איז גיין אין א הייסע מקווה שבת הארבער ווי ניצן א פאון?

[קהל'ס נער]

רוב יודן ניצן זייער פאון שבת איז א פאקט (אנלעס דו האלטסט אז פרייע זענען נישט קיין יודן)
ווידער די היתר איז נישט מיינע, ס'איז פון צאנזע רב, עני טענות אויפן היתר קענסטו דיך ווענדן צי אים.

[פנחסבןאלעזר]

און בנוגע דיינע דוגמאות, אױב דו האלסט אז עסן טשולענט איז דער היפוך פון מנוחה פאר דיר, עס טאקע נישט קיין טשולענט.

כבין צעמישט, סאו אויב הייסט ביי מיר נישט קיין מנוחה צו זיצן אין די טינקל פרייטאג צונאכטס, מעג איך אנצינדן די לייט?

אל תענה כסיל. פין דיינע אנדערע תגובות זעהט אויס אז איר ווייסט גאנץ גוט דער תירוץ, נאר ווילט פרעגן לקנטר. שיהיה לך.

אבער דאך, טאמער איז דא אנדערע וואס מיינען אז אפשר פרעגט איר צו דער זאך. ניין דו טארסט נישט אנצינדען דעם לייט. מען דארף עס טוהן פאר שבת, כדי מען זאל שבת נישט ברויכן טוהן קיין מלאכה וואס זאל שטערן די מנוחה.

[שמן למאור]

האסט אינגאנצן נישט פארשטאנען די שאלה. די שאלה איז אויב מען האט פארגעסן אנצוצינדן די לייט ערב שבת, און יעצט האט מען נישט קיין מנוחה אין די טינקל, מעג מען אנצינדן די לייט אויף שבת? לויט ווי דו שרייבסט אז די רצון התורה מיט שבת איז אז עס זאל זיין מנוחה, און כלשונך "עס איז א דבר פשוט אז זיך אויפירן אין שבת אויף א מהלך וואס איז דער היפוך פון מנוחה איז אסור מדאורייתא" לויט ווי דו לייגסט עס אראפ שיינט עס צו זיין גאר א הארבע זאך, זאגער אן איסור דאורייתא! לפי זה וואלט לכאורה געווען א חיוב אנצוצינדן די לייט, ובפרט מיט די היינטיגע LED לייטס. נישט אזוי??

[שלג זהב]

מען הערט אסאך די טענה אז נוצן די פאון אין שבת איז א סתירה מיט מנוחה, וואס דאס איז די טעם פון שמירת שבת. מעולם איז מיר שווער געווען, וועלכע חלק איז א סתירה מיט מנוחה? מילא אונז פיר מיר זיך אז מען רעדט נישט קיין דבר חול בשבת ניחא, למעשה עמא דבר צו אויסנוצן דעם שבת צו פאברענגען און שמועסן. אויב די פאון איז היינט די פלאץ ווי מ’פאברענגט און מ’שמועסט וואס איז שלעכט עס צו נוצן אין שבת. אויב דו לערנסט אין א ספר, מעגסטו לערנען אין א פאון. דאס אז דו קענסט עס אויך נוצן פאר ביזנעס, מאכט עס נישט אסור צו נוצן אין שבת. פונקט ווי די מעגסט נוצן דיין מויל צו שמועסן אפילו דו קענסט נוצן דיין מויל פאר ביזנעס, ה”ה לגבי די פאון

באמת? אפשר א קאמפיוטער איז שייך צו נוצען נאר אויף לערנען, אפילו דארט, אימעיל קומט אריין און מען ניצט עס אסאך פאר אנדערע זאכן, א פאון איז זיכער דער העפוך פין מנוחה, מיט אלערטס און קאלס וואס האלטען אין איין אריין קומען.

אויב דיין פראבלעם איז די אלערטס, קויף דיר א עקסטערע פאון פאר שבת (א ווייסע).

[יין שרף]

שבת איז דא א איסור עשיית מלאכה, וואס דעס מיינט יעדע אויפטו/ארבייט וואס איז נכלל אין די ל"ט מלאכות, און דאס איז א זכר אז די אייבישטער האט גערוהט אויפן זיבעטן טאג פון בריאת העולם, דהיינו נישט געטון/באשאפן א נייע מלאכה. און דאס מיינט אונזער מנוחה אויף שבת, נישט טוהן קיין שום מלאכה.

די כוונה פון אונזער מנוחה איז לאו דווקא צו זיין באקוועם, נאר געווענליך איז דאס א פועל יוצא פון נישט ארבייטן.

[פנחסבןאלעזר]

האסט אינגאנצן נישט פארשטאנען די שאלה. די שאלה איז אויב מען האט פארגעסן אנצוצינדן די לייט ערב שבת, און יעצט האט מען נישט קיין מנוחה אין די טינקל, מעג מען אנצינדן די לייט אויף שבת? לויט ווי דו שרייבסט אז די רצון התורה מיט שבת איז אז עס זאל זיין מנוחה, און כלשונך "עס איז א דבר פשוט אז זיך אויפירן אין שבת אויף א מהלך וואס איז דער היפוך פון מנוחה איז אסור מדאורייתא" לויט ווי דו לייגסט עס אראפ שיינט עס צו זיין גאר א הארבע זאך, זאגער אן איסור דאורייתא! לפי זה וואלט לכאורה געווען א חיוב אנצוצינדן די לייט, ובפרט מיט די היינטיגע LED לייטס. נישט אזוי??

פין ווי נעמסטו דער רצון התורה איז מנוחה דורך טוהן? פארקערט, טוהן זאלסטו פאר שבת זאלסט האבן מנוחה אין שבת. און דו פארשטייסט.

[שמן למאור]

האסט אינגאנצן נישט פארשטאנען די שאלה. די שאלה איז אויב מען האט פארגעסן אנצוצינדן די לייט ערב שבת, און יעצט האט מען נישט קיין מנוחה אין די טינקל, מעג מען אנצינדן די לייט אויף שבת? לויט ווי דו שרייבסט אז די רצון התורה מיט שבת איז אז עס זאל זיין מנוחה, און כלשונך "עס איז א דבר פשוט אז זיך אויפירן אין שבת אויף א מהלך וואס איז דער היפוך פון מנוחה איז אסור מדאורייתא" לויט ווי דו לייגסט עס אראפ שיינט עס צו זיין גאר א הארבע זאך, זאגער אן איסור דאורייתא! לפי זה וואלט לכאורה געווען א חיוב אנצוצינדן די לייט, ובפרט מיט די היינטיגע LED לייטס. נישט אזוי??

פין ווי נעמסטו דער רצון התורה איז מנוחה דורך טוהן? פארקערט, טוהן זאלסטו פאר שבת זאלסט האבן מנוחה אין שבת. און דו פארשטייסט.

דו ביסט געווען דער מחדש דא אז סיי וואס עס שטערט פון מנוחה איז אסור צו טון, אפילו ס'נישט אסור מדינא. מיט דעם האסטו געוואלט אסר'ן א פאון, אפילו אן די פאקטישע הלכה'דיגע איסורים. האסט זיך אויסגעדריקט אז מנוחה אויף שבת איז ממש א דאורייתא. נו, ווער זאגט דיר אז דאס זאגט מען נאר אויף 'נישט' צו טון זאכן וואס שטערן מנוחה, אפשר קומט דאס אויך צו 'מחייב' זיין זאכן וואס ברענגען מנוחה? אז מען ניצט ממילא דא אייגענע בויך סברות, דאן וואס איז מיט מיין בויך סברות?

אגב אז מען רעדט שוין, פון וואו האסט גענומען אז די טעם פון מוקצה איז וועגן מנוחה? לויט ווי עס ליגט מיר אין קאפ איז דא אנדערע טעמים, דאס געדענק איך עפעס נישט.

[פנחסבןאלעזר]

שנאמר: ודבר דבר, קל וחומר שלא יהיה טלטול בשבת כטלטול בחול, כדי שלא יהיה כיום חול בעיניו ויבוא להגביה ולתקן כלים מפינה לפינה או מבית לבית או להצניע אבנים וכיוצא בהן, שהרי הוא בטל ויושב בביתו ויבקש דבר שיתעסק בו, ונמצא שלא שבת ובטל הטעם שנאמר בתורה (דברים ה): למען ינוח

לשון הרמב"ם

דיין טענה אז מנוחה ווערט א חיוב בקום ועשה אפילו צו טוהן א מלאכה, איז אקסימאראן. כאילו איינער וויל נישט גנב'נען, טענה'ט ער, איך קען מקיים זיין דער לא תגנוב, נאר אויב איך גנב'ע לכל הפחות וויפיל איך דארף צום לעבן. חסידים גראדע, האבן מתיר געוועהן קלאטשען אין שבת, ווייל שמחה איז א גרעסערע הכרח, אבער דאך איז שמחה א חיוב כללי, נישט דוקא שבת, ממילא נישט אזא דירעקטע סתירה. קאנסערוועטיוו האבן מתיר געוועהן פארן מיט דער קאר אין טעמפל שבת, כדי מען זאל היטען שבת, איז טאקע א סתירה מיניה וביה. חב"ד לאזט אויך קומען מיט דער קאר אין חב"ד הויז שבת. פונקט אזא סתירה. עס דערמאנט פין עבירה לשמה, פין בני יששכר, וואס איז פונקט ווי דער מנחת חינוך פרעגט, וויאזוי קען איינער עובר זיין בל תוסיף לשמה, עס איז דאך נישט קיין מצוה. אפשר ווען ער וואלט געוועהן א חסיד וואלט ער פארשטאנען.

עכ"פ, אפילו אויב דיין מנוחה מיינט נאר ווען דו טוסט מלאכות, איז עס נישט דער גדר פין מנוחה וואס דער תורה האט אראפגעלייגט, לא תעשה מלאכה, נישטא כמעט קיין עשה פין שבת חוץ תשבות, רוהן.

[קהל'ס נער]

תשבות טייטשט "צושטערן", נישט רוהען, נישטא קיין מצווה צי רוען שבת נאר צו צושטערן די ארבעט.
וואס מיינט ארבעט? האבן די חכמים שוין מגדיר געוועהן אז די ל"ט מלאכות מיינט ארבעט, אלעס אנדערש איז מותר.

פשט אין פסוק איז אזוי, וביום השביעי תשבות = זאלסטו צושטערן די מלאכה, למען ינוח שורך וחמורך, כדי די בהמה זאל רוען, אויף א מענטש איז נישטא קיין חיוב צו רוען.

ואדרבה, פון למען ינוח זעהט מען אז מנוחה של צער איז קיין מנוחה ניט, אזוי ווי רש"י אויפן פלאץ שרייבט

למען ינוח שורך וחמורך - תן לו נייח להתיר, שיהא תולש ואוכל עשבים מן הקרקע; או אינו אלא יחבשנו בתוך הבית? אמרת: אין זה נייח אלא צער.

ממילא אויב פאר איינעם איז א צער נישט צו נוצן קיין פאון אין שבת הייסט דאס נישט קיין מנוחה לויט רש"י.

[פנחסבןאלעזר]

תשבות טייטשט "צושטערן", נישט רוהען, נישטא קיין מצווה צי רוען שבת נאר צו צושטערן די ארבעט.
וואס מיינט ארבעט? האבן די חכמים שוין מגדיר געוועהן אז די ל"ט מלאכות מיינט ארבעט, אלעס אנדערש איז מותר.

פשט אין פסוק איז אזוי, וביום השביעי תשבות = זאלסטו צושטערן די מלאכה, למען ינוח שורך וחמורך, כדי די בהמה זאל רוען, אויף א מענטש איז נישטא קיין חיוב צו רוען.

ואדרבה, פון למען ינוח זעהט מען אז מנוחה של צער איז קיין מנוחה ניט, אזוי ווי רש"י אויפן פלאץ שרייבט

למען ינוח שורך וחמורך - תן לו נייח להתיר, שיהא תולש ואוכל עשבים מן הקרקע; או אינו אלא יחבשנו בתוך הבית? אמרת: אין זה נייח אלא צער.

ממילא אויב פאר איינעם איז א צער נישט צו נוצן קיין פאון אין שבת הייסט דאס נישט קיין מנוחה לויט רש"י.

קענסט זעהן דא אן אריכות וועגן דער טייטש פין ווארט תשבות. עס מיינט דירעקט יא רוהן, און אפילו אויב דו זאלסט יא זיין גערעכט מיט דער טייטש, איז דיין פשט'ל נישט גערעכט, ווייל עס איז פשוט אז מען דארף רוהען אין שבת, צו עס זאל זיין פין תשבות אדער וינפש, אדער אנדערע מקומות, ווי פריער געברענגט פין רמב"ם, און אזוי זאגען אלע ראשונים און אחרונים.

דער אמת איז, אז איך בין אביסל סאפרייזד אויף דער טענה'ריי דא, איז דאס קאווע שטיבל, ווי מען וואנעט זיך טענות של הבל צו מען "מעג" נוצן א פאון שבת? איז באמת דא אזעלכע וואס ווילען נוצן א פאון שבת און פארלאזן זיך אויף די נארישע תירוצים? לבי אומר לי, אז עס איז נישט מער ווי א געים.

[שמן למאור]

שנאמר: ודבר דבר, קל וחומר שלא יהיה טלטול בשבת כטלטול בחול, כדי שלא יהיה כיום חול בעיניו ויבוא להגביה ולתקן כלים מפינה לפינה או מבית לבית או להצניע אבנים וכיוצא בהן, שהרי הוא בטל ויושב בביתו ויבקש דבר שיתעסק בו, ונמצא שלא שבת ובטל הטעם שנאמר בתורה (דברים ה): למען ינוח

לשון הרמב"ם

דיין טענה אז מנוחה ווערט א חיוב בקום ועשה אפילו צו טוהן א מלאכה, איז אקסימאראן. כאילו איינער וויל נישט גנב'נען, טענה'ט ער, איך קען מקיים זיין דער לא תגנוב, נאר אויב איך גנב'ע לכל הפחות וויפיל איך דארף צום לעבן. חסידים גראדע, האבן מתיר געוועהן קלאטשען אין שבת, ווייל שמחה איז א גרעסערע הכרח, אבער דאך איז שמחה א חיוב כללי, נישט דוקא שבת, ממילא נישט אזא דירעקטע סתירה. קאנסערוועטיוו האבן מתיר געוועהן פארן מיט דער קאר אין טעמפל שבת, כדי מען זאל היטען שבת, איז טאקע א סתירה מיניה וביה. חב"ד לאזט אויך קומען מיט דער קאר אין חב"ד הויז שבת. פונקט אזא סתירה. עס דערמאנט פין עבירה לשמה, פין בני יששכר, וואס איז פונקט ווי דער מנחת חינוך פרעגט, וויאזוי קען איינער עובר זיין בל תוסיף לשמה, עס איז דאך נישט קיין מצוה. אפשר ווען ער וואלט געוועהן א חסיד וואלט ער פארשטאנען.

עכ"פ, אפילו אויב דיין מנוחה מיינט נאר ווען דו טוסט מלאכות, איז עס נישט דער גדר פין מנוחה וואס דער תורה האט אראפגעלייגט, לא תעשה מלאכה, נישטא כמעט קיין עשה פין שבת חוץ תשבות, רוהן.

שכח פארן ברענגען די רמב"ם. מיר איז געלעגן אין קאפ די טעם פונעם רמב"ם אזוי ווי ער הייבט אן, עפעס א קל וחומר פון ודבר דבר, איך זע אז ער ענדיגט טאקע צו וועגן מנוחה.

בנוגע וואס דו שטעלסט עס צו צו איינער וואס גנב'עט נאר אביסל און ס'איז כאילו עפעס א סתירה מיניה וביה, האב איך נישט קיין אנונג וואס דו רעדסט. גנב'ענען איז אסור אביסל פונקט ווי אסאך, משא"כ א LED לייט איז בכלל נישט אסור. און אדרבה מען וואלט עס מעגליך געדארפט אנצינדן צו שאפן דעם מנוחה פון שפעטער.

איך קען גראדע הערן אז ס'נישטא קיין חיוב בקום ועשה צו שאפן מנוחה, אבער לויט דיין אפשאצונג אז א פאון איז אסור ווייל עס שטערט מנוחה, וואלט אויך געווען אסור פאר איינער וואס האט נישט קיין מנוחה פון די לאנגע שבת'דיגע דאווענען, צו גיין אין שול. עס וואלט געווען פונקט אזא איסור צו טון סיי וועלכע זאך וואס שטערט מנוחה. כ'מיין אבער אז עס גייט נישט אזוי, וואס די הלכה זאגט אז ס'איז אסור, נאר דאס איז אסור, און אלעס אנדערש איז מותר, אפילו עס שטערט מנוחה. דאס איז געווען מיין עיקר פוינט, די שו"ע איז מגדיר מנוחה, נישט יעדעם לויט זיין אייגענע נערוון. אויב א פאון איז נישט אסור מדינא, דאן קענסטו עס נישט אסר'ן מיט בויך סברות אז דו טראכסט אז עס הייסט נישט קיין מנוחה.

אגב דער קאנסארוואטיוו קומט נישט אין שול מיטן קאר כדי צו היטן שבת, ער קומט אין שול כדי צו דאווענען, און היות דאווענען איז א חיוב כללי איז עס נישט אזא דירעקטע סתירה. אזא עבירה לשמה, פונקט ווי די קלאטשן פונעם חסיד.

[צוזאמגעדרייט]

גיין אין א הייסע מקווה איז בפרהסיה און נוצן די פאון אינטערן דאכענע איז נישט בפרהסיה.

(נישט דורעכגעליינט אלע תגובות דא, קען זיין איינער האט דאס שוין דערמאנט.)

[פנחסבןאלעזר]

כדי צו פארשטיין על מה אנו דנין.
דער אשכול הייבט איר אהן וועגן א פאון.
א פאון האט אין זיך אסאך זאכען וואס קענען זיין אסור מדינא. עלעקטריק, א לייט, עובדא דחול, און נאך.
ווען דו זאגסט על עי די איז גארנישט, מיינסטו אלעס? אפילו דיין לייט אין דיינונג רום? און עלעקטריק איז אויך גארנישט? און עובדא דחול אויך גארנישט (חתם סופר האט עס נישט אנגעהויבן, באבע מעשיות).
אויב די אלע זאכן זענען גארנישט, וויל איך זעהן לענגערע הסברים אדער לכל הפחות לינקען ווי עס שטייט און פארוואס דו האלסט אזוי.
מיין הסבר מיט מנוחה, איז צו געבען א רצון נישט צו וועלען ניצען א פאון שבת, ווייל דער עסענס פין שבת איז מנוחה, און דאס איז קעגען מנוחה.
דו זאגסט אז דו הלכות זענען קובע, נישט "בויך" סברות וועגן מנוחה. און דיינע הלכה'דיגע סברות זענען נישט "בויך" סברות? ווען ווערט דער בויך א פראבלעם, ווען דער בויך איז מיינס?
עלעקטריק איז נישט געוועהן אסור פין דער ערשטע מינוט, אבער ווען מיט דער צייט האט מען איינגעזעהן אז עס איז מבטל דו גאנצע זאך פין שבת, האט מען פין זיך אליין פארשטאנען אז עס דארף זיין אסור.
און ווי פריער דערמאנט בשם ר' אשר ווייס, עס איז דבר פשוט אז א זאך וואס צושטערט א מצוה איז א חלק פין דער מצוה, קען מען זיצען אין סוכה אהן בויען א סוכה? שטייט אין דער תורה אז מען דארף בויען א סוכה? עס איז פשוט. און אזוי איז מיט אלעס. און ביי א פאון אין שבת, אפילו אהן עלעקטריק אהן עובדא דחול וכו', ניץ א פאון אין שבת, און קענסט זאגען גוד ביי פאר שבת.

[שמן למאור]

אויסצוקלארן, דעם אשכול האב איך געעפנט - ווי כ'האב קלאר געשריבן, ווייל איך בין נישט אזוי אויסגעקאכט אין די מימרות וואס ווערן אזוי אפט געזאגט, ווי למשל אז LED איז נישט קיין פראבלעם, אדער אז עלעקטריק מוטשעט מען זיך צו אסר'ן וכדומה. איך האב טאקע געוואלט אז אנדערע וואס קענען עס גוט זאלן עס אדורכטון. אז איך וואלט געווען אויסגעקאכט דערין וואלט איך געשריבן א תשובה להלכה, נישט געקומען מיט א שאלה.

דו ביסט געקומען אסר'ן, און נישט וועגן דו האסט אויפגעוויזן פארוואס LED איז למעשה יא א פראבלעם, און אויך נישט ווייל דו האסט אויפגעבויט א מהלך פארוואס עלעקטריק איז יא בונה, און אויך נישט ווייל דו האסט מגדיר געווען א גוטע הגדרה איבער וואס עס גייט אריין אינעם גדר פון עובדין דחול, נאר ביסט געגאנגען גראד צו בויך סברות, ס'נישט קיין מנוחה!
אז דו קומסט מיט בויך סברות דאן קען איך אויך קומען מיט בויך סברות, דאס איז בכלל נישט אינטערסאנט.

אונז זענען כמובן דן איבער איינער וואס האט יא א רצון צו נוצן זיין פאון. אז דו וועסט אים איבערצייגן אז ס'איז טאקע אסור, וועט ער עס נישט טון, אבער אז דו וועסט אים פלעין זאגן אז לדעתך הייסט עס נישט קיין מנוחה, וועט ער דיר זאגן, "אנטשולדיגט, אבער פאר מיר ברענגט עס יא מנוחה". איך נעם ארויס מיין פאון, און איך ליין א שיינע קאווע שטיבל ארטיקל, אין לך מנוחה גדולה מזו. צודען וועסטו אסר'ן צו גיין אין שול פאר איינעם וואס גיין אין ביהמ"ד שטערט אים מנוחה? אוודאי נישט, סאו ס'איז אלעס בלאסע בויך סברות. ער וויל דינען גאט, נישט דיך מיט דיינע בויך סברות.

אויב איז עלעקטריק נישט געווען אסור פון די ערשטע מינוט, דאן וועלכע 'גאנצע זאך פון שבת' איז עס מבטל? שבת איז געבויט אויף הלכות פון וואס איז מותר און וואס איז אסור. אויב איז עס נישט אסור דאן פארוואס איז עס מבטל 'שבת'? עס איז סך הכל מבטל דיין 'פילינג' איבער וואס שבת 'דארף לדעתך צו זיין'. סארי אבער נישט יעדער רעכנט זיך מיט דיין דעת און געפיל.

[שערי יושר]

איך בין א פרישע מעמבער דא אין שטיבל, איך בין ערשטוינט און באגייסטערט פון די ניקס דא אין שטיבל איך פיל ווי איך בין נישט ווערד אריינצורעדן מיט מיין באגרעניצטע ידיעות און ארעמע פעדער, אבער איך האב געוואלט מיטיילן א באמערקונג וואס איך האב געמאכט פון מיינע אבוועראציעס דא פונעם פארום.

עס איז נישט קיין סוד אז קאווע שטיבל ווערט פאררעכנט אלס א משכיל'ישע/אפיקורס'ישע וועבזייטל וואס אז מ'שפאצירט אביסל ארום זעהט מען אז יש דברים בגו.

דעי אשכול האט געכאפט מיין אויג אלס א ביישפיל.
דער פותח האשכול קומט מיט א תמימות'דיגע שאלה וואס בפשטות איז עס א גוטע שאלה, עס לאזט זיך פרעגן אז היתכן אז זיך מקוה'נען שבת אין הייסע וואסער איז א גרעסערע פראבלעם וואו ניצן א פאון,

אבער אז מ'טראכט טיפער אריין באמערקט מען די שעדליכע גיפט וואס ליגט אונטער דעם, די ציהל דא איז נישט מברר זיין א שאלה אין הלכות שבת, די תגובה'ס ציל איז צו מאכן אומזיכער דעם ליינער ער זאל באקומען ספיקות אין זיין גאנצע אידענטיטעט, ווערן אומזיכער און צעמישט אין אלעס וואס איז ביי אים הייליג און אנגענומען, די ספיקות ווערעמל קריכט אריין אין קאפ און שאקלט אים אויף, ווייל אויב קען גאר זיין אז דאס וואס איך טוה אלס א פרומקייט פון גיין אין א הייסע מקוה שבת איז מער חילול שבת ווי נוצן א פאון וואס איך באטראכט ממש פון די ל"ט מלאכות, נו אפשר אלעס וואס איך נעם אן אלס הייליג איז גאר די פארקערטע.

און דאס איז די מהלך פון די ליצנים דא אין שטיבל. זיי שרייבן נישט אפענע כפירה ווייל דאס ווערט דאך גלייך אויסגעשפיגן, זיי אטאקירן נישט די פעסטונג מיט פיילן ווייל דאס גייט נישט דורך, אונז האבן באקומען גענוג א גוטע חינוך אז גראב אפן לייקענען אין וואס מיר גלייבן וועט נישט אריינגיין, זיי גראבן לעכער שטילערהייט טיף אונטער די פעסטונג און מאכן וואקעלדיג די פונדאמענט, און נאכדעם צעפאלט ער פון זיין אייגענע וואקלענישן און וואג.

די שאלה איז נאך אפילו נישט פארענטפערט, קיינער איז נאכנישט געקומען מיט א הלכה'דיגע תשובה, אבער די דעמעדזש איז שוין געמאכט געווארן טיף טיף אינעם הינטערשטן חלק פונעם מח.

[שמן למאור]

שעפעלע טייערע, לויט ווי עס זעט מיר אויס, איז דאס פלאץ נישט געמאכט פאר דיר. דא געפינען זיך אידן וואס ערלויבן זיך צו ניצן די אייגענע שכל, און טראכטן אנדערש ווי דער המון עם עמך איד. אז טראכטן מאכט דיר שאדן, דאן קענסטו גיין קיין אייוועלט, טאקע פארדעם איז דא דארטן אזא שטארקע צענזור.

קיין כפירה ווערט נישט דערמאנט אין דעם אשכול. סך הכל קענסטו באקומען ספיקות אין קאפ אויף די אויסגעהאלטנקייט פון די 'חרדישע' מהלך החיים, און דאס איז טאקע די ציל. איינער וואס האט נאר צוויי אויגן אין קאפ און יש לו מוח בקדקדו, זעט גלייך אז אונזער גאנצע סיסטעם איז טיף קארופטירט. באשעפער און תורה איז פיל מאל בלויז א קרדום לחפור בו צו ערפילן די אגענדעס און תאוות פון די ראשי העדה. אז דו האלסט זיך געטריי צום פעור, דאן ליין טאקע נישט דא, גיי צוריק צום הייליגן רבינס טיש, גיי עס געפילטע פיש מיט דזשורמס, און שעפ הויפענעס יראת שמים. אולי וועט קוקן אויף די הייליגע צורה פונעם רבין, אויסמעקן דיינע טמא'נע מחשבות וואס דו האסט באקומען פון ליינען די אשכול...

ווי האט מיר נאר איינער געזאגט.. די פראבלעם מיט די משכילים איז געווען אז זיי זענען נאך געווען גערעכט אויך! מען האט זיי נישט געקענט געהעריג אפווענדן. פארשטייסטו מיר, דו ווילסט זיין גערעכט אדער דו ווילסט זיין א חלק פון די 'חסידישע עולם'.

סתם לידיעה בעלמא, כמעט אלע פון די קאווע שטיבל שרייבערס זענען ערליכע אידן שומרי תורה ומצוות, זיי זענען נאר זעלבסטשטענדיגע טראכטער און פראבירן אסאך מאל צו זען וואס די תורה און באשעפער זאגט ווי איידער וואס דו סיסטעם מיט זייער פירערס האבן ארויסצוגרעבסן.

[שארפןקאפ]

איך האב שוין גראדע אדורכגעטון די נושא נאך פאר איך האב געהאט די נסיון צו נוצן מיין פאון אום שבת... נאך אין די טעג וואס איך בין געזעסן און געפילעווט אין הלכות שבת ווען איך האב געהערט ר ש.י.ר. שרייען אין בית מדרש "עס זענען דא יונגעלייט וואס זענען מחללי שבת זיי ניצן זייער פאון אים שבת..."

איך בין נישט קיין פוסק הדור, אבער באזירט אויף שעות פון מברר זיין און נאכקוקן אלע מפרשים ארום די נושא איז עס קיין דאורייתא זיכער נישט (א חוץ אז דו וועסט אננעמען בונה פון חזון איש וואס מיר פסק'ענען נישט ווי אים, און אויך וועסטו מוזען זאגן אז ער וואלט אויך אזוי געהאלטן ביי בעטערי געטריבענע זאכן).

די טענה פון אש איז נישטא ביי רוב היינטיגע כלים חוץ פון ווי די ווייערס ווערן געניצט הייס עס זאל זיך דערקענען א פונק.
די טענה פון כתיבה איז בפשטות אויך אנגענומען אז עס איז נישט שייך ווייל עס ווערט נישט געשריבן נאר אין ביינערי קויד וואס דאס אליין איז אויך נאר מיליאנען מיקרא סוויטשעס.

לגבי עובדא דחול אדער מוקצה ווערט שוין א טיפערע קשיא ויש צדדים לכאן ולכאן, און יעדער זאל זיך ציען זייער אייגענע מיינונגען.

[שערי יושר]

שעפעלע טייערע, לויט ווי עס זעט מיר אויס, איז דאס פלאץ נישט געמאכט פאר דיר.

מיין פלאץ איז יא דא, כאב נאר געוואלט אביסל אויסשמועסן די ציהל פון דיין אשכול.

[פנחסבןאלעזר]

אויסצוקלארן, דעם אשכול האב איך געעפנט - ווי כ'האב קלאר געשריבן, ווייל איך בין נישט אזוי אויסגעקאכט אין די מימרות וואס ווערן אזוי אפט געזאגט, ווי למשל אז LED איז נישט קיין פראבלעם, אדער אז עלעקטריק מוטשעט מען זיך צו אסר'ן וכדומה. איך האב טאקע געוואלט אז אנדערע וואס קענען עס גוט זאלן עס אדורכטון. אז איך וואלט געווען אויסגעקאכט דערין וואלט איך געשריבן א תשובה להלכה, נישט געקומען מיט א שאלה.

דו ביסט געקומען אסר'ן, און נישט וועגן דו האסט אויפגעוויזן פארוואס LED איז למעשה יא א פראבלעם, און אויך נישט ווייל דו האסט אויפגעבויט א מהלך פארוואס עלעקטריק איז יא בונה, און אויך נישט ווייל דו האסט מגדיר געווען א גוטע הגדרה איבער וואס עס גייט אריין אינעם גדר פון עובדין דחול, נאר ביסט געגאנגען גראד צו בויך סברות, ס'נישט קיין מנוחה!
אז דו קומסט מיט בויך סברות דאן קען איך אויך קומען מיט בויך סברות, דאס איז בכלל נישט אינטערסאנט.

אונז זענען כמובן דן איבער איינער וואס האט יא א רצון צו נוצן זיין פאון. אז דו וועסט אים איבערצייגן אז ס'איז טאקע אסור, וועט ער עס נישט טון, אבער אז דו וועסט אים פלעין זאגן אז לדעתך הייסט עס נישט קיין מנוחה, וועט ער דיר זאגן, "אנטשולדיגט, אבער פאר מיר ברענגט עס יא מנוחה". איך נעם ארויס מיין פאון, און איך ליין א שיינע קאווע שטיבל ארטיקל, אין לך מנוחה גדולה מזו. צודען וועסטו אסר'ן צו גיין אין שול פאר איינעם וואס גיין אין ביהמ"ד שטערט אים מנוחה? אוודאי נישט, סאו ס'איז אלעס בלאסע בויך סברות. ער וויל דינען גאט, נישט דיך מיט דיינע בויך סברות.

אויב איז עלעקטריק נישט געווען אסור פון די ערשטע מינוט, דאן וועלכע 'גאנצע זאך פון שבת' איז עס מבטל? שבת איז געבויט אויף הלכות פון וואס איז מותר און וואס איז אסור. אויב איז עס נישט אסור דאן פארוואס איז עס מבטל 'שבת'? עס איז סך הכל מבטל דיין 'פילינג' איבער וואס שבת 'דארף לדעתך צו זיין'. סארי אבער נישט יעדער רעכנט זיך מיט דיין דעת און געפיל.

בקיצור, די קענסט נישט די הלכות גענוג צו זאגען א דעה, אבער דו ווייסט צו זאגען אז א פאון איז אקעי. און, אז וואס איך זאג איז א בויך סברא. און ממילא מעגסטו אויך זאגען בויך סברות!!! עלובה עיסה וכו'. עכ"פ וואס דו זאגסט איז זיכער אפילו לדבריך בויך סברות.
לדעתי האב איך גוט מסביר געוועהן וואס איך זאג, דיר איז עס א פראבלעם, ווייל דיין סוף פסוק מוז זיין אז א פאון איז אקעי, אזוי אפשר וועט עס קאלט מאכען ביי נאך א איד שבת קודש.

[שמן למאור]

איך האב ערגעץ דא מתיר געווען א פאון אום שבת?? וואס האקסטו א קאפ?? וואס רייכערסטו מיין פריינט?? די גאנצע אשכול איז געשריבן געווארן טאקע ווייל איך ווייס נישט! דערווייל לויט ווי שיף די 'אוסרים' קומען אריין זעט עס טאקע נישט אויס צו זיין צו הארב, אבער ווידער.. האב איך שוין ערגעץ אפגע'פסק'נט?

נישט נאר לדעתך האסטו גוט מסביר געווען וואס דו זאגסט, נאר אויך לדעתי. האסט טאקע זייער גוט מסביר געווען 'וואס דו זאגסט', די גרויסע פראבלעם איז אז דו האסט גערעדט געשוואלענע טיפשות, בויך וויי סברות.

ווען איך רעד בויך סברות (צו קאונטערן 'יענעמס' בויך סברות) ווייס איך כאטש דערפון. איך האב זייער גוט מסביר געווען אויבן פארוואס ס'איז א פשוטע בויך סברה געבויט אויף גארנישט, אויף הלכה זיכער נישט.

אז דו ווילסט מיר, אדער סיי וועמען דא איבערצייגן אז א פאון איז אסור, דאן רעד הלכה, נישט גארבידזש. דא איז נישט קיין כולל אברכים, ווי דער ראש כולל קען קרימען מיטן נאז און קרעכצן "עהה עס פאסט נישט... ס'מאכט קאלט דעם שבת.." און אלע לעמעלעך שאקלען מיטן קאפ אין א קענטיגע התפעלות. סארי

[פנחסבןאלעזר]

גיב ארויס דיינע קאלירען, באהאלט גארנישט מיין פריינד. א שאד א שאד.
ווען דיין פתיחה וואלט געוועהן אין שמייכעל וואלט עס אפשר אויך געווען גוט אויף שושן פורים. דו מיינסט עס נעבעך נאך ערענסט אויך. רחמנות.

[פנחסבןאלעזר]

אפשר אז דער רמב"ם איז נישט גענוג, אפשר פין טשעט גפ"ט איז עס בעסער. א חידוש אז דער גפ"ט האט דער זעלבע בויך סברות ווי מיר.

[קהל'ס נער]

ס'בכלל נישט אינטעריסאנט צי זיך טענה'ן מיט דיר, ווייל די האסט שוין אפגעמאכט וואס די האלטסט נאך פארן אויסהערן צדדים.
קיינער דא (אחוץ דו) שרייט נישט "קבלו דעתי", סה"כ ברעינגט מען ארויס נאך א צד אלץ א נקודה למחשבה, קומסטו און שרייסט שייגעץ, אמת'ע קאלירן, וכו'
איז לאמיר קלאר מאכן די מעיגסט האלטן וואס די ווילסט און קיינער צווינגט נישט ארויף קיין מיינונגען, אדרבא די מטרה דא איז אז יעדער זאל אליין טראכטן און ציען אייגענע מסקנא'ס, אבער טאמער ווילסטו דעבאטירן, און מען זאל דיר האלטן פאר א לעג'יט ניק און נישט פאר קיין טראול, מיזטו ענטפערען צום זאך, און אויפהערן ווארפן טענטראמ'ס, ווען איינער זאגט עפעס וואס איז אנדערש ווי די ביסט ציגעוואוינט.