתות, נישט פסקנ'ען שאלות און נישט חקר'ן גירסאות. נאר לערנען און גריבלען אין יעדער סברא, אין יעדער פשט יעדער ראיה און יעדער הנחה. זיין קאפ האט ער דערפילט מיט נאך תורה לעומקה, זיין געוויסען האט ער דערשטילט מיט'ן אריינגייען טיפער אינ'ם יסודות פון לעבען, זיין דארשט האט ער דערקוויקט מיט יעדען נייע דערהער וואס זיין קאפ האט אריינגענומען. און דער עיקר העיקרים, זיין באשעפער האט ער באקרוינט מיט חידושי תורה.
און טאמער זיין ארומלויפען וועט איהם אויסלערנען אז די הלכה איז נישט ווי ער האט געמיינט. נו נו, וואס וועט שוין זיין? ער וועט טוהן מלאכה פאר רבינו תם וכשיטת הגאונים? ער וועט טרינקען מילעך אן א 'חלב ישראל' סטעמפל? ער וועט נישט גייען אין מקוה נאך די מצוה? מ'קען זיך אן עצה געבען מיט דעם אלס. קיין שייגעץ ווערט מען נישט דערפון, און מ'שטייט נאך העכער ווי סיי דער וואס איז אן אפיקורס געווארען פונ'ם זוכען צו טראכטען, און סיי דער וואס שטופט זיך נאך צו כאפען שיריים פונ'ם בשר ודגים וואס זיצט דארט בראש, אפילו מ'ווארט ערליכערהייט ביז צוויי און זיבעציג מינוט נאכ'ן שקיעה.

איך בין געראדע פארדארבן געווארן דורך לערנען בעיון אין א ליטווישע ישיבה, עס האט נישט גענומען לאנג פאר מיר איינצוזען אז די ראשונים טוען מיט די גמרות ככל העולה על רוחם, און די זעלבע די גמרא מיט די משניות.

[מי אני]

דר. קארלאָס פרענקעל שרייבט במשנתו של אבן רשד:

What Averroes means is that if the beliefs based on the literal sense of the divine Law are taken away from non-philosophers, they risk falling into nihilism given that they lack the required intellectual abilities for understanding the allegorical sense. As a consequence they will not follow the guidance of the lawgiver on account of the literal sense, because the literal sense has lost its authority for them, nor will they follow it on account of the allegorical sense, which they do not understand. They lose, for instance, their belief in God as a king who enjoins virtue and prohibits vice. At the same time, they are unable to understand the notion of a first cause and how it relates to a virtuous life. Hence they lose both their belief in God and their belief in the value of a virtuous life. Again and again, Averroes stresses that the allegorical sense of the divine Law is not to be made public

For taken literally, the representations are pedagogically and politically useful but not true; allegorically, on the other hand, they are true but not pedagogically and politically useful

משא"כ דער רמב"ם האט געהאלטן:

Whereas for Averroes the true doctrines constituting the allegorical content of scripture must remain the exclusive domain of the philosophers, who have the intellectual capacity to understand them, for Maimonides they can and must be made at least partly accessible to non-philosophers as well: through religious legislation and allegorical interpretation. Maimonides seems to have thought that all members of the religious community can be habituated to true opinions – the doctrine of God’s incorporeality for instance – by means of religious legislation

ער זאגט אז דער רמב"ם איז באאיינפלוסט געווארן אין דעם פון די אַלמאָהאַדס.

ועיין באשכול זו.

[מי אני]

דר. סילוויִאַ בּערטי שרייבט במשנתו פונעם אידישער היסטאריקער דר. אַרנאַלדאָ מאַמיגליִאַנאָ, איבער וואס ער האט געשריבן פון א היסטארישן פּערספּעקטיוו, לגבי וואס יהדות בזמן בית שני ולאחריו האט ״גענאַשׁט״ פון תרבות היוני:

it is equally true that the debt toward the Greek concept of paideia helped to form the Jewish ideal of a life dedicated to study and focused on the teacher-student relationship. As he wrote in a significant passage, part of Jewish intellectualism derived from the close interrelation of piety and study. Thus while in the Athenian and Roman models, "thinking about religion usually made people less religious, among Jews the more you thought about religion the more religious you became."

[מי אני]

איך האב געזעהן א וויץ אין דעם ענין פון דעקארט׳ס קאדזשיטו וואס קען פועל זיין ארויסצוברענגען אן ענין ווי דאס היפך פון דעקארט׳ס הוכחה ברענגט, והיינו (איך גיי עס אראפברענגען אין ענגליש):

‏

Rene Descartes walks into a bar and orders a drink. When he finishes his drink, the bartender asks him if he would like another. Descartes replies, “No, I think not,” and ceases to exist and disappears

.

די וויץ קען אויך האבן א טיפערן באדייט און ארויסברענגען אז אויב מען טראכט נישט [בעניני סאבסטאנץ ושכליות] עקזיסטירט מען נישט [מיינענדיג אז די אינדיווידואל׳ס עקזיסטענץ האט נישט קיין ווערט] (הגם אז פארשטייט זיך אז דאס ליגט נישט ממש אין דעקארט׳ס קאדזשיטו הוכחה כמובן).

דר. ראבּערט נאָזיק האט טאקע גע'טענה'ט, לגבי קירקעגארד'ס קשיא אויף דעקארט, אז וואס דעקארט מיינט איז אז טאקע דאס עצם געדאנק פון טראכטן אט דאס ברענגט בשעת'ן טראכטן דעם "איך" און דעם קאנשעסנעס; עס איז נישט דייקא להוכיח אויף עפעס אן "איך" וואס איז דא מעיקרא אויף וואס דאס איז חל.

[טאמבל סאס]

איך, נאך איין טרונק, אפילו אויב איך דארף יא נאכאיינס, הער איך אויף 'טראכטן'..

Sent from my SM-G973F using Tapatalk

[מי אני]

‏דא מאכט דר. סלאַוואָ זשיזשעק אוועק דעם געדאנק פון חכמה, און ווי אלעס קען מען דערנאך פארטיידיגן עפ״י חכמה. (וידועים דברי עפּיקטיִטוס…)

[[NAMELESS]]

‏דא מאכט דר. סלאַוואָ זשיזשעק אוועק דעם געדאנק פון חכמה, און ווי אלעס קען מען דערנאך פארטיידיגן עפ״י חכמה. (וידועים דברי עפּיקטיִטוס…)

אפי' לשיטתו, קען כאטש דער חכם פארטיידיגן מיט חכמה משא"כ די טיפש קען דאס אויך נישט.

[מי אני]

עס איז מיר געווען אינטרעסאנט צו זעהן וואס דער ענגלישער פילאזאף בּערנארד וויליאמס האט געשריבן איבער דעם אז מענטשן קוקן אראפ אויף, און אפילו האַסן, פילאזאפיע:

Few people, after all, think about philosophers much, and some of those who do may well regard them with a mildly bemused respect. But the subject does collect a familiar style of complaint: that philosophy gets no answers, or no answers to any question that any grown-up person would worry about, or no answer which would be worth worrying about, even if the question were

The most radical form of the complaint against philosophy is that it is as such irredeemably useless: that all of it is empty, pointless, word-spinning which wastes time and distracts people from worthwhile work. This style of objection came, once upon a time, from certain religious outlooks: Tertullian, for example, said that he agreed that Christianity was absurd, and that was why he believed it. Other pious people have thought that philosophical reflection was a distraction from the religious life and an evasion from it, putting aridly clever arguments in place of an honest view of life’s commitments. That complaint was directed as much to religious philosophy as to any other: in fact, theology was seen as in some ways the worst kind of philosophy, being a parody of religion as it should really be

ער דערמאנט די קאנסעקווענטשיא מיראַבּיליס ענטפער דערקעגן.

ער שרייבט דארט אויך:

Plato is a hero of those who claim the human importance of philosophy, and rightly so; indeed, if he does not speak (rightly or wrongly) to our most basic concerns, it is hard to see which philosopher does. Yet those who in Plato’s time complained that philosophy was becoming technical and inaccessible – concerned, worthy, pompous, in some cases merely opportunistic, citizens – had Plato as their enemy. We are told that at the door of Plato’s Academy there was a sign that read ‘Let no one enter who knows no geometry,’ and the studies that went on inside it were very hard. Plato thought, with increasing sternness as he got older, that philosophy could not help anyone unless it was true to itself. Its truthfulness meant, too, that it could not tell in advance what would help; and since that was so, it could not hope to find things that would help if it thought that it knew in advance what kinds of thing they would be. As Plato knew, the road to something helpful is not only hard, but unpredictable

וידוע די וויץ:

Ketchup.jpg

(דאס אליינס איז א משל ווי הומאר ברענגט ארויס א טיפערע געדאנק.)

[מי אני]

דר. יהושע ראסמוסען טענה׳ט אז א פאקטאר אין דאס וואס פילאזאפן זענען בדרך כלל מער אטעאיסט איז ווייל זיי זענען שוין מעיקרא מער סקעפּטיש און נוטה צו פרעגן אויף וואס די קולטור און געזעלשאפט נעמט אָן בסתם, און דאס איז די סיבה זיי זענען אריין אין פילאזאפיע. ער זאגט אויך אז די וואס גייען אריין אינעם פעלד פון פילאזאפיע פון רעליגיע זענען מער נוטה צו זיין טעאיסטן ומהאי טעמא ג״כ. ער ברענגט צו, ועפ״י די (קוואליטעטיוו) שטודיע פון דר. העלען דע קרוז, אז די וואס זענען אינעם פעלד פון פילאזאפיע פון רעליגיע זענען מער עלול צו ווערן מער טעאיסט, ווי די וואס זענען אינעם פעלד פון פילאזאפיע בסתם זענען עלול צו ווערן מער אטעאיסט.

***

ולגבי מענטשן׳ס פּערסעפּשאן איבער פילאזאפיע, עיין כאן.

***

ר׳ יוסף אבן כספי בפירושו על המו״נ ח״ב פ״ל שרייבט:

אלמלא המשתגעים יהיה העולם חרב

[מי אני]

דער רלב״ג שרייבט בפ׳ שמות בנוגע משרע״ה ביים סנה:

ראוי לאדם לחקור בסיבות הדברים הנמצאים לפי מה שאפשר לו, ולא יקצר מזה. כי בזה האופן יעמוד על חכמת ה׳ יתעלה בשׂוּמוֹ הנמצאות על האופן שהם עליו, לפי מה שאפשר לו מזה, ויהיה זה סיבה אל שישיג ה׳ יתעלה לפי מה שאפשר. כי אנחנו נשיג מה שנשיג מה׳ יתעלה, בהשגתינו מה שנשיג מנימוס אלו הנמצאות המסובָבות ממנו יתעלה, וסדרם ויושרם, כמו שביארנו במאמר הראשון מספר מלחמות ה׳ ובחלק השלישי מהמאמר החמישי ממנו. הלא תראה כי משה רבינו ע״ה, תיכף שראה זה הענין הזר, והוא היות הסנה בוער באש והסנה איננו אוכל, התעורר לסור ולראות כדי שיעמוד על סיבת זה הענין. וזה ממה שיורה שכן היה מנהגו, רוצה לומר שכבר היה משתוקק לדעת סיבות הדברים לפי מה שאפשר, ולזה הגיע אל זאת המדרגה הנפלאה אשר הגיע אליה.