וואס זענען די מערסט גאונות'דיגע געדאנקען ביי גדולי ישראל

[כרם זית]

מכאן להבא למפרע פון הגר''ח.

[כרם זית]

רס''ג'ס "אין אומתינו אומה אלא בתורה'' איז די מחודש'דיגסטע אויסטרעף לדעתי.

וואס איז אזוי מחודשדיג?

[לייבל שטילער]

ווייל אין נ''ך איז נישט משמע אזוי בכלל, ודו''ק

[כרם זית]

ווייל אין נ''ך איז נישט משמע אזוי בכלל, ודו''ק

וואס מיינסטו. אויב מיינסטו די פאקט אז אונז האבן געהאט א קעניג און א לאנד וכו'. דאס איז בכלל נישט די נידון. רס''ג זאגט נישט אז מטאר נישט האבן קיין לאנד וכדו'. ס''ה זאגט ער אז אן די תורה זענען מיר בכלל נישט קיין פאלק?

[[NAMELESS]]

מיגו כח הטענה.

ווער איז דער מחדש פון דעם, איך זעה אז דאס איז דער ברוך טעם (שו"ת עטרת חכמים סימן כ). איז ער באקאנט אלס איינער וואס האט דאס צום ערשט מחדש געווען ?

אין די ישיבישע וועלט איז עס באקאנט בשם ר' אלחנן בינוש וסרמן ז''ל.

ככרם זית ועוד, יתכן אז א בחינה מדוקדקת וועט דאס טרעפן אין פריערדיגע, אבער באקאנט איז דאס אלץ ר' אלחנן'ס. להבדיל געדענק איך צו לייענען אז קופרניקוס'נס חידושים טרעפט מען אויך אין פריערדיגע.

[[NAMELESS]]

די גאנג פון די "אברבנאל" צו צונעמען אן יעדע פסוק און תנ"ך, און ווי עס האבן אים נאכגעפאלגט די אלשי"ך הקדוש און די מלבי"ם

קדמוהו הרלב"ג לענ"ד.

[כרם זית]

נאך עטליכע מ'חודיש'דיגע ענינים:
פרק ה מספר התניא וואו ער איז מבאר די גרויסקייט פון תורה
דרוש אור החיים מבעל מחבר ספר תפארת ישראל (אזהרה: אפיקורסת לשיטת הרה''ק ממונקאטש).

[mevakesh]

ווייל אין נ''ך איז נישט משמע אזוי בכלל, ודו''ק

וואס מיינסטו. אויב מיינסטו די פאקט אז אונז האבן געהאט א קעניג און א לאנד וכו'. דאס איז בכלל נישט די נידון. רס''ג זאגט נישט אז מטאר נישט האבן קיין לאנד וכדו'. ס''ה זאגט ער אז אן די תורה זענען מיר בכלל נישט קיין פאלק?

ער מיינט לכאורה אז דער געדאנק אז די תורה איז דאס וואס מאכט דעם יידישען פאלק איז נישט וויאזוי עס -וקט אויס אין נך
יש דברים בגו אבער דאכט זיך אז דאס איז נישט רסג לידוש נאר ביים חורבן האט עס שוין אנגעהויבען צו טראנספארמירן אדע אפילו פריער

[כרם זית]

ווייל אין נ''ך איז נישט משמע אזוי בכלל, ודו''ק

וואס מיינסטו. אויב מיינסטו די פאקט אז אונז האבן געהאט א קעניג און א לאנד וכו'. דאס איז בכלל נישט די נידון. רס''ג זאגט נישט אז מטאר נישט האבן קיין לאנד וכדו'. ס''ה זאגט ער אז אן די תורה זענען מיר בכלל נישט קיין פאלק?

ער מיינט לכאורה אז דער געדאנק אז די תורה איז דאס וואס מאכט דעם יידישען פאלק איז נישט וויאזוי עס -וקט אויס אין נך
יש דברים בגו אבער דאכט זיך אז דאס איז נישט רסג לידוש נאר ביים חורבן האט עס שוין אנגעהויבען צו טראנספארמירן אדע אפילו פריער

פארשטיי איך נישט וואו אין נ''ך זעט אזוי אויס.

[berlbalaguleh]

ווייל דאס לאנד איד געגאנגען (פייפן). און די תורה איז געבליבן די איינציגע זאך וואס טוט פאראייניגן דאס אידישע פאלק. ווייל בשעת די אינדעפענדענט רעגירונג אין ארץ ישראל האט עקזיסטירט. אפילו אויב די אידן זענען געווען עובדי עבודה זרה, האבן זיי אבער געהאט א נאציאנאליזם וואס האט זיי פאראייניגט. משא"כ ביים חורבן ביהמ"ק און נאכדעם...!

[כרם זית]

ווייל דאס לאנד איד געגאנגען (פייפן). און די תורה איז געבליבן די איינציגע זאך וואס טוט פאראייניגן דאס אידישע פאלק. ווייל בשעת די אינדעפענדענט רעגירונג אין ארץ ישראל האט עקזיסטירט. אפילו אויב די אידן זענען געווען עובדי עבודה זרה, האבן זיי אבער געהאט א נאציאנאליזם וואס האט זיי פאראייניגט. משא"כ ביים חורבן ביהמ"ק און נאכדעם...!

זייער שיין ר' בערל. איך בין נאך אלס קצת נישט קלאר. גערעכט אז נאציליסטיש איז א לאנד א מעלה. אבער מיינט עס דען אז דאס איז די ספעציעלקייט פון אידישקייט?

[פארוואס?]

רס''ג'ס "אין אומתינו אומה אלא בתורה'' איז די מחודש'דיגסטע אויסטרעף לדעתי.

כידוע זענען די ווערטער ארויסגענומען געווארן פון די קאנטעקס וואס דער רס"ג האט געשריבן, עד כדי כך, אז אנדערע נעמען עס צו די עקסטרעם כאילו אין אומתינו אומה אפילו בתורתה, ויש בידי להאריך בזה. אבער איך וויל נישט פארקריכן פון די נושא פונעם אשכול, קען זיין עס פאדערט זיך א באזונדערע אשכול דערפאר.

[berlbalaguleh]

ווייל דאס לאנד איד געגאנגען (פייפן). און די תורה איז געבליבן די איינציגע זאך וואס טוט פאראייניגן דאס אידישע פאלק. ווייל בשעת די אינדעפענדענט רעגירונג אין ארץ ישראל האט עקזיסטירט. אפילו אויב די אידן זענען געווען עובדי עבודה זרה, האבן זיי אבער געהאט א נאציאנאליזם וואס האט זיי פאראייניגט. משא"כ ביים חורבן ביהמ"ק און נאכדעם...!

זייער שיין ר' בערל. איך בין נאך אלס קצת נישט קלאר. גערעכט אז נאציליסטיש איז א לאנד א מעלה. אבער מיינט עס דען אז דאס איז די ספעציעלקייט פון אידישקייט?

ווייל ביים חורבן ביהמ"ק און אין די 2000 יאר שפעטער האטציך ארויסגעוויזן אז די תורה איז די איינציגע פאקטאר וואס האלט אונז צוזאם אלס א פאלק. אנישט וואלטן מיר אלע געווען ענגלענדער און פראנצויזן און ספאניארדן...! און ס'וואלט נישט געווען פאר וועם צו מאכן א מדינה...!

[ישעיה]

ר' שמעון'ס שקופ הסבר לחלק דיני ממונות משאר מצוות (שערי ישר ריש שער ה)

[berlbalaguleh]

ישעיה: אנא ממך. ביטע רייץ נישט בלויז אן דעם אפעטיט און לאז אונז הענגען. אונז מייניך די עמי הארצים וועלכע דרייען זיך דא אין קאווע שטיבל. מילא די גאונים דא , ואין צריך לפורטם כי רבים הם. זיי פארשטייען אויפ'ן ווינק. זיי קענען א יעדן קנייטש און קוועטש און א יעדע בויך סברא פון די גאוני ליטא. זיי דארפן נישט קיין הסבר. זיי וועיסן פונקטליך וואס דו האסט געמיינט. משא"כ אונז פראסטע בעלי עגלות. שוסטערס און שניידערס. און וואסער טרעגערס און האלץ העקערס. (כ'מיין נישט די העקערס פון יארע 2000.) אונז דארשטן מיר אויך צו לערנען די זיסע דברי תורה פון די רמי"ם ונשגבים. וואס 'עט זיין מיט אונז?.ווען מ'וועט, ביי די סעודה פון משיח צדקינו, געבן צו עסן פון דעם לויתן. (סיי אין פארם פון געקאכטע פיש מיט ביינער. סיי געפילטע פיש. אונגערישע.. מיט קאטשאניא. און סיי גאליציאנער. מיט צוקער און מאנדלען.) און נאכדעים וואס מ'וועט אויסטרונקען פון דעם יין המשומר. פאר מ'וועט סערווירן פון דעם שור הבר, וועט מען דאך זאגן דברי תורה. און אונז עמי הארצות/ים ספעציעל די חסיד'ישע 'עמיר בלייבן מיט די צונג אינדרויסן. היל"ת.

אני הקטן בערל בעל עגלה קען נאר אינגאנצן 2 חקירות. איינס איז די בארימטע חקירה פון ר' שמעון שקאפ. אויב א סוס איז א סוס מכח עצמו אדער מכח אביו.

די צווייטע חקירה. אויב די צוקער מאכט זיס א קאפי. אדער די לעפל...ותו לא...!

[calculator]

@בערל חקירה האט נישט צוטוען מיט תלמוד חכם און עם הארץ, עס האט מיט א גוטע שטאטע הבנה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער סוס חקירה קומט פון ר' חיים בריסקער, און עס איז באמת א תוספות אין חולין.

די ווארט איז "א פערד איז א פערד ווייל זיין מאמע איז געווען א פערד. א שרץ איז א שרץ ווייל ער איז א שרץ"

די חילוק צווישן דיני ממונות און איסור והיתר וועט מען מוזן לאזן אן אנדערן מאל.

[נקודת-אמת]

דער סוס חקירה קומט פון ר' חיים בריסקער, און עס איז באמת א תוספות אין חולין.

די ווארט איז "א פערד איז א פערד ווייל זיין מאמע איז געווען א פערד. א שרץ איז א שרץ ווייל ער איז א שרץ"

די חילוק צווישן דיני ממונות און איסור והיתר וועט מען מוזן לאזן אן אנדערן מאל.

פארהאן עפעס א ליובאוויטשע מעשה, וואס ענדיגט'זיך, "איך האב אייך ניט געפרעגט אלט'ס בעל-עגולה איך האב אייך געפרעגט אלט'ס פערד"!
איינער קען ביטע צולייגן (אפשר אין א פאסיגערע אשכול ווי די, [tag]ונבנתה העיר[/tag]/אנדערע, ייש"כ)

[סוף טוב הכל טוב]

קען איינער אפשרייבן א שנעלער סך הכל פון דעם הערליכן אשכול?

[סקעפטיקער]

לגבי די עלעמענט פון ״געזעץ״ ווי @צפור בודד צולייגט דאס שיין, איז דא די לוח וואס הלל נשיאה האט מתקן געווען, א גוואלדיגע חידוש וואס גייט אן ביז היינט צוטאגס ער האט משנה געווען די גאנצע ענין פון קידוש החודש, הלל נשיאה האט דאס געטוהן לצורך השעה, ווען צוליב כמה סיבות איז געווען שווער צו גיין מיט די אלטע וועג.

דער אברבנאל שרייבט אז איינע פון חכמי אומות העולם האט געזאגט אויף דעם לוח פון הלל נשיאה אז דאס איז אזוי ווינדערליך אז דאס האט געמוזט געמאכט ווערן דורך נבואה!! האבן מיר ממש די דעפיניציע פונעם פותח האשכול.

די געדאנק פון 7 עיבורים פאר 19 יאר צו משוה זיין די שנות החמה ושנות הלבנה איז סאך עלטער פון הילל נשיאה און איז נישט זיין חידוש, זעה דא.

[כרם זית]

די געדאנק פון 7 עיבורים פאר 19 יאר צו משוה זיין די שנות החמה ושנות הלבנה איז סאך עלטער פון הילל נשיאה און איז נישט זיין חידוש, זעה דא.

אגב, שיטת רב סעדיה גאון איז אז די לוח איז אלס געווען די מכריע אין די קביעת החודש נאר מפני טענות המינים האט מען מקבל געווען עדות, ממילא לויט דעם איז די חשבון עלטער ווי מעטאניק'ס אדער די כינעזער.

[סוף טוב הכל טוב]

אין די ליטא זאגט מען נאך די פאלגנדע גאונות (שמעתי בשם מרן רי"מ הכהן, אבער כ'גלייב עס נישט), הערטס גוט צו:
הקב"ה האט געגעבן מצוות אלץ אן היכי תמצי ס'זאל זיין דינים צו לערנען!!

הדא הוא דכתיב: רצה הקב"ה לזכות את ישראל לפיכך הרבה להם תורה ומצוות.

וואספארא גאונות!

נועם אלימלך פרשת קרח
ויש לפרש עוד בדרך אחר ויקח קרח דאיתא במדרש (שו"ט תהלים יט) למה תורת ה' תמימה בשביל שהיא משיבת נפש והנה המדרש הוא מופלא הפלא ופלא ונראה, כי המקובלים כתבו שקרח היה גלגול קין לכך נאבד על ידי פתיחת הארץ כדי לתקן אשר פצתה האדמה את פיה לקחת דמי הבל אחיו ולזה הוצרך קין להתגלגל בקרח לתקן זה ולמה לא תיקן קין אז בעצמו זה הדבר באותו הפעם. אלא שברא השם יתברך ברוך הוא בגלגולים כדי שיהיה תורתו שלימה שאם לא כן היה חסר פרשת ויקח קרח בתורה: ובזה דברי המדרש המה מבוארין היטב למה תורת ה' תמימה בשביל שהיא משיבת נפש, פירוש בשביל שהקב"ה ברא העולם על ידי גלגולים כנ"ל.

[ודברת בם]

חיים ביאליק: תנו לנו מצוות.

רשב"א: טעמי המצוות לא נודע לבני אדם.