אם האראצת אין חסידישע ענגליש

[סאנטיאגא]

איך האב געטראכט א געדאנק פאר א אשכול וואס קען זיין א פאן געים. וויאזוי חסידים דריקן זיך אויס אויף זאכן אנדערש ווי ס'איז אנגענומען אין די גאס, נישט אייביג איז עס technically wrong ס'איז נאר א קולטור'ישע הומעריסטישע דיפערענץ.

למשל זאגן בוילער אנשטאט זאגט water heater רעד proper!

אדער "צולייגן אנ'אדישענעל צום קרעדיט קארטל" אנשטאט זאגן an authorized user

זאגן א "דזשילעט" א קאמפעני וואס מאכט רעיזערס אנשטאט זאגן raiser blade

שגור בפיהם אבזערוואציע. קומט'ס אריין מיט נאך עקזעמפלארן.

דאס ווייס איך נישט אויב מ'הערט נאך היינט: "איך בין ביי די איזי פעס" ניין ברודער, דו ביזט ביים toll booth ביי די איזי פעס בודקע...

וואס איז פשט דערפון? א פוילקייט זיך צו לערנען שפראך? Blissful ignorance? אדער פשוט געוויסע לערנען זיך ענגליש ענליך צו ווי זיי לערנען זיך אידיש; פון רעדן, נישט לערנען.

[מר. קלונימוס]

How about

אם... הארצות אין חסידישע לשון קודש?

[בלויע רעקל]

וואס האט דאס מיט אידן? נאטור פון מענטשן, אידן און גוים איז צו רעדן אזוי.

[שמעקעדיג]

צינד אן די סטיעם?
איך מיין אין ענגליש זאגט מען
Turn on the heat

[מי אני]

איך בין נישט זיכער אז ״אַמעראַצעס״ איז די ריכטיגע אויסדרוק דא. ווי איך האב ארויסגעברענגט דא, איז פון א לינגוויסטיק שטאנדפונקט אומריכטיג צו באטראכטן, לדוגמא, אפריקאנע אמעריקאנע (ווערנאקיולער) ענגליש (AAE) ווי א ״שוואכערע״ אדער ״אַמעראצישער״ ענגליש, לעומת סטענדערד אמעריקאנע ענגליש. דאס איז אז זיי, אלס אַן אייגענארטיגן קולטור, האבן זיך זייער אייגענארטיגן סאציאלן ענגלישן דייעלעקט הן בנוגע סינטעקס והן בנוגע סימענטיקס, ומחמת זייער אייגענארטיגן קולטור און היסטאריע וסיבות שונות. דאס האט פונקט דאס זעלבע וועלידיטי ווי ״געהעריגע״ ענגליש, און עס איז נישט שייך צו זאגן אז דער ווייסע מענטש׳ס ״סטענדערד״ ענגליש איז ״בעסער״ און מער ״ראפינירט״ וכו׳ וכו׳.

ולכאורה כן הוא ביי חסידים: הן בנוגע די ענגליש וואס זיי רעדן, און הן בנוגע די ענגלישע קאגנעיטס און בארג-ווערטער אויף קאנצעפטן וועלכע האבן זיך אריינגעכאפט אין די אידיש וואס חסידים רעדן. דאס איז אויך נוגע די באקאנטע ״ישיביש ענגליש״. דאס איז אלעס בתוך די ברייטערע פענאמענאן פון עוואלוציעס פון שפראכן, און ווי אזוי זיי טוישן זיך פאר און בתוך (סאָבּ)קולטורן.

[ברוך שפינוזה]

וואס האט דאס מיט אידן? נאטור פון מענטשן, אידן און גוים איז צו רעדן אזוי.

כ'האב קיינמאל נישט געהערט גוים אידער נישט-חסידישע אידן נוצן אזעלכע סארטן אויסדרוקן, איינער פון אונז צוויי פאנטאזירט דא.

צ/ק פון די גרעסטע ריאליטי טשעק וואס איך האב געהאט איז טאקע דאס געוועהן, וויפיל בושות איך פלעג האבן אין קאלעדש און מיט מיינע שכנים. מילא א ווארט וואס איך האב נישט געקענט האב איך געקענט נוצן גוגל טרענסלעיט אדער אויפזוכן אין א ווערטערבוך, אבער ווען איך פלעג נוצן אזעלכע ווערטער וואס איך האב מיך איינגערעדט אז איך קען און קיינער האט נישט פארשטאנען איז עס געוועהן בושות. אבער איך וואלט קיינמאל נישט אויפגעטוישט די ריאליטי טשעק בושות פאר די חסידישע בת היענה שטאלץ, די טעימה פונעם עץ החיים וואס מ'באקומט ווען reality kicks in איז לא יסולא בפז. געדענק איך נאך ווי היינט ווען איך האב אמאל געזאגט פאר א שכנה מיינע עפעס וועגן א בער און כ'האב געזאגט beer אנשטאט bear ווי חסידים זאגן, זי האט נישט פארשטאנען וואו ביר קומט אריין איך האב מיך געדארפט מסביר זיין אז איך מיין די חיה וואס הייסט בער, האט זי זיך אנגערופן "Oh ,so you mean bear, not beer", האב איך דעמאלטס געכאפט די חילוק אין אויסשפראך. ווען איך פלעג האנדלען מיט חסידים פלעג איך מיך אין דעם אנשטויסן אויף א טעגליכן פארנעם, היינט האב איך שוין אבער כמעט אלעס פארגעסן, לאמיר זעהן וואס איך קען מיך דערמאנען.

wire אין ענגליש איז אן איינצעלנע קופערנע דראט, די זאך וואס מ'שטעקט אריין אינעם וואנט הייסט א cord.

בכלל a wire you could plug in or unplug, you can't "plug it out"' it just doesn't work

א טוילעט איז די זאך אויף וואס מ'זיצט, די ציממער אין וואס די טוילעט (אדער מער ריכטיג toilet bowl) געפינט זיך הייסט א bathroom.

ס'נישט דא אזא זאך ווי a pants, ס'הייסט a pair of pants.

א head קען נישט קראצן, א scalp קען יא.

meat איז בהמה פלייש, טשיקען פלייש הייסט טשיקען

אפשר שפעטער וועל איך מיך דערמאנען נאך.

[דערהויבענע איד]

געב מיר 'א' קענדי, אנשטאט געב מיר קענדי. אזוי אויך אלע מיני קענדי, למשל טשונג גא''ם, לאלי'ס, ליקעריש, אספרינג קענדי און טוויזלער'ס זענען אלע 'קענדי'.

(כ'מיין אויכעט אז די ביליגערע טשאקאלאד איז אויכעט קענדי.)

[דערהויבענע איד]

וואס האט דאס מיט אידן? נאטור פון מענטשן, אידן און גוים איז צו רעדן אזוי.

wire אין ענגליש איז אן איינצעלנע קופערנע דראט, די זאך וואס מ'שטעקט אריין אינעם וואנט הייסט א cord.

בכלל a wire you could plug in or unplug, you can't "plug it out"' it just doesn't work

ווי אזוי רופט מען די ''פלאג'' אויף די וואנט?

[ברוך שפינוזה]

איך בין נישט זיכער אז ״אַמעראַצעס״ איז די ריכטיגע אויסדרוק דא. ווי איך האב ארויסגעברענגט דא, איז פון א לינגוויסטיק שטאנדפונקט אומריכטיג צו באטראכטן, לדוגמא, אפריקאנע אמעריקאנע (ווערנאקיולער) ענגליש (AAE) ווי א ״שוואכערע״ אדער ״אַמעראצישער״ ענגליש, לעומת סטענדערד אמעריקאנע ענגליש. דאס איז אז זיי, אלס אַן אייגענארטיגן קולטור, האבן זיך זייער אייגענארטיגן סאציאלן ענגלישן דייעלעקט הן בנוגע סינטעקס והן בנוגע סימענטיקס, ומחמת זייער אייגענארטיגן קולטור און היסטאריע וסיבות שונות. דאס האט פונקט דאס זעלבע וועלידיטי ווי ״געהעריגע״ ענגליש, און עס איז נישט שייך צו זאגן אז דער ווייסע מענטש׳ס ״סטענדערד״ ענגליש איז ״בעסער״ און מער ״ראפינירט״ וכו׳ וכו׳.

נאך א פוינט, א טייל פון די חסידישע וואקאבולאר/אקצענט איז נישט מער ווי די ברוקלינע אקצענט וואס איז כמעט אינגאנצן פארוואסערט געווארן דורך גלאבאליזאציע, צווישן קאלעדש גראדואירטע איז עס ממש אינגאנצן אויסגעראטן געווארן און ערזעצט געווארן מיט Valleyspeak. בערני סענדערס זייענדיג פונעם אלטן דור האט נאך דעם אריגינעלן אקצענט, זייענדיג אן עלטערן רעספעקטירטן איד האט עס נאך א חן, אבער ווען א אינגערמאנטשיק רעדט אזוי קראצט עס אין די אויערן. אין 2023 האט עס א טעם ווי אלט-ענגליש אדער לשון המקרא, ס'האט זיך זיין פלאץ אין ליטעראטור אבער אויף א טאג-טעגליכן פארנעם נערווירט עס.

[ברוך שפינוזה]

געב מיר 'א' קענדי, אנשטאט געב מיר קענדי. אזוי אויך אלע מיני קענדי, למשל טשונג גא''ם, לאלי'ס, ליקעריש, אספרינג קענדי און טוויזלער'ס זענען אלע 'קענדי'.

וואס איז טאקע טשונג גאם? זייט איך האב מיך אויפגעהערט דרייען מיט חסידים הער איך שוין נישט דאס ווארט, פון פשוט'ע גאם האב איך שוין געהערט, כ'בין אבער נישט זיכער צו ס'איז די זעלבע זאך ווייל איך בין קיינמאל נישט געוועהן קיין גרויסע גאם קייער.

[מר. קלונימוס]

גאם טאר מען נישט שלינגען

[בעל אחריות]

אויב איינער וויל פארבעסערן זיין ענגליש ווייל ער וויל עס פלעין פארבעסערן איז מהיכי תיתא, אבער אויב קומט עס פשוט פון סעלף העיט און פון אן איינרעדעניש אז זיין חסידישע upbringing און background איז נישט "legitimate", וואלט איך ענדערש רעקאמאנדירט א סטאפ ביים טערעפיסט...

[בר גיורא]

איך האב "געוואטשט" א מאווי..

[טליתנאה]

געב מיר 'א' קענדי, אנשטאט געב מיר קענדי. אזוי אויך אלע מיני קענדי, למשל טשונג גא''ם, לאלי'ס, ליקעריש, אספרינג קענדי און טוויזלער'ס זענען אלע 'קענדי'.

וואס איז טאקע טשונג גאם? זייט איך האב מיך אויפגעהערט דרייען מיט חסידים הער איך שוין נישט דאס ווארט, פון פשוט'ע גאם האב איך שוין געהערט, כ'בין אבער נישט זיכער צו ס'איז די זעלבע זאך ווייל איך בין קיינמאל נישט געוועהן קיין גרויסע גאם קייער.

טשונגאם איז א פאראידישטע ווערסיע פון chewing gum

[סאנטיאגא]

פשי דער שטיבל איז וואַך..

[דערהויבענע איד]

געב מיר 'א' קענדי, אנשטאט געב מיר קענדי. אזוי אויך אלע מיני קענדי, למשל טשונג גא''ם, לאלי'ס, ליקעריש, אספרינג קענדי און טוויזלער'ס זענען אלע 'קענדי'.

וואס איז טאקע טשונג גאם?

ביי חסידים רופט מען א ווייכע קענדי א טשונג גא''ם.

[סאנטיאגא]

וואס האט דאס מיט אידן? נאטור פון מענטשן, אידן און גוים איז צו רעדן אזוי.

כ'האב קיינמאל נישט געהערט גוים אידער נישט-חסידישע אידן נוצן אזעלכע סארטן אויסדרוקן, איינער פון אונז צוויי פאנטאזירט דא.

צ/ק פון די גרעסטע ריאליטי טשעק וואס איך האב געהאט איז טאקע דאס געוועהן, וויפיל בושות איך פלעג האבן אין קאלעדש און מיט מיינע שכנים. מילא א ווארט וואס איך האב נישט געקענט האב איך געקענט נוצן גוגל טרענסלעיט אדער אויפזוכן אין א ווערטערבוך, אבער ווען איך פלעג נוצן אזעלכע ווערטער וואס איך האב מיך איינגערעדט אז איך קען און קיינער האט נישט פארשטאנען איז עס געוועהן בושות. אבער איך וואלט קיינמאל נישט אויפגעטוישט די ריאליטי טשעק בושות פאר די חסידישע בת היענה שטאלץ, די טעימה פונעם עץ החיים וואס מ'באקומט ווען reality kicks in איז לא יסולא בפז. געדענק איך נאך ווי היינט ווען איך האב אמאל געזאגט פאר א שכנה מיינע עפעס וועגן א בער און כ'האב געזאגט beer אנשטאט bear ווי חסידים זאגן, זי האט נישט פארשטאנען וואו ביר קומט אריין איך האב מיך געדארפט מסביר זיין אז איך מיין די חיה וואס הייסט בער, האט זי זיך אנגערופן "Oh ,so you mean bear, not beer", האב איך דעמאלטס געכאפט די חילוק אין אויסשפראך. ווען איך פלעג האנדלען מיט חסידים פלעג איך מיך אין דעם אנשטויסן אויף א טעגליכן פארנעם, היינט האב איך שוין אבער כמעט אלעס פארגעסן, לאמיר זעהן וואס איך קען מיך דערמאנען.

wire אין ענגליש איז אן איינצעלנע קופערנע דראט, די זאך וואס מ'שטעקט אריין אינעם וואנט הייסט א cord.

בכלל a wire you could plug in or unplug, you can't "plug it out"' it just doesn't work

א טוילעט איז די זאך אויף וואס מ'זיצט, די ציממער אין וואס די טוילעט (אדער מער ריכטיג toilet bowl) געפינט זיך הייסט א bathroom.

ס'נישט דא אזא זאך ווי a pants, ס'הייסט a pair of pants.

א head קען נישט קראצן, א scalp קען יא.

meat איז בהמה פלייש, טשיקען פלייש הייסט טשיקען

אפשר שפעטער וועל איך מיך דערמאנען נאך.

לעפט'ן די גרופ... ליעוו'ען

די habit פון אריינרוקן די ן'ס אין ענגלישע ווערטער קען מאכן א שמועס פאר זיך. כ'בין גראדע אויפגעקומען מיט א משל צו מאכן es's פאר plural ווערטער אין לשה"ק, און יעדער קוקט מיך אן פאר די דאמי: למשל עולם'ס מלך מלכי המלכים'ס ..של בית רבן'ס, גמילות חסדים'ס... דעמנ(צו)סטרעיטן וויאזוי ס'הערט זיך.

נאך א באקאנטער טעות וואס מ'מאכט איז
"?can someone lend me a hammer" דאס איז tricky אבער טעכניש איז עס נישט ריכטיג, lend גייט ארויף אויף די מלוה און borrow גייט ארויף אויף די לוה. ס'מיינט די זעלבע זאך, ס'ווענדט זיך נאר אין ווער ס'רעדט.

רעדנדיג פון לוה-מלוה, איך בין נאך היינט דאנקבאר פאר א מגיד שיעור וואס האט געגעבן די סימן אז ל ו ה האט ווייניגער כאראקטערס פון מ ל ו ה צו וויסן ווער איז וואס.

[סאנטיאגא]

געב מיר 'א' קענדי, אנשטאט געב מיר קענדי. אזוי אויך אלע מיני קענדי, למשל טשונג גא''ם, לאלי'ס, ליקעריש, אספרינג קענדי און טוויזלער'ס זענען אלע 'קענדי'.

(כ'מיין אויכעט אז די ביליגערע טשאקאלאד איז אויכעט קענדי.)

דעס איז טעכניש נישט אזוי ראנג, ווייל קענדי מיינט זיסקייט. וואס דו זאגסט איז טאקע אמת, ס'איז די verb פון קענדי אבער קענדי איז א noun אויך. לויט מרים... סא די "א" גייט ארויף אויף די קוואנטום. מ'קען זיך דינגען.
אבער טאקע אין ענגלישע אידאמען זאגט מען אויף א שיינקייט she's eye candy. אדער א שטיקל פון סעלין דיאן איז ear candy

[סאנטיאגא]

אויב איינער וויל פארבעסערן זיין ענגליש ווייל ער וויל עס פלעין פארבעסערן איז מהיכי תיתא, אבער אויב קומט עס פשוט פון סעלף העיט און פון אן איינרעדעניש אז זיין חסידישע upbringing און background איז נישט "legitimate", וואלט איך ענדערש רעקאמאנדירט א סטאפ ביים טערעפיסט...

זיי נישט נעגעטיוו. נישט יעדע קריטיק איז העיט, און נישט יעדע העיט איז שנאת חינם.

ווי געווענליך איז די שטייגער אז מ'פארפארט פון די שינעס. קוק איבער מיין ערשטע תגובה, פשוט אפגעשחט'ן א טערמין און אריינגעלייגט א נייע. איך זאג נישט ס'איז אינטענשענעל, ס'איז אבער קרינזש.

[אלבערט איינשטיין]

א טוילעט איז די זאך אויף וואס מ'זיצט, די ציממער אין וואס די טוילעט (אדער מער ריכטיג toilet bowl) געפינט זיך הייסט א bathroom.

גראדע אין אייראפע איז עס יא גענוצט ווען מען וויל פרעגן ווי די בית הכבוד איז.

ווי מי אני זאגט, עס איז שווער צו זאגן אז עס האט מיט עם הארצות צו טוהן. עס איז א קולטור.
ווען די ענגלישע וועט הערן די אמעריקאנער ענגליש (וכן להיפך) וועט מען זיך גאנץ שווער פארשטיין מיט פשוטע באגריפן וואס יעדער נוצט אנדערע ווערטער.
מיינט דאס איינער פון זיי רעדט גרייזיג?

[בעל אחריות]

זיי נישט נעגעטיוו. נישט יעדע קריטיק איז העיט, און נישט יעדע העיט איז שנאת חינם. זאלן די יעניגע וואס זענען אזויפיל פארנומען מיט ווער ס'איז א סעלף העיטער ארבעטן אויף זיך און זיין אזוי באקוועם צו זאגן וואס זיי האלטן באמת אויפן סיסטעם וואלט שיין געווען.

איך האב באמת נישט געמיינט צו זאגן אז דו זאגסט עס פון סעלף העיט, איך קען געהעריג זעהן אז עס זאל איינעם באמת שטערן אז ער האט א נישט געפאלישטע ענגליש און נישט פון העיט, איך זאג אז עס קען אבער קומען פון א נישט געזונטע פלאץ, זאל יעדער זיך אליין פארהערן.

[איך אויך]

How about

אם... הארצות אין חסידישע לשון קודש?

הה"ד לגבי raiser blade.

[צקון לחש]

געיט