"דו גלייבסט אין ג-ט?"

מחשבה, השקפה ועיון
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

הרב דר. נתן לאָפּעס-קאַרדאָזאָ שרייבט בנוגע די געוואלדיגע שאדן וואס אָננעמען א פונדאמענטעליסט מהלך לגבי די ליטעראלע אפטייטש פון גלויבונגען והתורה טוהט צו יהדות:
Even after Maimonides attempted, under the influence of Islamic theology, to lay down definite formulations of Jewish belief, Judaism refused to accept them as sacrosanct and did not allow such attempts to come between itself and the inexhaustible Torah text. It is for this reason that the kind of tension between religion and the quest for truth is almost unknown in Judaism. No sacrifice of the intellect is demanded

One look in the Talmud proves this point beyond doubt. The flow of thoughts, opposing ideas, and the making and rejection of opinions and insights are abundant. The interaction between legality, prose, narrative, illusion, and the hard reality is astonishing. It makes the Talmud into the richest of all literatures; not even Greek philosophy was able to produce such a symphony of ideas in which the waves of the human intellect and divinity move forward and backward. There is an absolute lack of systematization, and it is clear that any such attempt was nipped in the bud. From a modern point of view, one might argue that the search for truth in the Torah was not directed toward proportional truth because such a notion was lacking by definition. The most persistent intellectual energy and analytic efforts were devoted to the continual contrivance of beautiful and profound interpretation to discover the totality of life

Today, the attempt to streamline and straightjacket the Jewish tradition and to create a final Jewish theology is a major mistake and a complete misreading of its very character. Although there is, for practical reasons, a need to put halakhic living into a pragmatic context that requires conformity in action, this should never be the goal when focusing on Judaism’s beliefs. It is the task of the rabbis to do everything in their power to rescue Judaism from dogmatism. Although it can’t be denied that Judaism incorporates certain primary beliefs, these beliefs were always kept to the minimum and were constantly a source of fierce debate. Most important, one must remember that such “dogmas” never turned into a reductio ad absurdum. Freedom in doctrine and conformity in action was the overall policy to which the talmudic rabbis were committed, even when convinced of certain fundamental truths

The attempt today to halakhalize and legalize Jewish thought is missing the whole message of the talmudic way of thinking. It will undermine the halakha itself since it will kill its underlying spirit

Uniformity in the opinions expressed by teachers is not only not to be sought, but is, if possible, to be avoided since diversity of opinion among preceptors is essential to any sound education. No religious Jewish student can pass as educated if he or she has heard only one side of the debates that divided the earlier and later sages. One of the most important things to teach is the power of weighing arguments, and this is the foundation of all talmudic debate. To prevent the teacher from doing do so or to bring this to the attention of his or her students is misplaced rabbinic tyranny and has no place in the Jewish tradition. It is the Christianization of Judaism by rabbis

As soon as censorship is imposed upon the opinions that teachers may avow, Jewish education ceases to serve its purpose and tends to produce instead a nation of men and women, a herd of fanatical bigots

above all, modern commentary must make sure that the Torah speaks to the atheist and the agnostic, for they need to realize that the text is replete with examples of sincere deniers and doubters who struggled all of their lives with great existential questions. The purpose is not to bring the atheists and agnostics back to the faith, but to show that one can be religious while being an atheist; to make people aware that it is impossible to live without embarking on a search for meaning, whether one finds it or not. It is the search that is important, the end result much less so. The art is to refrain from throwing such a pursuit on the dunghill of history throughout the ages. The struggle of homo religiosus is of greatest importance to the atheist

. . .

The truth is that Jewish Orthodoxy (from the Greek orthos [“true” or “right”) and doxa (“opinion” or “belief”) never existed. Originally Judaism was highly unorthodox. Although it always believed in God and Torah, it never offered any specifics of what God meant or what Torah consisted of. That was left to speculation, never to be determined. The early Sages, as testified by the Talmud and philosophers, disagreed on some of the most fundamental issues of faith

But over the years we wanted more certainty. We wanted it handed to us on a silver platter, so that we could avoid debates and live a life of religious comfort, apathy, and mediocrity. Influenced by other religions, we adopted the need for cast-iron certainty and psychological security. So we began to rewrite Judaism in a way that would fit into the notions of established religions – well-structured, with a good dose of dogma. What we did not realize is that by doing so, we misrepresented Judaism by losing sight of the plot, thus doing it a great disservice

We need to realize that our epoch of uncertainty is in fact much more conducive to authentic Judaism than all the conviction we’ve had in previous generations. It forces us to rediscover what Judaism is really about and gives us the opportunity to rebuild where rebuilding is required and leave untouched what should remain untouched
עס איז אויך מן הראוי לציין צו וואס דר. תמר ראָס שרייבט:
It is precisely because of the importance of everyday “realist” assumptions in cementing religious commitment that so much effort is expended by religious conservatives in cordoning off some religious beliefs as off-bounds to demythologizing or re-interpretation. Because the notion of “truth” and religious commitment are so intimately connected in the human psyche, critical scrutiny of beliefs that appear indispensable to the system is sometimes held back by upholding the remote possibility that future investigation will overturn current impressions. When scientific discoveries or deeply felt moral intuitions render even such eventualities incredible, religious adherents may resort to deliberate bifurcation, conducting themselves in accordance with reason in the laboratory and in their everyday lives while preserving professions of faith in the synagogue and in formal allegiance to what are regarded by current halakhic consensus as unavoidable halakhic constraints. Irrespective of the difficulty some may have in granting legitimacy or persuasive value to such policies, it would be fair to say that a religious world-view lacking any claims of attunement to a reality beyond its self-contained universe of discourse will never match traditional belief in its ability to preserve the intensity of feeling generated by its models and paradigms and to transmit the passion of its message to future generations

Given these precedents, we would do will to rid ourselves once and for all of the misnomer of Orthopraxy, often invoked in a pejorative sense in order to dismiss halakhically conformist behavior that is not grounded on acceptance of dogma in its literal sense. Any behavior externally conforming to that which is historically and sociologically identified with traditional halakhic practice indicates some form of belief or justification though it may not tally with the naive objectivism of strict correspondence theory

Postmodern language theory can redeem modern Orthodoxy from its counter-productive attachment to naive objectivism. The epistemological modesty of non-foundationalism can help religious adherents move away from overly rigid definitions of doctrine and allow them to return to the pre-modern function of religion as providing a valuable universe of discourse and a compelling way of life. It can extricate them from a mindless and stultifying triumphalism and encourage the willingness to refine religious convictions by listening carefully to other points of view
הרב דר. יואל בן-נון שרייבט לגבי עמדתו של הרמב״ם בענין אמונה:
כל זה היה נכון ומוצק כל עוד שלטה בעולם הפיזיקה של אריסטו, ועליה נבנתה המטפיזיקה, שאותה אימץ הרמב"ם בהתאמות מסוימות. אבל כל זה התרסק ונעלם כאשר באו קופרניקוס וקפלר וגליליי, ואחריהם ניוטון, ושינו כליל את פני הפיזיקה. בעקבות ניוטון בא קאנט, הגדיר גבולות לתבונה הטהורה, ושם קץ לכל תאולוגיה שבנויה על הוכחה שכלית. מעתה, כל יסוד אמונה תלוי רק באמונה, ואי אפשר לכוף אמונה על אנשים בכוח.

שיטת הרמב”ם ברורה: יסוד שתלוי באמונה, ואין בו הוכחה שכלית, וכל החכמים [המדענים] מתווכים עליו, אי אפשר להגדיר את מי שאינו מאמין בו כ”כופר” או כ”מין”. עצם העובדה שהדבר נתון בוויכוח שכלי בין החכמים מאפשר ומחייב לבנות על עולם האמונה, אך אינו מאפשר לשפוט ולדון את הכופרים. רק ודאות שכלית מוחלטת מאפשרת לדון אדם כמזיד בשאלות של אמונה וידיעה.
***

א וויץ איבער די אויבנדערמאנטע זאץ מיט וואס וויטגענשטיין ענדיגט צו:
IMG_4510.jpeg
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

די טעזע מיינער איז אויך וויכטיג עפ״י וואס דר. פּאָל שרעל-פאַקס שרייבט לגבי זיין שטודיע/אינטערוויוּען רבנים וכו׳ וואס זייער גלויבן איז שוואכער געווארן:
Belief in God has been shown to be an intuitive belief given our neurobiological makeup (Henrich 2009; Wright 2009; Shenhav, Rand, and Green 2011). Intuitive reasoning also tends to change over the lifetime to the degree that one’s frames of reference change over time (Tversy and Kahneman 1974; 1984). It therefore stands to reason that belief in God may also change over time. Indeed, a number of studies found this to be the case (Desmond, Morgan, and Kikuchi 2010; Coleman, Ivani-Chalian, and Robinson 2004)
דאס וועט זיך, בדרך כלל, טוישן במשך דעם מענטש׳נס לעבן, וממילא מוז זיין דרכים שונות ווי ער קען טוישן און טרעפן סיפוק און מיענינג אין די מצות מעשיים וואס זענען נישט דייקא אָנגעוואנדן באמונה ודאגמא. און ווי ער שרייבט לגבי אַן ענליכע שטודיע בנוגע גלחים וואס האבן פארלוירן זייער גלויבונג און באהאלטן דאס:
Christianity is a religion of “creed,” that is of professing a certain set of beliefs (Armstrong 2009). On the other hand, Judaism is best characterized as a religion of “deed” (Armstrong 2009; Sacks 2011)

. . .

There was no way either to verify or falsify [if an individual accepted] these beliefs [of Maimonides] – talk is cheap and if someone asks “do you believe with a perfect faith that…” and you desire to be part of a community, then the only answer is “yes.” Does a simple yes or no statement reflect an internal state? It does not matter. We all believe that others tell the truth (Aamodt and Custer 2006; Reinhard, Greifeneder, and Scharmach 2013; Wright 1994) at least to themselves. It is always much easier to detect the absence of practice in general and religious practice in particular than the absence of belief in general and religious belief in particular (Alcorta and Sosis, 2012; Wildman and Sosis, 2011; Purzycki et al 2012)
ולגבי די געדאנק פון תפילה, ארומגערעדט אין מיין ארטיקל אויף טעאדיסי, איז אינטרעסאנט צוצוברענגען וואס ער שרייבט, אין זיין שטודיע/אינטערוויוּ מיט אַן ארטאדאקסישן רב, וועמען ער רופט ״ברוך״ וואס האט באהאלטענערהייט פארלוירן זיין אמונה:
Baruch related the following anecdote. He found the sense of community so overwhelming on a recent trip to Europe. He took a tour of one of the many communities destroyed by the Nazis during the Holocaust. As the group, mostly non-Jews, was getting ready to leave the main synagogue in the town, the urge to “daven mincha” (say the afternoon prayer) overcame him. He said that it was one of the most meaningful experiences he had had in a long time. The divine was not involved. But, “I felt a connection to 2500 years of history, my history, in those 12 minutes”

Baruch still “prays” occasionally. What does this mean for one who does not believe in God? For Baruch it means that, like the others, there is philosophical and educational worth in the words. What can these words, uttered for over 2000 years, teach someone in the 21st century? Of one thing he is sure: prayer teaches us that daily introspection is important. How can he be instrumental in educating others; what is humility’s place in the world; how can the unheard in society become heard? The words are the contextual catalyst to help him identify areas of his personality and in his day-to-day doings in which he must spend more time

Baruch and Eli face another challenge, not explicitly mentioned by the others. Both are well-respected prayer leaders in their communities. On occasion, they are asked to lead their communities in public prayer. They both find this interpersonally rewarding. “I create an atmosphere in which those who believe that prayer is important can have a very meaningful experience. Do I fake it well? Perhaps. Do I feel like a fake? No”

. . .

In addition, Baruch maintains a fairly strict adherence to Jewish dietary laws. He has, on occasional, been tempted, but fears that his family would be angered if he did. Further, he could not keep it from his family if he did it on his own. Though it is not tantamount to marital infidelity, he sees it as a transgression of the tacit agreement he and his wife made when they were married. Finally, and equally as important, Baruch still feels an emotional connection to the dietary practices he grew up on from birth. Since he still feels a deep connection to the Jewish people, this practice is one that has, for better or for worse kept the Jews for the 2500 years of their dispersion. To turn his back on that would be a hard step to take. This seems to belie Baruch’s attitude towards the “deed” of Jewish practice that does not always trump the “creed” instilled within
און וועגן א צווייטער, וועמען ער רופט ״שמחה״, שרייבט ער:
Occasionally he must lead the children’s service in the synagogue his family attends; his own children are young and the parents take turns leading. Jewish prayer forces him to maintain the façade of belief. The rotation requires him to pray with his and other children. He understands the role of ritual in solidifying cultural identity, but he finds it hard to engage in the prayer ritual. “Prayer” he says, “takes out all the theological and philosophical cards and puts them right there on the table for the worshiper to look at. You just cannot avoid it.” He still teaches prayer, but is comforted by the knowledge that he doesn’t need let himself be counted towards the quorum of 10 required for adults, because he feels that he so far afield that it would be too deceitful to allow himself to be counted
דר. שרעל-פאַקס ענדיגט צו:
As for asserting belief in a God who created the world and is active in it, none, even Eli, espouse this belief in any meaningful way. Had they lived in an earlier period of Jewish history, the issue of belief may never have arisen in their minds. Since they do not perform many of the behaviors in private, it is clear that the concept of a supernatural creator/punisher commonly associated with religious behavior and motivation (Johnson 2011; Schloss and Murray 2011) is not something that worries these rabbis. At some point it became clear that some of the rabbis had read Sacks (2011) and Armstrong’s (1993; 2009) books. Some found them validating, others found them apologetics. They all agreed that the understanding of Judaism until the Middle Ages was more practice and less thought. However, they were, for the most part, unwilling to find comfort in that divide. It is hard to argue with Maimonides’ influence on Jewish thought and practice, even with most persuasive arguments (Shapiro 1993)

When taken together and when approached honestly, catechism in Jewish philosophy, even as put forth by Maimonides and his later explicators, need not be central to Jewish religious public leadership. It was not true in the biblical or Talmudic periods; neither do modern Jewish philosophers see catechistic “belief” as a prerequisite to Jewish membership and leadership. One can still be an effective leader without holding or professing a firm set of beliefs, and even taking them on

In the final analysis, the modern Jewish philosopher from the second half of the 20th century put it succinctly: “Beliefs without deeds are not long for this world” (Leibowitz 2005). However, it appears that the opposite may not hold true, that is that Jewish (religious) deeds in the absence of belief may have a longer more reliable shelf life
אזוי ווי ער ענדיגט צו: הגם אויב מ׳האט אמונה דארף זיין בהכרח מעשים, מיינט עס אבער נישט אז איר קאנווערס איז אמת - עס קען יא זיין מעשים אָן אמונה.

***

דר. ריטשערד סאסיס שרייבט:
Religious systems also exemplify remarkable diversity, yet underlying all of this diversity is a set of recurring core features. Religious systems typically maintain eight building blocks: authority, meaning, moral obligation, myth, ritual, sacred, supernatural agents, and taboo
איך טענה אז מ'קען לייגן ווייניגער סטרעס אויף די supernatural agents חלק.

***

די טעזע גייט אויך נישט אין איינקלאנג מיט וואס הרב דר. מיכאל אברהם שרייבט (ועפ"י הרמב"ם בהל' תשובה פ"י ה"ב):
אדם לא יכול לומר אני יודע שאלוהים ציווה לא לאכול חזיר אבל למה לא לאכול אותו? אם הוא שואל זאת הוא כנראה לא באמת יודע שאלוהים ציווה זאת, או שאינו מבין מהו אלוהים. ציווי של אלוהים מכיל בתוכו את המחויבות לציית. הניסיונות להעמיד את המחויבות הדתית או המוסרית על עקרונות אחרים, יסודיים יותר מהם, אחת דינם להיכשל. הם לא מחזיקים מים.
ער זאגט אבער אז עס זענען דא פסיכאלאגישע מאטיוועישאנס חוץ מזה: בסיס תקף למוסר, רציונליות (קאהערענס), ביטוי אישי, משמעות, וזהות יהודית. ער טענה'ט אבער:
לגבי מי שכלל אינו מאמין בקב"ה, הבעייתיות גדולה הרבה יותר. ברור שאף אחת מהתועלות הללו אינה רלוונטית עבור אדם כמוהו. אדם שאינו מאמין לא יכול לקיים מצוות בגלל שזה נותן לו ביטוי אישי או בסיס למוסר או כל תועלת אחרת. לא רק מפני שעבודה כזאת היא חסרת ערך דתי, כפי שהסברתי עד כאן, אלא מפני שאלו אינן סיבות מספיקות לעבוד את ה'. וכי אדם שאינו מאמין יכול להאמין ולקיים מצוות כדי לזכות בביטוי אישי או במשמעות? ודאי שלא. המצוות שלו גם לא שוות כלום (אין להם ערך דתי).
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

אין 1709 האט דער בישאף פון דובלין, וויליאם קינג, פארענטפערט דעם סתירה פון ידיעת ה׳ נגד בחירה חופשית, דורך דעם געדאנק פון נעגאטיווע/עפּאפעטיק טעאלאגיע. והיינו, וויבאלד מ׳קען דאך ממילא נישט זאגן קיין שום פאזיטיווע תואר אויף ג-ט בעצם, איז דאס וואס מ׳זאגט שוין יא, נישט מער ווי סימבאליש און צו געבן דעם מענטש אַן אטיטוד און אויסקוק. דארט איז נישטא קיין סתירה, וויבאלד די ״עטיטוד״ פון ידיעת ה׳ איז פשוט צו אינסטילן דאס׳ן זיך פארלאזן און זיין נכנע צו ״העכערס״, בשעת די ״עטיטוד״ פון בחירה חופשית איז כדי מ׳זאל פיהלן אחראי אויף די אייגענע מעשים. עס איז נאר ווען מ׳נעמט עס ממש ליטערעלי, וואס דאן איז עס א סתירה. אבער דאס קען מען ממילא נישט טוהן.

דר. קענעט פּירס ברענגט צו בזה:
More recently, John Hick has made a more radical use of this doctrine. According to Hick, this approach can be used to reconcile, not just different versions of Christianity, but all the major world religions. Each of the major world religions, Hick claims, has a similar apophatic tradition. If we take these traditions seriously, then we can see that each religion strives toward the ineffable Real (Hick's preferred term), but does so through a culturally conditioned set of symbols. The symbols conflict only if they are taken literally—that is, only if we forget that they are only symbols. This is meant to support Hick's broader doctrine of religious pluralism: that all religions are equally paths to the Real

Anthony Collins, an English philosopher who was a contemporary and early critic of King, draws a consequence even more radical than Hick's. According to Collins, if this approach is correct, it doesn't just collapse the distinction between various religions, it even collapses the distinction between theism and atheism! According to Collins, King's account makes religious language a metaphorical way of talking about what is, speaking literally, just "a general cause of effects," but atheists believe in that too! (pp. 13-14)
ועיין (מ)כאן. ועיין (מ)כאן.

דא שרייבט דר. פּירס:
Apophaticism became considerably less popular in late medieval and early modern philosophy and theology. There are various reasons for this. However, one key issue was rising fear of (one might even say, paranoia about) 'clandestine atheism'. Hobbes and Spinoza were the poster boys here. Both of them talk a great deal about God but defend highly non-standard conceptions of religion. It was generally thought that, despite their 'God' talk, both were really atheists

In giving their own analyses of their talk about God, however, both Hobbes and Spinoza appear to draw on the apophatic tradition. Hence, in the 17th century, there is a rising sense that apophaticism has become a cloak or atheism

from the early 18th century we see apophatic conceptions of God being revived in an evasive or defensive mode, to escape atheistic objections. This pattern is continued and amplified with the rise of liberal theology in the 19th century, where it is thought that straightforward readings of religious claims are somehow unacceptable to 'modernity' (whatever precisely that means), but the resources of apophaticism may somehow be used in new ways to save religion in modernity

What interests me here is this. Apophaticism was originally thought to be motivated by factors internal to theism. Certainly there are still philosophers and theologians trying to make that case. But since the late 17th century much of the debate around these issues—by both religious and anti-religious thinkers—seems increasingly to presuppose that the theist really wants to believe in a bearded old man in the clouds but is forced to back off of this conception in the face of a variety of objections. In this context, apophaticism looks like an attenuated theism, whereas anthropomorphism looks like the 'full strength' version. This represents a quite dramatic shift compared to ancient and medieval thought
דא ברענגט ער צו פון דזשארדזש בּערקלי:
there is no argument that I know of for God's existence, which does not prove him at the same time to be an understanding, wise, and benevolent Being, in the strict, literal, and proper meaning of those words

once apophaticism starts to look like some kind of retreat from the full-blown theism with which we began, one begins to wonder — with Collins, Berkeley, and Plantinga — whether we have retreated all the way to atheism
ועיין כאן. ער ברענגט דארט אויך צו, עפ״י דר. עלווין פּלאנטינגא, א סעלף-דיפיטינג קשיא אויף נעגאטיווע טעאלאגיע. והיינו, מ׳קען דאך יא זאגן א תואר אויף ג-ט אז ער איז דאס ״אויף וואס קיין שום תואר קען נישט חל זיין״? ואולי אז איה״נ - דאס אויך נישט (עס פעהלט דאך אויס צו זאגן ״ער/דאס איז דאס וואס וכו׳״, וואס אפילו דאס איז שווער), וכן הלאה.

ער זאגט אויך:
IMG_4528.jpeg
***

ועיין כאן במה שהביא @צקון לחש מדר. יהודה פּערל.
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

ואולי קען מען באטראכטן מיין טעזע דא ווי די חילוק אין פסיכאלאגיע צווישן בּיהעיוויאריזם, וואס באטראכט נאר די התנהגות פונעם מענטש בפועל ונפעל ביחס צום ארומיגן סביבה הגורמת אותה, און קאגניטיוויזם, וואס איז דן אין די מענטאלע פראצעסן בשכלו וואס איז גורם התנהגות. לויט בּיהעיוויאריזם איז נישט שייך געהעריג מבסס צו זיין התנהגות במצות אויף אינערליכע פראצעסן באמונה בשכלו - עס איז אך ורק תלוי בסביביתו, פונקט ווי ער זאל ווען זיין א קאמפליצירטע ראבּאט (ואיה"נ אז דאס רירט אָן אויפ'ן מחלוקת בין בחירה חופשית לדיטערמעניזם). משא"כ לפי קאגניטיוויזם וואס ס'איז יא.

עפ"י דר. בּורהוס פרעדעריק סקינער איז דאס געדאנק פון "גלויבן" פשוט אליינס א סארט "אינערליכע/פריוואטע" התנהגות - נישט א גורם פאר התנהגות. ולגבי זאגן אז מ'"גלייבט", איז דאס פשוט א שפרעכן-אקט וואס איז אויך תלוי אין די ענטיסידענטס פאר דעם און די קאנסעקווענצען נאכדעם (ווען מען האט געטוהן דעם ענליכן התנהגות אינעם עבר). (דאס קען גיין אין איינקלאנג מיט'ן ר"ן ממרסיי במעשה נסים.)
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
ערנסטגערעדט
ידיד השטיבל
ידיד השטיבל
הודעות: 257
זיך רעגיסטרירט: דינסטאג דעצעמבער 24, 2013 2:23 am
האט שוין געלייקט: 287 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 708 מאל

שליחה דורך ערנסטגערעדט »

יעקב מעקסוועל האט געשריבן:נישט אייביג איז גרינג צו פארשטיין וואס מי אני זאגט, וועל איך עס זאגן אין פשוט'ע ווערטער כדי מען זאל זיך קענען טענה'ן מיט אים.

מי אני טשעלנדזט יעדע יחיד וואס האלט זיך פאר א מאמין, צו דעפינירן וואס ער גלייבט.

לדוגמה דו גלייבסט עס איז דא א גאט, וואס איז דער גאט וואס 'איז דא'?

איז ער עפעס פיזיש? קען מען בכלל זאגן 'ער'?

ווי איך פארשטיי האלט מי אני, אז לויט אידישקייט וועט מען צום סוף אנקומען צו גלייבן אין "גארנישט".

וואס איך פארשטיי נישט איז
מיינט נישט די עצם ווארט ״גלייבן״ אז דו קענסט עס נישט מסביר זיין?
אויב פארשטייסטו דארפסטו דאך נישט גלייבן
איך פארשטיי אז מדארף צוקומען צו גלייבן נאר ווען מקען נישט אויפווייזן, ווען סנישטא קיין פרוף
אבער קען זיין אז גלייבן גייט קעגן פארשטאנד אויך?
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

פריער האב איך אראפגעברענגט דעם ארטיקל פון הרב דר. נתן לאָפּעס-קאַרדאָזאָ בענין די שאדן פון דאס פאקוס אויף דייקא ״ריכטיגע אמונה״. דא האב איך טאקע צוגעברענגט פון יענעם ארטיקל להגדיר ״אמונה״:
מי אני האט געשריבן:עס איז אינטרעסאנט וואס הרב דר. נתן לאָפּעס-קאַרדאָזאָ ברענגט צו פון שמואל בּאָטלער און דר. עריק האַפער:
We need to understand that faith is "the art of drawing sufficient conclusions from insufficient premises," and "we can be absolutely certain only about things we do not understand"

To believe is not to prove, not to explain, but to yield to a vision
ווי איך פארשטיי האט דאס דר. האַפער נישט געמיינט אלס מעלה.
אבער מאידך גיסא איז דאך באקאנט דאס וואס שטייט במו״נ ח״א בריש פ״נ:
ההאמנה אינה העניין הנאמר בפה, אבל העניין המצוייר בנפש, כשיאמינו בו שהוא כן כמו שיצוייר.
עס איז אבער מן הראוי לציין אז דאס איז מתרגום ר' שמואל אבן תיבון (וועלכער האט קאמיוניקירט מיט'ן רמב"ם). הרב יוסף קאפח איז אבער דא מתרגם "דעה" אנשטאטס "ההאמנה". ער שרייבט:
"אעתקאד" כאן מגדיר רבנו מושג זה היטב, ובהחלט אין לתרגמו "אמונה", כי אמונה היא השקפה התפושה בידי האדם במסורת וללא ידיעה יסודית, ולפיכך תרגמתי בכל מקום "דעה". ויפה תרגם ר' יהודה אבן תיבון שם ספרו של רס"ג "אעתקאדאת" דעות, אם כי בתוך הספר הסתבך ללא סדר. כי "דעה" היא השקפה שאדם מגיע אליה מתוך חקירה יסודית ותוך בדיקה מקיפה של ההקדמות אשר הובילו אליה, ואף תוך בדיקת המתקפות הצפויות נגדה, כדי לדעת אם היא עשויה להחזיק מעמד נגדן.
עכ"פ, אבער דא גייט דאס נאך טיפער. והיינו, לדוגמא ביי קוואנטום פיזיקס איז שייך צו ״גלייבן״ אין די קלעימס דערפון, הגם מ׳פארשטייט דאס און ״ווייסט״ דאס נישט. דאס איז על סמך פון עקספּערטן וכדומה און אז די נושא איז בעצם שייך צו ״וויסן״ אויך; מיט יגיעה ולימוד. והיינו, אז מ׳האט טאקע נישט גענוג גוטע פּרעמיסעס והנחות. אין אנדערע ווערטער, די פראבלעם איז אַן עפּיסטעמאלאגישע. משא״כ ביי די נושא פון ״ג-ט״, וואו עס איז א מעטאפיזישע, איז דאך ניטאמאל שייך צו ״וויסן״ דערין. און ווי כ׳האב אָנגעהויבן די אשכול, און פריער באפעסטיגט לפי דר. רודאלף קאַרנאפּ, איז דאך לפי״ז די זאץ ״איך גלייב אין ג-ט״, ליידיג מתוכן. און עס איז נישט דאס זעלבע ווי זאגן ״איך גלייב אין [די קלעימס פון] קוואנטום פיזיקס״ וכנ״ל. דארט איז שייך צו זאגן א הצתדקות פון ״איך גלייב דאס, אבער ווייס דאס נישט״, משא״כ ביי דאס. ולכן טוב בזה השתיקה וכמו שסיים המו״נ שם בפנ״ט. (אחוץ טאקע טאמער מיינט מען טאקע נאר די "וויזיע" און "עז איף" דערפון.)

ווען גלייבן גייט קעגן פארשטאנד, איז דאס שוין א קרעדאָ קוואַ אבּסורדום, איך גלייב ווייל עס איז אַבּסורד, און דאס איז שוין שווער מצדיק צו זיין.
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

דר. וויליאם פּאָלין שרייבט:
With respect to the problem of God, it has been pointed out that if God be a reality, he must have some locus in experience; otherwise he has no meaning. The fact that God is in no way a datum of sensuous experience seemed to widen the breach between any notion of God that we may have and his reality. It would seem that there are only two avenues open. Either, so far as we know, there is no God, or, at best, he is merely an hypothetical being. Neither horn of the dilemma affords the theist consolation. God's existence cannot be demonstrated. Yet this truth needs supplementation. Existence is not to be established theoretically, but practically. From a theoretical point of view, we are justified in constructing for ourselves either of two types of a universe. In our world there may be a God, or that world may be completely atheistic. Either theory can explain the facts. If in our own world there is a God, it is because we have put him in it, and the kind of God he will be depends upon the kind of men we are. Inevitably our conception of him will be, in some ways, anthropomorphic. It is partly true that such a God is a God in our thought, but an extra-mental God can have no place in the field of discourse universal. The criterion of the existence of such a God will be found in the sphere of practice: how may we behave toward our theistic universe and how will it behave toward us ? Practicality is, consequently, the final test of our theory. Apart from empirical confirmation our a priori reasoning is of no value

Suppose, however, that we do so assure ourselves of the actual existence of the world we have constructed. By the same reasoning, you say, the materialist becomes satisfied of the existence of his godless world. To him it has meaning; he may look upon its behavior with complacency and behave toward it benignly. More no man can desire. This is an illustration merely of how each man's world reflects his own character. Between these apparently equally true and real worlds, between an existent and a nonexistent God, who shall decide? There is no final arbiter but experience. True, the individual may err in his interpretation of experiences; yet we do not move in an egoistic realm. A man may claim the right to maintain that the ego is the All, but he who acts upon that premise commits not merely intellectual but practical suicide. Man is a social being, and not only may but must call upon the experiences of his neighbor, of the race, of humanity. In the collective force of human choices, expressing themselves as the experience of humanity, experience approaches apodicticity. Yet until humanity shall have lived through the last of infinite generations, no one dare say that beyond a peradventure God must exist, nor will he be able to silence the voice of the atheist. When, however, one turns to his own individual experiences, and notes what God means to him, not in his mere life-fancies, but in his everyday practice, he finds nothing in the field of experience more real than him
כמובן, גייט דאס אין איינקלאנג מיט פּרעגמעטיזם. ועיין באשכול זו.

***

דר. מנחם קעלנער שרייבט:
It is because of his self-confidence in his religion that Maimonides has no trouble acknowledging the partial truth of Christianity and Islam. That made sense in his world in his day; but does it make sense in ours? Maimonides lived and thought in a world in which truth was one, objective, unchanging, and in principle accessible. This made excellent sense in his finite, static universe. While I have no desire to admit to any version of epistemological relativism, it cannot be denied that our confidence in what we can know has been shaken. The appropriate response to this situation is not, it seems to me, relativism, which makes a mockery of truth and of the possibility of actual communication; nor pluralism, which makes a mockery of truth and of revelation; but, rather, the appropriate response to our predicament ought to be modesty. A person who is modest about her claims to truth, as opposed to absolutist about them, is open to the possibility of being inspired, enlarged in Rabbi Sacks’s term, by other people whose claims to truth are equally restrained and modest

While not giving up on the idea that revelation (be it Jewish, Christian, or Muslim) teaches truth in some hard, exclusivist sense, putative addressees of revelation ought to be modest about how much of it they understand, and restrained in the claims they make on behalf of revelation and about adherents of other religions. Admittedly, it may be easier for a Jew to advance this position than for a Christian or a Muslim. This is as until the Middle Ages, at least, Jews sought to understand how God instructs them to inject sanctity into their lives, and paid very little attention to the question of how God expects them to think. Given the notion that the Torah contains many levels of meanings, and the profound differences among Jewish thinkers about the nature and content of those meanings, a stance of theological modesty ought to be easier for Jews to maintain than for adherents of more clearly theologically based religions
***

לגבי די געדאנק פון דר. דוד ביאלע, האט יצחק דויטשער געשריבן:
The Jewish heretic who transcends Jewry belongs to a Jewish tradition
ועיין כאן.
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

עס איז אינטרעסאנט צו באמערקן וואס הרב דר. יוסף בער סאלאווייטשיק זאגט:
Is a metaphysics that is not based on experience possible? Can there be a science that does not rest on actual experience? Kant answered: No; Maimonides answered: Yes

Kant answered: No. One cannot speak of God in theoretical-scientific terms, but only in practical-ethical terms. All the attempts of rational theology to prove the existence of God using speculative reason belong not to the transcendental analytic, but to the illusions of the transcendental dialectic

Physics and mathematics possess objective validity in terms of the categories that serve as "the conditions of the possibility of experience." God is to be found neither in space and time, and is beyond all possibility of experience; therefore He cannot be discussed in theoretical-scientific terms

Maimonides answered: Yes. God can be discussed in theoretical-scientific terms, even where there exist no demonstrations or proofs. The goal of Guide 1:31-34 is to show that knowledge that cannot be demonstrated can still be cogent knowledge. Nowadays, this claim is a truism

The problem arises: What is the basis for the claim that knowledge of God is possible in the theoretical-scientific realm, in the natural universe? Maimonides tries to ground this claim in a subjective perspective. Knowledge of God is possible, for Maimonides, because man wants it

. . .

Modern theology is divided into two schools with respect to the issue of how God is to be experienced

The first school is the school of cultural theology. This school views God as part of human culture, as part of the way man experiences knowledge, the good, and cultural values, as part of man's cultural consciousness

This approach is espoused by many of Kant's followers who view God as the crown of all cultural consciousness. All paths - whether rational, ethical, or aesthetic - lead to religion for Kant. Much contemporary cultural theology, particularly prevalent in America, harmonizes and blends together these three paths. Here the experience of God is part of a very complex cultural experience. In a manner similar to Maimonides, one must ascend the ladder leading from man to God. This school is well represented by Tillich

The second school, especially popular in Europe, is the dialectical school. This school distinguishes between religion and faith. It is religion, not faith, which is a cultural phenomenon. Natural religion results from the disposition in man to transcend himself, to leap over his own shadow and establish contact with transcendental being. Man is dissatisfied with his self, and looks beyond that self. Religion, on this understanding, contains an element of masochism, of self-negation. Man strives to exceed his self and leap into infinity

For the dialectical school this natural religion is worthless. Only faith, a non-cultural trend that is based on revelation, is of value

Man, for the dialectical school, is thus a dual being. He is both a cultural and non-cultural being. There is an unbridgeable contradiction between religion, which is a cultural phenomenon, and faith, which is a non-cultural phenomenon. Whether a bridge can be built between religion and science, both of which are cultural phenomena, is an open question. However faith, a non-cultural phenomenon, and science, a cultural phenomenon, cannot be compared at all. Dialectical theology thus adopts a very pessimistic and skeptical attitude towards culture

The roots of dialectical theology can be traced all the way back to Tertullian, who affirmed that that which is absurd is correct and certain if viewed through the lenses of faith. This faith in the absurd, as expressed first by Tertullian, later by Pascal and Kierkegaard, and in our day by Barth and Brunner, appears to be a reaction against an overabundance, a surfeit, of cultural experience

For Maimonides, this entire approach of dialectical theology would be kefirah, heresy. For him you cannot separate knowledge of God from cultural experience
און אז מ׳האט פריער דערמאנט דעם געדאנק פון בּיהעיוויאריזם בסוגיא זו, זאגט ער דארט במשנתו של הרמב״ם:
God can be known only through His actions [as they were]. We have here a divine equivalent to behaviorism, where we can only know a man’s actions
ועיין כאן.

עס איז מיר אויך געווען אינטרעסאנט ווי ער זאגט דארט לגבי דעם מו"נ בכלל:
If a person possesses a great religious experience, the Guide can deepen it. But even nowadays the Guide cannot help the person who is seeking a spiritual conversion
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
באניצער אוואטאר
שאלתיאל
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 846
זיך רעגיסטרירט: מיטוואך מערץ 02, 2022 1:03 pm
האט שוין געלייקט: 1634 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 2228 מאל

שליחה דורך שאלתיאל »

כ'האב געהערט פון פראפ' בעני בראון אז ער פארציילט ער פלעגט אסאך גיין צו ישעיהו לייבוביץ'ס לעקציעס און ער האט גוט געקענט זיינע תורות. לייבוביץ פלעגט אלעמאל שטעלן די רעליגיע אין א קאנטעקסט פון אייגענע קאמיטמענט וואס דער מענטש איז מחליט צו נעמען אויף זיך, אבער ער פלעגט זיין זייער פארנעפלט און זיך ארויסגעדרייעט פון רעדן איבער גאט אדער איבער אנדערע מעטאפיזישע און היסטארישע פאקטן וואס זענען נוגע צו אידישקייט. איינמאל האט בראון באשלאסן אז ער גייט אים צושטופן צום וואנט און ארויסציען פון אים וואס ער האלט באמת, למעשה: צו עקזיסטירט גאט צו נישט? לייבוביץ כדרכו האט זיך פראבירט ארויסדרייען אבער בראון האט זיך נישט געלאזט ער האט אים געפרעגט : ''צו נעמסטו אָן דער מאטאפיזישע טענה אז גאט עקזיסטירט ערגעץ וואו אין דער וועלט''? צום סוף האט לייבוביץ געזאגט משהו כעין זה ''אזוי ווי געלט כדי ס'זאל האבן א כוח דארפן מענטשן גלייבן אין דעם אזוי אויך כלפי גאט''.

דאס הייסט אז לויט לייבוביץ גאט עקזיסטירט נישט באמת. און דער גאנצע שמירת המצוות זיינע איז באזירט אך ורק אויף זיין אייגענע פערזענליכע ווילן און קאמיטמענט, דאס גלייבן אין גאט קומט אין עדישען און קען אפשר צוהעלפן צו דער קאמיטמענט אבער דער שמירת מצוות איז ממש נישט נעסעסרלי אנגעהאנגען אין דעם. דאס גייט לכאורה שטארק אין אנקלאנג מיט וואס @מי אני האט געשריבן ( ווי כרם זית האט שוין באמערקט).

אינאמת'ן אבער צווייפל איך שטארק אין דער פּאסטאראלישע בילד וואס לייבוביץ האט פרובירט אהערשטעלן און צו ער האט באמת געהאלטן אזוי. ווען איך נעם אין חשבון זיין פערזענליכע לעבן פון יארן לאנג שמירת הלכה און הקפדה על קוצו של יוד איז עס שווער צו מייחס זיין נאר אויף אייגענע ווילן אן קיין שום אנדערע סיבה. אויפשטיין יעדן טאג, לייגן תפילין, דאווענען, מקפיד זיין אויף הלכה וואס נעמט ארום דער גאנצע לעבן און באגרעניצט דיך שווערליך, דאס אלעס אן גלייבן אין דער אמת אונטער דעם און נאר 'ווייל דו ווילסט'? פארוואס פונקט ווילסטו? און וויאזוי ברענגט דיך די דאזיגע ווילן אזא שטארקע און שטרענגע קאמיטמענט צו יעדער הלכה פון שו"ע? הרי ווען דו גייסט מיט דיין אייגענע ווילן איז לא ימלט ס'זאל נישט חורג זיין עפעס פון דער הלכה'דיגע וועג.

אבער אויב ס'וואלט זיך גענדיגט מיט שמירת הלכה, ניחא, וואלט איך עס אפגעקויפט. אבער לייבוביץ האט עס גענומען עד הסוף, ד"ה אפי' ווען רעליגיע שטויסט זיך אן אין אנדערע וועליוס ווי הומאניזם און מאראל האט לייבוביץ געהאלטן אז מען דארף פרעפערן רעליגע. ער פלעגט ברענגען עקידת יצחק אלץ סימבאל ווי רעליגיע און מאראל שטויסן זיך אן און אברהם נעמט אויף זיך די קאמיטמענט פון רעליגע און גייט שחט'ן זיין זון למעך דעם וועליו. כלומר, דו ישעיהו לייבוביץ וואלט געשחט'ן זיין זון פאר א זאך וואס דו גלייבסט נישט אין דעם נאר ווייל דו ''ווילסט''? קאם אן. אויף אייגענע קאמיטמענט און ווילן קען מען אפשר באזירן שמירת הלכה, אולי, בדוחק, אבער צו שחט'ן א קינד?

מען וואלט געקענט אפשר זאגן אז דאס קומט פון עקזיסטענשעל פוינט אוו וויו, ווי Kierkegaard איז מסביר דער עקידה. אלץ א עקזיסטנשעל החלטה וואס ווערט געטון דווקא ביי א סיטואציע פון אבסורד און ביי א קאנפליקט דארט מאכט דער מענטש א פערסאנעל שפרונג צו אמונה אבער ביי לייבוביץ איז עס נישט געווען דאס. זיין רעליגיעזע וועלט בליק ס'איז נישט געווען קיין עקזיסטענשל סארט קאמיטמענט נאר א קאהערנטע, הארטע, זיכערע און ראדיקאלע השקפה.
סאו וואס פארזעה איך דא?
Life is not a problem to be solved, but a reality to be experienced- Soren kierkegaard
באניצער אוואטאר
כרם זית
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 942
זיך רעגיסטרירט: מיטוואך מאי 06, 2020 6:41 pm
געפינט זיך: צווישן האמער און נאגל
האט שוין געלייקט: 2702 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1773 מאל

שליחה דורך כרם זית »

איך טראכט אז ישעיהו לייבוויץ אליין איז אויך נישט געווען אזוי איבערצייגט אין זיין שיטה, און ספיקות אין אמונה האט אים גענאגט און צוליב דעם האט ער טאקע געטון מצוות השם. אודאי האט ער געהאלטן אז זיין שיטה איז 'אמת', אבער זיין געפילן האבן עס לכאורה סותר געווען.
וידוע מאמר החכם: כשם שאי אפשר לתבן בלי בר, כך אי אפשר לכרם בלי קוצים.
באניצער אוואטאר
שאלתיאל
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 846
זיך רעגיסטרירט: מיטוואך מערץ 02, 2022 1:03 pm
האט שוין געלייקט: 1634 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 2228 מאל

שליחה דורך שאלתיאל »

כ'מיין אויך אז ער האט באמת יא געגלייבט. אינטערסאנט אבער זיין פילאזאפיע וואס אויב כ'פארשטיי גוט האט ער בכלל געהאלטן אז רעליגיע (און וועליוס בכלל) און אמת זענען צוויי אנדערע זאכן אינגאנצן. לויט אים זענען וועליוס און גלויבונגען *אך ורק* באזירט אויף דער מענטשנ'ס ווילן. נאר דאס איז דא און נישט עפעס אנדערש, פאקטן און אמיתות זענען נישט נוגע בכלל צו דעם. דאס מאכט מיך נישט קיין סענס. (כ'טראכט אפשר האט ער יא געגלייבט נאר האט געהאלטן אז מען דארף נישט רעדן פון דעם?)
Life is not a problem to be solved, but a reality to be experienced- Soren kierkegaard
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

מיין טעזע אין די אשכול און וואס איך ברענג ארויס איז אז דן זיין איבער די מושג ״ג-ט״ אין א פאזיטיווע סענס, וואס מ׳זאל אלזא קענען דערנאך אויף דעם מבסס זיין שמירת התורה והמצות מטעם אט די ״ג-ט המְצַוֶה״, איז ליידיג מתוכן, ואפילו פון א טעאיסטישע מבט. אבער, דאס באדייט נישט אז עס followed פון דעם אז טאמער איז נישטא קיין פאזיטיווע דיון איבער ״ג-ט״ בכלל, איז נישטא קיין בסיס לשמירת התורה; עס קען זיין א סאָפישענט קאנדישאן דערצו אבער עס איז נישט קיין נעסעסערי קאנדישאן דערצו.

אויך, ווי איך האב דא געשריבן (ובעוד מקומות) האלט איך פערזענליך אז נארמאטיווע עטיקס און מאראל דארף שוין פון פריער צו ליגן בתוך די דעסקריפּטיוו עטישע קוֺיד פון רעליגיע צו וואס א מענטש טוהט סאָבּמיטן; די דעסקריפּטיוו עטישע קוֺיד פון זיין רעליגיע איז נאר מוסיף עליה און נישט סותר דערצו. אויב זעהט עס אויס אז יא, דארף מען טאקע זעהן משווה צו זיין דעם ערך דתי דערצו (אזוי ווי מ׳האט געטוהן במשך הדורות, ועיין ערך עמלק, אמה העבריה וכדומה; כ׳האב דערמאנט די געדאנק מערערע מאל בתוך מיין אשכול על הרעות, ועיין כאן. וג״כ לדוגמא כאן לגבי העקידה).

יעצט, בנוגע פראפעסאר ליבוביץ׳ס מהלך ושיטה, איז ווי איך פארשטיי איז דאס (אין די קאנטעקסט וואס @שאלתיאל ברענגט אראפ) מחובר פון צוויי שיטות.

להסביר, דאס ערשטע איז, אזוי ווי איך האב דא צוגעברענגט פון הרב דר. מיכאל אברהם וואס האלט, אז עס זענען דא ערכי מוסריים און ערכי דתיים וואס זענען גענצליך אפגעזונדערטע דאָמעינס איינע פונעם אנדערן. כנראה איז דאס אויך שיטתו של פראפעסאר ליבוביץ. בנוסף לזה שרייבט וויקיפידיע במשנתו:
לדעת ליבוביץ, אין שום קנה מידה אובייקטיבי המאפשר להכריע איזה ערך "נכון" או "טוב" יותר, ולכן שום בחירה או דחייה של ערך כלשהו אינה ניתנת לנימוק רציונלי. עם זאת, מרגע שאדם בוחר בערך כלשהו, נכפות עליו כל ההשלכות הנגזרות מבחירתו הערכית, כולל האמצעים המאפשרים את השגת הערך.
דאס באדייט א סארט מאראלישע אנטי-ריעליזם.

לפי שיטה זו איז דאס וואס מ׳איז מקבל און מ׳סאָבּמיט צו ערכי מוסריים, מכח אַן אינעווייניגע געפיהל דערצו אז דאס איז ריכטיג וכדברי דוד הום, ולא מחמת שכל וראציאנאל; שכל וראציאנאל קען צום מערסטענסט קומען דערנאך, צו מחזק זיין זיין ההנחה קדומה וואס מ׳האט אָנגענומען, וואס קען נאר זיין (לשיטה זו) מכח געפיהל. והשתא דאתית להכי, איז דאס זעלבע בנוגע סאָבּמיטן און מקבל זיין ערכיים דתיים; וועלכע קענען טאקע (לדעתו) צומאל זיין מנוגד איינע צום אנדערן. און דאס גייט טאקע אין איינקלאנג מיט קירקעגארד׳ס עקזיסטענשעליזם, ועיין במה שהבאתי כאן בפונקט 8.

די צווייטע געדאנק ושיטה איז די מהלך פון סאָשׁעל קאַנסטראָקשׁעניזם, וואס זאגט אז די שׁעירד גלויבונגען און עסאָמפּשׁענס פונעם געזעלשאפט וההמון על הכלל שאפט בעצם די רעאליטעט ממש. והיינו, ווי כנ״ל וויל מען ״מחזק״ ומבסס זיין בראציאנאל דאס׳ן דאס אָננעמען די ערכיים, און טאקע נאר דערנאך לאחר הקבלה מחמת הגעפיהל. די ראציאנאל הדתי דערצו אין אלגעמיין איז דאך צו מבסס זיין אט די ערכיים דתיים אויף ציווי הא-ל. אבער די ״א-ל״ הא׳מיר דאך שוין פריער געזאגט אז מ׳קען לגמרי נישט דן זיין דערויף, איז טא ווי אזוי וויל מען דאדורך מחזק זיין ערכי הדתיים? איז וואס מ׳קען טוהן איז פשוט זאגן אז די ריאליטעט פונעם מושג פון ״ג-ט/א-ל״ אינעם פּארלאנץ און פּאראמעטערס ווען מ׳וויל דאדורך מבסס זיין און שטארקן סמכות ההלכה והתורה והערכיים הדתיים, איז דורך געבן די מושג א פאזיטיווע רעאליטעט פון גארנישט מער ווי דאס אז די אידישע געזעלשאפט פון שומרי הלכה אנערקענט דאס, און דאס און נאר דאס איז וואס שאפט די ״רעאליטעט״ דערפון. זהו ולא יותר (עכ״פ אין די קאנטעקסט). אבער דאס קען זיין גענוג אויף דאס מבסס זיין.

ועוד יותר, ווי געזאגט פריער איז לפי שיטה זו זענען אפילו די פשוט׳ע און אָנגענומענע ערכיים מוסריים נישט מער ווי פון די מוסכמות. וואס דאס מיינט איז אז דאס וואס געבט די ״רעאליטעט״ וסמכות אפילו פאר די ערכיים מוסריים בכלל, איז דאך נישט מער ווי די הסכמת בני אדם דערצו. דאס מיינט דאך אז די ״רעאליטעט״ פון די ערכיים מוסריים בכלל איז אויך נישט מער ווי נאר מכח סאָשׁעל קאַנסטראָקשׁעניזם. והשתא דאתית להכי איז דאס אויך דאס וואס געבט פונקט אזוי די סמכות און ״רעאליטעט״ פאר די ערכיים דתיים פונעם טעאיסט. און דאס האט פּראפעסאר ליבוביץ אולי געמיינט מיט׳ן זאגן אז די רעאליטעט ממש פון ״ג-ט״ איז מכח סאָשׁעל קאַנסטראָקשׁעניזם. והיינו, ער האט דאך געהאלטן אז דת איז נאר עוסק בעבודת אלוקים, והיינו הלכה, און נישט באלוקים עצמו. וממילא איינמאל איך בין מבסס און שטארק די ״רעאליטעט״ פון ערכיים דתיים, און די סאָבּמישאן דערצו, מכח סאָשׁעל קאַנסטראָקשׁעניזם, קען איך קאָלעפּסן די ״רעאליטעט״ פונעם פארנעפעלטן מושג פון ״ג-ט״ (וואס איך וויל נוצן לחזק אט די סאָבּמישען להלכה) דערצו פונקט אזוי - זיי ווערן און זענען איינס און דאס זעלבע. (א נייעם געדאנק אין ״קוב״ה ואורייתא וישראל חד היא״.)

אגב, דר. אביעזר רביצקי שרייבט בנוגע הגותו של פראפעסאר ליבוביץ:
ליבוביץ לא העמיד משנה פילוסופית סדורה וכוללת. יתרה מזו, הוא סבר שאין בנמצא השקפת עולם שלמה ואחידה וטען שהשקפה כוללת על המציאות יכולה להיות אך ורק לאלוקים. לאדם, הוא טען, יכולה להיות רק השקפה על דברים מסוימים בעולם. כשנשאל על סתירות פנימיות בהגותו אמר שאמנם יש בכתביו אמרות ורעיונות שאינם מתיישבים אלה עם אלה, אבל כך גם במדע: בתורת הקוונטים, בקיברנטיקה ועוד.
דר. זאב הארווי שרייבט טאקע במשנתו של פּראפעסאר ליבוביץ און ווי אזוי ער האט אפגעלערנט עמידתו של הרמב"ם אז אמונתו של אברהם אבינו ע"ה, וואס נעמט אָן אז גארנישט עקזיסטירט און מאכט אויס חוץ ג-ט, איז העכער במעלה ווי אמונתו של משרע"ה, וואס דאס האט א השלכה לגבי ערכים:
באמונה של אברהם הפילוסופיה מתבטלת, כפי שמתבטל כל דבר אחר שאינו אלוקים. אם אלוקים נמצא, אין משמעות לכל מציאות אחרת, וכל מציאות אחרת אינה אלא "מציאות" במרכאות כפולות. זוהי התודעה או התחושה של האדם האברהמי. אמונתו של אברהם, כמו הניהיליזם המוחלט, שוללת כל משמעות לעולם ומלואו, כולל האדם ומחשבותיו, רגשותיו וערכיו. טפח בלבד מפריד בין אמונה קשה זו לבין הניהיליזם המוחלט. תיאור זה של ליבוביץ לאמונה האברהמית הוא ההפך מדברי סרטר בספריו "הבחילה" ו"היש והאין". סרטר הכריז כי אם אלוקים אינו נמצא, אין משמעות לאדם או לעולם. ליבוביץ טוען: רק אם אלוקים אינו נמצא, יש משמעות לאדם ולעולם; אם אלוקים נמצא, אין משמעות לאדם ולעולם.
ער שרייבט דארט ווייטער די חילוק צווישן ליבוביץ און קירקעגארד בזה:
דבריו של ליבוביץ על האדם האברהמי מחייבים בעליל השוואה עם דבריו של סרן קירקגור על העקדה בספרו "חיל ורעדה", וכבר נדרשו מחברים רבים להשוואה זו. ההבדל העיקרי בין ליבוביץ לקירקגור צוין באופן ברור בידי יעקב הלוי בדברי התגובה שלו ל"הרמב"ם – האדם האברהמי". הלוי העיר כי אמונתו של אברהם המתוארת בידי ליבוביץ אינה מקבילה ל"אמונה" של קירקגור, אלא ל"וויתור עד-אין-סוף" שלו, כלומר לאותו השלב שלפי "חיל ורעדה" הוא לפני האמונה ונחות ממנה. הלוי כתב כך:

ישעיהו ליבוביץ במסתו ["הרמב"ם – האדם האברהמי"] דן בדמותו של אברהם בעקדה מן הצד של הוויתור [עד-אין-סוף] בלבד. לפי ליבוביץ ניגש אברהם "להקריב את בנו יחידו ולבטל על ידי כך לא רק את יעודו האישי אלא אף כל יעודי העתיד הכרוכים בבן זה". זוהי הקטגוריה של הוויתור עד-אין-סוף, אשר אליה המחבר הפסידונימי של קירקגור, יוהאנס דה-סילנטיו, טוען שהוא מסוגל להגיע בכוחות עצמו, אף שמעבר לכך, הוא מודה, הוא חסר כוח לגשת. מכאן ההערצה הבלתי מוגבלת שהוא רוחש לאברהם, שהיה כה גדול עד שיכול לבצע גם את התנועה השנייה, תנועת האמונה, שבעבורה הוא קיבל את יצחק בחזרה, ועמו את כל העתיד שהוויתור [עד-אין-סוף] כבר ביטל.

לפי קירקגור ויתר אברהם עד-אין-סוף על יצחק, אבל גם לא ויתר עליו, והאמין כי למרות הכול "אלוהים לא יקח את יצחק". קירקגור תופס אפוא את האמונה כדבר המוחק את הוויתור עד-אין-סוף. לעומתו ליבוביץ רואה את הביטול של כל הייעודים כתוצאה של האמונה וכמבחנה. אברהם של קירקגור יכול ללכת להקריב את בנו משום שהאמין שבסוף לא יצטרך להקריבו, בעוד שאברהם של ליבוביץ יכול ללכת להקריב את בנו משום שבעיניו "כל מחשבות האדם, הרגשות האדם וערכי האדם נעשים בטלים ומבוטלים מפני יראת ה' ואהבת ה'". לשון אחר, הוויתור עד-אין-סוף על יצחק הוא התוצאה של האהבה עד-אין-סוף לאלוהים. ברור כי מנקודת הראות של ליבוביץ האמונה של קירקגור אינה אמונה כלל.
ועיין מה שהבאתי מפּראפעסאר ליבוביץ כאן.

*

אגב, הרב דר. מיכאל אברהם שרייבט לגבי אמונות ואמונת הקאלעקטיוו:
אני בדרך כלל לא חש שייכות לקולקטיבים, ובטח לא כשמדובר ברעיונות וחזונות. ביטויים כמו "אנחנו מאמינים ב_" או "אנחנו מאמינים ש_", מעלים אצלי את רמת החום. אמונות ודעות הם עניינו של האדם הפרטי. הוא זה שצריך לגבש אותם ולהחליט במה הוא דוגל ומאמין ולאן הוא שואף. שאיפות וערכים קולקטיביים הם עדות לחוסר חשיבה ולעדר שפועל באופן קולקטיבי.
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
באניצער אוואטאר
דיכטער
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 288
זיך רעגיסטרירט: מאנטאג מערץ 13, 2023 8:50 pm
האט שוין געלייקט: 730 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1527 מאל

שליחה דורך דיכטער »

איך וויל בעטן רשות צוצוטשעפען דא א שטיקל הקדמה וועלכע וועט האפענטליך געבן עטוואס צו פארשטיין וואס @מי אני זאגט.

אין פארבינדונג צווישן צוויי זאכן קענען זיין דריי סארטן באציאונגען:

• איינס איז ווען יעדער איינער פאר זיך האט נישט קיין שום באציאונג מיט דער אנדערע, א שטייגער ווי דער שטערן שבתאי מיט געפילטע פיש.
• דער צווייטע איז ווען איינער פאר זיך איז זעלבסשטענדיג און דער אנדערע פון זיין זייט איז אפהענגיג אינעם ערשטן. א ביישפיל דערצו וואלט געווען א טאטע צו זיין זון. דער טאטע פאר זיך, קען לעבן אן דעם וואס דער זון עקזיסטירט אבער דער זון פון זיין זייט, מוז האבן דעם טאטן צו בארעכטיגן זיין וועזן.
• דער דריטער איז ווען עס איז א צוזאמענהאנג, קיין איינער פון די צוויי קענען נישט לעבן אן דעם אנדערן, ווי למשל דער מאלקעיול פון וואסער וואס איז צוזאמגעשטעלט פון אקסעדזשן מיט היידראדזשן וואס יעדער איינער פאר זיך איז נישט וואסער און נאר ווען זיין זענען צוזאמען איז עס וואסער.

יעצט איבער רעליגיע און גאט.
מען קען עס אנקוקן אין פיר וועגן:

• דער עקזיסטענס פון גאט האט גארנישט איינגעלייגט מיט קיום המצוות, עס זענען צוויי באזונדערע זאכן אינגאנצן.
• קיום המצוות קומט אין רעזולטאט פון גאט'ס עקזיסטענס, דאס אז גאט עקזיסטירט מיינט נאך נישט אז איך דארף מקיים זיין די מצוות אבער טאמער איך דארף מקיים זיין די מצוות מוז זיין אז גאט עקזיסטירט.
• גאט קומט אין רעזולטאט פון קיום המצוות, איך מוז מקיים זיין די מצוות אפגעזען צו גאט עקזיסטירט אדער נישט.
• גאט מיט קיום המצוות גייען ביינאזאם, טאמער איז גאט דא דארף איך מקיים זיין די מצוות און טאמער נישט נישט.
באניצער אוואטאר
מי אני
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 5784
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אקטאבער 05, 2018 4:32 pm
האט שוין געלייקט: 12391 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8057 מאל

שליחה דורך מי אני »

ייש״כ!

עפ״י לאגיק וואלט איך אויסגעשטעלט און מסביר געווען די פיר דרכים כזה, וואו ״מ׳״ מיינט קיום המצות און ״ג׳״ מיינט ג-ט/מציאות הא-ל:

1). דאס ערשטע איז פשוט אז עס איז דאך נישטא קיין קשר צווישן איינע און דאס אנדערע. כזה:
~(מ׳ ← ג׳) & ~(ג׳ ← מ׳)

2). דאס צווייטע איז:
מ׳ ← ג׳

דאס מיינט אז אויב איז דא קיום המצות באדייט דאס בהכרח אז עס איז דא א ג-ט המְצַוֶה. דאס מיינט אז מציאות הא-ל איז א נעסעסערי קאנדישאן פאר קיום המצות; עס איז נישט שייך צו האבן קיום המצות און נישט ״אראפגיין די עררוֺי״ צו מציאות הא-ל. דאס מיינט אבער נישט אז טאמער איז דא ג׳ אליין, מציאות הא-ל, דאן איז בהכרח דא קיום המצות. דא האב איך טאקע ארויסגעברענגט אז מציאות הא-ל לשלעצמו זאגט נאך אבער גארנישט איבער דעם צי ס׳איז דא מצות שצריכים לציית. (אבל עיין בריש שער ג בחובת הלבבות.)

3). דאס דריטע איז:
ג׳ ← מ׳

דאס מיינט אז אויב איז דא מציאות הא-ל דאן איז דאס סאָפישענט מיך בהכרח ״אראפצושטופן די עררוֺי״ צו קיום המצות. אבער עס איז ל״ד נעסעסערי דערצו: ס׳איז יתכן אז איך זאל האבן קיום המצות, והיינו מ׳, אליינס, וואס זאגט מיר גארנישט בנוגע ג׳, מציאות הא-ל. וואס דאס זאגט נאר איז אז אויב האב איך ג׳ גיי איך בהכרח אראפגיין די עררוֺי צו מ׳. אין אנדערע ווערטער, עס זאגט נאר די קאנטרעפּאזיטיוו פון:
~מ׳ ← ~ג׳

אז אויב איז נישטא קיום המצות דאן איז בהכרח נישטא מציאות הא-ל. עס זאגט אבער נישט אז טאמער איז יא דא קיום המצות, דאן איז בהכרח יא דא מציאות הא-ל.

4). דאס פערטע איז:
ג׳ ↔ מ׳

דאס איז דאס זעלבע ווי אָננעמען ביידע - סיי דאס צווייטע דרך פון:
מ׳ ← ג׳
און סיי דאס דריטע דרך פון:
ג׳ ← מ׳
"איך בין אפילו נישט זיכער אז איך עקזיסטיר, ווי אזוי קען איך זיין זיכער אז...?" - יאיר
"אלס וואס איך ווייס איז אז איך ווייס גארנישט (אחוץ דעם עצם פאקט)" - סקראטוס
און אפילו אין דעם בין איך אויך נישט זיכער (וכן הלאה והלאה)
חדשים
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 533
זיך רעגיסטרירט: זונטאג מאי 29, 2022 10:46 pm
האט שוין געלייקט: 946 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1074 מאל

שליחה דורך חדשים »

דיכטער האט געשריבן:איך וויל בעטן רשות צוצוטשעפען דא א שטיקל הקדמה וועלכע וועט האפענטליך געבן עטוואס צו פארשטיין וואס @מי אני זאגט.

אין פארבינדונג צווישן צוויי זאכן קענען זיין דריי סארטן באציאונגען:

• איינס איז ווען יעדער איינער פאר זיך האט נישט קיין שום באציאונג מיט דער אנדערע, א שטייגער ווי דער שטערן שבתאי מיט געפילטע פיש.
• דער צווייטע איז ווען איינער פאר זיך איז זעלבסשטענדיג און דער אנדערע פון זיין זייט איז אפהענגיג אינעם ערשטן. א ביישפיל דערצו וואלט געווען א טאטע צו זיין זון. דער טאטע פאר זיך, קען לעבן אן דעם וואס דער זון עקזיסטירט אבער דער זון פון זיין זייט, מוז האבן דעם טאטן צו בארעכטיגן זיין וועזן.
• דער דריטער איז ווען עס איז א צוזאמענהאנג, קיין איינער פון די צוויי קענען נישט לעבן אן דעם אנדערן, ווי למשל דער מאלקעיול פון וואסער וואס איז צוזאמגעשטעלט פון אקסעדזשן מיט היידראדזשן וואס יעדער איינער פאר זיך איז נישט וואסער און נאר ווען זיין זענען צוזאמען איז עס וואסער.

יעצט איבער רעליגיע און גאט.
מען קען עס אנקוקן אין פיר וועגן:

• דער עקזיסטענס פון גאט האט גארנישט איינגעלייגט מיט קיום המצוות, עס זענען צוויי באזונדערע זאכן אינגאנצן.
• קיום המצוות קומט אין רעזולטאט פון גאט'ס עקזיסטענס, דאס אז גאט עקזיסטירט מיינט נאך נישט אז איך דארף מקיים זיין די מצוות אבער טאמער איך דארף מקיים זיין די מצוות מוז זיין אז גאט עקזיסטירט.
• גאט קומט אין רעזולטאט פון קיום המצוות, איך מוז מקיים זיין די מצוות אפגעזען צו גאט עקזיסטירט אדער נישט.
• גאט מיט קיום המצוות גייען ביינאזאם, טאמער איז גאט דא דארף איך מקיים זיין די מצוות און טאמער נישט נישט.
אז דו ביזט מסביר ”מי אני” מוז (?) עס קומען מיט א זעלכע ווערטער ווי ”אפשר”, א ”שטיקל שייכות”, ”טוהט סאבמיטן”, "מקבל”, און ”סאפישענט קאנדישאן.” עס איז נישט קיין קלעיר קאט פון ”גארנישט איינגעלייגט”, אדער ”איך מוז מקיים זיין.” וואס איך מיין צו זאגן איז אז לכאורה איז די מהלך דא נישט געבויעט אויף קיין איינע פון די פיר וועגן. עס פאנגט זיך אן מיט ”מקבל זיין מרצון” קיום המצוות, נאכדעם אז מען וויל קען מען מחזק זיין ראציאנאליש די קיום המצוות מיט די ריאליטעט פון גאט (וואס איז אמת ווייל עס איז מוסכם).
באניצער אוואטאר
דיכטער
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 288
זיך רעגיסטרירט: מאנטאג מערץ 13, 2023 8:50 pm
האט שוין געלייקט: 730 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1527 מאל

Re: "דו גלייבסט אין ג-ט?"

שליחה דורך דיכטער »

ש'כח פאר דער הארה, @חדשים, וואס איך פרוביר איז טאקע אט דאס, נוצן פשוט'ע און מער איינפאכע טערמינען.
איינער וואס וויל, קען עס נעמען ווייטער און דערגיין דער זאך לעומקו.
לייביששרייבער
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 595
זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
האט שוין געלייקט: 285 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל

ג-ט, גלייבן, אמונה, שתו"צ

שליחה דורך לייביששרייבער »

וואו אי בין שוין אין שטיבעל א חודש, עד הנה האב איך נישט געכאפט וואספארא כוחות דא זענען פארהאן.

אבער אלע טענע-רייען אהין און צוריק קומט נישט צו, צו אמונה פשוטה. און אריין גיין וואס גאט איז און וואס עס באשטייט פון צו פיסכלאגיע אדער א מציאות וכדו' איז א בחינה פון אמרתי אחכמה והוא רחוקה ממני.

איז איך האב נישט געלייגט גרויס געוויכט אויף די עצם ארטיקעל פון די חקירה חלק שבו. דאס איז נישט קיין זאך ווי איך עקסעל דאס איז נישט מיין עקספערטיז. אבער איין שורה האט מיך ספעסיפיקעלי געכאפט און שרייט גאר הויעך הויעך. די שאלה איז בכלל נישט גלייבן אדער נישט גלייבן.

צו ביסטו א שתומ"צ אדער איז די פאסאד וואס עס איז ווייל דיין סאראונדינג פארלאנגט די זאלסט זיין וואס די ביסט. ווייב, עלטערן, שוהל חבירים וכ"ו.

דאס האט מיך געכאפט ווי א דינער אין מיטן העלן טאג און אנגעהויבן טראכטן מי אני. ווער בין איך וואס בין איך פארוואס פיר איך זיך אויף ווי אזוי איך פיר זיך איז עס וויילט איך שפיר און גלייב און איך וויל דערצו זיין קאנעקטעד צו דעם, אדער מוטשע איך זיך טאקע מיט די סאראונדינג וואס נעוויגעיט מיין לעבן און דיקטעיט ווי אזוי צו לעבן.
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
חדשים
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 533
זיך רעגיסטרירט: זונטאג מאי 29, 2022 10:46 pm
האט שוין געלייקט: 946 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1074 מאל

שליחה דורך חדשים »

דיכטער האט געשריבן:ש'כח פאר דער הארה, @חדשים, וואס איך פרוביר איז טאקע אט דאס, נוצן פשוט'ע און מער איינפאכע טערמינען.
איינער וואס וויל, קען עס נעמען ווייטער און דערגיין דער זאך לעומקו.
מיין הארה איז טאקע דאס. אז פשוטערע ווערטער זאגן נישט וואס מי אני זאגט. עס איז מער א ווערטער שפיל פון פאסיביליטיס אן קיין הגיון. חוץ אז דו מיינסט עפעס אנדערש וואס איך פארזעה.
באניצער אוואטאר
דיכטער
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 288
זיך רעגיסטרירט: מאנטאג מערץ 13, 2023 8:50 pm
האט שוין געלייקט: 730 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1527 מאל

Re: "דו גלייבסט אין ג-ט?"

שליחה דורך דיכטער »

איך פרוביר, מיט מיין געמיינע פעדערל, אפצוטיילן דער עקזיסטענס פון גאט מיט קיום המצוות. און אזוי ארום פריי מאכן דאס ארט צו קענען באגרייפן וואס מי אני זאגט.
איז אזוי, צו דען היטן מיר די מצוות ווייל מיר זענען איבערצייגט אינעם עקזיסטענס פון גאט? אדער ניין, דאס אז מיר פירן א רעליגיעזע לעבן, טוט שאפן א וואוינונג פאר גאט צו רוען דערין.
[NAMELESS]

שליחה דורך [NAMELESS] »

איך ווייס אז עס קומנט נישט ממש אריין אין דעי שמועס דא אבער איך וויל פרעגן עפעס בנוגע די עצם שאלה: "דו גלייבסט אין ג-ט?"

נוצט דיין כח הדמיון און לייג דיך אריין אין א מצב ווי דו האסט א ביליאן דאלאר אין פארענט פון דיר
די האסט א choice צווישען יא אדער נישטא א גאט (איך רעד נישט בכל פרטיה ודקדוקיה נאר בכלליות פון יש מנהיג לבירה) דער וואס האט די געלט ווייזט די עכטע ענפער און די באקומנטס די געלט פאר די ריכטיגע ענפער

וואס וואלט געווען דיין ענפער?
ערנסטגערעדט
ידיד השטיבל
ידיד השטיבל
הודעות: 257
זיך רעגיסטרירט: דינסטאג דעצעמבער 24, 2013 2:23 am
האט שוין געלייקט: 287 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 708 מאל

שליחה דורך ערנסטגערעדט »

דערמאנט מיך פונעם אפיקורס וואס איז אריין צום בארדיטשובער מיט אלע זיינע קשיות און הוכחות
דער בארדיטשובער הערט אים אויס, ווען יענער האט געענדיגט איז ער אויפגעשפרינגען פון זיין בענקל, און איז אריין אין דעם באקאנטן פלאם פייערדיגן שפאציר
אזוי גייט ער אהין און צוריק עטליכע מאל, אויפאמאל געבט ער א כאפ אן יענעם ביים בארד, און שרייט "אבער אפשר ביזטו נישט גערעכט???"
די לעגענדע גייט אז יענער איז געווארן א שטארקע חסיד

אמאל דארף מען אזוי אויך טראכטן...
איך געדענק שוין נישט וועלכע ניק האט זיין סיגנעטשור אז וואס זאל ער טון ער מוז גלייבן ווייל אלע חכמים זענען געווען גלויביגע
נאר פאר די טשענס אז סאיז יא אמת ביזטו אין א פיקל...
סקעפטיקער
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 1202
זיך רעגיסטרירט: מיטוואך אקטאבער 19, 2022 2:57 pm
האט שוין געלייקט: 4853 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1695 מאל

שליחה דורך סקעפטיקער »

אלע חכמים זענען געווען גלויביגע? דו מיינסט מסתם די קוואוט פון טאמעס נעגעל אין הקטן'ס חתימה

די טענה וואס דו נוצסט אז "פאר די טשענס אז סאיז יא אמת ביזטו אין א פיקל" איז באקאנט אלס Pascal's Wager, ואכמ"ל
באניצער אוואטאר
דיכטער
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 288
זיך רעגיסטרירט: מאנטאג מערץ 13, 2023 8:50 pm
האט שוין געלייקט: 730 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1527 מאל

Re: "דו גלייבסט אין ג-ט?"

שליחה דורך דיכטער »

פאעזיע האט געשריבן:איך ווייס אז עס קומנט נישט ממש אריין אין דעי שמועס דא אבער איך וויל פרעגן עפעס בנוגע די עצם שאלה: "דו גלייבסט אין ג-ט?"

נוצט דיין כח הדמיון און לייג דיך אריין אין א מצב ווי דו האסט א ביליאן דאלאר אין פארענט פון דיר
די האסט א choice צווישען יא אדער נישטא א גאט (איך רעד נישט בכל פרטיה ודקדוקיה נאר בכלליות פון יש מנהיג לבירה) דער וואס האט די געלט ווייזט די עכטע ענפער און די באקומנטס די געלט פאר די ריכטיגע ענפער

וואס וואלט געווען דיין ענפער?
מיין ענטפער וואלט געווען נעגאטיוו.
און נאכדעם עמער דורכטון דעם אמת אן קיינע נגיעות...
פארשפארט